Θα ξεκινήσω με εκείνη τη διάσημη, ειλικρινά ενοχλητική, σωκρατική μέθοδο: με μια ερώτηση. Ποιος από εσάς δε θέλει να είναι ευτυχισμένος;
Tag - ετικέτα Σωκράτης
Ο Σωκράτης (470/469[1] – 399 π.Χ.) ήταν Έλληνας Αθηναίος φιλόσοφος και μία από τις σημαντικότερες φυσιογνωμίες του ελληνικού και παγκόσμιου πνεύματος και πολιτισμού και ένας από τους ιδρυτές της Δυτικής φιλοσοφίας.
Λένε ότι όταν ο Ευριπίδης έδωσε σ’ αυτόν [στον Σωκράτη] το σύγγραμμα του Ηράκλειτου τον ρώτησε «πώς σου φάνηκε;» και εκείνος απάντησε: «Όσα κατάλαβα μου φάνηκαν εξαιρετικά (γενναῖα)· το ίδιο νομίζω και όσα δεν κατάλαβα· χρειάζεται όμως ένας Δήλιος κολυμβητής.»
Διογένης Λαέρτιος, Βίοι φιλοσόφων 2.22
Ο έπαινος, οι φιλοφρονήσεις, οι υποσχέσεις, τα δώρα, είναι τα όπλα με τα οποία μπορεί ένας πονηρός άνθρωπος να σας εξαπατήσει και να σας οδηγήσει εκεί που δεν θέλετε πραγματικά να πάτε. Όλοι έχουμε συναντήσει τέτοιους ανθρώπους, ειδικά πολιτικούς, που αγωνίζονται να μας πείσουν πως είναι φίλοι μας και θα εργαστούν για το καλό μας, αρκεί να τους εμπιστευτούμε. Στην πραγματικότητα, πολλοί από αυτούς, θέλουν απλώς να αρπάξουν την εξουσία για δικό τους όφελος. Σήμερα τους λέμε λαϊκιστές, στην αρχαία Ελλάδα τους έλεγαν κόλακες και δημαγωγούς.
Θα αδικούσαμε τον Σωκράτη, αν παραλείπαμε τη συζήτηση του με τον σοφιστή Αντιφώντα. Θέλοντας κάποτε ο Αντιφών να του πάρει τούς μαθητές, πλησίασε τον Σωκράτη και του είπε, μπροστά τους, τα έξης:
Πως άραγε φαντάστηκαν οι μεγάλοι διάσημοι ζωγράφοι τα αντίστοιχα μεγάλα μυαλά της ιστορίας; 23 από τους ωραιότερους πίνακες αρχαίων Ελλήνων φιλοσόφων. Περισσότερα
…
ΣΩΚΡΑΤΗΣ: Έχω να πω όσα άκουσα από τους παλιούς, και αν αυτά είναι αληθινά, οι ίδιοι το ξέρουν. Αλλά, αν βρίσκαμε την αλήθεια μόνοι μας, θα μας ενδιέφεραν, από εκεί και πέρα, οι γνώμες των ανθρώπων;
Ακούστε το “Συμπόσιο”, σε μια υπέροχη νοσταλγική ηχογράφηση του 1961, με σπουδαίους ηθοποιούς σαν τον Λυκούργο Καλλέργη και τον Νίκο Κουρκουλο, αλλά και με την επιμέλεια του μεγάλου Νίκου Γκάτσου. Θα σας αφήσει άφωνους Περισσότερα
Ο Σωκράτης και ο Αντισθένης, γύρω στο 400 π.Χ., στην Αθήνα…
Ελεύθερος, ήθελε καταρχήν και πάνω απ’ όλα να είναι ελεύθερος. Σαν τον αέρα, σαν το νερό. Ελεύθερος όπως η φύση, να υπακούει μόνο στις ανάγκες του σώματος, που στο κάτω κάτω ικανοποιούνται εύκολα. Λίγο ξερό άχυρο για να κοιμάται, ένα κομμάτι ψωμί, τρεις ελιές, για να χορταίνει την πείνα του. Περισσότερα
Δεν ξέρω, άνδρες Αθηναίοι, αν οι κατήγοροί μου σας επηρέασαν. Γιατί κι εμένα, λίγο ακόμα και θα με έκαναν να ξεχάσω ποιος είμαι. Τόσο πειστικά μιλούσαν. Αν και, εδώ που τα λέμε, δεν είπαν τίποτα το αληθινό. Πιο μεγάλη εντύπωση όμως από όλα τα ψέματα που είπαν μου έκανε αυτό: που έλεγαν ότι πρέπει να με προσέχετε, για να μην σας εξαπατήσω επειδή είμαι τάχα δεινός ρήτορας.
Πείραμα βασισμένο στη σωκρατική μέθοδο έδειξε ότι άτομα με σοβαρές ψυχιατρικές διαταραχές που έχουν διαπράξει εγκλήματα αντιλαμβάνονται την έννοια της ηθικής
….σ έναν διάλογο, μεταξύ του Καλλικλή και του Σωκράτη, ο Καλλικλής υποστηρίζει ότι ευτυχία είναι η ικανότητα να είσαι ευτυχισμένος, δηλαδή να χρησιμοποιείς όλα τα διαθέσιμα μέσα για να ζωντανέψεις και να τροφοδοτήσεις τα πιο ισχυρά πάθη. Περισσότερα
Πως ξέρεις ότι γνωρίζεις τα πράγματα που γνωρίζεις; Αν δεν απαντήσεις «απλά τα ξέρω» αυτό που απομένει τι είναι; Πως ξέρεις το οτιδήποτε αν στην πραγματικότητα δεν γνωρίζεις το οτιδήποτε; Το γνωστό κρέμασμα από μια κλωστή έχει την τάση να γέρνει την ζυγαριά προς την λογική. Περισσότερα
Γιατί στην ιστορία αυτή με τους θανάτους φιλοσόφων υπάρχει και μπόλικη παραξενιά και αλλοφροσύνη, αυτοκτονίες, φονικά, κακοτυχίες, πάθη με την καλή και με τη γελοία έννοια, καθώς και κάμποσα μακάβρια ανέκδοτα. Περισσότερα
Μπορεί να υπάρξει ανήθικη ευτυχία, ευτυχία που να συνυπάρχει με το κακό και την έλλειψη αρετής;
Οι σοφότεροι άνθρωποι όλων των εποχών κατέληξαν στο ίδιο συμπέρασμα για τη ζωή: δεν αξίζει τίποτε… Παντού και πάντα ακούει κανείς τον ίδιο ήχο από το στόμα τους – έναν ήχο γεμάτο από αμφιβολία, από μελαγχολία, από κούραση από τη ζωή, από από αντίσταση στη ζωή. Ακόμη κι ο Σωκράτης είπε όταν πέθαινε: «το να ζεις σημαίνει να ‘σαι άρρωστος πολύ καιρό: χρωστώ έναν πετεινό στον λυτρωτή Ασκληπιό». Ακόμη κι ο Σωκράτης είχε κουραστεί από τη ζωή. – Τι αποδεικνύει όμως αυτό; Τι δηλώνει; Περισσότερα