Φιλοσοφία
Το 1784, σε ένα δοκίμιό του με τίτλο αυτή την ερώτηση: “Was ist Aufidarung?“, ο Ιμάνουελ Καντ έδωσε την απάντηση ότι έγκειται στην «έξοδο του ανθρώπου από την ανωριμότητά του, για την οποία υπεύθυνος είναι ο ίδιος», από τη λόγω «οκνηρίας και δειλίας» υποταγή του σε «δόγματα και τύπους» θρησκευτικών και πολιτικών εξουσιών. Ως κατάλληλο σύνθημα για τον Διαφωτισμό πρότεινε το «Τόλμα να γνωρίζεις!» («Sapere dude!») και ως θεμελιώδη απαίτησή του όρισε την ελευθερία της σκέψης και του λόγου.
Υπάρχουν δύο απαραίτητα στοιχεία για τη γνώση: το υποκείμενο της γνώσης (ο γνωρίζων, ή ο προσπαθών/επιθυμών να γνωρίσει) και το αντικείμενο της γνώσης (το γνωριστέο, το γνώσιμο, το γνωστό). Το υποκείμενο είμαστε εμείς, ο καθένας ξεχωριστά, το εγώ, η συνείδηση. Μπορεί όμως να είναι ο άνθρωπος γενικότερα, η ανθρωπότητα, ή μια ομάδα ανθρώπων, π.χ. η επιστημονική κοινότητα των βιολόγων.
Ο Μπαλτάσαρ Γκρασιάν, γεννήθηκε μια μέρα σαν σήμερα, 8 Ιανουαρίου 1601
Δεν έχουμε τίποτα δικό μας, παρά μόνο τον χρόνο, τον οποίο μπορούν να απολαύσουν και όσοι δεν έχουν που την κεφαλήν κλίνει
Σερεντίπιτι (Serendipity) είναι η λέξη που περιγράφει σημαντικές ανακαλύψεις που γίνονται είτε τυχαία είτε ψάχνοντας για κάτι άλλο από αυτό που τελικά ανακαλύφθηκε.
[..] Όταν εκτιμούμε τα παιδιά ως δώρα, τα αποδεχόμαστε όπως έρχονται, όχι ως αντικείμενα του σχεδιασμού μας, προϊόντα της θέλησής μας ή όργανα των φιλοδοξιών μας.
Ένα ωραίο πρωινό του 1995 στο Πίτσμπουργκ των ΗΠΑ, ο McArthur Wheeler, ένας 44άχρονος άνδρας, αποφάσισε να ληστέψει μια τράπεζα. Περισσότερα
«Δεν γεννιόμαστε ίσοι, ίσοι γινόμαστε μόνο ως μέλη μιας ομάδας λόγω της απόφασής μας να εγγυηθούμε ο ένας στον άλλο ίσα δικαιώματα.»
Hannah Arendt, “Es gibt nur ein einziges Menschenrecht“,Die Wandlung, 1949
Οι αρχαίοι είχαν εντοπίσει το πρόβλημα των ψευδών ειδήσεων, επειδή αυτές συνήθως έφταναν από ανεπίσημες πηγές, πράγμα που καθιστούσε πολύ δύσκολη την αξιολόγησή τους. Για παράδειγμα: Περισσότερα
Είναι γεγονός ότι είμαστε μαθηματικά και στατιστικά αν όχι αναλφάβητοι, θα έλεγα πολύ κακοί, σίγουρα πολύ περισσότερο απ ότι απαιτεί η εποχή μας, με όλα αυτά τα δεδομένα γύρω μας και την ανάγκη να παίρνουμε σωστές αποφάσεις. Φοβάμαι ότι ένα μεγάλο ποσοστό ενήλικων σήμερα δεν θα ήταν ικανό να περάσει μια απλή εξέταση πάνω στα ποσοστά, τους δεκαδικούς, τα κλάσματα και τις μετατροπές από το ένα στο άλλο.
Η σημασία του λόγου στην ανθρώπινη σκέψη είναι καθοριστική. Η άρρηκτη σχέση μεταξύ λόγου και νοητικής διεργασίας είναι φανερή από τη σημασία της λέξης «λόγος», που στην ελληνική γλώσσα, εκτός από ομιλία σημαίνει και την ίδια τη σκέψη. Το ίδιο φανερώνουν και τα παράγωγα της λέξης «λόγος», όπως: λογική, λογισμός, λόγιος, διάλογος κλπ.
Μια μέρα σαν σήμερα, στις 1 Σεπτεμβρίου 1835, στο Λίβερπουλ, γεννήθηκε ο Άγγλος μαθηματικός και οικονομολόγος Ουίλιαμ Τζέβονς*. Περισσότερα
«Η ευδαιμονία βρίσκεται στον ελεύθερο χρόνο (ἡ εὐδαιμονία ἐν τῇ σχολῇ εἶναι). Γιατί εργαζόμαστε για να έχουμε ελεύθερο χρόνο και πολεμάμε για να έχουμε ειρήνη.» Αριστοτέλης, Ἠθικὰ Νικομάχεια 1177b4-5 Περισσότερα
«Είναι φανερό ότι υπάρχει λοιπόν κάποιο είδος παιδείας με την οποία πρέπει να μορφώσουμε τους νέους, όχι επειδή είναι χρήσιμη ούτε αναγκαία αλλά επειδή είναι ωραία (καλὴν) και ταιριάζει σε ελεύθερους ανθρώπους.» Αριστοτέλης, Πολιτικά 1338a31-33
Η άρνηση του τυχαίου στη ζωή μας, το μίσος για την αβεβαιότητα, ανοίγουν διάπλατα το δρόμο στη μυθοπλασία, την προπαγάνδα, τις ιδεοληψίες τον λαικισμό, την παραμυθία, τη συνωμοσιολογία ακόμη και τον ολοκληρωτισμό.
[..] είμαστε όλοι, ως ένα βαθμό, συνυπεύθυνοι για την κυβέρνηση, αν και δεν συγκυβερνούμε. Αλλά η συνυπευθυνότητά μας απαιτεί ελευθερία· πολλές ελευθερίες: ελευθερία λόγου, ελευθερία πρόσβασης στην πληροφόρηση, ελευθερία παροχής στην πληροφόρηση, ελευθερία των ιδεών και πολλές άλλες. Μια «υπερβολή» του κράτους οδηγεί σε ανελευθερία. Αλλά υπάρχει επίσης και μια «υπερβολή» της ελευθερίας.
«Εμπρός λοιπόν, με τη συζήτησή μας, ας δημιουργήσουμε μια πόλη από την αρχή. Όπως φαίνεται, θα δημιουργηθεί από τις ανάγκες μας.» Πλάτωνας, Πολιτεία 369c
Μπορεί να έμοιαζε με μία συνηθισμένη μέρα, όμως εκείνη τη μέρα, έστω και με στοχαστική διάθεση, η Αλίκη είχε βρεθεί στη χώρα των θαυμάτων.
