Φιλοσοφία
Ο Μισέλ ντε Μονταίν (γαλλ. Michel Eyquem de Montaigne, 1533-1592) επίσης Μοντέν, Μονταίνι θεωρείται o τελευταίος ουμανιστής της Αναγέννησης, αλλά και θεμελιωτής ενός ιδιόμορφου σκεπτικισμού επηρεασμένου από τον ακαδημαϊκό σκεπτικισμό του Πλάτωνα και του Πύρρωνα. Στο παρακάτω απόσπασμα ο Μονταίνι μας βάζει ένα διασκεδαστικό(?), ίσως λίγο ιδιόρρυθμο, τεστ παιδείας και σοφίας, όπως κατ αυτόν θα πρεπε να διδασκόμαστε: Περισσότερα
Γραμμένο το 1954, όταν ο Κώστας Αξελός ήταν μόλις τριάντα χρονών, το κείμενο αυτό αποτελεί μια διεισδυτική ματιά στο πρόβλημα του σύγχρονου ελληνικού κράτους. Παρότι είναι γνωστό στο ελληνικό αναγνωστικό κοινό από το 1978, όταν μεταφράστηκε για πρώτη φορά, εντούτοις, δεν έτυχε της αναγνώρισης και της ανάλυσης που του αξίζει. Το απόσπασμα που ακολουθεί μπορεί να δώσει το έναυσμα για πολλές γόνιμες συζητήσεις σχετικά με το δρόμο που θα πρέπει να ακολουθήσει η χώρα, τώρα που για άλλη μια φορά, στέκεται στο μεταίχμιο των εποχών και στο σταυροδρόμι των επιλογών της. Περισσότερα
Από την αρχαιότητα έως και σήμερα, πολλοί στοχαστές και φιλόσοφοι προσέγγισαν μεγάλες αλήθειες, έβαλαν φρένο σε μονόπλευρες θεωρήσεις και σε ακρότητες, ανέδειξαν τον πλούτο του εσωτερικού κόσμου, κατέγραψαν πλήθος σκέψεων και επιχειρημάτων και υπερασπίστηκαν έναν φιλοσοφικό τρόπο ζωής. Περισσότερα
Ο χρόνος μας είναι, όπως και ο τόπος μας, κλειστός. Ζούμε σε μια κοινωνία η οποία δέχεται σαν σταθερή αξία και αλήθεια την οικογένεια και σαν ασφαλή εστία την κατοικία. Κρατούμε το σπίτι παστρικό και το φροντίζουμε όσο γίνεται, αδιαφορούμε ωστόσο για τον δημόσιο χώρο, τη λειτουργικότητα με την καθαριότητα και την αισθητική του. Δεν πρέπει να είναι τυχαία η τάσι να τρέπουμε αέναα τον χρόνο μας σε χώρο. Προσωπικά το αντιλαμβάνομαι ως πολιτισμικό προσδιορισμό που αξίζει την ιδιαίτερη προσοχή μας. Περισσότερα
O Επιμενίδης ήταν ξακουστός κατά την αρχαιότητα σοφός, θρησκευτικός διδάσκαλος, προφήτης και μάντης, καταγόμενος από την Κρήτη (κατά τον Διογένη Λαέρτιο από την Κνωσό, κατά τον Πλούταρχο από τη Φαιστό). Σύμφωνα με την μυθική παράδοση περί του βίου του, κοιμήθηκε για 57 χρόνια, εξ ου και η παροιμιώδης φράση Επιμενίδειος ύπνος. Έζησε συνολικά 157 ή 299 χρόνια. Το μόνο ιστορικό γεγονός του βίου του, αναφέρεται στην κάθαρση της Αθήνας από το Κυλώνειο Άγος (596 π.Χ.). Περισσότερα
ή μήπως χρήμα και ηθικολογία;) Το νέο βιβλίο ενός μοραλιστή στοχαστή, που δηλώνει κοινοτιστής και, μολονότι συντηρητικός, συνεγείρει τμήμα της διανόησης της Αριστεράς, έχει έναν αξιοπρόσεκτο στόχο: να καταγγείλει την ανηθικότητα της αγοράς και να κάνει έκκληση στην ανθρωπότητα ώστε να πρυτανεύσει η ηθική στον τρόπο με τον οποίο λειτουργεί η πολιτική. Αλλά τι ακριβώς εννοεί μιλώντας για ηθική; Και πόσο ηθικό θα ήταν, στις δημοκρατίες, να επιβληθούν στους πολίτες οποιοιδήποτε ηθικοί κανόνες; Περισσότερα
O Ζήνωνας ο Ελεάτης(490-430 π.Χ.), μαθηματικός και φιλόσοφος, μεταξύ άλλων είχε γράψει τέσσερα παράδοξα, η αλλιώς “τα παράδοξα της κίνησης”, με τα οποία υποστήριζε την Παρμενίδα θέση, ότι δηλαδή η κίνηση είναι αδύνατη! Εμείς θα ασχοληθούμε με το πιο γνωστό, το παράδοξο του Αχιλλέα και της χελώνας. Περισσότερα
Είναι μια από τις διασκεδαστικές ερωτήσεις που αποτελούν και τροφή για σκέψη. Πράγματι ο εγκέφαλος δεν έχει κάτι εντυπωσιακό να δούμε, και έχει μόνο περίπου το μέγεθος δύο γροθιών. Αλλά είναι απίστευτο τι μπορεί να κάνει. Περισσότερα
Τι φέρνει την ευτυχία; Παραπλανητικό το ερώτημα, θα έλεγε ο Επίκουρος, γι’ αυτό και αιώνια βασανιστικό. Αφού σημασία δεν έχει τι φέρνει την ευτυχία, αλλά τι είναι ευτυχία. Περισσότερα
Κι η τέχνη πρέπει, σ’ αυτούς τους καιρούς των αποφάσεων ν’ αποφασίσει. Μπορεί να κάνει τον εαυτό της όργανο μιας μικρής μερίδας ορισμένων που παίζουν τις θεότητες της μοίρας για τους πολλούς και που απαιτούν µια πίστη που πρέπει πρώτα απ’ όλα να είναι τυφλή, και μπορεί να σταθεί στο πλευρό των πολλών και να βάλει τη μοίρα τους στα δικά τους χέρια. Περισσότερα
Όταν ο Ζαρατούστρα έφτασε στην πιο κοντινή πόλη που συνόρευε με το δάσος, βρήκε πολλούς ανθρώπους μαζεμένους στην αγορά, επειδή είχε ανακοινωθεί ότι ένας σχοινοβάτης θα έκανε επίδειξη. Περισσότερα
Ο Αλαίν ντε Μποττόν μάς δείχνει πώς οι φιλόσοφοι μπορούν να βελτιώσουν τη ζωή μας, πώς μας βοηθούν να ξεπερνάμε τις αντιξοότητες και να δημιουργούμε καλύτερες συνθήκες για τον εαυτό μας. Περισσότερα
Παρά την ασάφεια αυτή, νομίζω πως μπορούμε να σκιαγραφήσουμε έναν κατάλογο χαρακτηριστικών τα οποία είναι αντιπροσωπευτικά αυτού που ονομάζω «πρωτοφασισμό», ή «αρχέγονο φασισμό». Αυτά τα χαρακτηριστικά δεν μπορούν να οργανωθούν σε ένα ενιαίο σύστημα· πολλά απ’ αυτά αλληλοαναιρούνται, και είναι επίσης αντιπροσωπευτικά και άλλων μορφών δεσποτισμού ή φανατισμού. Η παρουσία ενός και μόνο απ’ αυτά, όμως, αρκεί για να επιτρέψει στο φασισμό να συμπτυχθεί γύρω του. Περισσότερα
Όλοι γνωρίζουμε ότι ο Επίκουρος (341 π.Χ. – 270 π.Χ.) ήταν αρχαίος Έλληνας φιλόσοφος και ότι ίδρυσε δική του φιλοσοφική σχολή, η οποία ονομαζόταν Κήπος του Επίκουρου. Θεωρείται μια από τις πιο γνωστές σχολές της ελληνικής φιλοσοφίας. Ο Επίκουρος πίστευε πως η ευτυχία μπορεί να κατακτηθεί μέσω ορισμένων βασικών αποκτημάτων. Ποια είναι όμως αυτά; Ακολουθεί η επικούρεια λίστα αποκτημάτων : Περισσότερα
“Το να εξαναγκάζεις ένα άτομο με υψηλά και σπάνια χαρίσματα να εξασκήσει ένα επάγγελμα απλώς χρήσιμο, είναι σαν να χρησιμοποιείς ένα πολύτιμο βάζο, διακοσμημένο με την ωραιότερη ζωγραφική, σαν κανάτα για την κουζίνα” Περισσότερα
O Mάνος Χατζιδάκις αποδυκνύει για μια ακόμη φορά ότι ήταν μπροστά για την εποχή του και είχε μάτια και αυτιά ανοιχτά φιλτράροντας το κάθε τι που συνέβαινε και έχοντας ταχύτατα αντανακλαστικά το κατέγραφε και το παρατηρούσε. Έμπαινε σε βάθος στα φαινόμενα της εποχής και γι’ αυτό κατάφερε να είναι διαχρονικός. Περισσότερα
