Η κοινωνία μας είναι γεμάτη παραδείγματα ανθρώπων που ζουν μ’ ένα τρόπο που ξεπερνά τις δυνατότητες και τα μέσα που διαθέτουν, θυσιάζουν την εσωτερική τους γαλήνη για χάρη της εικόνας που θέλουν να δώσουν προς τα έξω, προσπαθούν να αμβλύνουν την αίσθηση της επικείμενης απειλής με το να γίνονται αλκοολικοί, εργασιομανείς, μανιακοί της τηλεόρασης, ή υποκύπτουν σε κάποια άλλη μορφή εθισμού -έστω κι αν λένε πως «ξέρουν αυτοί τι κάνουν».
[Στην αρχή] όλα τα πράγματα ήταν ίδια. Μετά ήρθε ο νους και τα [ξεχώρισε και τα] ταξινόμησε. (Πάντα χρήματα ην ομού. Είτα ο νους ελθών αυτά διεκόσμησε.) Περισσότερα
…μερικοί πολύ χρήσιμοι για τη ζωή, πρακτικοί κανόνες πού χρέος άλλα και συμφέρον έχει ο φρόνιμος άνθρωπος να τους προσέξει. Θα τους διατυπώσω αφού προτάξω ένα μικρό προοίμιο που αν δίνει την εντύπωση παραδοξολογίας, τούτο οφείλεται μόνο στη διατύπωση και όχι στο νόημά του.
Στις 3 Ιανουάριου 1992 Ρώσοι και Αμερικανοί μελετητές συναντήθηκαν σε’ μια αίθουσα συνεδριάσεων ενός κυβερνητικού κτιρίου στη Μόσχα. Δυο εβδομάδες νωρίτερα η Σοβιετική Ένωση είχε πάψει να υπάρχει και η Ρωσική Ομοσπονδία έγινε ανεξάρτητη χώρα. Ως εκ τουτου, το άγαλμα του Λένιν που μέχρι πρότινος στόλιζε την αίθουσα, είχε εξαφανιστεί.
Ελευθερία είναι η δυνατότητα της απομόνωσης. Είσαι ελεύθερος όταν μπορείς να απομακρυνθείς από τους ανθρώπους, χωρίς να σε υποχρεώνουν να τους αναζητείς η ανάγκη του χρήματος ή το ένστικτο του κοπαδιού ή η αγάπη, η δόξα, η περιέργεια, πράγματα που δεν βρίσκουν τροφή στη σιωπή και στη μοναξιά.
Ο εντυπωσιακός πρόλογος του καθηγητή Χάρη Βάρβογλη, από το εξαιρετικά ενδιαφέρον βιβλίο: πέντε δισεκατομμύρια χρόνια μοναξιάς. του Lee Billings.
Περισσότερα
Τα κοινωνικά ζώα έχουν ανάγκη να συντονίζουν ενέργεια και κίνηση, να αποκρίνονται στον κίνδυνο σε συλλογικό επίπεδο, να επικοινωνούν για τροφή και νερό και να βοηθούν όσους έχουν ανάγκη.
Ίσως σας φαίνεται παράξενο για έναν βιολόγο που καθοδηγείται αυστηρά από τα δεδομένα, αλλά πιστεύω ότι οι εξωγήινοι τους οποίους έχει δημιουργήσει η μυθοπλασία της επιστημονικής φαντασίας είναι πολύ χρήσιμοι από μια σημαντική σκοπιά: βοηθούν να στοχαστούμε καλύτερα τη δική μας κατάσταση. Περισσότερα
Το 2006, ο Αντβαίτια, μια γιγάντια χελώνα της Αλντάμπρας (Geochelone gigantea), η οποία είχε διατελέσει αγαπημένο κατοικίδιο του θρυλικού Ρόμπερτ Κλάιβ των Ινδιών, πέθανε στον ζωολογικό κήπο της Καλκούτας σε ηλικία 255 ετών. Ήταν, απ’ όσο γνωρίζουμε, το γηραιότερο ζώο του πλανήτη· σκεφτείτε ότι η ζωή του ξεκίνησε πριν από τον Μότσαρτ και τη Γαλλική Επανάσταση και τελείωσε με μια ανακοίνωση από το CNN.
To ότι κάθε ερωτική σχέση έχει στη βάση της ένα ένστικτο προσανατολισμένο στο παιδί που θα γεννηθεί θα επιβεβαιωθεί χωρίς αμφιβολία μέσω της λεπτομερέστερης ανάλυσης αυτού του ενστίκτου, την οποία δεν μπορούμε να μην επιχειρήσουμε. Πρώτα πρώτα ο άντρας από τη φύση του τείνει προς την αστάθεια στον έρωτα, ενώ η γυναίκα στη σταθερότητα.
Περισσότερα
Υπάρχει μια ιδιαίτερα ολέθρια εφαρμογή του δόγματος ότι η ανθρώπινη φύση δεν μπορεί ν’ αλλάξει. Είναι δογματικός ισχυρισμός, ότι πάντα θα γίνονται πόλεμοι, επειδή είμαστε έτσι πλασμένοι, ώστε να τους αισθανόμαστε σαν ανάγκη.
Με τα μαγικά πάντα μάτια, με το πολύβουο, γεμάτο μέλι και μέλισσες μυαλό, μ’ έναν κόκκινο μάλλινο σκούφο στο κεφάλι και τσαρουχάκια με κόκκινες φούντες στα πόδια, ένα πρωί κίνησα για το σχολείο, μισό χαρούμενος, μισό αλαφιασμένος, και με κρατούσε ο πατέρας μου από το χέρι. Η μητέρα μου είχε δώσει ένα κλωνί βασιλικό, να τον μυρίζομαι, λέει, να παίρνω κουράγιο, και μου κρέμασε το χρυσό σταυρουλάκι της βάφτισής μου στο λαιμό.
«Κάθε άνθρωπος πρέπει να επιλέγει πόση αλήθεια μπορεί να αντέξει»
― Irvin D. Yalom, Όταν έκλαψε ο Νίτσε
Περισσότερα
ΑΥΤΟΣ ο ΚΑΝΟΝΑΣ ΕΣΤΙΑΖΕΙ σε μια ιδιότητα τόσο ευαίσθητη, ώστε θα διέτρεχε τον κίνδυνο να θεωρηθεί ότι ανήκει στη σφαίρα της μεταφυσικής, αν δεν την επιβεβαίωναν η περιέργεια και η παρατήρηση.
Αυτό που ζητάω τώρα από σένα είναι υπεράνθρωπο. Πρώτα πρέπει να μαντέψεις τι ακριβώς περιμένω, κι έπειτα, φυσικά, να μου το δώσεις. Η απαίτηση εδώ υπονοείται. Εγώ το μόνο που έχω να κάνω είναι να προτείνω διακριτικά την προσδοκία μου κι έπειτα να ξεκουραστώ πέφτοντας πάνω σου με όλο μου το βάρος…
Περισσότερα
Δεν είναι δύσκολο να κατανοήσουμε πώς η κοινωνική, πολιτική και θεσμική ισχύς μεγεθύνει το καταστρεπτικό δυναμικό ενός ηλίθιου ανθρώπου. Αλλά πρέπει και να εξηγήσουμε και να αντιληφθούμε τι ακριβώς είναι αυτό που καθιστά ένα ηλίθιο άτομο τόσο επικίνδυνο για τους άλλους ανθρώπους – ή, με άλλα λόγια, σε τι συνίσταται η δύναμη της ηλιθιότητας.
Κι όμως πρέπει να λογαριάσουμε πώς προχωρούμε.
Να αισθάνεσαι δε φτάνει μήτε να σκέπτεσαι μήτε να κινείσαι
μήτε να κινδυνεύει το σώμα σου στην παλιά πολεμίστρα,
όταν το λάδι ζεματιστό και το λιωμένο μολύβι αυλακώνουνε τα τειχιά. Περισσότερα
Σατιρικό κείμενο του Τούρκου συγγραφέα Αζίζ Νεσίν από το βιβλίο “Ο ΚΑΦΕΣ ΚΑΙ Η ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ” που εκδόθηκε το 1991. Ο συγγραφέας έγραψε τα διηγήματα που παρουσιάζονται στο βιβλίο αυτό με σκοπό να γελάσουν οι αναγνώστες και γελώντας να σκεφτούν βαθύτερα, ώστε να εδραιωθούν δεσμοί φιλίας ανάμεσα στο τούρκικο και τον ελληνικό λαό.
Περισσότερα
Η επιστήμη και η θρησκεία περιέχουν ψήγματα ηθικής αλήθειας, ανεξάρτητα από το αν κανείς είναι πιστός οπαδός τους. Μα εάν δεν σας ικανοποιούν από μόνες τους, ένας άλλος τρόπος προσέγγισης της ηθικής και της ενάρετης συμπεριφοράς είναι η κοσμική φιλοσοφία. «Τι είναι καλό;» είναι ίσως το πιο παλαιό ερώτημα στη φιλοσοφία. Η δυτική φιλοσοφία προσφέρει τρεις τουλάχιστον κύριους τρόπους σκέψης για την εύρεση της απάντησης.
Τον Δεκέμβριο του 1990, κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις «Εστία» το βιβλίο του Αλέξανδρου Σχινά «Η Παρτίδα». Η (αλληγορική) ιστορία περιγράφει μια παρτίδα σκάκι, ιδωμένη από την πλευρά του βασιλιά των λευκών («Είμαι η εμού μεγαλειότης ο βασιλεύς των λευκών. […]», συστήνεται ευθύς εξαρχής), Περισσότερα
Αν θέλετε κάτι εναλλακτικό ως ανάγνωσμα για αυτό το καλοκαίρι, σας προτείνουμε πέντε αξιόλογα graphic novels. Περισσότερα
“Ο κορμός του είναι η αλήθεια, τα κλαδιά οι πράξεις, οι καρποί τα έργα.“
Καθώς έτυχε να διαβάσω αρκετά την «Παρακμή της Δύσης» του Όσβαλντ Σπένγκλερ και να εντυπωσιαστώ πολύ από όσα (και όπως) γράφονται εκεί, το μυαλό μου γυρίζει πολύ συχνά — κανείς θα έλεγε μονομανιακά— στα συμπεράσματά του, καθώς και στον άφταστο τρόπο με τον οποίο ξεδιπλώνει την αναλυτική του σκέψη.
Η «Ασκητική» είναι ο Νίκος Καζαντζάκης. Και ο Νίκος Καζαντζάκης είναι η Ασκητική. Μια ελβετική εφημερίδα έγραψε πως η Ασκητική είναι «το κατά Καζαντζάκην ευαγγέλιο». Ο ίδιος ο δημιουργός της έγραψε ότι η Ασκητική είναι «η πιο σπαραχτική Κραυγή τής ζωής του» και ότι όλο το έργο του είναι σχόλιο στην Κραυγή αυτή.
Περισσότερα
Οι φιλόσοφοι το λένε αυτό για χρόνια:«Δεν έχεις τίποτε άλλο εκτός από τον εαυτό σου. Γίνε λοιπόν ο πιο όμορφος, ο πιο τρυφερός, συναρπαστικός άνθρωπος του κόσμου. Έτσι θα επιζήσεις πάντα». Θυμόσαστε τη Μήδεια στην αρχαία τραγωδία; Θυμόσαστε το σημείο όπου όλα έχουν χαθεί και της λέει ο χορός:«Τι απομένει, Μήδεια; Όλα γκρεμίστηκαν, όλα χάθηκαν». Και η Μήδεια απαντάει:«Τι απομένει; Εγώ». Αυτή είναι απάντηση!
Περισσότερα
Ένας αργάτης, πολύ αγαπημένος μου, η πιο ατόφια ρωμαίικη ψυχή πού συνάντησα στη ζωή μου, ο Γιώργης ο Ζορμπάς, μου δηγόταν μια μέρα στη Μάνη, όπου σκάβαμε να βρούμε κάρβουνο, πώς έγινε ο περασμένος παγκόσμιος πόλεμος:
Πολλά χρόνια πριν, όταν ήμουν φοιτητής στην ιατρική, με κάλεσαν στο τηλέφωνο, όπου μία νοσοκόμα πολύ συγχυσμένη μου διηγήθηκε την εξής παράξενη ιστορία:
Ο Στρατής Τσίρκας , γεννήθηκε σαν σήμερα στο Κάιρο, στις 23 Ιουλίου 1911. Συγγραφέας από τους αξιολογότερους πεζογράφους της μεταπολεμικής γενιάς. Το πραγματικό του όνομα ήταν Γιάννης Χατζηαντρέας (από παρατσούκλι του πατέρα του, Κώστα Χατζηαντρέα).
Υπάρχει λοιπόν σίγουρα μια τέχνη που θεραπεύει την ψυχή, και αυτή είναι η φιλοσοφία. Όμως, δεν χρειάζεται να αναζητήσουμε τη βοήθειά της έξω από εμάς, όπως κάνουμε με τις σωματικές ασθένειες· θα πρέπει να βάλουμε τα δυνατά μας για να μπορέσουμε να γίνουμε εμείς οι ίδιοι γιατροί του εαυτού μας.
Σε όλη τη διάρκεια της ζωής μας, αυτό που πραγματικά έχουμε μέσα μας είναι το παρόν και μόνο αυτό. Η μόνη διαφορά είναι ότι στην αρχή της ζωής μας περιμένουμε ένα μεγάλο μέλλον, ενώ προς το τέλος της ζωής μας αναπολούμε ένα μεγάλο παρελθόν επίσης ότι η ιδιοσυγκρασία μας, αλλά όχι ο χαρακτήρας μας, υφίσταται κάποιες γνωστές και μη εξαιρετέες αλλαγές, μέσα απ’ τις οποίες το παρόν παίρνει κάθε φορά διαφορετική απόχρωση.
Σήμερα ο στοχασμός έχει χάσει όλη του την εξωτερική αξιοπρέπεια. Έχουν ρεζιλέψει το τελετουργικό και την επίσημη στάση εκείνου που στοχάζεται· δεν μπορούμε πλέον να ανεχθούμε έναν σοφό της παλιάς σχολής.
Περισσότερα
