Στο βιβλίο παρρησίας, ο Φιλόδημος αναφέρει ότι η διδασκαλία των Επικούρειων βασιζόταν στην παρρησία, δηλαδή την ελεύθερη και ειλικρινή έκφραση γνώμης, καθώς και στην ψυχοθεραπεία («την της ψυχής θεραπείαν» Περί παρρησίας ) σε φιλικό περιβάλλον.
Tag - ετικέτα Επίκουρος
Ο Επίκουρος (341 π.Χ. – 270 π.Χ.) ήταν Έλληνας φιλόσοφος. Ίδρυσε δική του φιλοσοφική σχολή, με το όνομα Κήπος του Επίκουρου, η οποία θεωρείται από τις πιο γνωστές σχολές της ελληνικής φιλοσοφίας.
Για 600 χρόνια στην αρχαιότητα, οι διδαχές του Επίκουρου άνθισαν και άντεξαν όπως ο μεγάλος αυτός φιλόσοφος τις διατύπωσε ακριβώς, δίχως αναθεωρήσεις, φωτίζοντας το νου των ανθρώπων, ενώ οι άλλες φιλοσοφικές σχολές ή εξαφανίζονταν ή άλλαζαν χαρακτήρα.
Μια σημαντική συνέπεια από την μετάβαση της ανθρωπότητας στην κοινωνία της πληροφορίας και την ψηφιακή τεχνολογία του 21ο αιώνα, είναι η μετατόπιση του κέντρου του ενδιαφέροντος από την Αριστοτέλεια δίτιμη λογική στην Επικούρεια πλειότιμη ή πλεόναχο λογική.
Σε όλη την ιστορία, πολυάριθμοι στοχαστές, προφήτες και απλοί άνθρωποι όρισαν την ευτυχία και όχι την ίδια τη ζωή ως υπέρτατο αγαθό. Στην αρχαία Ελλάδα, ο φιλόσοφος Επίκουρος εξηγούσε ότι η λατρεία των θεών είναι χαμένος χρόνος, ότι δεν υπάρχει ζωή μετά το θάνατο και ότι η ευτυχία είναι ο μοναδικός σκοπός της ζωής.
Πως η φιλοσοφική κατεύθυνση του Επίκουρου για την επίτευξη της ευτυχίας μπορεί να μας κάνει να τρώμε συνειδητοποιημένα και όχι να υποκύπτουμε στις πρόσκαιρες ηδονές που αφήνουν τα ίχνη τους στο σώμα μας
«Ταράσσει τους ανθρώπους ου τα πράγματα, αλλά τα περί των πραγμάτων δόγματα» (Επίκτητος).
Η ανασκαφή στα μέσα του 18ου αιώνα στο σημερινό Ερκολάνο είναι μια από τις μεγαλύτερες ανακαλύψεις έργων από την αρχαιότητα Περισσότερα
Είναι εκπληκτικό πως η Επικούρεια “ανθρωπολογία”, που γνωρίσαμε διαμέσου του Λουκρήτιου και του φιλοσοφικού του ποιήματος De rerum natura (“Περί της φύσεως των πραγμάτων”, ελάχιστα διαφέρει από τις επιστημονικές αντιλήψεις της εποχής μας, αποτελώντας μία από τις πρώτες εκδηλώσεις της εξελικτικής σκέψης Διαβάστε ένα μικρό απόσπασμα:
Η πορνεία αποτελούσε στοιχείο του βίου των αρχαίων Ελλήνων ήδη από την αρχαϊκή εποχή. Στις περισσότερες ελληνικές πόλεις και κυρίως στα λιμάνια, αποτελούσε σημαντική οικονομική δραστηριότητα απασχολώντας σημαντικό μέρος του πληθυσμού. Σε καμία περίπτωση δεν θεωρούταν παράνομη, οι πόλεις δεν την απαγορεύουν και η λειτουργία των οίκων ανοχής ήταν φανερή.
Ως κυριότερη και πιο θεμελιώδη αρετή, λοιπόν, ο Επικούρειος ορίζει τη Φρόνηση (που αποδίδεται επίσης και ως «σοφία» ή «σωφροσύνη»). Το να ζεις σοφά, κατά τα επικούρεια πρότυπα, σημαίνει να προσγειώνεις πάνω στο δύσκολο έδαφος της καθημερινής σου ύπαρξης την πλατειά γνώση της πραγματικότητας (γνώση, για την κατάκτηση της οποίας, προϋπόθεση είναι η χρήση των κριτηρίων της αλήθειας ή, αλλιώς, του επικούρειου Κανόνα.
Δεν συμβαίνει το ίδιο όταν κινούμαστε σπρωγμένοι από ένα χτύπημα, από κάποια δυνατή πίεση, κάποιον εξαναγκασμό. Στην περίπτωση αυτή, η ύλη ολόκληρου του σώματός μας κινείται παρά τη θέλησή μας, ώσπου η θέλησή μας καταφέρνει να το αναχαιτίσει. Δεν βλέπεις πως, ακόμα κι αν κάποιες εξωτερικές δυνάμεις μπορούν να μας κινούν και να μας σέρνουνε, και συχνά προχωρούμε με το ζόρι, μες στο στήθος μας, πάντα κάτι απομένει που ’χει τη δύναμη να αντιμάχεται και να αντιστέκεται; Αυτό είναι που ελέγχει την ύλη των σωμάτων μας…
Στωικοί κι επικούρειοι ανάγουν κάθε παραστασιακό περιεχόμενο σε αισθητηριακές εντυπώσεις, αλλά τελικά, μόνο οι επικούρειοι προχωρούν με συνέπεια ως το συμπέρασμα ότι το διακριτικό γνώρισμα της αλήθειας είναι απλώς το συναίσθημα της αναγκαιότητας, με τα όποιο επιβάλλεται η αισθητηριακή αντίληψη στη συνείδηση.
Η κοινωνία μας είναι γεμάτη παραδείγματα ανθρώπων που ζουν μ’ ένα τρόπο που ξεπερνά τις δυνατότητες και τα μέσα που διαθέτουν, θυσιάζουν την εσωτερική τους γαλήνη για χάρη της εικόνας που θέλουν να δώσουν προς τα έξω, προσπαθούν να αμβλύνουν την αίσθηση της επικείμενης απειλής με το να γίνονται αλκοολικοί, εργασιομανείς, μανιακοί της τηλεόρασης, ή υποκύπτουν σε κάποια άλλη μορφή εθισμού -έστω κι αν λένε πως «ξέρουν αυτοί τι κάνουν».
Κάθε ζωντανή φιλοσοφία έχει, όπως το δειξα, για πυρήνα μια απλή σκέψη, γεννημένη από αντίδραση στις γύρω συνθήκες, που μπορεί να την πει κανείς με λίγες λέξεις.
Στην αγορά της Αθήνας οι συζητήσεις ήταν το συνηθισμένο και καθημερινό φαινόμενο. Ο καθένας μπορούσε να πει το κοντό του και το μακρύ του, χωρίς τους περιορισμούς και τους κανονισμούς που ίσχυαν στην Εκκλησία του Δήμου. Πολύ συχνά οι συζητήσεις κατέληγαν σε λογομαχίες και καμιά φορά σε χειροδικίες. Δεν ήταν σπάνιες και οι συζητήσεις με θέματα θεωρητικά και υπερβατικά, όπως για παράδειγμα αν υπάρχουν ή όχι θεοί. Έναν τέτοιο διάλογο μεταξύ δύο φιλοσόφων αναφέρει ο Λουκιανός στο έργο του Ζευς τραγωδός.
Κι αυτό επίσης θα μπορούσες να λες πότε πότε στον εαυτό σου: «Ακόμα κι ο καλός Άγκος άφησε το φως με κλειστά τα μάτια, αδιάντροπε, που ήταν πολύ καλύτερος από σένα σε πολλά. Μετά από αυτόν πολλοί άλλοι βασιλιάδες και ισχυροί του κόσμου, που κυβέρνησαν μεγάλα έθνη, πέθαναν. Κι εκείνος ακόμα που κάποτε έστρωσε δρόμο στη μεγάλη θάλασσα και δίνοντας πέρασμα στις λεγεώνες του μεσ’ από το πέλαγο τους έμαθε να περνούν με στεγνά τα πόδια πάνω από τις αρμυρές αβύσσους και περνώντας τον πόντο με τ’ άλογά του χλεύασε τα μουγκρητά του, έχασε το φως κι έβγαλε την ψυχή από το σώμα του που πέθαινε.
Η λέξη δόγμα προέρχεται από το δοκέω που θα πει: σκέπτομαι, υποθέτω, νομίζω, φαντάζομαι (Λεξικό αρχαίας ελληνικής Σταματάκου), επομένως σημαίνει απόφανση κατόπιν υπόθεσης, μια γνωμοδότηση πάνω στα πράγματα.
Η τετραπλή συνταγή ή τετραπλό κριτήριο της αλήθειας αποτελείται, λοιπόν, από τις αισθήσεις, τα πάθη (συναισθήματα, συγκινήσεις), τις προλήψεις (έννοιες των πραγμάτων ήδη αποθηκευμένες στο νου) και τις διορατικές συλλήψεις του νου (φανταστικαι επιβολαι τής διανοίας).
Στην ελληνική μυθολογία, ο Χρόνος ήταν μία ασώματη αρχέγονη θεότητα. Παρότι ασώματος, εικονιζόταν και ως τέρας με σώμα φιδιού και τρία κεφάλια: ενός άνδρα, ενός ταύρου και ενός λιονταριού. Ο Χρόνος αυτός και ένα άλλο φίδι που τον συνόδευε και που λεγόταν Ανάγκη, περιελίσσονταν γύρω από το κοσμικό αυγό. Στη συνέχεια έσπασαν το αυγό αυτό και σχηματίστηκε το Σύμπαν . Περισσότερα
Σου δίνει τέρψη το να κάθεσαι να παρακολουθείς από τη στεριά τις σκληρές δοκιμασίες του άλλου που παραδέρνει μες στην απέραντη θάλασσα, την ώρα που οι άνεμοι σηκώνουν τα κύματα και την κάνουν να λυσσομανά. Όχι βέβαια γιατί ηδονίζεσαι με τα ξένα βάσανα, μα γιατί είναι γλυκό να βλέπεις από τι κακά έχεις γλυτώσεις εσύ ο ίδιος. Όπως κι είναι ευχάριστο να βλέπεις τις σκληρές μάχες να μαίνονται πέρα στους κάμπους, χωρίς να σε αγγίζει ο κίνδυνος.
…η θεωρία πως, σε τελική ανάλυση, η φύση αποτελείται από αδιαίρετα άτομα είχε τις απαρχές της στον Λεύκιππο και αναπτύχθηκε στην Ελλάδα του πέμπτου π.Χ. αιώνα από τον Δημόκριτο. Έναν μόνον αιώνα αργότερα την υιοθέτησε ο Αθηναίος φιλόσοφος Επίκουρος, από τον οποίο προέρχεται και ο όρος «επικούρειος», για όσους πιστεύουν στις λεπτές γαστριμαργικές και σινικές απολαύσεις. Αυτή η εικόνα ενός εκλεπτυσμένου ηδονισμου δεν αντανακλά σωστά τη φιλοσοφία του Επίκουρου. Περισσότερα
Το πιο καλό ταξίδι το ᾽δωσε το ναυάγιο
Σκέψεις για το μέλλον και το παρελθόν μας απορροφούν συχνά , με αποτέλεσμα να χάνουμε τα όμορφα, απλά , μικρά και καθημερινά πράγματα που βιώνουμε. Η εκτίμηση των μικρών καθημερινών πραγμάτων συμβάλλει σημαντικά στη προσωπική μας ευτυχία.
Ο Βαν ντε Έντεν επανέλαβε την ερώτηση με τη λέξη «δαίμων», στην οποία η αντίδραση ήταν πιο θαρραλέα και ομόφωνη: «πνεύμα», «δαιμόνιο», «ελάσσων θεότητα».
Ο πλούτος που μας αρκεί ώστε να ζούμε σύμφωνα με τη φύση, έχει τα όριά του και αποκτάται εύκολα. Ενώ ο πλούτος που αποζητά η ανθρώπινη ματαιοδοξία, χάνεται στο άπειρο.
«Χάμω σερνόταν η ανθρώπινη ζωή, να την κλαις βλέποντας τη μπρος στα μάτια, πλακωμένη κάτω από το βάρος μιας θρησκείας, που προβάλλοντας το κεφάλι από τις χώρες τ’ ουρανού απειλούσε τους θνητούς με την τρομερή της όψη. Οπότε πρώτος ένας Έλληνας, ένας άνθρωπος, τόλμησε να σηκώσει τα θνητά του μάτια κατεπάνω της και πρώτος να ορθωθεί εμπρός της.
Όποιος παίρνει το μονοπάτι του επικούρειου βίου (τρόπου ζωής) πρέπει να αρχίζει με μια προσεκτική και φιλοσοφικά νηφάλια εξέταση των αναγκών και των ελλείψεών του, όπως αυτές εκδηλώνονται με τις ορμές, τις ορέξεις και τις επιθυμίες του. Πρέπει σιγά-σιγά να μάθει να δίνει προσοχή στις απαιτήσεις τους μέσα από μια ξεκάθαρη κατανόηση των ορίων τους (οροί επιθυμιών). Περισσότερα
Περί ηδονής
Η φωνή της σάρκας γυρεύει να μη πεινά, να μη διψά, να μην ξεπαγιάζει όποιος τα ’χει αυτά και προσδοκά να τα διατηρήσει, μπορεί να παραβγεί σε ευδαιμονία ακόμη και με τον Δία.
Αν θέλεις να κυβερνάς τη ζωή σου σύμφωνα με την ανθρώπινη λογική, μάθε πως πραγματικός πλούτος σημαίνει το να αρκούμαστε στα λίγα. Το λίγο ποτέ δε λείπει. Περισσότερα
ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΟΝ ΕΠΙΚΟΥΡΟ, ΟΛΗ Η ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ οφείλει να υπηρετεί έναν πρακτικό και χρήσιμο για την ανθρώπινη ζωή σκοπό. Διαφορετικά είναι κενή νοήματος και σημασίας.
Απ’ όλα τα αγαθά που παρέχει η Σοφία, διασφαλίζοντας από κάθε άποψη τον ευτυχισμένο βίο, το μέγιστο είναι η απόκτηση φίλων. Περισσότερα
Πολιτεύματα και νόμοι είναι παροδικοί, ισχύουν όσο τ ανέχονται οι άνθρωποι. Όταν καταντούν τυραννικοί και “παρά φύσιν βιάζονται”, πρέπει ν αντικατασταθούν με ανθρωπινότερους. Περισσότερα
Ο Επίκουρος δεν ακούστηκε στον καιρό του, αλλά ούτε και οι υστερινοί τον άκουσαν. Κατάκτησε χώρες μεγάλες όσο και οι χώρες του Αριστοτέλη και του Αλέξανδρου, και μας έφτασαν μόνο μισόλογα γι’ αυτόν. Κανείς δεν έγραψε την ιστορία του. Εξαίρεση έξοχη ξεχωρίζει ξεχασμένος ο εξαίσιος Λουκρήτιος. Περισσότερα