Κατηγορία -Φιλοσοφία

Της Δρος Έλσας Νικολαΐδου

Όταν οι δύο σοφιστές, Ευθύδημος και Διονυσόδωρος, παίζουν σοφιστικά παιχνίδια με τον νεαρό Κλεινία κάνοντας επίδειξη της τέχνης τους, ο Σωκράτης αναλαμβάνει να πάρει τη θέση τους και να δείξει πώς είναι η δική του διδασκαλία. Ο Πλατωνικός διάλογος «Ευθύδημος» αποτελεί μία αντιπαράθεση μεταξύ της εριστικής διαλεκτικής των Σοφιστών και της Σωκρατικής μεθόδου. Ο Σωκράτης ζητά την άδεια να αυτοσχεδιάσει σε ένα μάθημα ακόμη, παρακαλώντας τους δύο σοφιστές να μην γελάσουν με τη μέθοδο διδασκαλίας του. Αυτό του δίνει την αφορμή να ρωτήσει τον Κλεινία για την ευτυχία, ξεκινώντας μια «απλοϊκή» ερώτηση:

Περισσότερα

Η πίστη στην ικανότητα του ανθρώπινου λογικού. Ο καρτεσιανός δυϊσμός. Η ταύτιση Θεού και Φύσης. Το ατομικό και το καθολικό

Περισσότερα

H εκδοχή της ιστορίας της Νιόβης που παρατίθεται στην Ιλιάδα περιλαμβάνει μια σημαντική λεπτομέρεια. Μολονότι βρίσκεται σε πλήρη απόγνωση, εκείνη που δεν δέχεται καμιά παρηγοριά νιώθει ξαφνικά να τη ζώνει μια ανάγκη: «Διότι μέχρι και η Νιόβη με τα όμορφα μαλλιά θυμήθηκε να φάει».

Περισσότερα

Οι καιροί αλλάζουν συνεχώς. Οικολογική κρίση, πόλεμοι, μεταναστευτικό, τεχνητή νοημοσύνη, πανδημίες είναι ζητήματα που αφορούν ολόκληρο τον πλανήτη. Ποια είναι, όμως, η θέση του σημερινού ανθρώπου μέσα στον κόσμο; Τι σημαίνει να χάνει κάποιος την «κανονικότητά» του και πώς μπορεί να κρατηθεί ήρεμος και ατάραχος; Ο Στωικισμός έχει τις απαντήσεις (σε αυτό οφείλεται άλλωστε και η αναβίωσή του τα τελευταία χρόνια) για όποιον μπορεί να ακολουθήσει τις συμβουλές του:

Περισσότερα

Ο Ιταλός φιλόσοφος Evandro Agazzi, στους περισσότερους άγνωστος στην Ελλάδα, θεωρείται ένας από τους μεγαλύτερους, εν ζωή, φιλοσόφους της επιστήμης. Ο 85χρονος αποτελεί φωτεινό παράδειγμα του τεράστιου έργου που μπορεί και συνεχίζει να παράγει ένας ανήσυχος, πολύπλευρος και μεθοδικός νους.

Περισσότερα

Ο ορθολογισμός ή ρασιοναλισμός είναι μια κατεύθυνση της φιλοσοφίας που αποδέχεται ως γνώμονα και αφετηρία της γνώσεως τη λογική σκέψη. Από την περίοδο του διαφωτισμού ο ορθολογισμός συνδέεται συνήθως με την εισαγωγή των μαθηματικών μεθόδων στη φιλοσοφία, αρχικά με το έργο των Ντεκάρτ, Λάιμπνιτς και Σπινόζα.

Περισσότερα

Σε άρθρο του στους New York Times ο φιλόσοφος Σάιμον Κρίτσλεϊ δίνει συμβουλές για το πώς να αντιμετωπίζουμε τον θάνατο βρίσκοντας το κλειδί της απελευθέρωσης και της επιβίωσης.

Περισσότερα

Ένα τρόλεϊ διασχίζει τις ράγες ενώ μπροστά του βρίσκονται πέντε άνθρωποι ανήμποροι να κινηθούν, με αποτέλεσμα να είναι σίγουρος ο θάνατός τους. Για καλή τους τύχη όμως, εσύ παρακολουθείς την σκηνή από το πλάι, έχοντας μπροστά σου έναν μοχλό με τον οποίο μπορείς να αλλάξεις την πορεία του τρόλεϊ, στρέφοντάς το σε μία διακλάδωση όπου υπάρχει μόνο ένας άνθρωπος. Τι κάνεις; Τραβάς τον μοχλό σώζοντας την ζωή πέντε ανθρώπων, θυσιάζοντας όμως τον έναν, ή αφήνεις τα πράγματα να κυλήσουν ως έχουν, παρατηρώντας τον βέβαιο θάνατο των πέντε; Θα σώσεις τον έναν ή τους πέντε; Ποια είναι η ηθικά ορθή πράξη;

Περισσότερα

«Τα υλικά πράγματα είναι αδιάφορα, αλλά η χρήση τους δεν είναι αδιάφορη. Πώς λοιπόν θα διαφυλάξει κάποιος τη σταθερότητα μαζί και την ηρεμία, και συγχρόνως το πνεύμα της προσοχής που είναι μακριά από το αστόχαστο και το νωχελικό; Αν μιμείται αυτούς που παίζουν τα ζάρια. Οι υπολογισμοί είναι αδιάφοροι, τα ζάρια είναι αδιάφορα. Πώς ξέρω τι πρόκειται να πέσει; Δική μου δουλειά είναι να χρησιμοποιώ με προσοχή και τέχνη τη ζαριά που έπεσε.

Περισσότερα

Ακριβώς όπως είναι δυνατό να πιστεύουμε ότι κάτι —ακόμη και η “ζωή”— μπορεί να έχει κάποιο σχέδιο ή κατεύθυνση στα οποία κανείς δεν σκόπευσε, μπορούμε επίσης και να πιστεύουμε ότι η ανθρώπινη ύπαρξη είναι άνευ νοήματος και χαοτική, αλλά και ότι αυτό είναι πραγματικά εσκεμμένο. Μπορεί να είναι το προϊόν μιας κακόβουλης Μοίρας ή Βούλησης.

Περισσότερα

«Μήτε νέος τις ων μελέττω φιλοσοφείν, μήτε γέρων υπάρχων κοπιάτω φιλοσοφών. Ούτε γαρ άωρος ουδείς  εστίν ούτε πάρωρος προς κατά την ψυχήν υγιαίνον”. Που σημαίνει: Όσο είναι νέος κανείς να μην αργοπορεί να φιλοσοφήσει κι όταν γεράσει να μην καταπονείται φιλοσοφώντας. Γιατί κανείς δεν είναι ανώριμος ούτε υπερώριμος για εκείνο που φέρνει την υγεία της ψυχής.

Περισσότερα