Τα 9 διασημότερα φαγοπότια στην ιστορία της ζωγραφικής

Paolo Veronese The Wedding at Cana v2Το ονομάζουμε δείπνο, συμπόσιο, τσιμπούσι, ευωχία, συνεστίαση αλλά και τραπέζωμα. Η λέξη συμπόσιον σημαίνει «συνάθροιση ανθρώπων που πίνουν» κι αποτελούσε έναν από τους πιο αγαπημένους τρόπους διασκέδασης των Αρχαίων Ελλήνων. Όμως  αυτό ισχύει για όλη την οικουμένη. Ας απολαύσουμε τους 9 πιο διάσημους πίνακες στην ιστορία της ζωγραφικής με θέμα τους το φαγοπότι.


Leonardo da Vinci, ο Μυστικός Δείπνος, τέλη 1490

Leonardo da Vinci, ο Μυστικός Δείπνος, τέλη 1490

Οι απεικονίσεις του μυστικού δείπνου με τον Ιησού και τους 12 αποστόλους στην Ιερουσαλήμ, ήταν ένα δημοφιλές καλλιτεχνικό θέμα από την εποχή του πρώιμου χριστιανισμού. Ο παραπάνω πίνακας του Leonardo είναι ίσως ο πιο διάσημος -παρά τις σοβαρές ζημιές και τις αδέξιες αποκαταστάσεις του- που τον έχουν αφήσει σαν σκιά του προηγούμενου εαυτού του. Ο Χριστός, που βλέπουμε να κάθεται στο κεντρικό σημείο της σύνθεσης, ανακοινώνει ότι ένας από τους αποστόλους του, θα τον προδώσει. Ο Ιούδας, τέταρτος από τα αριστερά, γέρνει προς τα πίσω. Δεν υπάρχει στο τραπέζι πασχαλινό αρνί , αλλά μάλλον ψητό χέλι και μερικές φέτες πορτοκαλιού στα δεξιά. (Λεονάρντο Ντα Βίντσι)

Τζιοβάνι Μπελίνι, Η Γιορτή των Θεών, 1514

Τζιοβάνι Μπελίνι, Η Γιορτή των Θεών, 1514

Το συμπόσιο των θεών επίσης αποτελούσε ένα συχνό θέμα της ιταλικής ζωγραφικής κατά τον 16ο αιώνα. Στην πραγματικότητα ήταν πολλοί οι καλλιτέχνες της Αναγέννησης που θα οργανώσουν τα δικά τους συμπόσια φορώντας κοστούμια Ολυμπίων θεών και με πλούσιο φαγητό. (Ο ζωγράφος Andrea del Sarto μια φορά είχε σχεδιάζει μια εκκλησία από λουκάνικα και παρμεζάνα.) Το τελευταίο αυτό σημαντικό έργο του Μπελίνι – θα επιτευχθεί με τη βοήθεια ενός νεαρού μαθητή του, του  Τιτσιάνο – αποτελώντας ένα αριστούργημα αυτού του μυθολογικού είδους: ο θεός της γονιμότητας Πρίαπος ετοιμάζει την “κίνησή” του για μια νύμφη στα δεξιά, ενώ ο Δίας κι οι άλλες θεότητες απολαμβάνουν το κρασάκι τους.  (Τζιοβάνι Μπελίνι)

Πάολο Βερονέζε, ο γάμος στην Κανά, 1563

Πάολο Βερονέζε, ο γάμος στην Κανά, 1563

Αυτή η γιορτινή σκηνή έχει τη μοναδική ατυχία να κρέμεται,  στην ιταλική πτέρυγα του Λούβρου, απέναντι από τον πίνακα της Μόνα Λίζα. Έτσι αυτομάτως μετατράπηκε σαν ένα από τα πιο αγνοημένα αριστουργήματα όλων των εποχών. Ο γάμος στον οποίο ο Ιησούς, μόλις έχει μετατρέψει το νερό σε κρασί, μεταφέρεται νοητικά από την Κανά στην (τότε) σύγχρονη Βενετία. Οι όμορφα ντυμένοι επισκέπτες, δείχνουν μάλλον να ενδιαφέρονται περισσότερο σχετικά με το που βρίσκεται το επιδόρπιο, και σημειώστε επίσης ότι κανένας δεν τρώει πραγματικά. Εδώ η γιορτή αποτελεί δημόσιο θέαμα, μια βιτρίνα για πλούτο και δύναμη. (Paolo Veronese)

Ντιέγκο Βελάσκεθ, Ο θρίαμβος του Βάκχου, 1628

Ντιέγκο Βελάσκεθ, Ο θρίαμβος του Βάκχου, 1628

Το παρατσούκλι «Los Borrachos” -ο μεθυσμένος – αυτό το σημαντικό πρώιμο έργο του Βελάσκεθ δείχνει το θεό του κρασιού, με χλωμό δέρμα και στεφανωμένο με κισσό. Είναι μία από τις λίγες μυθολογικές σκηνές που αποκλίνει από προηγούμενες παραστάσεις ενός Διονυσιακού γλεντιού, που συνήθως δείχνουν νύμφες σε καταπράσινους λόφους. Αυτή η κίνηση του Βελάσκεθ σ ένα πιο νατουραλιστικό ύφος, σαν της καθημερινής ζωής είναι γνωστή ως bodegones (Βελάσκεθ)

Peter Paul Rubens, Η Γιορτή του Ηρώδη, 1635-1638

Peter Paul Rubens, Η Γιορτή του Ηρώδη, 1635-1638

Το απόλυτα αποκρουστικό πάρτι: σηκώνετε το καπάκι από το δίσκο σερβιρίσματος, κι εκεί, θα δείτε την κεφαλή του Ιωάννη του Βαπτιστή!  Στον μεγάλο αυτό πίνακα του Ρούμπενς, κομψός και μακάβριος εκ περιτροπής, δείχνει τη στιγμή που η Σαλώμη, αφού χόρεψε για τον πατριό της τον Ηρώδη, κερδίζει το βραβείο του αποκεφαλισμένου άγιου – το οποίο παρουσιάζεται ως απλά μια άλλη πορεία των πραγμάτων αυτής της γιορτής, μαζί με τον αστακό και το κυνήγι. Η μητέρα της Σαλώμης, σπρώχνει την γλώσσα του Ιωάννη με ένα πιρούνι, ενώ τα μάτια του συζύγου της διογκώνονται με τρόμο. (Peter Paul Rubens)

Jan Steen, άσωτο νοικοκυριό , 1663

Jan Steen, άσωτο νοικοκυριό , 1663

Ενώ οι γιορτινές σκηνές των αναγεννησιακών, συνήθως, απεικονίζουν θεούς ή ευγενείς, οι Ολλανδοί καλλιτέχνες του 17ου αιώνα ζωγράφιζαν σκηνές της καθημερινότητας, μερικές φορές μ ένα βλέμμα ηθικολογίας. Οι “γλεντζέδες του Steen” μπορούν να επιδοθούν σχεδόν σε κάθε είδους αμαρτία που μπορεί να φανταστεί κανείς: ο κύριος με τα μαύρα προσπαθεί να αποπλανήσει την υπηρέτρια, την ώρα που η γυναίκα στο πρώτο πλάνο, είναι τόσο απασχολημένη για να γεμίσει το ποτήρι της, ώστε δεν αντιλαμβάνεται ότι πατάει τη βίβλο, η οποία βρίσκεται στο πάτωμα. Όσο για το μεγάλο κομμάτι χοιρομέρι, που χρησίμευσε σαν επίκεντρο της γιορτής, είναι ήδη εγκαταλειμμένο στο πάτωμα, έτοιμο να καταναλωθεί από την οικόσιτη γάτα. (Jan Steen)


John Martin, Η γιορτή του Βαλτάσαρ, 1821

John Martin, Η γιορτή του Βαλτάσαρ, 1821

Ο Μάρτιν ήταν ένας από τους πιο παράξενους ζωγράφους τον 19ου αιώνα στην Αγγλία. Απεικόνιζε δήθεν αποκαλυπτικά οράματα που συχνά εμπεριείχαν και μια δόση κιτς. Στον παραπάνω πίνακα βλέπουμε ν απεικονίζεται μια συγκλονιστική σκηνή από το βιβλίο του Δανιήλ, στην οποία ο Βαλτάσαρ, κυβερνήτης της Βαβυλώνας, λαμβάνει τις κακές ειδήσεις. Το πανηγύρι στο προσκήνιο επισκιάζεται από την (λίγο κωμικά) μεγάλη φαντασία του Martin, ως προς τη  βαβυλωνιακή αρχιτεκτονική, με στήλες που εκτείνεται στο άπειρο, και τον τρομερό, σαν αστραπή ραγισμένο ουρανό . (John Martin) (Διαβάστε την ιστορία του Βαλτάσαρ εδώ)

Εντουάρ Μανέ, Το Γεύμα στη χλόη, 1862

Εντουάρ Μανέ, Το Γεύμα στη χλόη, 1862

Ήταν το 1863 όταν ο σχετικά άσημος ζωγράφος Εντουάρ Μανέ παρουσίαζε στο Σαλόνι του Παρισιού τον παραπάνω πίνακα. Οι κριτικοί τον αποδοκίμασαν έντονα κι απορρίφθηκε. Η απεικόνιση της γυμνής γυναίκας έσπασε όλους τους κανόνες της προοπτικής, της ψευδαίσθησης και της εικονογραφίας για την εποχή. “Μα μια γυμνή γυναίκα που δεν είναι καν θεά ή άλλο μυθικό πρόσωπο; Αλίμονο!” φανταζόμαστε ν αναφωνούσαν

“Δε θα μπορούσα να φανταστώ κανένα από τα μέλη της επιτροπής να κάνει πικνίκ στην εξοχή με μια γυμνή γυναίκα, ή  μάλλον, δεν θα μπορούσα να φανταστώ καμιά γυμνή γυναίκα να κάνει πικνίκ μαζί τους” είπε ο Μανέ

Η βουκολική σκηνή του, δεν απέχει και πολύ από ένα πικ-νικ: μόλις μερικά φρούτα κι ένα τσουρέκι, πέφτουν από ένα καλάθι πάνω στο γρασίδι και στα ρούχα που έχει βγάλει η γυναίκα. Αυτό που είναι σημαντικό δεν είναι το φανταχτερό γεύμα, αλλά η νεότητα – χωρίς πολύ μυθολογία, χωρίς ηθικολογία, αλλά μόνο η γυμνή πλευρά της σύγχρονης ζωής.

Για την γυμνή γυναίκα ποζάρισε η σύζυγός του Μανέ, Suzanne Leenhoff, και το αγαπημένο του μοντέλο, η Victorine Meurent. Το πρόσωπο είναι της Victorine, αλλά το παχουλό σώμα της συζύγου. Το σώμα της είναι σκληρά φωτισμένο και φαίνεται να κοιτάζει επίμονα κι άμεσα το θεατή. Μ αυτό ακριβώς το βλέμμα τοποθετεί τον θεατή μέσα στον πίνακα. Οι δύο άνδρες είναι ο αδελφός του Μανέ Gustave και κι ο αδερφός της συζύγου του, Ferdinand Leenhoff. (Edouard Manet)

James Ensor, Το Συμπόσιον των πεινασμένων, 1915

James Ensor, Το Συμπόσιον των πεινασμένων, 1915

Μετά την κατάληψη του Βελγίου από τον γερμανικό στρατό κατά την έναρξη του Α ‘Παγκοσμίου Πολέμου, ο Ensor ζωγράφισε αυτή την πικρή παρωδία του Μυστικού Δείπνου. Αντί για ένα πλούσιο πασχαλινό τραπέζι, οι συνδαιτημόνες κάθισαν σ ένα τραπέζι που είχε πάνω του μόλις δύο ωμά καρότα, ένα κρεμμύδι, και μερικά έντομα, ως επίκληση στο φοβερό λιμό που ξέσπασε στο Βέλγιο τη χρονιά που ο Ensor ολοκλήρωσε τον πίνακα. Οι ομοτράπεζοι αρπάζουν ο ένας τον άλλον σε στάσεις που θα μπορούσαν να είναι βίαιες ή σεξουαλικές ή και τα δύο, ενώ στο παρασκήνιο κρέμονται τρεις πίνακες

Σχετικά Άρθρα

- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -

- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -


- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -

- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -

1 σχόλιοΣχολιάστε