Φιλοσοφία
Η αρπαγή της γης ήταν συνηθισμένο φαινόμενο στην Αθήνα του έβδομου π.Χ. αιώνα. Στα δικαστήρια, κέρδιζε όποιος είχε χρήματα να δωροδοκήσει τους δικαστές. Η προμήθεια έδινε κι έπαιρνε κι είχε ημιεπίσημα οριστεί στο 10%. Γι’ αυτό και τους δικαστές που δε δέχονταν να δωροδοκηθούν, τους έλεγαν αδέκαστους: Χωρίς το ένα δέκατο, χωρίς το 10%. Η κατάσταση έφτασε στο απροχώρητο, οι ξεσηκωμοί των αδικημένων διαδέχονταν ο ένας τον άλλο και ουσιαστικά βασίλευε η αναρχία και τι δίκιο του πιο δυνατού.
Για ν’ αρχίσουμε με το σημαντικότερο, το ήθος, οι αρχαίοι Έλληνες ήταν ηθικοί όσο ήταν και ανήθικοι. Αυτοί ουσιαστικά πρωτοδίδαξαν στον κόσμο τι είναι ελευθερία και υπευθυνότητα, πατριωτισμός και ευσέβεια. Οι ανατολικοί λαοί δεν γνώριζαν αυτές τις ηθικές αξίες στην αμιγέστερη έκφρασή τους.
Η εκπαίδευση είναι μια διαδικασία στην οποία εμπλέκονται δυο ομάδες, οι οποίες υποτίθεται ότι παίζουν διαφορετικούς ρόλους: δάσκαλοι που μεταδίδουν γνώση σε σπουδαστές και σπουδαστές που απορροφούν γνώση από τους δασκάλους. Στην πραγματικότητα, όπως ανακαλύπτει κάθε ανοιχτόμυαλος δάσκαλος, η εκπαίδευση αφορά επίσης τη μετάδοση γνώσης από τους σπουδαστές στους δασκάλους τους, με την αμφισβήτηση όσων οι δάσκαλοι υποθέτουν και με την υποβολή ερωτήσεων τις οποίες εκείνοι δεν είχαν ξανασκεφθεί.
Δεν μπορούμε να ξέρουμε τι πρέπει να χάσει ένας άνθρωπος για να βρει το σθένος να αψηφήσει όλες τις συμβάσεις, δεν μπορούμε να ξέρουμε τι απώλεσε ο Διογένης για να γίνει ο άνθρωπος που επέτρεψε τα πάντα στον εαυτό του, που έκανε τις πιο μύχιες σκέψεις του πράξεις με μιαν υπερφυσική ιταμότητα, όπως θα έκανε ένας θεός της γνώσης, λιβιδιακός και συνάμα αγνός. Περισσότερα
ΣΥΓΓΝΩΜΗ
Η ίδια η λέξη είναι σχετικά πρόσφατη. Ο Όμηρος δε γνωρίζει ούτε τη λέξη γνώμη, παρόλο που χρησιμοποιείτο ρήμα γιγνώσκω. Δε γνωρίζει ούτε το συγγιγνώσκω ούτε τη συγγνώμη.
Εμπεδοκλής (490-430 π.Χ.)
Πρόκειται μάλλον για την πιο παράξενη αλλά και για την ελκυστικότερη από τις μορφές που αναφέρονται ως προσωκρατικοί. Και σίγουρα κανείς τους δεν είχε θεαματικότερο τέλος. Όπως επισημαίνει ο Πλούταρχος, με την αποχώρηση του Εμπεδοκλή η φιλοσοφία βρέθηκε σε αναταραχή, κυκλοφορούν δε άφθονες ιστορίες για τη μεταμόρφωσή του σε θεό.
Στη σύγχρονη κοινωνία θεωρούμε ότι ο τρόπος ύπαρξης στη βάση του έχει είναι ριζωμένος στην ανθρώπινη φύση και γι’ αυτό είναι αδύνατο ν’ αλλάξει. Η ίδια ιδέα εκφράζεται στο δόγμα ότι οι άνθρωποι βασικά είναι τεμπέληδες, παθητικοί από τη φύση τους, ότι δε θέλουν να δουλέψουν ή να κάνουν κάτι άλλο παρά μόνο όταν τους σπρώχνει το ελατήριο του υλικού κέρδους… ή η πείνα… ή ο φόβος της τιμωρίας. Περισσότερα
(Μιλάει ο Σωκράτης) Κι ο Πρόδικος ο σοφός, στο δοκίμιό του για τον Ηρακλή, αυτό πού το παρουσιάζει στον πολύ κόσμο, εκφράζει την ίδια γνώμη για την αρετή, χρησιμοποιώντας, όσο θυμάμαι, τα έξης πάνω κάτω λόγια.
Θα μπορούσε να πει κανείς ότι η βασική μέριμνα του ανθρώπου είναι η ασφάλεια, είναι το θεμέλιο της ζωής του και αφορά την επιβίωσή του. Όλα τα άλλα φαίνονται εποικοδομήματα – ακόμη κι αν δεν είναι. Είναι όμως μια έννοια που ο καθημερινός άνθρωπος χρησιμοποιεί ως αυτονόητη παραπλανητικά και χωρίς εμβάθυνση στο νόημά της.
Μικρός Κριτής
beatae conjugis additum stellis honorem *
Δέκα μυριάδες ορισμούς μπορείς να δώσεις στον έρωτα. Και οι ποιητές όλοι, από τον Όμηρο ως τον Καβάφη, δουλεύοντας ετούτο το μεταλλείο της άνοιξης, μας δείχνουν κάθε φορά κι από μια του όψη. Ο καθένας με τον τρόπο του.
Το προηγούμενο Σάββατο ο Στέλιος Ράμφος έδωσε μια ομιλία στη Θεσσαλονίκη με τίτλο “Απορίες για την Ελλάδα και τους Έλληνες”. Το Αντικλείδι παραβρέθηκε στην εκδήλωση που έγινε σε μια κατάμεστη αίθουσα στον κινηματογράφο Ολύμπιον. Απομαγνητοφωνήσαμε ένα μέρος της ομιλίας και το υπόλοιπο το αντιγράψαμε από το προσωπικό του (?) ιστολόγιο .
Γεννήθηκε στην Κόρδοβα της Ισπανίας στις 14 Απριλίου του 1126. Ο Αμπουλγκουαλίντ Μουχάμετ Ίμπν Άχμάντ Ίμπν-Μουχάμαμεντ Ιμπν Ρούσντ (ένας αιώνας χρειάστηκε να γίνει το μακρύ αυτό όνομα Αβερρόης*, αφού έγινε στο μεταξύ Μπενραΐστ, Άβενρίζ κι ακόμα ’Αμπέν-Ρασάντ και Φίλιους Ροσάντις) έγραφε το ενδέκατο κεφάλαιο τού έργου του «Ταχαφούτ-ούλ-Ταχαφούτ» (Καταστροφή τής Καταστροφής), όπου υποστηρίζει, αντίθετα με τον Πέρση ασκητή Γκαζαλί, πού έχει γράψει το «Ταχαφούτ-ουλ-Φαλαζίψα» (Καταστροφή των Φιλοσόφων), ότι το θείον, γνωρίζει μόνο τούς γενικούς νόμους τού σύμπαντος, αυτούς πού αναφέρονται στο είδος κι όχι στο ατομικό.
Αυτό είναι πολύ οδυνηρό που θα σας πω. Θα ‘ρθει μια εποχή που κάποιες γενεές θα πληρώσουν ακριβά αυτά τα οφέλη που έχουμε και αντλούμε εμείς σήμερα με βάση πια όλη αυτήν την κοσμοθεωρία όπως διαμορφώθηκε μέσα από τον ευρωπαϊκό πολιτισμό.
Οι γέροι έχουν μακρό παρελθόν, οι νέοι μακρό μέλλον. Οι γέροι γίνονται οι μνήμες τους, οι νέοι οι ελπίδες τους. Οι γέροι είναι διστακτικοί, γιατί θυμούνται τις αποτυχίες, οι νέοι είναι παράτολμοι, γιατί δεν τις έχουν γνωρίσει ακόμη.. Οι γέροι αγαπούν να θυμούνται, οι νέοι θυμούνται να αγαπούν.
1 . ΚΑΙ καθώς, σήμερα, αναλογίζομαι τι ήταν η ζωή μου, αισθάνομαι σαν ένα ζωντανό ζωάκι που μεταφέρεται μέσα σ’ ένα πανέρι ανάμεσα σε δύο επαρχιακούς σταθμούς. Η εικόνα είναι κουτή, η ζωή όμως που περιγράφει είναι κουτότερη. Τα πανέρια αυτά έχουν συνήθως δυο σκεπάσματα ωοειδή που σηκώνονται ελαφρά από τη μια ή την άλλη στρογγυλεμένη άκρη τους, αν το ζώο τιναχτεί. Όμως το μπράτσο του μεταφορέα, που στηρίζει απαλά την ένωση στη μέση, δεν επιτρέπει σ’ αυτό το τόσο αδύναμο πλάσμα παρά να σηκώσει απογοητευμένο τα άχρηστα πόδια του, σαν τα φτερά μιας πεταλούδας που πεθαίνει.
Ο ΧΡΕΜΥΛΟΣ, φτωχός γεωργός, ρωτά το μαντείο των Δελφών αν πρέπει να διαπαιδαγωγήσει το γιο του στην κακία και στην αδικία μιας και μόνο οι άδικοι, οι άθεοι και οι συκοφάντες είναι ευτυχισμένοι ενώ αντίθετα οι θεοσεβούμενοι και δίκαιοι, όπως αυτός, είναι φτωχοί και δυστυχισμένοι. Το μαντείο τον συμβουλεύει να ακολουθήσει το πρώτο γέροντα τυφλό που θα συναντήσει. Ο Χρεμύλος μαζί με τον δούλο του ΚΑΡΙΩΝΑ ακολουθούν ένα γέροντα τυφλό που μετά από πιέσεις ομολογεί ότι είναι ο ΠΛΟΥΤΟΣ Περισσότερα
Αν η κατάσταση του κόσμου δεν ήταν σήμερα τόσο οριακή, όχι μόνον για τον πολιτισμό αλλά και για τη φυσική επιβίωση του ανθρώπου και του πλανήτη ολόκληρου, το ζήτημα της ουτοπίας και ο τρόπος που τη χρησιμοποιεί η ανθρωπότητα θα έπρεπε να προκαλεί θυμηδία με την ανοησία και τις παιδαριώδεις υπεκφυγές μπροστά στο αληθινό νόημά της. Ακόμη και ο τελευταίος άνθρωπος θεωρεί οποιαδήποτε προσπάθεια για αλλαγή της νοσηρής κατάστασης της κοινωνίας ουτοπική. Περισσότερα
