Κατηγορία -Φιλοσοφία

Φιλοσοφία

Η Σχολή των Αθηνών


Θυμάμαι σαν να ΄ναι χτες, την προσπάθειά του καθηγητή μας στο Πανεπιστήμιο, στο μάθημα Φιλοσοφία της Επιστήμης, να εξηγήσει τις διαφορές στη σκέψη του Πλάτωνα και του Αριστοτέλη, μέσω του παραδείγματος του βέλους που πετά, και για το ποια δύναμη το τροφοδοτεί για να το κινεί.

Περισσότερα

Αριστοτέλης: Η παιδεία αλλάζει κοινωνίες


Η Πολιτεία του Πλάτωνα υπήρξε έργο αναφοράς ήδη από την αρχαιότητα. Η αυστηρή κοινωνική διαστρωμάτωση, η κοινοκτημοσύνη των γυναικών και των παιδιών, ο εξοστρακισμός των ποιητών ήταν μερικά μόνο από τα σημεία που δεν θα μπορούσαν να περάσουν ασχολίαστα. Επομένως, δεν προκαλεί εντύπωση το γεγονός πως ο Αριστοτέλης στα Πολιτικά του (όταν φτάνει η ώρα να μιλήσει για τα πολιτεύματα στο Β΄ βιβλίο) ασκεί δριμεία κριτική στη θεωρητική κατασκευή ενός τέτοιου πολιτικού συστήματος, καθώς για τον ίδιο σκοπός της πόλεως είναι κατ’ αρχάς η αυτάρκεια και, κατά συνέπεια, το ευ ζην (1252b27-30).

Περισσότερα

Αριστοτέλης, ο πρωτοπόρος της αυτοβελτίωσης


Δεν θα ήταν υπερβολή να ειπωθεί ότι ο πρώτος οδηγός αυτοβελτίωσης είναι τα Ηθικά Νικομάχεια. Ο Αριστοτέλης ήδη στο πρώτο βιβλίο (από τα δέκα) τονίζει την πρακτική πλευρά της θεωρίας του: «Σκοπός δεν είναι να μάθουμε τι είναι ευδαιμονία, αλλά να γίνουμε ευδαίμονες», αποφαίνεται. Η ευδαιμονία είναι ενέργεια της ψυχής σύμφωνη με την αρετή. Επομένως, είμαστε ευδαίμονες, όταν ενεργούμε με συγκεκριμένο τρόπο. Ο Αριστοτέλης εξηγεί:

Περισσότερα

Εννέα συμβουλές αρχαίων σοφών για μια επιτυχημένη καριέρα


Θα μπορούσαν, άραγε, οι αρχαίοι στοχαστές να βοηθήσουν στην καριέρα σας; Ο Πάτρικ Κιντ, επικεφαλής μεγάλης σχολής επιχειρήσεων στη Μαδρίτη, απαντά θετικά και προσφέρει έναν οδηγό για αρχάριους τον οποίο δημοσιεύουν οι Times του Λονδίνου. Ο Κιντ προτρέπει τους… επίδοξους μεγιστάνες να μελετήσουν την κλασική φιλοσοφία και να αφήσουν κατά μέρος τα σύγχρονα βιβλία διαχείρισης προσωπικού.

Περισσότερα

Ο Δούρειος Ίππος και μια άλλη εκδοχή για την άλωση της Τροίας


Ορθολογικές εξηγήσεις για τον «Δούρειο Ίππο»   

Επειδή πίσω από τους μύθους, ή θρύλους αναζητείται ένας πυρήνας (ιστορικής) αληθείας, το ίδιο επιχειρήθηκε και για τον μύθο του «δούρειου ίππου». Περισσότερα

Zygmunt Bauman – Ο ρευστός σύγχρονος βίος και οι φόβοι του.


Το έδαφος πάνω στο οποίο υποτίθεται ότι βασίζονται οι προοπτικές του βίου μας είναι σίγουρα ασταθές. Παρόμοια ασταθείς είναι οι εργασίες μας και οι εταιρείες που τις παρέ­χουν, οι σύντροφοι και το δίκτυο φίλων, το κύρος που απο­λαμβάνουμε στην ευρύτερη κοινωνία και η αυτοεκτίμηση και αυτοπεποίθηση που έρχονται με αυτό.

Περισσότερα

«Δικαιοκρατικές πολυτέλειες»: Παρακολουθήσεις και αλγόριθμοι


Το μέλλον της ανθρώπινης κοινωνίας είναι συνδεδεμένο με την τεχνητή νοημοσύνη. Παρότι κάθε νέα τεχνολογική εφαρμογή προκαλεί αμηχανία και επιφυλάξεις, πόσο μάλλον η τεχνητή νοημοσύνη με τις απεριόριστες δυνατότητές της, δεν χρειάζεται να είμαστε φοβικοί απέναντί της.

Περισσότερα

Η ζωή που μπορείς να σώσεις


«Στο δρόμο για τη δουλειά, περνάς μπροστά από μια μικρή λίμνη. Τις ζεστές μέρες, κάποιες φορές μικρά παιδιά παίζουν στη λίμνη, το βάθος της οποίας δεν ξεπερνάει το γόνατο. Ωστόσο, σήμερα ο καιρός είναι δροσερός και είναι νωρίς, οπότε εκπλήσσεσαι που βλέπεις ένα μικρό παιδί να πλατσουρίζει στα νερά της. Καθώς πλησιάζεις, παρατηρείς ότι υπάρχει ένα πολύ μικρό παιδάκι, ένα νήπιο, που παραπατάει στην προσπάθειά του να περπατήσει, ανίκανο να κρατήσει την ισορροπία του ή να βγει από τη λίμνη. Περισσότερα

Επίκτητος: Μόνος αλλά όχι έρημος


«Η μοναξιά (ἐρημία) είναι η κατάσταση του αβοήθητου. Όπως δεν είναι μόνος αυτός που είναι έρημος (ἔρημος) ούτε αυτός που βρίσκεται ανάμεσα σε πολλούς είναι έρημος. Όταν λοιπόν χάσουμε ή αδελφό ή γιο ή φίλο με τον οποίο περνούσαμε τον χρόνο μας, λέμε ότι μείναμε έρημοι, αν και πολλές φορές είμαστε στη Ρώμη, έχοντας συναντήσει μεγάλο πλήθος και κατοικώντας ανάμεσα σε πολλούς ανθρώπους και μερικές φορές έχοντας πλήθος δούλων. Γιατί έρημος, σύμφωνα με την έννοια, θεωρείται αυτός που είναι αβοήθητος και εκτεθειμένος σε εκείνους που θέλουν να τον βλάψουν. Γι’ αυτό όταν ταξιδεύουμε, τότε κυρίως αυτοαποκαλούμαστε έρημοι, όταν πέσουμε πάνω σε ληστές. Επειδή, δεν είναι η όψη ενός ανθρώπου που αφαιρεί την ερημιά, αλλά ενός πιστού, κόσμιου και ωφέλιμου ανθρώπου.»

Επίκτητος, Διατριβαί 3.13.1-4

Περισσότερα

O Αύγουστος Κοντ και η Κοινωνιολογία ως κοινωνική Φυσική


O Γάλλος φιλόσοφος Αύγουστος Κοντ (August Comte, 1798-1857)  είναι γνωστός ως ιδρυτής της κοινωνιολογίας και του θετικισμού. Πρότεινε δε τον όρο «κοινωνιολογία» (sociologie) για τη νέα επιστήμη. Ο Κοντ πίστευε ότι αυτός ο νέος κλάδος θα μπορούσε να μας βοηθήσει στην κατανόηση της κοινωνίας, η οποία θα βασίζεται σε αυστηρές επιστημονικές αποδείξεις. Γι’ αυτό προσπάθησε να θεμελιώσει τη νέα επιστήμη χρησιμοποιώντας τις μεθόδους και τους τρόπους παρατήρησης και ανάλυσης της φυσικής, καθώς πίστευε ότι με αυτό τον τρόπο η κοινωνιολογία θα μπορούσε να εξηγήσει με αυστηρό και αντικειμενικό τρόπο τα κοινωνικά φαινόμενα, την κοινωνική οργάνωση και τις κοινωνικές μεταβολές.

Περισσότερα

Υπάρχει ελεύθερη βούληση; Μία αρχαία διαμάχη


Έχετε ξεκινήσει να διαβάζετε αυτό το κείμενο. Είναι δική σας απόφαση το αν θα το τελειώσετε, ή όχι; Καταρχήν, είναι γραμμένο στα ελληνικά, σε μία γλώσσα που γνωρίζετε. Έπειτα το θέμα σας κινεί το ενδιαφέρον. Ας ξαναγυρίσουμε όμως πίσω. Στις αρχικές συνθήκες, τη στιγμή που ξεκινήσατε να διαβάζετε το κείμενο. Δεδομένων των ίδιων και απαράλλακτων συνθηκών, θα το προσπερνούσατε ως κείμενο ή θα ξεκινούσατε να το διαβάζετε όπως τώρα; Με λίγα λόγια, επιλέξατε να το διαβάσετε;  

Περισσότερα

Γιατί πρέπει να φοβόμαστε τον θάνατο: Μια φαινομενολογική προσέγγιση.


Ο θάνατος είναι βεβαίως κορυφαίο ζήτημα της ανθρώπινης ζωής. Αυτό διαφαίνεται με διάφορους τρόπους και από διάφορα πράγματα. Περισσότερα

Η αιτιότητα και η αναιτιότητα. Η Επικούρεια θέση


Θα αναπτύξω το θέμα μέσα από τρία κεφάλαια: 1) Η Αιτιότητα & η Αναιτιότητα στη φιλοσοφία και στην κλασσική φυσική, 2) Η Κβαντομηχανική και η στατιστική πιθανολογία, 3) Επίκουρος: Φυσική θεωρία – Παρέγκλιση και Τυχαιότητα

Περισσότερα

Michael J. Sandel – Φιλελεύθερη ευγονική


Στην εποχή του γενώματος, η γλώσσα της ευγονικής κάνει την επανεμφάνισή της, όχι μόνο μεταξύ των επικριτών αλλά και μεταξύ των υποστηρικτών της ενίσχυσης. Μια επιδραστική σχολή αγγλοαμερικανών πολιτικών φιλοσόφων καλεί σε μια νέα «φιλελεύθερη ευγονική», εννοώντας με αυτό μη εξαναγκαστικές γενετικές ενισχύσεις που δεν περιορίζουν την αυτονομία του παιδιού.

Περισσότερα

Μισέλ Ονφρέ, Επίκουρος και Ηδονισμός


Μια προοπτική σοφίας.

Ο Πλάτων εφαρμόζει μια σχιζοφρενική παιδαγωγική, με μια ερμητική προφορική διδασκαλία που απευθύνεται σε μια ομάδα εκλεκτών και μια άλλη, εξωτερική, που προσφέρεται στους πολλούς. Αριστοκρατική άσκηση της φιλοσοφίας. Η Ακαδημία διακηρύττει λοιπόν μια εκπαίδευση που φαινομενικά είναι ανοιχτή σε όλους: τίποτα δε φανερώνει την ύπαρξη περιορισμών σχετικά με την πρόσβαση στις διδασκαλίες του Πλάτωνα. Ολόκληρο το γραπτό του έργο, το μόνο που έχουμε, προέρχεται αποκλειστικά απ’ αυτήν τη φανερή, εξωτερική μεταβίβαση.

Περισσότερα

Καρλ Πόπερ – Λογοτεχνία, επιστήμη, δημοκρατία- πώς συνδέονται;


Στην Αθήνα, 530 χρόνια πριν από τη γέννηση του Χριστού, υπήρχε μια Αγορά που, τουλάχιστον πουθενά στην Ευρώπη, δεν είχε ξαναϋπάρξει· μια ελεύθερη αγορά βιβλίων. Ένα μέρος όπου χειρόγραφα βιβλία με τη μορφή ειληταρίων από πάπυρο προσφέρονταν προς πώληση. Τα πρώτα βιβλία που πωλούνταν κατ αυτό τον τρόπο, ήταν τα δύο μεγάλα ομηρικά έπη: η Ιλιάδα και η Οδύσσεια.

Περισσότερα

Μεταφυσική: Η Πρώτη Φιλοσοφία


Η Μεταφυσική αποτελεί κλάδο της Φιλοσοφίας. Αλλά δεν ήταν πάντα έτσι. Αν και η προέλευση του όρου είναι σαφώς αριστοτελική, ο ίδιος ο φιλόσοφος ουδέποτε τον χρησιμοποίησε. Όλα ξεκίνησαν τρεις αιώνες μετά τον θάνατο του Σταγειρίτη φιλοσόφου, όταν ο Ανδρόνικος ο Ρόδιος ταξινόμησε και εξέδωσε για πρώτη φορά τα έργα του. Για τα περισσότερα από αυτά ο τίτλος ήταν προφανής: Περί γενέσεως και φθοράς, Περί ποιητικής, Φυσική ακρόασις κοκ.

Περισσότερα