Το μυστήριο του ευτυχισμένου Φινλανδού


Έχοντας επισκεφθεί την Φινλανδία πριν από πολλά χρόνια, μια όμορφη, πολιτισμένη αλλά αφόρητα πληκτική χώρα, πάντοτε με απασχολούσε το μυστήριο της ευτυχίας των Φινλανδών. Οι Φινλανδοί βρίσκονταν πάντοτε στις πρώτες θέσεις της λίστας με τους πιο ευτυχισμένους λαούς του πλανήτη, ενώ για τα τελευταία 6 χρόνια βρίσκονται σταθερά στην πρώτη θέση.

Σε ένα παλιό επεισόδιο της γνωστής δημοσιογραφικής εκπομπής του CBS “60 Minutes”, σε μια περιγραφή της χώρας και των κατοίκων της, σχολίαζαν τους πεζούς που πήγαιναν στην δουλειά τους: “Δεν πρόκειται για μια κατάσταση εθνικού πένθους στη Φινλανδία, αυτοί είναι Φινλανδοί στην φυσιολογική τους κατάσταση, κατηφείς και απομονωμένοι, μελαγχολικοί και σε επαφή μόνο με τον εαυτό τους, οι πιο κλειστοί άνθρωποι στη γη. Καταθλιπτικοί και περήφανοι γιαυτό.” Αυτό φαίνεται ότι ποτέ δεν άλλαξε στη χώρα, και αν η ευτυχία μετριόταν σε χαμόγελα, οι Φινλανδοί θα ήταν οι πιο αξιοθρήνητοι άνθρωποι στον κόσμο. Όπως αναφέρει το Economist, όταν παρουσίασαν έναν Υπουργό της Φινλανδικής κυβέρνησης σαν τον “αντιπρόσωπο της πιο ευτυχισμένης χώρας στον κόσμο”, αυτός απάντησε: “If that’s true, I’d hate to see the other nations.” Γιατί λοιπόν πρωτεύουν συνεχώς στις λίστες με τους πιο ευτυχισμένους ανθρώπους στη γη;

Όπως γράφει ένας Φινλανδός δημοσιογράφος, ο Jukka Savolainen, ένα στοιχείο για την ευτυχία των Φινλανδών είναι το “kalsarikännit”, που σημαίνει σε ελεύθερη μετάφραση “μεθυσμένος με τα εσώρουχα”, στοιχείο κλειδί, αλλά ας μην το κάνουμε θέμα. Είναι αλήθεια ότι η χώρα έχει εξαιρετική δημόσια υγεία, εξαιρετική παιδεία, σχεδόν ανύπαρκτα σκάνδαλα πολιτικών. Αλλά είναι οι άνθρωποι πραγματικά ευτυχισμένοι; Εξαρτάται από τα κριτήρια της ευτυχίας που ορίζει ο καθένας μας.

Στα ερωτηματολόγια που βασίζονται οι έρευνες αυτές της ευτυχίας και δημοσιεύει το World Economic Forum, κυρίαρχο στοιχείο είναι το εάν οι πραγματικές συνθήκες της ζωής σου προσεγγίζουν τις υψηλότερες προσδοκίες σου. Και η Φινλανδία, όσο και οι Βόρειες χώρες γενικότερα, χαρακτηρίζονται από την Προτεσταντική ηθική, που συνοψίζεται στον Νόμο του Jante, έναν κώδικα κανόνων που παρουσιάστηκε σε μια σατιρική νουβέλα του Δανο-Νορβηγού συγγραφέα Sandemose, αλλά στην πραγματικότητα περιγράφει την κοινωνική συμπεριφορά στις Βόρειες χώρες, όπου αποδοκιμάζεται ο ατομικισμός, η επιδίωξη προσωπικής επιτυχίας και η φιλοδοξία.

Λέει λοιπόν ο Νόμος του Jante: Μην σκέφτεσαι ότι είσαι κάτι το ιδιαίτερο, μην σκέφτεσαι ότι είσαι καλύτερος από εμάς, μην σκέφτεσαι ότι είσαι εξυπνότερος από εμάς, μην σκέφτεσαι ότι είσαι σπουδαιότερος από εμάς, κλπ., αντιλαμβάνεστε την φιλοσοφία του. Οι μειωμένες λοιπόν φιλοδοξίες των Φινλανδών εξηγούν το γιατί είναι οι πιο ευτυχισμένοι άνθρωποι στον κόσμο, ακόμη και αν ζουν σε μικρά διαμερίσματα, κερδίζουν μέτρια εισοδήματα ή έχουν περιορισμένη αγοραστική δύναμη λόγω υψηλών τιμών και φόρων. Εξάλλου, δεν συνάδει με το χαρακτηριστικό του πιο ευτυχισμένου λαού, το υψηλό ποσοστό αυτοκτονιών στην Φινλανδία, το υψηλότερο στην Ευρώπη μετά από τις ανατολικές χώρες και το Βέλγιο, στο οποίο όμως ένα σημαντικό μέρος οφείλεται στην άκρως προοδευτική νομοθεσία του Βελγίου σχετικά με το ζήτημα της ευθανασίας.

Μια άλλη λέξη που χαρακτηρίζει την βάση της κουλτούρας των Βόρειων λαών της Ευρώπης είναι ο Σουηδικός όρος “lagom”, που ερμηνεύεται σαν “όσο ακριβώς χρειάζεται”, μετριοφροσύνη και απόρριψη της υπερβολής. Αν έχεις ικανοποιήσει τις βασικές ανάγκες της ζωής σου πρέπει να είσαι ευχαριστημένος, δεν έχεις κάτι για να παραπονεθείς, άρα είσαι ευτυχισμένος. Αλλά είναι αυτό η ευτυχία; Θα πρέπει τότε οι γονείς να αποθαρρύνουν τα παιδιά τους από μεγάλα όνειρα και να τους υποδεικνύουν πιο ρεαλιστικούς στόχους. Στις χώρες της Βόρειας Ευρώπης υπάρχουν κοινωνικοί επάλληλοι κύκλοι που δεν τέμνονται και από τους οποίους είναι πολύ σπάνιο να ξεφύγει κανείς, ο γιός του τεχνίτη της VW στη Γερμανία μπορεί να γίνει τεχνίτης στη Mercedes, αλλά πολύ σπάνια θα σπουδάσει και θα ξεφύγει από τον κοινωνικό του κύκλο. Ευτυχία όμως δεν είναι μόνο ένα ικανοποιητικό επίπεδο διαβίωσης, είναι οι άνθρωποι να χαίρονται, να γελούν, να νοιάζονται για τους ανθρώπους γύρω τους. Και εγώ σε καμιά περίπτωση δεν θα επιθυμούσα να ζω στην “πιο ευτυχισμένη χώρα του κόσμου”, παρά τα όποια προβλήματα της δικής μας χώρας.


Σκέφτηκα να κάνω την ανάρτηση αυτή βλέποντας την πρόσφατη λίστα του World Economic Forum για τις χώρες με την μεγαλύτερη ανισότητα μεταξύ των φύλων. Η Ελλάδα είναι στην 100η θέση, τελευταία στην Ευρώπη και μετά από χώρες όπως τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα και το Μπανγκλαντές, ενώ μας ξεπερνούν πολλές χώρες της Αφρικής. Όσοι έχουν επισκεφθεί τέτοιες χώρες μπορούν εύκολα να κρίνουν την αξιοπιστία των μελετών αυτών, και παραθέτω απλώς ένα σχόλιο από τον φίλο Thanos Panagopoulos:

“Ε, ναι. Στο Μπανγκλαντές όπου οι μισές και πλέον γυναίκες κυκλοφορούν με καλυμμένο μαλλί και πρόσωπο, όπου στην επαρχία δεν βρίσκεις γυναίκα οδηγό ούτε για δείγμα, όπου οι γυναίκες δεν διανοούνται καν να ανάψουν τσιγάρο, και όπου φούστα από την γάμπα και πάνω δεν παίζει ούτε γι αστείο, οι γυναίκες έχουν περισσότερα δικαιώματα.”

Σε όλες σχεδόν τις χώρες της Αφρικής που έχω επισκεφθεί, και είναι αρκετές, οι γυναίκες δουλεύουν σκληρά ολημέρα σαν πωλήτριες στις υπαίθριες αγορές, μεταφέρουν στο κεφάλι τους ότι μπορείς να φανταστείς, κουβαλάνε πόσιμο νερό σε μεγάλες αποστάσεις, δουλεύουν στα χωράφια, όπου υπάρχουν. Αντίθετα, οι περισσότεροι άνδρες είναι καθισμένοι έξω από παράγκες δίπλα από τους κεντρικούς δρόμους πίνοντας καφέδες, καπνίζοντας και συζητώντας. Όλοι αυτοί λοιπόν, σύμφωνα με την μελέτη του WEF μας ξεπερνούν στα θέματα ισότητας των φύλων! Δεν αμφιβάλλω ότι υπάρχουν θέματα ισότητας στη χώρα μας, αλλά οι μελέτες αυτές με τις κατατάξεις των χωρών είναι εντελώς αναξιόπιστες, για να μην πω γελοίες.

***

Στην φωτό: Απολαμβάνοντας το ηλιοβασίλεμα στη χώρα των Χιλίων Λιμνών. Ένα ταξίδι πολλά χρόνια πριν, που ποτέ δεν θέλησα να το επαναλάβω.

Του γιατρού Δημήτρη Μπαλατσούρα, Διευθυντή ΩΡΛ Τζανείου Νοσοκομείου Πειραιά

by Αντικλείδι , https://antikleidi.com

 

Σχετικά Άρθρα

- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -

- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -


- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -

- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -