Το άρθρο του Ουμπέρτο Έκο που ακολουθεί δημοσιεύτηκε στην ιταλική εφημερίδα ‘La Repubblica’ στις 14/01/2012, με τον ιταλικό τίτλο «Pericle il Populista».
Κατηγορία -Πολιτική
Πολιτική
Αν κανείς ανατρέξει στο λεξικό κι αναζητήσει το λήμμα «ευθύνη», θα διαπιστώσει πως αυτό έχει τρεις έννοιες, διακριτές μεν αλλά συνήθως εκλαμβάνονται ως μια ενιαία από το σύγχρονο πολίτη. Είναι η υποχρέωση σε ένα καθήκον και μια εντολή, είναι η υπαιτιότητα για ένα γεγονός ή ένα συμβάν και τέλος είναι η αρμοδιότητα που έχει αποδοθεί εκ του νόμου ή εθιμικά σε κάποιο πρόσωπο, φυσικό ή νομικό.
«Πριν από δύο χρόνια, 57.000 πρόσφυγες βρέθηκαν εγκλωβισμένοι όταν έκλεισαν τα νότια σύνορα της Ευρώπης. Αυτό που ακολούθησε έχει χαρακτηριστεί ως η πιο ακριβή ανθρωπιστική ανταπόκριση στην Ιστορία».
Σε τι φάση βρίσκεται σήμερα η ελληνική κοινωνία; Ποιά είναι η ψυχολογία της «μάζας» και τι αποζητούν τελικά οι Ελληνες πολίτες από το πολιτικό σύστημα; Εκτός από τις ποσοτικές έρευνες, οι οποίες μετράνε με αριθμούς και ποσοστά κομμάτων την κοινή γνώμη, διεξάγονται παράλληλα και ποιοτικές έρευνες οι οποίες αποτυπώνουν την συλλογική ψυχολογία και απαντούν σε μερικά από τα ανωτέρω κομβικά ερωτήματα.
Περισσότερα
Κοιτάξτε με βαθιά στα μάτια, θα κουβεντιάσουμε για οικονομικά προβλήματα, δίπλα στο τζάκι» - Βαλερί Ζισκάρ ντ’Εσταίν
Με αυτή τη φράση ο κεντροδεξιός Γάλλος πολιτικός δεν επιχειρεί τίποτε άλλο, παρά μια αναλογική επανεισαγωγή δυο βασικών κοινωνικών αξιών του γαλλικού πολιτισμικού συστήματος, της ειλικρίνειας και της θαλπωρής.
Ένα μεγάλο πρόβλημα στη σκέψη είναι η διάκριση μεταξύ ατομικών δικαιωμάτων (που αποτελούν τον κορμό του φιλελευθερισμού) και λαϊκής κυριαρχίας με την ισότητα και την κοινωνικότητα (που αποτελεί τον κορμό της δημοκρατίας). Δηλαδή, το τρίπτυχο της ελευθερίας, ισότητας, αδελφοσύνης έχει σπάσει σε δύο τμήματα. Το ένα μέρος με την ελευθερία ενσωματώθηκε (με ατελή βέβαια τρόπο) στον φιλελευθερισμό και το άλλο μέρος με την ισότητα και την αδελφοσύνη ή κοινωνικότητα με ομοίως ατελή τρόπο στην ιδεολογία του υπαρκτού σοσιαλισμού.
Πολύς λόγος γίνεται το τελευταίο διάστημα για τα λεγόμενα fake news ή αλλιώς ψευδείς ειδήσεις ή τρολ ή hoaxes, με κυριότερη αφορμή την καταγγελία της Hillary Clinton, η οποία λίγο πολύ δήλωσε πως έχασε τις εκλογές εξαιτίας της διασποράς ψευδών ειδήσεων από την πλευρά του επιτελείου του Donald Trump. Το σημαντικό σ' αυτή την εκτίμηση είναι πως η παρ' ολίγον πλανητάρχισσα θεωρεί πως τέτοιου είδους ειδήσεις μπορούν να “ανεβάσουν” ή να “ρίξουν” κυβερνήσεις.
Περισσότερα
Περίπου Νότος, διότι ο πραγματικός Νότος είναι πιο Νότος από τον δικό μας. Περίπου Ανατολή, αφού η πραγματική Ανατολή ξεκινά εκεί που τελειώνει η καθ’ ημάς. Περίπου Ευρώπη, μιας και η Ευρώπη είναι πάντα αλλού. Κρέμεται σαν τσαμπί στην άκρη της Βαλκανικής Χερσονήσου, έτοιμο να πέσει στη θάλασσα. Όμως δεν είναι ακριβώς Βαλκάνια, όπως και δεν είναι ακριβώς Μεσόγειος. Η σύγχρονη ιστορία της την απέκοψε από τη μοίρα των υπόλοιπων βαλκανικών χωρών, και για αιώνες έμεινε εκτός μεγάλων διαδρομών της Μεσογείου.
Στο «Εκκρεμές του Φουκώ» του Ουμπέρτο Έκο, ο επιμελητής εκδόσεων Τζιάκοπο Μπέλμπο και η παρέα του αποφασίζουν να εκμεταλλευτούν την ανερχόμενη στα τέλη της δεκαετίας του ’70 δυναμική των θεωριών συνωμοσίας — και, μαζί με αυτήν, εκμεταλλεύονται και διάφορα ψώνια που αναζητούν εκδότη: ο εκδοτικός τους οίκος στο Μιλάνο θησαυρίζει χάρη στους Ναΐτες· τα κορόιδα, αναγνώστες και «ιδίοις αναλώμασιν» συγγραφείς, αυξάνουν με ταχείς ρυθμούς, μέχρι που… κατά λάθος αποκαλύπτουν το πραγματικό «Σχέδιο». Και εκεί αρχίζουν τα ολέθρια προβλήματα.
Αυτό είναι ένα θέμα που αποτέλεσε το βασικό πρόβλημα των διάφορων κοινωνικών θεωριών (πράγμα που οδηγούσε στην προπαγάνδα) και αποτελεί ζήτημα τόσο κοσμοθεωρητικής άποψης (δηλαδή αξιακών κριτηρίων) όσο και πρακτικής εφαρμογής (αν μπορεί να «επιβληθεί» και πώς).
«Δημοκρατία υπάρχει εκεί όπου ένας πολίτης έχει το δικαίωμα να πει ελεύθερα πως δεν υπάρχει Δημοκρατία» είχε πει ο Καναδός οικονομολόγος, Τζον Κένεθ Γκάλμπρεθ κι ίσως αυτό εξηγεί γιατί όλοι μοιάζουν να κλείνουν τα μάτια στον τρόπο με τον οποίο λειτουργεί ο ηγέτης της Τουρκίας, Ρετζεπ Ταγίπ Ερντογάν.
Περισσότερα
Ένα από τα πιο δύσκολα ερωτήματα που αντιμετώπιζαν οι θεολόγοι το 18ο αιώνα ήταν το εξής: «Αν ο θεός είναι καλός, τότε πώς δικαιολογείται το κακό στον κόσμο;». Ο Leibniz είχε προσπαθήσει να απαντήσει λέγοντας ότι ο κόσμος μας είναι ο καλύτερος δυνατός.
Το ηλικιακό προφίλ των «φτωχών», η «αντίστροφη αλληλεγγύη», οι εθνικοί κίνδυνοι. Υπάρχει λύση στο εθνικό μας αδιέξοδο;
Το όραμα για τη δημιουργία μιας “ιδανικής κοινωνίας” στηρίζεται στις πανανθρώπινες αξίες που η κλασική Ελλάδα του 5ου αιώνα π.Χ. και ο ευρωπαϊκός Διαφωτισμός του 18ου αιώνα δημιούργησαν. Είναι τα ανθρώπινα δικαιώματα-ατομικά, κοινωνικά, πολιτικά. Τρεις είναι ίσως οι πιο σημαντικές.
Ποια είναι η αναγκαία ευθύνη του σημερινού ανθρώπου και πολίτη, για να αντιμετωπίσει τα αδιέξοδα;
H 34χρονη υπουργός οικονομικών της Λετονίας, Dana Reizniece-Ozola, κέρδισε τον Σεπτέμβριο την παγκόσμια πρωταθλήτρια στο σκάκι, την Κινέζα Yifán Hou, στην Ολυμπιάδα Σκακιού, που διοργανώνεται στο Αζερμπαϊτζάν. Την επόμενη ημέρα κατέληξε σε ισοπαλία με τη Γαλλίδα Sophie Milliet, θεωρητικά καλύτερη από την ίδια, σπάζοντας τον κανόνα που θέλει σπάνιες έως απίθανες δυο εξαιρετικές παρτίδες συνεχόμενες για τον ίδιο πρωταθλητή.