Ο Επίκουρος (341 π.Χ. – 270 π.Χ.) ήταν Έλληνας φιλόσοφος. Ίδρυσε δική του φιλοσοφική σχολή, με το όνομα Κήπος του Επίκουρου, η οποία θεωρείται από τις πιο γνωστές σχολές της ελληνικής φιλοσοφίας.
Η κοινωνία μας είναι γεμάτη παραδείγματα ανθρώπων που ζουν μ’ ένα τρόπο που ξεπερνά τις δυνατότητες και τα μέσα που διαθέτουν, θυσιάζουν την εσωτερική τους γαλήνη για χάρη της εικόνας που θέλουν να δώσουν προς τα έξω, προσπαθούν να αμβλύνουν την αίσθηση της επικείμενης απειλής με το να γίνονται αλκοολικοί, εργασιομανείς, μανιακοί της τηλεόρασης, ή υποκύπτουν σε κάποια άλλη μορφή εθισμού -έστω κι αν λένε πως «ξέρουν αυτοί τι κάνουν».
Κάθε ζωντανή φιλοσοφία έχει, όπως το δειξα, για πυρήνα μια απλή σκέψη, γεννημένη από αντίδραση στις γύρω συνθήκες, που μπορεί να την πει κανείς με λίγες λέξεις.
Στην αγορά της Αθήνας οι συζητήσεις ήταν το συνηθισμένο και καθημερινό φαινόμενο. Ο καθένας μπορούσε να πει το κοντό του και το μακρύ του, χωρίς τους περιορισμούς και τους κανονισμούς που ίσχυαν στην Εκκλησία του Δήμου. Πολύ συχνά οι συζητήσεις κατέληγαν σε λογομαχίες και καμιά φορά σε χειροδικίες. Δεν ήταν σπάνιες και οι συζητήσεις με θέματα θεωρητικά και υπερβατικά, όπως για παράδειγμα αν υπάρχουν ή όχι θεοί. Έναν τέτοιο διάλογο μεταξύ δύο φιλοσόφων αναφέρει ο Λουκιανός στο έργο του Ζευς τραγωδός.
Κι αυτό επίσης θα μπορούσες να λες πότε πότε στον εαυτό σου: «Ακόμα κι ο καλός Άγκος άφησε το φως με κλειστά τα μάτια, αδιάντροπε, που ήταν πολύ καλύτερος από σένα σε πολλά. Μετά από αυτόν πολλοί άλλοι βασιλιάδες και ισχυροί του κόσμου, που κυβέρνησαν μεγάλα έθνη, πέθαναν. Κι εκείνος ακόμα που κάποτε έστρωσε δρόμο στη μεγάλη θάλασσα και δίνοντας πέρασμα στις λεγεώνες του μεσ’ από το πέλαγο τους έμαθε να περνούν με στεγνά τα πόδια πάνω από τις αρμυρές αβύσσους και περνώντας τον πόντο με τ’ άλογά του χλεύασε τα μουγκρητά του, έχασε το φως κι έβγαλε την ψυχή από το σώμα του που πέθαινε.
Η λέξη δόγμα προέρχεται από το δοκέω που θα πει: σκέπτομαι, υποθέτω, νομίζω, φαντάζομαι (Λεξικό αρχαίας ελληνικής Σταματάκου), επομένως σημαίνει απόφανση κατόπιν υπόθεσης, μια γνωμοδότηση πάνω στα πράγματα.
Η τετραπλή συνταγή ή τετραπλό κριτήριο της αλήθειας αποτελείται, λοιπόν, από τις αισθήσεις, τα πάθη (συναισθήματα, συγκινήσεις), τις προλήψεις (έννοιες των πραγμάτων ήδη αποθηκευμένες στο νου) και τις διορατικές συλλήψεις του νου (φανταστικαι επιβολαι τής διανοίας).
Στην ελληνική μυθολογία, ο Χρόνος ήταν μία ασώματη αρχέγονη θεότητα. Παρότι ασώματος, εικονιζόταν και ως τέρας με σώμα φιδιού και τρία κεφάλια: ενός άνδρα, ενός ταύρου και ενός λιονταριού. Ο Χρόνος αυτός και ένα άλλο φίδι που τον συνόδευε και που λεγόταν Ανάγκη, περιελίσσονταν γύρω από το κοσμικό αυγό. Στη συνέχεια έσπασαν το αυγό αυτό και σχηματίστηκε το Σύμπαν . Περισσότερα
Σου δίνει τέρψη το να κάθεσαι να παρακολουθείς από τη στεριά τις σκληρές δοκιμασίες του άλλου που παραδέρνει μες στην απέραντη θάλασσα, την ώρα που οι άνεμοι σηκώνουν τα κύματα και την κάνουν να λυσσομανά. Όχι βέβαια γιατί ηδονίζεσαι με τα ξένα βάσανα, μα γιατί είναι γλυκό να βλέπεις από τι κακά έχεις γλυτώσεις εσύ ο ίδιος. Όπως κι είναι ευχάριστο να βλέπεις τις σκληρές μάχες να μαίνονται πέρα στους κάμπους, χωρίς να σε αγγίζει ο κίνδυνος.
…η θεωρία πως, σε τελική ανάλυση, η φύση αποτελείται από αδιαίρετα άτομα είχε τις απαρχές της στον Λεύκιππο και αναπτύχθηκε στην Ελλάδα του πέμπτου π.Χ. αιώνα από τον Δημόκριτο. Έναν μόνον αιώνα αργότερα την υιοθέτησε ο Αθηναίος φιλόσοφος Επίκουρος, από τον οποίο προέρχεται και ο όρος «επικούρειος», για όσους πιστεύουν στις λεπτές γαστριμαργικές και σινικές απολαύσεις. Αυτή η εικόνα ενός εκλεπτυσμένου ηδονισμου δεν αντανακλά σωστά τη φιλοσοφία του Επίκουρου. Περισσότερα
Το πιο καλό ταξίδι το ᾽δωσε το ναυάγιο
Σκέψεις για το μέλλον και το παρελθόν μας απορροφούν συχνά , με αποτέλεσμα να χάνουμε τα όμορφα, απλά , μικρά και καθημερινά πράγματα που βιώνουμε. Η εκτίμηση των μικρών καθημερινών πραγμάτων συμβάλλει σημαντικά στη προσωπική μας ευτυχία.
Ο Βαν ντε Έντεν επανέλαβε την ερώτηση με τη λέξη «δαίμων», στην οποία η αντίδραση ήταν πιο θαρραλέα και ομόφωνη: «πνεύμα», «δαιμόνιο», «ελάσσων θεότητα».
Ο πλούτος που μας αρκεί ώστε να ζούμε σύμφωνα με τη φύση, έχει τα όριά του και αποκτάται εύκολα. Ενώ ο πλούτος που αποζητά η ανθρώπινη ματαιοδοξία, χάνεται στο άπειρο.
«Χάμω σερνόταν η ανθρώπινη ζωή, να την κλαις βλέποντας τη μπρος στα μάτια, πλακωμένη κάτω από το βάρος μιας θρησκείας, που προβάλλοντας το κεφάλι από τις χώρες τ’ ουρανού απειλούσε τους θνητούς με την τρομερή της όψη. Οπότε πρώτος ένας Έλληνας, ένας άνθρωπος, τόλμησε να σηκώσει τα θνητά του μάτια κατεπάνω της και πρώτος να ορθωθεί εμπρός της.
Όποιος παίρνει το μονοπάτι του επικούρειου βίου (τρόπου ζωής) πρέπει να αρχίζει με μια προσεκτική και φιλοσοφικά νηφάλια εξέταση των αναγκών και των ελλείψεών του, όπως αυτές εκδηλώνονται με τις ορμές, τις ορέξεις και τις επιθυμίες του. Πρέπει σιγά-σιγά να μάθει να δίνει προσοχή στις απαιτήσεις τους μέσα από μια ξεκάθαρη κατανόηση των ορίων τους (οροί επιθυμιών). Περισσότερα
Περί ηδονής
Η φωνή της σάρκας γυρεύει να μη πεινά, να μη διψά, να μην ξεπαγιάζει όποιος τα ’χει αυτά και προσδοκά να τα διατηρήσει, μπορεί να παραβγεί σε ευδαιμονία ακόμη και με τον Δία.
Αν θέλεις να κυβερνάς τη ζωή σου σύμφωνα με την ανθρώπινη λογική, μάθε πως πραγματικός πλούτος σημαίνει το να αρκούμαστε στα λίγα. Το λίγο ποτέ δε λείπει. Περισσότερα
ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΟΝ ΕΠΙΚΟΥΡΟ, ΟΛΗ Η ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ οφείλει να υπηρετεί έναν πρακτικό και χρήσιμο για την ανθρώπινη ζωή σκοπό. Διαφορετικά είναι κενή νοήματος και σημασίας.
Απ’ όλα τα αγαθά που παρέχει η Σοφία, διασφαλίζοντας από κάθε άποψη τον ευτυχισμένο βίο, το μέγιστο είναι η απόκτηση φίλων. Περισσότερα
Πολιτεύματα και νόμοι είναι παροδικοί, ισχύουν όσο τ ανέχονται οι άνθρωποι. Όταν καταντούν τυραννικοί και “παρά φύσιν βιάζονται”, πρέπει ν αντικατασταθούν με ανθρωπινότερους. Περισσότερα
Ο Επίκουρος δεν ακούστηκε στον καιρό του, αλλά ούτε και οι υστερινοί τον άκουσαν. Κατάκτησε χώρες μεγάλες όσο και οι χώρες του Αριστοτέλη και του Αλέξανδρου, και μας έφτασαν μόνο μισόλογα γι’ αυτόν. Κανείς δεν έγραψε την ιστορία του. Εξαίρεση έξοχη ξεχωρίζει ξεχασμένος ο εξαίσιος Λουκρήτιος. Περισσότερα
O Επίκουρος είχε θέσει ως βάση του όλου στοχασμού αναφορικά με τον φυσικό κόσμο την προτεραιότητα της αισθητηριακής αντίληψης. Η μαρτυρία που παρέχουν οι αισθήσεις προηγείται και είναι ανώτερη από κάθε τέτοιο στοχασμό ή θεωρία. Οι αισθήσεις αποτελούν το βασικότερο κριτήριο της αλήθειας. Περισσότερα
Ο Επίκουρος παραμένει ένας από τους λιγότερο προβεβλημένους φιλοσόφους του αρχαίου κόσμου. Από μια τεράστια σε όγκο και σημασία πνευματική παραγωγή έφτασαν μέχρι τις μέρες μας σχετικά λίγα έργα και αυτά θρυμματισμένα, καθώς τα περισσότερα βιβλία χάθηκαν, για διάφορους λόγους. Από τους αρχαίους στοχαστές περισσότερο γνωστοί έγιναν άλλοι, όπως λ.χ. ο Πλάτων, ενώ πολλοί έμειναν συστηματικά στην αφάνεια ή συκοφαντήθηκαν σε όλες τις εποχές.
Περισσότερα
Η λέξη ΕΛΕΥΘΕΡΟΣ εξακολουθούσε να υπάρχει στη Νέα Ομιλία, αλλά δεν μπορούσε να χρησιμοποιηθεί παρά σε φράσεις όπως «ο δρόμος είναι ελεύθερος» ή «θα είμαι ελεύθερος από τις τρεις ως τις πέντε». Τζορτζ Όργουελ
Μάταιος είναι ο λόγος του φιλόσοφου που δε θεραπεύει κανένα ανθρώπινο πάθος. Γιατί, όπως η ιατρική δεν ωφελεί παρά μόνον αν θεραπεύει τις ασθένειες του σώματος, έτσι και η φιλοσοφία δεν προσφέρει τίποτα παρά μόνο αν διώχνει τα πάθη της ψυχής . Επίκουρος
Κάθε λογικός άνθρωπος, θα μας συμβούλευε πως για να φτάσουμε στον επιθυμητό προορισμό- εφόσον δεν είμαστε βέβαιοι για τη διαδρομή- θα πρέπει να χρησιμοποιήσουμε, πυξίδα ή…ένα GPS ή έστω τις αναλυτικές οδηγίες κάποιου γνώστη. Σε διαφορετική περίπτωση κινδυνεύουμε να περιφερόμαστε άσκοπα και επί μακρόν, με αμφίβολο αποτέλεσμα. Περισσότερα
Ο άνθρωπος που έχει διαφωτιστεί από την επικούρεια φιλοσοφία θα αποπειραθεί να κάνει τις επιλογές εκείνες που θα τον οδηγήσουν στην ηδονή ή όπως την ευχαρίστηση συναίσθημα οικείο και συμβατό με τη φύση του, ενώ από την άλλη θα αποφύγει όποια κατάσταση μπορεί να του προκαλέσει πόνο. Περισσότερα
Ορθά και όμορφα διαίρεσε o μέγας διδάσκαλος περί της ευδαιμονίας Επίκουρος τις ανθρώπινες ανάγκες σε τρεις κατηγορίες. Περισσότερα
Ούτε όταν κάποιος είναι νέος να αργεί να φιλοσοφεί ούτε και όταν φτάσει στα γηρατειά να λυπάται τον κόπο να φιλοσοφεί. Γιατί κανείς δεν είναι άωρος ούτε πάρωρος για εκείνο που κάνει την ψυχή να υγιαίνει. Όποιος λέει ότι ακόμη δεν είναι καιρός ή ότι πέρασε ο καιρός για να φιλοσοφεί, μοιάζει μ’ αυτόν που λέει πως δεν ήρθε ή ότι πέρασε ο καιρός για την ευδαιμονία. Περισσότερα
Ο Επίκουρος πίστευε ότι η αποστολή της φιλοσοφίας είναι ν’ ανακουφίσει την ανθρώπινη δυστυχία. Ποια αιτία όμως βρίσκεται στη ρίζα της ανθρώπινης δυστυχίας; Ο Επίκουρος δεν είχε καμιά αμφιβολία ως προς την απάντηση στο ερώτημα αυτό: ο πανταχού παρών φόβος μας για τον θάνατο.
Τι φέρνει την ευτυχία; Παραπλανητικό το ερώτημα, θα έλεγε ο Επίκουρος, γι’ αυτό και αιώνια βασανιστικό. Αφού σημασία δεν έχει τι φέρνει την ευτυχία, αλλά τι είναι ευτυχία. Περισσότερα
Ο Αλαίν ντε Μποττόν μάς δείχνει πώς οι φιλόσοφοι μπορούν να βελτιώσουν τη ζωή μας, πώς μας βοηθούν να ξεπερνάμε τις αντιξοότητες και να δημιουργούμε καλύτερες συνθήκες για τον εαυτό μας. Περισσότερα
Όλοι γνωρίζουμε ότι ο Επίκουρος (341 π.Χ. – 270 π.Χ.) ήταν αρχαίος Έλληνας φιλόσοφος και ότι ίδρυσε δική του φιλοσοφική σχολή, η οποία ονομαζόταν Κήπος του Επίκουρου. Θεωρείται μια από τις πιο γνωστές σχολές της ελληνικής φιλοσοφίας. Ο Επίκουρος πίστευε πως η ευτυχία μπορεί να κατακτηθεί μέσω ορισμένων βασικών αποκτημάτων. Ποια είναι όμως αυτά; Ακολουθεί η επικούρεια λίστα αποκτημάτων : Περισσότερα
Όλοι οι αρχαίοι Έλληνες φιλόσοφοι, από τον Σωκράτη και μετά, συμφωνούσαν ότι ο τελικός στόχος του ανθρώπου είναι η ευδαιμονία και ότι αυτό που αναζητούν οι άνθρωποι σε κάθε τους πράξη είναι η ευτυχισμένη ζωή. Περισσότερα
