Φιλοσοφία
Μετά τον θάνατο του Περικλή, στην πολιτική σκηνή της Αθήνας επικρατεί ένας βυρσοδέψης που εμφανιζόταν ατημέλητος στην Εκκλησία του Δήμου, ούρλιαζε, έβριζε και καυγάδιζε με το παραμικρό. Τα δημαγωγικά του τερτίπια τα σατιρίζει συχνά ο Αριστοφάνης στα έργα του και φαίνεται πως οι Αθηναίοι, όπως κι εμείς σήμερα, διασκέδαζαν πολύ με τη διακωμώδηση εκείνου που οι ίδιοι είχαν ψηφίσει στρατηγό.
Τα τελευταία χρόνια θέτουμε όλο και περισσότερα φιλοσοφικά ερωτήματα σε σχέση με τις εμπειρίες, τις δικές μας και των άλλων, από τη ζωή. Είχαμε τη συνήθεια να αντιμετωπίζουμε τη φιλοσοφία κυνικά, ως ένα είδος αφηρημένης διανοητικής ενασχόλησης, κατάλληλης για «αιθεροβάμονες» και ανθρώπους που αποφεύγουν την «πραγματική» ζωή. Συνειδητοποιήσαμε όμως ότι αυτός ο κυνισμός ήταν από μόνος του μια φιλοσοφία ζωής.
Περισσότερα
Αν το κάνετε με την προϋπόθεση να είστε ευτυχισμένοι, τότε δεν πρόκειται πια για καλές πράξεις, με την ηθική έννοια του όρου (η οποία προϋποθέτει, αντιθέτως, ανιδιοτέλεια). Αν πράττετε το καλό για να είστε ευτυχισμένοι, η πράξη σας είναι εγωιστική. Δεν έχει καμία ηθική αξία.
Αυτό είναι ένα θέμα που αποτέλεσε το βασικό πρόβλημα των διάφορων κοινωνικών θεωριών (πράγμα που οδηγούσε στην προπαγάνδα) και αποτελεί ζήτημα τόσο κοσμοθεωρητικής άποψης (δηλαδή αξιακών κριτηρίων) όσο και πρακτικής εφαρμογής (αν μπορεί να «επιβληθεί» και πώς).
Τα δάχτυλα ελαφρά πρησμένα. Στο λέω τόσο καιρό: “κάνε κάτι, το αίμα σου δεν κυκλοφορεί καλά, πήγαινε σε έναν γιατρό και ρώτα”. Δεν είναι τίποτα, ξέρω, μη μου ανησυχήσεις. Είναι απλά που όταν ξεφυλλίζεις τα βιβλία δίπλα μου, αντί να χαζεύω την ερωτοτροπία της αφής σου με τις τυπωμένες λέξεις, ξεχνιέμαι και βουτάω στην υπεραιμία των άκρων σου και πνίγομαι κόκκινα εσωτερικά, αχνά μπλε εξωτερικά.
Η λέξη δόγμα προέρχεται από το δοκέω που θα πει: σκέπτομαι, υποθέτω, νομίζω, φαντάζομαι (Λεξικό αρχαίας ελληνικής Σταματάκου), επομένως σημαίνει απόφανση κατόπιν υπόθεσης, μια γνωμοδότηση πάνω στα πράγματα.
Στην πρώτη γραμμή του πολέμου, μέσα σ ένα αντίσκηνο, ο Αυτοκράτορας – Φιλόσοφος Μάρκος Αυρήλιος , κατέγραφε τους συλλογισμούς του, έδινε στον εαυτό του συμβουλές, τον εμψύχωνε με τη δύναμη της φιλοσοφίας. Δεν σκόπευε να τα δημοσιεύσει. Έγραφε για να κρατηθεί δυνατός. Δεν πίστευε στην υστεροφημία. Δεν πίστευε καν ότι θα τον θυμάται κανείς. Όμως διαψεύστηκε. Δεκαοχτώ αιώνες πέρασαν από τότε, και τα “Εις Εαυτόν” ζουν ακόμη. Μια ανεξάντλητη πηγή σοφίας. Το “αιώνιο ευαγγέλιο”, όπως τα χαρακτήρισε ο Ρενάν.
Ο ρατσισμός δεν είναι αποκλειστικά ένα γερμανικό φαινόμενο. Όμως βάσει της ιστορίας μας οφείλουμε να βρισκόμαστε σε μια ιδιαίτερη εγρήγορση απέναντι σε κάθε μορφή ρατσισμού. Περισσότερα
«Η φιλοσοφία είναι μόνο θεωρίες. Δεν έχει τίποτα να μας προσφέρει. Με αυτά θα ασχολούμαστε;» Μαθητές Βˊ λυκείου θετικής κατεύθυνσης στη διδακτική ώρα της φιλοσοφίας.
Περισσότερα
Το όραμα για τη δημιουργία μιας “ιδανικής κοινωνίας” στηρίζεται στις πανανθρώπινες αξίες που η κλασική Ελλάδα του 5ου αιώνα π.Χ. και ο ευρωπαϊκός Διαφωτισμός του 18ου αιώνα δημιούργησαν. Είναι τα ανθρώπινα δικαιώματα-ατομικά, κοινωνικά, πολιτικά. Τρεις είναι ίσως οι πιο σημαντικές.
Ποια είναι η αναγκαία ευθύνη του σημερινού ανθρώπου και πολίτη, για να αντιμετωπίσει τα αδιέξοδα;
Στη διάρκεια των τελευταίων εβδομάδων παρακολούθησα με προσοχή, αλλά και γεμάτος ανησυχία, τα γεγονότα και τις συζητήσεις που έγιναν και που αφορούν τη λεγάμενη μηχανή της αλήθειας.
Πάντα βρίσκω όλους τούς ανθρώπους, όπως κι αν τούς κοιτάζω, με καλοσύνη ή κακία, να φροντίζουν για ένα πράγμα: πώς να εξυπηρετήσουν τη συντήρηση του είδους. Και φροντίζουν γι’ αυτό, όχι από αγάπη για το είδος, άλλα γιατί δεν υπάρχει μέσα τους τίποτα παλιότερο, δυνατότερο, ανέλεγκτο και πιο ακατανόητο από αυτό το ένστικτο, γιατί είναι αλήθεια πώς το ένστικτο αυτό είναι στην κυριολεξία ή ουσία του είδους μας, η ουσία του κοπαδιού μας.
Γενικώς, στο ιδεολογικό οπλοστάσιο της άρχουσας τάξης υπάρχουν μπόλικα μεταφυσικά και παραφυσικά τερτίπια, δεισιδαιμονίες και μπουρδολογίες ολκής. Μπορούμε να αντιδράσουμε; Υπάρχει ελπίδα να μην πνιγούμε στο βούρκο της ανοησίας και της σαχλαμάρας; Πέρα από τα κοινωνικοοικονομικά αίτια που γεννούν και τρέφουν όλες αυτές τις ανοησίες, διαθέτουμε αρκετά εργαλεία, μέσα από τον πλούτο της επιστήμης, για να αντισταθούμε στην πληθώρα των παπάδων αλλά και των μάγων, των τηλεπαθητικών, των μέντιουμ και των τσαρλατάνων.
Περισσότερα
Η αξία του ανθρώπου είναι να επιχειρεί κάτι ενάντια στο κακό ρισκάροντας και τις πιο οδυνηρές αποτυχίες κι όχι να προσπαθεί να το δικαιολογεί με δόγματα. Περισσότερα
Θεάγης – Περί Αρετής και ψυχικών χαρακτηριστικών
Η σύσταση της ψυχής χωρίζεται σε λογική, θυμικό και επιθυμητικό. Η λογική κυβερνάει τη γνώση, το θυμικό σχετίζεται με την παρόρμηση και το επιθυμητικό κυβερνάει τα συναισθήματα της ψυχής.
Και η Ελλάδα δεν έχει κράτος. Και γιατί δεν έχει κράτος; Διότι ο ισχυρός πυρήνας της κοινωνίας μας ακόμα εξακολουθεί να είναι η οικογένεια. Αρα το ρουσφέτι, η χωρίς αξιολόγηση επιλογή. Οι δεσμοί αίματος, τόπου, συμπαιγνίας. Είναι το αίσθημα του αίματος, το οποίο είναι πολύ πιο βαθύ και γι’ αυτό πιο δύσκολο να πολεμηθεί.
Τι είδος τέχνης, αναρωτιέται κανείς, έδωκε στους Έλληνες η συγκατοίκηση τους με το μηδέν; Τι είδος τέχνης, αναλογίζεται κανείς, εδημιούργησαν οι Έλληνες από τη συγκατοίκηση τους με το μηδέν!
Υπάρχει, πράγματι, ένα είδος απορίας πού συγκατοικεί με το θαυμασμό. Αυτό που αλλιώς το λέμε έκσταση.
