Θα ξεκινήσω με εκείνη τη διάσημη, ειλικρινά ενοχλητική, σωκρατική μέθοδο: με μια ερώτηση. Ποιος από εσάς δε θέλει να είναι ευτυχισμένος;
Tag - ετικέτα Επίκουρος
Ο Επίκουρος (341 π.Χ. – 270 π.Χ.) ήταν Έλληνας φιλόσοφος. Ίδρυσε δική του φιλοσοφική σχολή, με το όνομα Κήπος του Επίκουρου, η οποία θεωρείται από τις πιο γνωστές σχολές της ελληνικής φιλοσοφίας.
«Αφαίρεσε από τον άνθρωπο τις αισθήσεις και δε θα απομείνει τίποτε» (etenim quoniam detractis de homine sensibus reliqui nihil est)
Tullius Cicero, de Finibus Bonorum et Malorum 1.30 Περισσότερα
Στο φιλοσοφικό δοκίμιο “Is there a God?” (1952), ο Μπέρτραντ Ράσελ χρησιμοποίησε μια έξυπνη αλληγορία για να δείξει το παράλογο του να ζητάμε από τους άλλους να αποδείξουν ότι κάτι δεν υπάρχει.
Φρόνηση! Χρησιμοποιείται κατά κόρον στην Επικούρεια φιλοσοφία προκειμένου να γίνει κάποιος άνθρωπος ανεξάρτητος, αυτόνομος και υπεύθυνος. Να αποβάλλει την εξάρτησή από θεούς, από πρόσωπα και από πράγματα. Να γίνει πραγματικά ελεύθερος άνθρωπος και άναρχος.
Η χρονομηχανή σας μετέφερε σε έναν κήπο της Αθήνας το 300 π.Χ. Στον αέρα διαχέεται το άρωμα των ελαιόδεντρων και των βοτάνων. Μπροστά σας κάθεται σε ένα πέτρινο παγκάκι ο φιλόσοφος Επίκουρος. Φοράει απλά ρούχα και δείχνει γαλήνιος. Σας κοιτάζει λίγο περίεργα μ αυτήν την παράξενη εμφάνιση και τον τρόπο ντυσίματός σας.
Ο Κύκλος της Βιέννης*, στο μανιφέστο του, τη διακήρυξή του με τίτλο “Η επιστημονική κοσμοαντίληψη: Ο Κύκλος της Βιέννης (1929)” αντιπαραθέτει δύο φιλοσοφικές παραδόσεις που επηρέασαν την ανάπτυξη της επιστημονικής σκέψης. Από τη μία πλευρά, τοποθετεί τον Πλάτωνα και την ιδεαλιστική του φιλοσοφία, η οποία έδινε έμφαση στον κόσμο των ιδεών και των αφηρημένων εννοιών. Από την άλλη, αναδεικνύει τον Επίκουρο και την εμπειριστική του προσέγγιση, η οποία βασιζόταν στην παρατήρηση του φυσικού κόσμου και την αισθητηριακή εμπειρία.
Ο Φιλόδημος (περίπου 110 π.Χ. -30 π.Χ.) καταγόταν από τα Γάδαρα της Παλαιστίνης και ήταν Επικούρειος φιλόσοφος που έζησε κοντά στον πεθερό του Ιούλιου Καίσαρα, Πείσωνα. Έργα του ανακαλύφθηκαν στην περίφημη βίλα των παπύρων, μία ρωμαϊκή έπαυλη στην περιοχή Herculaneum της Πομπηίας, που θάφτηκε από την έκρηξη του Βεζούβιου το 79 π.Χ. Ανάμεσα στα ευρήματα της πολυτελούς κατοικίας βρέθηκαν 1.100 πάπυροι, οι οποίοι ανήκαν στην κατοχή του Πείσωνα, και περιείχαν κυρίως έργα της επικούρειας φιλοσοφίας.
Το Περί θανάτου του επικούρειου φιλοσόφου Φιλόδημου που ανακαλύφθηκε πριν από δύο αιώνες στη «βίλα των Παπύρων» του Herculaneum στην Πομπηία έρχεται να ρίξει φως στη δημοφιλέστατη, κατά τους ελληνιστικούς και ρωμαϊκούς χρόνους, Επικούρεια φιλοσοφία.
Υπάρχουν δύο απαραίτητα στοιχεία για τη γνώση: το υποκείμενο της γνώσης (ο γνωρίζων, ή ο προσπαθών/επιθυμών να γνωρίσει) και το αντικείμενο της γνώσης (το γνωριστέο, το γνώσιμο, το γνωστό). Το υποκείμενο είμαστε εμείς, ο καθένας ξεχωριστά, το εγώ, η συνείδηση. Μπορεί όμως να είναι ο άνθρωπος γενικότερα, η ανθρωπότητα, ή μια ομάδα ανθρώπων, π.χ. η επιστημονική κοινότητα των βιολόγων.
Ένα ωραίο πρωινό του 1995 στο Πίτσμπουργκ των ΗΠΑ, ο McArthur Wheeler, ένας 44άχρονος άνδρας, αποφάσισε να ληστέψει μια τράπεζα. Περισσότερα
Είναι γεγονός ότι είμαστε μαθηματικά και στατιστικά αν όχι αναλφάβητοι, θα έλεγα πολύ κακοί, σίγουρα πολύ περισσότερο απ ότι απαιτεί η εποχή μας, με όλα αυτά τα δεδομένα γύρω μας και την ανάγκη να παίρνουμε σωστές αποφάσεις. Φοβάμαι ότι ένα μεγάλο ποσοστό ενήλικων σήμερα δεν θα ήταν ικανό να περάσει μια απλή εξέταση πάνω στα ποσοστά, τους δεκαδικούς, τα κλάσματα και τις μετατροπές από το ένα στο άλλο.
Θα αναπτύξω το θέμα μέσα από τρία κεφάλαια: 1) Η Αιτιότητα & η Αναιτιότητα στη φιλοσοφία και στην κλασσική φυσική, 2) Η Κβαντομηχανική και η στατιστική πιθανολογία, 3) Επίκουρος: Φυσική θεωρία – Παρέγκλιση και Τυχαιότητα
Μετά τον θάνατο του Σωκράτη, πολλοί μαθητές του Αθηναίου φιλοσόφου, συμπεριλαμβανομένου του Πλάτωνα, ακολούθησαν τον Ευκλείδη στη σχολή του στα Μέγαρα φοβούμενοι για τη ζωή τους (Διογένης Λαέρτιος, Βίοι 2.106). Ο Στίλπων, ο οποίος τον 4ο π.Χ. αιώνα, ανέλαβε τη διεύθυνση της Μεγαρικής σχολής δεν άργησε να αποκτήσει τη φήμη ενός «εξαίρετου φιλοσόφου».
Γράφει ο Αριστοτέλης Κερασοβίτης
Από την εποχή που έζησε ο Επίκουρος έχουν περάσει σχεδόν 2.350 χρόνια. Οι επικούρειοι εκείνης της περιόδου ζούσαν κατά ομάδες σε κοινότητες οι οποίες λειτουργούσαν ως εκπαιδευτικές σχολές που έφεραν το όνομα “Κήπος“.
«Έλαβα την επιστολή σου όπου με παρακάλεσες να σου δείξω ποια άσκηση ή ποιες θεωρίες ή γνώμες (τίς ἄσκησις ἢ λόγοι τίνες ἢ δόγματα) με προετοίμασαν για να μην λυπάμαι ποτέ.»
Γαληνός, Περί αλυπίας, εισαγωγή (1)
Τίποτα δεν εμποδίσει να σκεφθούμε την ηδονή και ακριβώς αυτό προτείνει ο Aurélien Robert διευθυντής ερευνών στο Γαλλικό Ίδρυμα Ερευνών και ειδικός στην μεσαιωνική φιλοσοφία (γεν. 1977) σε ολόκληρο το βιβλίο του “Ο ΕΠΙΚΟΥΡΟΣ στην Κόλαση, αίρεση, αθεΐα και ηδονισμός τον Μεσαίωνα”. Ο ερευνητής μας προσκαλεί σε ένα μακρύ φιλοσοφικό ταξίδι επειδή δεν πρόκειται μόνο να περιγράψει ένα φιλοσοφικό σύστημα που ανάγεται στην Αρχαιότητα αλλά επίσης να καταλάβει την επανάληψη του, από την εμφάνιση του μέχρι την Αναγέννηση.