Μια διαφορετική αλληλεγγύη
Πρόσφατα ο Αμερικανός οικονομολόγος James Galbraith εξειδικευμένος σε ζητήματα κοινωνικής ανισότητας και καθηγητής στο Πανεπιστήμιο του Austin στο Τexas τόλμησε να προτείνει ευθέως, τα βοηθήματα που δίδονται προς την Ελλάδα να διοχετευτούν μέσω εμβασμάτων απευθείας προς τους Έλληνες πολίτες με στόχο να παρακαμφθεί η διεφθαρμένη δημόσια διοίκηση και να ενισχυθεί άμεσα η καταναλωτική δύναμη στην αγορά.
Με την συγκεκριμένη πρόταση ο Αμερικανός καθηγητής φέρνει στην επιφάνεια μια διαφορετική διάσταση έμπρακτης αλληλεγγύης η οποία αντιτίθεται προς την κατεστημένη μορφή βοήθειας η οποία απαιτεί ως αντάλλαγμα σκληρά μέτρα λιτότητας. Αντίθετα με βάση το σκεπτικό του Galbraith απαιτείται μια ουσιαστική προσέγγιση αλληλεγγύης.
Στην πράξη το αίτημα του Galbraith διεκδικεί από τις προηγμένες χώρες του καπιταλισμού όπως η Γερμανία που διαθέτουν τεχνολογικό και οικονομικό προβάδισμα έναντι των περιφερειακών χωρών, να λαμβάνουν υπόψη τις συγκυριακές αδυναμίες των τελευταίων αποφεύγοντας την υπερφίαλη, κατασταλτική και αλαζονική συμπεριφορά. Το δεδομένο άλλωστε της οικονομικής υπεροχής χαλυβδώθηκε σε βάθος χρόνου άρα δεν αποτελεί επιτυχία μόνο της σημερινής γενιάς . Επιπλέον χωρίς την αγοραστική δύναμη του νότου οι Γερμανοί δεν θα μπορούσαν να ασκήσουν τον εξαγωγικό πρωταθλητισμό για τον οποίο επαίρονται
Δεν πρέπει συνεπώς να υπερτιμάτε ηθικά το οικονομικό προβάδισμα του βορρά έναντι της κακής τύχης που έχουν οι Έλληνες σήμερα , αφού δύο από τους ισχυρότερους τομείς της οικονομίας τους – η ναυτιλία και ο τουρισμός – πήραν την κάτω βόλτα την περίοδο της οικονομικής κρίσης. Υπό την έννοια αυτή, αλληλεγγύη σημαίνει σε κάθε περίπτωση να αναγνωρίζονται οι αλληλουχίες των καταστάσεων, των συγκυριών και των αλυσιδωτών σχέσεων των πραγμάτων. Αλληλεγγύη σημαίνει όμως επίσης την ροή επιπλέον χρημάτων στις φτωχότερες χώρες.Παρά την ένσταση που προβάλλεται από πολλούς ότι η Ελλάδα έχει λάβει ήδη υπερβολικούς πόρους από τους κορβανάδες της ΕΕ, ό Galbraith αντιτείνει ότι ένας κώδικάς αναφοράς της ΕΈ είναι το ιστορικό καθήκον της να μειώσει το χάσμα μεταξύ πλούσιων και φτωχών χωρών.
Εντούτοις τα προηγούμενα χρόνια τα οικονομικά βοηθήματα τόσο προς την Ελλάδα όσο και προς άλλες χώρες, έπεφταν συχνά στα χέρια κακών κυβερνήσεων και διοικήσεων. Ως εκ τούτου ο Galbraith θεωρεί ότι έφτασε πλέον η στιγμή να παρακαμφθούν οι κυβερνήσεις και να επιδοθούν τα χρήματα άμεσα στους ανθρώπους.
Αυτό θα αυξήσει τη καταναλωτική ζήτηση και θα δώσει στην οικονομία την ευκαιρία να ανακάμψει.Το ζήτημα όμως δεν είναι τα χρήματα να πάνε με φορτηγά στην ελληνική ύπαιθρο, αλλά να συγκροτηθεί ένα κοινό ευρωπαϊκό δημόσιο σύστημα κοινωνικής ασφάλειας.
Η αρχή θα μπορούσε να γίνει με τις πληρωμές σε ανέργους και συνταξιούχους από τις Βρυξέλες απευθείας στους λογαριασμούς των νοικοκυριών
Ασφαλώς η ελληνική κυβέρνηση δεν θα ενθουσιαστεί βλέποντας να απενεργοποιείται από τις Βρυξέλλες. Η γερμανική κυβέρνηση θα αντιδρούσε επίσης βλέποντας να τίθενται οι κρατικές της αρμοδιότητες σε κίνδυνο.
Όμως κατά τον Galbraith απαιτείται ένας ευρωπαϊκός μηχανισμός κοινωνικής ασφάλειας διότι οι πολίτες με τα πρόσθετα χρήματα που θα είχαν διαθέσιμα θα απασχολούσαν για παράδειγμα νοσηλευτές και λοιπό προσωπικό κοινωνικής υποστήριξης. Αυτό θα μείωνε την ανεργία και η κυβέρνηση θα εισέπραττε περισσότερους φόρους. Η κοινωνική ασφάλεια με αυτή την έννοια χρηματοδοτείται σε μεγάλο βαθμό από μόνη της.
Γι να εκκινήσει το σύστημα θα απαιτηθούν αρχικά εμβάσματα αρκετών δις. ευρώ απευθείας στους πολίτες των νοτίων χωρών της ΕΈ.
Οι συνέπειες της λιτότητας και της ανισότητας
Δεδομένης της αυξανόμενης κοινωνικής ανισότητας στην Ευρώπη η οποία ανάγεται εν πολλοίς τρέχοντα τύπο της διαχείρισης κρίσεων, ο Galbraith προειδοποιεί μετά επιτάσεως για τους συνοδευτικούς κινδύνους.
Ενώ λοιπόν επιχειρεί το Eurogroup να θέσει την κρίση υπό έλεγχο επιβάλλοντας οριζόντιες περικοπές στα συστήματα κοινωνικής ασφάλειας και στις δημόσιες δαπάνες των χρεωμένων χωρών της περιφέρειας, αναδύεται το φαινόμενο μιας νέας φτωχοποίησης του πληθυσμού η οποία ωθεί το δυναμικότερο κομμάτι των κοινωνιών προς την περιθωριοποίηση η την μαζική μετανάστευση προς τις πλούσιες χώρες με αποτέλεσμα να υποβαθμίζεται ακόμα περισσότερο η παραγωγική διαδικασία, η ποιότητα της δημόσιας διοίκησης και της οικονομίας. .
Από την άλλη πλευρά πολλαπλασιάζεται το ήδη υψηλό στρες, λόγω της πτώσης του βιοτικού επιπέδου, με αποτέλεσμα την αυξημένη βία, ιδίως ενάντια στους μετανάστες. Εάν η διαδικασία εξαπλωθεί μπορεί να οδηγήσει στην ολοκληρωτική κατάρρευση της συνταγματικής τάξης.
Κατά μια έννοια Galbraith δεν αποκλείει την ανάδυση διαλυτικών καταστάσεων στον ευρωπαϊκό νότο που θα θυμίζουν τον εμφύλιο πόλεμο στην Γιουγκοσλαβία.
Κατά τον στοχαστή μπορούμε ήδη να παρακολουθήσουμε ξανά στην Ευρώπη την διάλυση κρατών και μας καλεί να εξερευνήσουμε το φαινόμενο της Ισπανίας.
Ενώ η οικονομική πίεση προς την χώρα αυξάνει , η πλουσιότερη περιοχή της η Καταλονία, επιζητά να αυτονομηθεί από το έθνος.
Ως προς τούτο ένας λόγος είναι η αυξανόμενη ανισότητα μεταξύ των περιφερειών της χώρας.
Είναι χαρακτηριστικό ότι η Γιουγκοσλαβία ήταν επίσης μια σύγχρονη κοινωνία που βρισκόταν , μεταξύ άλλων, κάτω από μεγάλη οικονομική πίεση. Αυτό το παράδειγμα θα πρέπει οι Ευρωπαίοι να το έχουν κατά νου.
Στο βιβλίο του Inequality and Instability“ (ανισότητα και αστάθεια) που κυκλοφόρησε την άνοιξη ο Galbraith ισχυρίζεται ότι το κλειδί για την αντιμετώπιση της κρίσης είναι η αντιμετώπιση της ανεργίας. Αυτό σημαίνει ότι οι ευρωπαίοι πολιτικοί πρέπει να αποστραφούν από την καθιερωμένη λογική πως η αγορά εργασίας λειτουργεί σαν μια ψαραγορά στη οποία όσο περισσότερο ψάρι προσφέρεται, τόσο φτηνότερο θα είναι. Με βάση αυτή την λογική επιβάλλεται στις χώρες της ευρωπαϊκής περιφέρειας του νότου μια πολιτική μείωσης των μισθών. Όμως η αγορά εργασίας δεν είναι τόσο ευέλικτη όπως άλλες αγορές και ειδικότερα σε μια περίοδο κρίσης οι επιχειρήσεις δεν κάνουν προσλήψεις μόνο και μόνο επειδή έπεσαν οι μισθοί. Οι περικοπές το μόνο που καταφέρνουν είναι να αυξήσουν την ανεργία και να μειώνουν την οικονομική μεγέθυνση.
Βέβαια οι θιασώτες της λιτότητας ισχυρίζονται ότι μετά την εισαγωγή του ευρώ οι μισθοί και τα μεροκάματα αυξήθηκαν σημαντικά στις χώρες της ευρωπαϊκής περιφέρειας και οι περικοπές που γίνονται σήμερα προορίζονται στο να καταστήσουν τις χώρες αυτές πιο ανταγωνιστικές.
Το μεγαλύτερο πρόβλημα ωστόσο είναι ότι εάν σε ορισμένους παραγωγικούς τομείς ή σε ορισμένες περιοχές οι μισθοί είναι πού χαμηλοί και σε άλλες πολύ υψηλοί τότε όλοι επιθυμούν να μεταβούν στις υψηλές μισθολογικές ζώνες όμως δεν τα καταφέρνουν. Έχει ενδιαφέρον να σημειωθεί ότι η ανεργία είναι πάρα πολύ χαμηλή σε χώρες όπως η Αυστρία διότι η μισθολογική ψαλίδα είναι πολύ μικρή. Οι χώρες αυτού του τύπου μακροπρόθεσμα υπάγονται στις πλουσιότερες, διότι για να μπορέσουν να πληρώνουν υψηλούς μισθούς οι επιχειρήσεις στρέφονται ολοκληρωτικά προς την καινοτομία. Δεν αναμένεται λοιπόν,οι μισθολογικές περικοπές να λύσουν το πρόβλημα ανταγωνιστικότητας της Ελλάδας διότι όποιος μπορεί ήδη εγκατέλειψε την χώρα ή πρόκειται να το κάνει. Αναμένεται δε η χώρα να εγκαταλειφθεί ακόμα και από τους εφοπλιστές μόλις τους επιβληθούν φόροι. Άλλωστε τα καράβια κινούνται.
Το γεγονός δε ότι ελληνική οικονομία έχει καταβαραθρωθεί κατά 27 % δεν είναι ιδιαίτερα ελκυστική για νέες επενδύσεις.
Ποια στρατηγική;
Δυστυχώς, τονίζει ο Galbraith όλοι γνωρίζουν ότι η σκληρή στρατηγική απέναντι στην Ελλάδα είναι λανθασμένη, κανέναw όμως και ειδικότερα η Μέρκελ δεν τολμάει να την εγκαταλείψει για εκλογικούς λόγους. Για να μπορέσει λοιπόν να επανεκλεγεί η σημερινή κυβέρνηση της Γερμανίας τηρεί μια πολύ σκληρή στάση απέναντι στην Ελλάδα. Μια τέτοια στάση εντούτοις δεν έχει να κάνει σε τίποτα με μια στρατηγική για την Ευρώπη. Όπως ποια θα ήταν μια τέτοια στρατηγική;
Κατά τον Galbraith η σημερινή κατάσταση της Ευρώπης δεν διαφέρει πολύ από την κατάσταση των ΗΠΑ κατά την δεκαετία του 30 . Εξυφάνθηκε τότε μια βαριά οικονομική κρίση με μεγάλες διαφορές μεταξύ βορρά και νότου. Ο νότος βρέθηκε συστηματικά σε κατάσταση οικονομική ύφεσης.
Το New Deal, ένα πρόγραμμα μέτρων μετά την παγκόσμια οικονομική κρίση ήταν στο μεγαλύτερο μέρος του ένα πρόγραμμα ανασυγκρότησης του νότου ο οποίος επωφελήθηκε από τις επενδύσεις σε υποδομές καθώς επίσης από τα τότε εισηγμένα κοινωνικά προγράμματα , την κοινωνική ασφάλιση, τις ασφαλίσεις υγείας , Medicare und Medicaid και την εισαγωγή των ελάχιστων μισθών.
Για να διατηρηθεί λοιπόν η νομισματική ένωση πρέπει κατά τον Galbraith να συμβεί στην Ευρώπη κάτι παρόμοιο όπως το New Deal. Διότι ούτε η Ελλάδα , ούτε όμως και οι άλλες χρεωμένες χώρες του νότου μπορούν να λύσουν τα προβλήματα τους από μόνες τους. Η παραχώρηση συνεχώς νέων δανείων στις χώρες αυτές μεταθέτει το πρόβλημα απλά στο μέλλον Χρειάζονται λοιπόν μακρόπνοοι μετασχηματισμοί που θα θέσουν το κοινωνικό ζήτημα στο επίκεντρο.
Καθαρά τεχνικά υπάρχει κατά τον καθηγητή η δυνατότητα συγκρότησης ενός ευρωπαϊκού συνταξιοδοτικού ταμείου. ΟΙ ΗΠΑ το κατόρθωσαν αυτό την περίοδο του New Deal μέσα σε ελάχιστους μήνες και χωρίς υπολογιστές
Σε μια τέτοια περίπτωση πάντως ένας οδοκαθαριστής στην Ισπανία θα είχε την ίδια σύνταξη με τον συνάδελφο του στη Αυστρία
Ασφαλώς, υπό συνθήκες διαφορετικών επιπέδων τιμών , οι διαφορές μεταξύ των χωρών είναι όντας πολύ σημαντικές και επομένως το ενδεχόμενο μιας « ένωσης μεταφοράς πόρων» ( Transferunion) θα συναντήσει στιβαρές πολιτικές αντιστάσεις όπως υπήρξαν και στις ΗΠΑ. Όμως για να επιβιώσει μια νομισματική ένωση μακροπρόθεσμα θα πρέπει να υπάρξουν ομογενοποιήσεις κάτι που γίνεται καλύτερα μέσα από κοινά ταμεία παρά μέσα από κυβερνήσεις.
Πέρα όμως από την λογική της ομοιογένειας που χρειάζεται η Ευρώπη θα πρέπει να αντιμετωπιστεί και το ζήτημα της άνισης κατανομής των εισοδημάτων το οποία συνευθύνεται για την οικονομική κρίση.
Η άνιση κατανομή εισοδήματος κατά τον Galbraith είναι συγκρίσιμη με την πίεση του αίματος. Εάν είναι ψηλή υφίσταται το ενδεχόμενο να επέλθει η καταστροφή , εάν είναι χαμηλή πάλι υπάρχει πρόβλημα.
Εάν το εισόδημα συγκεντρώνεται σε μια πολύ μικρή μερίδα του πληθυσμού τότε ξαφνικά ολόκληρη η οικονομία εξαρτάται από αυτή την ομάδα Αυτή η ομάδα αποφασίζει εάν επενδύσει στις ΗΠΑ , στην Ελλάδα ή σε χώρες που υπόσχονται μεγαλύτερα κέρδη.
Όπως είδαμε , η χρηματοπιστωτική βιομηχανία συνέβαλε στο διάστημα μεταξύ 1980 και 2000 σε ένα σημαντικό άνοιγμα όσον αφορά την κατανομή των εισοδημάτων . Σημειώνεται δε ότι στα εισοδήματα δεν ανήκουν μόνο μισθοί και συντάξεις αλλά και τα μερίσματα μετοχών και άλλα χρηματοοικονομικά έσοδα που αποκτήθηκαν χωρίς απόδοση εργασίας η υπηρεσίας.
Τα τελευταία έτη στα οποία εκτυλίσσεται η κρίση έχασαν όλες οι εισοδηματικές ομάδες κάτι. Ακόμα και πολλοί πλούσιοι, που ξεκινούσαν όμως από ένα πολύ υψηλό εισοδηματικό επίπεδο. Παράλληλα με αυτή την εξέλιξη αυξήθηκαν όμως σημαντικά τα χρέη των ιδιωτών και των νοικοκυριών κάτι για το οποίο η χρηματοοικονομία δεν είναι άμοιρη ευθυνών, αφού σε πολλές περιπτώσεις συμπεριφέρθηκε με την λογική απατεώνα.
Δόθηκαν δάνεια σε ανθρώπους που δεν μπορούσαν να πληρώσουν καν την πρώτη δόση και μεταπουλήθηκαν δάνεια στους ευρωπαίους οι οποίοι με ευχαρίστηση πίστευαν στην αξιολόγηση 3 Α.
Συμπέρασμα
Εν κατακλείδι ο Galbraith διατείνεται πως η κρίση οδηγεί σε μια πραγματικά δραματική αύξηση των ανισοτήτων εντός της ζώνης του ευρώ από τη μία πλευρά και στο εσωτερικό των κρατών μελών από την άλλη πλευρά. Ο συγγραφέας ισχυρίζεται ότι μεμονωμένες οικονομίες σχεδόν καταστράφηκαν υπό την τρέχουσα στρατηγική διαχείρισης της κρίσης, η οποία βασίζεται αποκλειστικά και μόνο σε προγράμματα λιτότητας, φέρνοντας ο κορυφαίο παράδειγμα την Ελλάδα.
Το αποτέλεσμα των πολιτικών λιτότητας είναι μια η όλο πιο δραματική αύξηση της ανεργίας και η μαζική μετανάστευση στην Ευρώπη από την άλλη.
Όμως η δυσχερή κατάσταση αυτή απειλεί να συνδυαστεί με μια μακροχρόνια ύφεση η οποία δεν μπορεί παρά να καταλήξει στην ταχεία οικονομική αποδόμηση και την αποξήρανση των οικονομιών της περιφέρειας – παρόμοια με αυτή που βίωσε επί δεκαετίες ο Νότος των Ηνωμένων Πολιτειών μετά τον Εμφύλιο Πόλεμο.
Ορμώμενος από τον λόγω κίνδυνο ο Galbraith τονίζει ότι « όποιος πιστεύει στις πλούσιες χώρες ότι θα μπορούσε να ξεφύγει από τις κοινωνικές συνέπειες, κάνει μεγάλο λάθος. Όπως έχει δείξει η ιστορία ξανά και ξανά, όταν η περιφέρεια μιας οικονομικής οντότητας παρουσιάζει ραγδαία παρακμή, αυτό έχει κοινωνικές και οικονομικές συνέπειες για την περιοχή του κέντρου».
Ο Galbraith βλέπει ως αιτία και την έλλειψη συστημάτων κοινωνικής εξισορρόπησης μεταξύ των διαφορετικών οικονομικών περιφερειών στην Ευρώπη. Στις ΗΠΑ υπάρχουν κατά την άποψη του αρκετοί μηχανισμοί για την άμβλυνση τέτοιων μετατοπίσεων των επιμέρους περιφερειών.
Αν η ΕΕ δεν αποφασίσει σύντομα να εισαγάγει αυτούς τους μηχανισμούς με συνέπεια επιμένει ο Galbraith , η κατάσταση στην Ευρώπη θα χειροτερέψει ακόμη περισσότερο».
Στην κατεύθυνση αυτή ο Galbraith προτείνει ριζοσπαστικά μέτρα.
Βραχυπρόθεσμα, απαιτούντα τρία πράγματα:. Κοινά ευρωπαϊκά ομόλογα, μια ισχυρή επενδυτική πρωτοβουλία, για παράδειγμα, μέσω της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων (ΕΤΕπ), και ο εξευρωπαϊσμός της χρηματοπιστωτικών ρυθμίσεων
Η Ευρώπη πρέπει να ξεφύγει από τις διαφορετικούς εθνικούς τραπεζικούς κανονισμούς.
“Τα τρία πράγματα που προαναφέρθηκαν θα μπορούσαν να εφαρμοστούν κατ ‘αρχήν πολύ σύντομα και θα σταθεροποιούσαν την κατάσταση στην Ευρώπη άμεσα”
Συνακόλουθα ο Αμερικανός οικονομολόγος προτείνει τα επόμενα βήματα: «Ένα κοινό ευρωπαϊκό σύστημα συνταξιοδότησης – δηλαδή εναρμονισμένα πρότυπα συνταξιοδότησης σε όλη την Ευρώπη. Έτσι, η αγοραστική δύναμη θα κινηθεί προς την περιφέρεια, και θα μετριαστούν οι περιφερειακές ανισότητες ..”
Τόσο η ανάλυση του Galbraith όσο και οι προτάσεις του χαρακτηρίζονται από τόλμη. διορατικότητα και ευστροφία. Δυστυχώς ωστόσο δεν αναπαράγονται στην χώρα μας από κανένα θεσμό, είτε είναι πολιτικό κόμμα είτε εκπροσώπηση των εργαζομένων και ακόμη λιγότερο από την ελληνική διανόηση.
Η δυσχερή έκβαση της κρίσης ωστόσο αναδεικνύει ότι δεν αρκεί πλέον να διακρίνουμε διαχωριστικές γραμμές με σχήματα τύπου «αριστερά-δεξιά» , «μνημόνιο»- αντιμνημόνιο», «προδότης- πατριώτης», «φασίστας –δημοκράτης» , εάν δεν επενδύσουμε τις αντιθέσεις με το απαιτούμενο περιεχόμενο.
Αυτή θα είναι η κυρίαρχη άσκηση για όσους σπεύδουν και επιθυμούν να κυριαρχήσουν η να κυβερνήσουν το μέλλον.
~ Μαυροζαχαράκης Μανόλης – Κοινωνιολόγος –Πολιτικός Επιστήμονας
by Αντικλείδι , https://antikleidi.com
Συναφές:
10 θέματα σχετικά με την οικονομία
Τι μπορούν να αγοράσουν τα χρήματα
Ιδιωτικός πλούτος και ευρωπαϊκή αλληλεγγύη
Μεταποιητική βιομηχανία και Δύση
Ένα Νόμπελ Οικονομίας για τους σταθερούς γάμους και τις ανταλλαγές νεφρών
“Βραχυπρόθεσμα, απαιτούντα τρία πράγματα:. Κοινά ευρωπαϊκά ομόλογα, μια ισχυρή επενδυτική πρωτοβουλία, για παράδειγμα, μέσω της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων (ΕΤΕπ), και ο εξευρωπαϊσμός της χρηματοπιστωτικών ρυθμίσεων.”
Δηλαδή η λύση είναι να πληρώσει η Γερμανία το κόστος …
Ακόμα και αν το αποδεχτεί τελικά, μπορεί να το αντέξει ; …
Η θεσμική ρύθμιση των αγορών και έχει ελάχιστο κόστος σε σχέση με τις παρεπόμενες συνέπειες που έχει η παρατεταταμένη συντήρηση του ενδεχόμενου μιας χρεοκοπίας ενός κράτους μέλους της ΕΕ . Εντούτοις οι Γερμανοί εμμένουν στην λογική της αβεβεβαιότητας νομίζοντας ότι έτσι θα επιβάλουν την δική τους κυριαρχία.
το πρόβλημα είναι πράγματι ότι οι βόρειες χώρες δεν θέλουν ούτε ν ακούσουν γι αύξηση στον «ομοσπονδιακό προϋπολογισμό» (ο προϋπολογισμός δηλαδή της ΕΕ) ο οποίος τώρα είναι περίπου στο 1% του ΑΕΠ της Ένωσης . Για να κάνουμε μια σύγκριση να πούμε ότι στις ΗΠΑ η νομισματική ένωση στηρίζεται από έναν ομοσπονδιακό προϋπολογισμό ύψους 24% του ΑΕΠ….
Δυστυχώς δεν βλέπω να χει καμία από τις ηγεσίες το θάρρος να οδηγήσει την ένωση ωστε να προχωρήσει με τέτοια μεγάλα βήματα. Μου φαίνεται λίγο ουτοπικό
Το πρόβλημα είναι οι κεντροδεξιές κυβερνήσεις που κυριαρχούν αυτή τη στιγμή στην ΕΕ δεν μπορούν να κάνουν τέτοια βήματα γιατί από την φύση τους έρχονται σε αντίθεση με την φιλοσοφία της ενοποίησης.
Ο πατριωτισμός που ιδεολογικά εμπεριέχουν δηλαδή η προάσπιση των τοπικών συμφερόντων ενός κράτους έρχεται σε σύγκρουση με τα σχέδια για οποιαδήποτε ενοποίηση , δεν μπορεί δηλαδή να μετουσιωθεί σε εκφραση συλλογικότητας
Επομένω αν πρώτα δεν κατορθώσουμε ν αυτοπροσδιοριστεί ο καθένας μας ως ευρωπαίος (και μετά με οποιονδήποτε τοπικό χαρακτηρισμό) μάλλον δύσκολα θα γίνουν βήματα
Η λύση βέβαια δεν έρχεται απο τους λαούς αλλά από τις ηγεσίες …
Ο πατριωτισμός των κυβερνήσεων στην Ευρώπη αλλά και στην Ελλάδα εξαντλείται στο δικό τους και μόνο συμφέρον και ΟΧΙ στο συμφέρον των λαών της αλληλεγγύης της Ευρώπης…
Αυτή η εξαιρετικά απλη στη σύλληψή της ιδέα του GALBRAITH θα ήταν το καλύτερο που θα μπορούσε να συμβεί,για να ξεπεραστεί η κρίση που κυριαρχεί στον ευρωπαικό Νότο,γιατί ενώ δεν φταίνε οι πολίτες ,όμως αυτοί πληρώνουν τα σπασμένα…
Αλλά ηγεσίες εμπνευσμένες δεν υπάρχουν ,γι`αυτό δεν βλέπω να υλοποιείται αυτή η τόσο εμπνευσμένη ιδέα του αξιόλογου οικονομολόγου, κ. GALBRAITH.
ΚΡΙΜΑ!!!
Μέσα σρην επικρατούσα θολούρα που έιναι διάχυτη στην Ευρώπη, πραγματικά δεν υπάρχει έδαφος για ανατρεπτικές εμπνεύσεις που θα αποβαινουν, όσον αφορά τα αποτελέσματα τους προς όφελος των λαών. Ωστόσο μέσα απο τις ιδέες και τους προβληματισμούς που όλο περισσότερο και όλο πιο έντονα εμφανίζονται στον δημόσιο χωρο , δημιουργούνται οι προϋποθέσεις για σημαντικές αλλαγές. Άλλωστε η εποχή που ζούμε δεν περιέχει μόνο τα καταστρεπτικά αποτελέσματα της κρίσης, αλλά κυοφορεό και το “νέο” το οποίο και εμεός ως φορείς ιδεών μπορούμε να καθορίσουμε.
Διαβάζω συνέχεια για το έλλειμμα ηγεσίας στην Ευρώπη.
Μήπως είναι υπερβολικές αυτές οι κρίσεις;
Έχουμε όλα τα δεδομένα και την γνώση, για να βγάζουμε τέτοια συμπεράσματα;
Πρόσφατα διάβαζα ότι η Αμερική προσπαθεί να φορτώσει όλο το κόστος στην Γερμανία, έτσι ώστε να καταρρεύσει από το μεγάλο βάρος του χρέους, και συνεπώς να καταρρεύσει και η ΕΕ.
Μήπως δηλαδή στο μέλλον η στάση της Γερμανίας αποδειχτεί η πιο σωστή και πιο ορθολογική; (παρόλο που δεν μας συμφέρει βραχυπρόθεσμα)
Σήμερα έχουμε 18,49 εκατομμύρια ανέργους στη νομισματική ένωση. Την ίδια στιγμή , σε ολόκληρη την ΕΕ, ο αριθμός των ανέργων ανήλθε στα 25,751 εκ.
Πρωταθλήτριες ανεργίας είναι η Ισπανία και η Ελλάδα (25,8% και 25,1% αντίστοιχα τον Ιούνιο), ενώ τα χαμηλότερα ποσοστά σημειώθηκαν σε Γερμανία και Ολλανδία (5,4%), Λουξεμβούργο (5,2%) και Αυστρία (4,4%).
Ακόμη μεγαλύτερο είναι το ποσοστό της ανεργίας των νέων, η οποία διαμορφώθηκε στο 23,3% από 21,1% πέρυσι τον Σεπτέμβριο, με τη χώρα μας να κατέχει μια θλιβερή πρωτιά στην ευρωζώνη (55,6%).
Διαπιστώνεται πλέον ένα πρωτοφανές χάσμα 20,6 ποσοστιαίων μονάδων μεταξύ του χαμηλότερου ποσοστού ανεργίας της ΕΕ (Αυστρία, με 4,5%) και του υψηλότερου (Ισπανία, με 25,1%). Ο αριθμός των μακροχρόνια ανέργων αυξήθηκε σε 15 κράτη μέλη από πέρσι, φθάνοντας τα 10,7 εκατομμύρια. Οι μακροχρόνια άνεργοι αντιστοιχούν πλέον στο 4,5% του ενεργού πληθυσμού (+0,4% κατά τη διάρκεια του έτους).
Δυσοίωνες οι προοπτικές για τους νέους
Ταυτόχρονα ένας στους τέσσερις κατοίκους των χωρών – μελών της Ε.Ε., περίπου 120.000.000 άνθρωποι, αντιμετωπίζουν την απειλή της φτώχειας και του κοινωνικού αποκλεισμού. Τα στοιχεία προέρχονται από τη Eurostat. Η κατάρρευση του βιοτικού επιπέδου των Ευρωπαίων είναι ραγδαία και οφείλεται στη λιτότητα που μολύνει ολόκληρη την Ευρώπη.
Τα υψηλότερα ποσοστά φτώχειας και κοινωνικού αποκλεισμού εμφανίζονται σε χώρες της Βαλκανικής, όπως η Βουλγαρία (5 στους 10 πολίτες), η Ρουμανία (4 στους 10 πολίτες) και η Ελλάδα (1 στους 3 πολίτες). Ειδικότερα στη χώρα μας το ποσοστό ανέβηκε, το 2011, στο 31%, έναντι 27% το 2010. Πίσω από τα ποσοστά υπάρχουν χιλιάδες ανθρώπινες τραγωδίες που συγκροτούν την κοινωνική ή και ανθρωπιστική κρίση
Σύμφωνα με την έρευνα της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής, 3,03 εκατ. άτομα (27,7%) ζουν κάτω από το όριο της φτώχειας, το οποίο ορίζεται στα 7.178 ευρώ τον χρόνο σε ατομικό επίπεδο και στα 15.073 ευρώ για τετραμελή οικογένεια
Από τότε που έγινε η έρευνα μεσολάβησαν και άλλα μέτρα και άλλες περικοπές και άλλα μνημόνια . Πρέπει δηλαδή να υπολογίζουμε ότι προστέθηκε ακόμα ένα 5-6 % στα ποσοστά της φτώχειας.
Ενώ περίπου 3 εκατομμύρια, Έλληνες ζουν κάτω από το όριο φτώχιας, 40.000 άστεγοι, 1.500.000 άνεργοι… και τα χειρότερα ακόμα δεν έχουν έρθει. Το 2013, θα είναι ο έκτος χρόνος ύφεσης και των νέων μέτρων, τα τελευταία μέτρα που πήραμε, ( 13 δις) για να πάρουμε τη «δόση μας»…
Το μέλλον φαντάζει αδύνατο… Άνθρωποι, κρεμασμένοι σε κάδους απορριμμάτων αναζητούν τροφή, μαθητές σχολείων να λιποθυμούν, εξαιτίας της πείνας.
Σήμερα μοιράζονται 250.000 μερίδες φαγητού, περίπου σε όλη την Ελλάδα.
Σημειώνεται παράλληλα ότι η Ελλάδα και η Αυστρία κατέγραψαν τον υψηλότερο αριθμό ωρών εργασίας που πραγματοποιήθηκαν από εργαζομένους πλήρους απασχόλησης κατά το πρώτο τρίμηνο του 2012, ενώ η Φινλανδία, η Ιταλία και η Ιρλανδία κατέγραψαν τον χαμηλότερο αριθμό. Αυτά είναι μερικά από τις κυριότερες διαπιστώσεις της τελευταίας τριμηνιαίας επισκόπησης της εργασιακής και κοινωνικής κατάστασης.
Μεταξύ 2009 και 2011 το ακαθάριστο διαθέσιμο εισόδημα των νοικοκυριών μειώθηκε κατά δύο τρίτα στις χώρες της ΕΕ, με τη μεγαλύτερη μείωση να καταγράφεται στην Ελλάδα (15,7%), την Ιρλανδία (9%) και τη Λιθουανία, την Ισπανία, την Κύπρο και την Ουγγαρία (όλες άνω του 4%). Αυτή η εξέλιξη βρίσκεται σε ευθεία αντίθεση με την κατάσταση που επικρατεί στις Βόρειες Χώρες, τη Γερμανία, το Βέλγιο, τη Σλοβακία και τη Γαλλία, όπου τα συστήματα κοινωνικής πρόνοιας και οι πιο ελαστικές αγορές εργασίας έχουν επιτρέψει στα συνολικά εισοδήματα να συνεχίσουν την ανοδική τους πορεία κατά τη διάρκεια της κρίσης. Ωστόσο, η κρίση έχει πλήξει σημαντικά τμήματα του πληθυσμού και έχει προκαλέσει αύξηση της φτώχειας και σ’ αυτές τις χώρες. Χωρίς να αποτελεί έκπληξη, το ποσοστό του πληθυσμού της ΕΕ που αντιμετωπίζει χρηματοοικονομική δυσχέρεια παραμένει ιστορικά υψηλό. Οι πολίτες των χωρών που πλήττονται από τις πιο δραστικές μειώσεις του εισοδήματος είναι, κατά κανόνα, και εκείνες που σχηματίζουν, το πιθανότερο, αρνητική εικόνα για την κοινωνική τους κατάσταση, όπως φαίνεται από το Ευρωβαρόμετρο του 2012 για το κοινωνικό κλίμα.
Η παιδική φτώχεια αποτελεί πρόβλημα για όλο και περισσότερα νοικοκυριά, λόγω ανεπαρκών εσόδων από την εργασία των γονιών και ελλιπούς υποστήριξης των νοικοκυριών με παιδιά. Το ποσοστό των παιδιών που αντιμετωπίζουν τον κίνδυνο φτώχειας (μετά τις κοινωνικές μεταβιβάσεις) κυμαίνεται από περίπου 10% στη Δανία και τη Φινλανδία έως άνω του 20% στην Ισπανία, την Ελλάδα, τη Βουλγαρία, την Πορτογαλία, την Ιταλία, τη Ρουμανία, τη Λετονία, την Πολωνία, τη Λιθουανία και το Λουξεμβούργο. Το μέγεθος και η αποτελεσματικότητα των επιδομάτων τέκνων παρουσιάζουν μεγάλες διακυμάνσεις σ’ ολόκληρη την ΕΕ. Η οικονομικά προσιτή παιδική μέριμνα είναι ένα πολύ σημαντικός παράγοντας που δίνει τη δυνατότητα στους γονείς, και ιδίως στις μητέρες, να εργάζονται
Από τα μεγαλύτερα κράτη μέλη, η μεγέθυνση της οικονομίας συνεχίστηκε στη Γερμανία, τη Γαλλία και την Πολωνία, ενώ η Ιταλία και το Ηνωμένο Βασίλειο κατέγραψαν περαιτέρω συρρίκνωση. Το δεύτερο τρίμηνο του 2012, η Ισπανία, η Ελλάδα και η Πορτογαλία υπέστησαν ραγδαίες απώλειες στην οικονομική δραστηριότητα και την απασχόληση.
Ο ευρωπαίος επίτροπος αρμόδιος για την Απασχόληση, τις Κοινωνικές Υποθέσεις και την Κοινωνική Ένταξη László Andor είπε πρόσφατα «η σταθερή μείωση του διαθέσιμου εισοδήματος των νοικοκυριών και η αυξανόμενη παιδική φτώχεια αντικατοπτρίζουν την ύπαρξη μιας “πραγματικής κοινωνικής κρίσης έκτακτης ανάγκης” όπως την χαρακτήρισε και ο πρόεδρος Barroso στη διάσκεψη για τις θέσεις εργασίας στην Ευρώπη και επισήμανε την ανάγκη να επισπευστούν οι κοινωνικές επενδύσεις σ’ ολόκληρη την Ευρώπη. Η Επιτροπή θα το εξετάσει αυτό το θέμα στην προσεχή δέσμη μέτρων για τις κοινωνικές επενδύσεις.»
Αφού η Ίδια η ΕΕ αναζητάει λύσεις για την ανθρωπιστική κρίση που μαστίζει την Ευρώπη δεν καταλαβαίνω γιατί κάποιοι ανησυχούν μη θιγούν οι πλούσιες χώρες του Βορρά όπως η Γερμανία οι οποίες είναι άλλωστε κερδισμένες από την κρίση . Είναι παράλογο να επιστέψουν ένα μέρισμα του κέρδους τους σε κοινωνικές πολιτικές και στην αντιμετώπιση της ανεργίας και της φτώχειας; Το αίτημα αυτό είναι αμερικάνικος δάκτυλος;
Παρόλα αυτά, όπως διάβασα σ’ ένα άρθρο (νομίζω σ’ αυτό το blog), η Ευρώπη παραμένει το καλύτερο μέρος για να ζει κάποιος.
Ας μην το ξεχνάμε αυτό.
Αυτό βέβαια δεν σημαίνει ότι δεν πρέπει να αγωνιζόμαστε και να προβληματιζόμαστε διαρκώς, για την διατήρηση των (μη στρεβλών) κεκτημένων, της βελτίωσης της ζωής μας, και της διόρθωσης των κακών κειμένων.
“Η Ευρώπη είναι ακόμα ότι πιο κοντινό στον παράδεισο” :
http://www.antikleidi.com/2012/09/20/europe-closest-paradise/
“Γιατί η Ευρωπαϊκή Ένωση αξίζει το Νόμπελ Ειρήνης” :
http://www.antikleidi.com/2012/10/15/why-the-european-union-deserves-the-nobel-peace-prize/
ΑΣΦΑΛΩΣ…..
Κλείνοντας τον πολύ ενδιαφέροντα διάλογο που αναπτύχθηκε με αφορμή το άρθρο μου θα ήθελα να παραπέμψω σε ορισμένες διαπιστώσεις στο Editorial των New York Times με ημερομηνία 20-12 -2012.
Εκεί σημειώνεται ότι «κανείς ….. δεν μπορεί να αγνοήσει και την απειλή για την κοινωνική σταθερότητα που αποτελούν….οι περικοπές. Ακόμη και ο πρωθυπουργός κ. Αντώνης Σαμαράς ……., χαρακτήρισε τις περικοπές «άδικες». Το θέμα είναι ότι σχεδόν όλα όσα περιλαμβάνει το πακέτο λιτότητας δοκιμάστηκαν στο παρελθόν και οδήγησαν σε καταστροφική αποτυχία. Αυτά τ’ ανούσια μέτρα δεν θα καταστήσουν περισσότερο φερέγγυο το ελληνικό χρέος, ούτε θα βελτιώσουν τον προϋπολογισμό, ούτε θα ενισχύσουν την εφαρμογή διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων που χρειάζεται η Ελλάδα για ν’ αναζωογονήσει την οικονομία της. Αντιθέτως, είναι σχεδόν βέβαιο ότι θα συρρικνώσουν περαιτέρω μια οικονομία που ήδη έχει υποχωρήσει κατά το σοκαριστικό ποσοστό 25% τα προηγούμενα χρόνια, καθιστώντας τη δημοσιονομική βελτίωση σχεδόν αδύνατη. Η πολιτική της λιτότητας υποτίθεται ότι θα μείωνε την αναλογία χρέους προς ΑΕΠ. Ομως η αναλογία αυξήθηκε, παρά τη διαγραφή χρέους και τη βοήθεια, επειδή η οικονομία συρρικνώθηκε τόσο πολύ. Το νέο πακέτο αναμένεται να προκαλέσει ύφεση 9%. Η Ελλάδα δεν μπορεί να αποπληρώσει τα χρέη της όταν σβήνει η οικονομία της. Πρέπει να προσφέρει και πάλι εργασία στους ανθρώπους. Ο μόνος δρόμος προς τα εμπρός είναι μέσω νέας διαγραφής χρέους, περισσότερων χαμηλότοκων ευρωπαϊκών δανείων και μέσω του ανοίγματος της αγοράς εργασίας. Ωστόσο, μέτρα που παρατείνουν και επιτείνουν την άγρια ύφεση της ελληνικής οικονομίας είναι σίγουρο ότι θα ενισχύσουν την λαϊκή αντίσταση στις μεταρρυθμίσεις της αγοράς εργασίας που θα μπορούσαν να αυξήσουν την ανεργία που ήδη είναι πάνω από 25%. Η επιβολή νέων φόρων στα καύσιμα και χρεώσεων στις υπηρεσίες υγείας θα πλήξουν τους απλούς ανθρώπους και θα καταστήσουν ένα φορολογικό σύστημα που ήδη είναι σκανδαλωδώς άδικο, ακόμη περισσότερο άδικο. Οι απλοί Ελληνες χάνουν την εμπιστοσύνης τους σε ένα πολιτικό σύστημα που νιώθουν ότι απέτυχε να τους προστατεύσει από την οικονομική καταστροφή. Οι Ελληνες βουλευτές το γνωρίζουν αλλά νιώθουν υποχρεωμένοι να πράξουν ό,τι τούς ζητούν οι Ευρωπαίοι πιστωτές. Υποπτευόμαστε ότι πολλοί απ’ αυτούς τους πιστωτές επίσης γνωρίζουν ότι περισσότερη λιτότητα δεν είναι η απάντηση. Ομως, μέχρι τώρα είναι απρόθυμοι να αντιταχθούν στην ηγέτιδα της μεγαλύτερης ευρωπαϊκής οικονομίας, τη Γερμανίδα καγκελάριο κ. Ανγκελα Μέρκελ, η οποία εξακολουθεί να πιστεύει ότι μόνο η οικονομική τιμωρία θα πιέσει τους Ελληνες να προχωρήσουν τις μεταρρυθμίσεις. Μπορεί να είναι μια νικηφόρα πολιτική συνταγή στη Γερμανία, όπου η κ. Μέρκελ θα προσπαθήσει να κερδίσει την επανεκλογή της τον επόμενο χρόνο. Είναι, όμως, μια μεγάλη, και σε μεγάλο βαθμό περιττή, τραγωδία για την Ελλάδα.»
Όμως χειρότερες είναι ακόμα οι διαπιστώσεις του Γερμανού Ψυχίατρου Georg Piper
Την δραματική όσο και ρεαλιστική αφήγηση του για την ελληνική κοινωνία παρουσιάζει η εφημερίδα «Frankfurter Allgemeine», συντρίβοντας τις ωραιολογίες ή και την κούφια συμπόνια που εκφράζεται κατά καιρούς από τα επίσημα χείλη. Τον ρόλο του αφηγητή έχει ο τραυματολόγος Georg Pieper, ο οποίος επισκέφθηκε την Ελλάδα τον Οκτώβριο και μεταφέρει την ωμή πραγματικότητα, όπως την έζησε πλάι σε ψυχιάτρους, ψυχολόγους και συνάδελφούς του:
Για τον Γερμανό που παρακολουθεί τις ειδήσεις, η κρίση είναι πολύ μακριά, τίποτα περισσότερο από μια μακρινή απειλή στην άκρη του ορίζοντα. Εξαντλείται στους όρους ομπρέλα διάσωσης, κούρεμα χρέους, τρύπες δισεκατομμυρίων, τρόικα, πακέτα βοήθειας, επαναγορά χρέους ή διάσωση τραπεζών, χωρίς να καταλαβαίνουν τι σημαίνουν ακριβώς αυτές οι λέξεις. Αντί να κατανοήσουν τους παγκόσμιους συσχετισμούς, βλέπουν την Angela Merkel στο Βερολίνο, στις Βρυξέλλες ή αλλού να βγαίνει από λιμουζίνες με το αυστηρό της ύφος, να οδεύει προς την επόμενη Σύνοδο Κορυφής, όπου παίζεται το επόμενο επεισόδιο της διάσωσης της Ελλάδας και της Ευρώπης.
Την αλήθεια όμως δεν την μαθαίνουν, ούτε για την Ελλάδα ούτε για την Γερμανία ούτε για την Ευρώπη. Προφανώς κανείς δεν τολμά να τους την πει. Ο Pieper το ονομάζει αυτό που εκτυλίσσεται τώρα «γιγαντιαία προσπάθεια απώθησης». Ιδιαίτερα ο αμυντικός μηχανισμός των πολιτικών δουλεύει εντυπωσιακά.
Ιδού όμως η πραγματικότητα που συνάντησε εκείνος.
Διπλασιασμός αυτοκτονιών
Η Ελλάδα παρουσιάστηκε στα μάτια του Pieper ως εξής: Γυναίκες στο τέλος της εγκυμοσύνης τους να παρακαλούν από νοσοκομείο σε νοσοκομείο, αλλά, μιας και δεν έχουν ούτε ασφαλιστική κάλυψη ούτε λεφτά, να μην προθυμοποιείται κανείς να τις βοηθήσει να φέρουν το παιδί τους στον κόσμο. Άνθρωποι, που ως τώρα περιλαμβάνονταν στη μεσαία τάξη, να μαζεύουν φρούτα και λαχανικά από τον δρόμο, νέοι, γέροι, παιδιά, την ώρα που οι λαϊκές αγορές διαλύονταν. Ούτε τα περιστέρια δεν βρίσκουν πλέον τροφή.
Ένας γέροντας περιγράφει σε ρεπόρτερ ότι δεν έχει λεφτά για να αγοράσει ούτε τα φάρμακά του. Η σύνταξή του, όπως και πολλών άλλων, κόπηκε στο μισό. Δούλεψε παραπάνω από 40 χρόνια και νόμιζε ότι τα είχε κάνει όλα σωστά, αλλά δεν καταλαβαίνει τον κόσμο πια. Όποιος πηγαίνει στο νοσοκομείο, θα πρέπει πια να φέρνει μαζί του και τα σεντόνια του, όπως και το φαγητό του. Από τότε που απολύθηκαν οι καθαρίστριες, καθαρίζουν οι γιατροί και οι νοσοκόμοι τις τουαλέτες, αν και οι ίδιοι είναι για μήνες απλήρωτοι. Τους λείπουν γάντια και καθετήρες. Η Ευρωπαϊκή Ένωση προειδοποιεί για τις επιδεινούμενες υγειονομικές συνθήκες και τον εξ αυτών κίνδυνο διάδοσης μεταδοτικών ασθενειών.
Ολόκληρα τετράγωνα δεν έχουν πλέον πετρέλαιο θέρμανσης. Οι άνθρωποι εξοπλίζονται με μικρές σόμπες για να μην παγώσουν στα διαμερίσματά τους. Τα ξύλα τα προμηθεύονται παράνομα. Την άνοιξη ένας εβδομηνταεπτάχρονος αυτοκτόνησε μπροστά στο κοινοβούλιο. Λίγο πριν πεθάνει φώναξε: «Έτσι δεν αφήνω χρέη στα παιδιά μου». Ο δείκτης αυτοκτονιών διπλασιάσθηκε στα τελευταία τρία χρόνια.
Η κατάθλιψη των ανδρών
Τραύμα καλείται ένα γεγονός που συγκλονίζει τα θεμέλια του εμπειρικού μας κόσμου. Τα τωρινά βιώματα είναι τόσο γιγάντια, που κάνουν το «θύμα» να νιώθει αβοήθητο. Τίποτα δεν είναι όπως ήταν και τίποτα δεν θα είναι ξανά το ίδιο. Μόνο αν είναι κανείς κυνικός, μιλάει πια στην περίπτωση της Ελλάδας για κοινωνική κάθοδο. Είναι πολύ περισσότερο από αυτό: Μία κοινωνία βυθίζεται στην άβυσσο. Βιώνουμε τώρα μια συλλογική «τραυματοποίηση».
Ο Pieper ισχυρίζεται ότι η κρίση πλήττει ιδιαίτερα τους άνδρες. Οι άντρες αντλούν, ως γνωστόν, την ταυτότητά τους, πολύ περισσότερο από ό,τι οι γυναίκες, από την εργασία τους, δηλ. από την αξία τους στην αγορά. Αυτή πέφτει ασταμάτητα και η εργασία δεν ανταμείβει όσο πριν. Συχνά δεν έχουν καθόλου δουλειά, χωρίς μάλιστα να υπάρχει προοπτική να αποκτήσουν μία. Οι άνδρες πέφτουν σε μια βαθιά τρύπα. Πρόκειται για μια επίθεση στον ανδρισμό τους. Ασθένειες της ψυχής, όπως η κατάθλιψη ή φοβίες εξαπλώνονται επιδημικά στην Ελλάδα. Και, αφού μόνο λίγοι είναι αυτοί που έχουν τα χρήματα να λάβουν θεραπεία, οι περισσότεροι ασθενείς παραμένουν χωρίς ιατρική φροντίδα. Κανείς δεν εκπλήσσεται, όταν μαθαίνει ότι οι τρεις στις τέσσερις απόπειρες αυτοκτονιών είναι από άνδρες.
Το ισχυρό φύλλο αποτελούν αυτή τη στιγμή οι γυναίκες. Συνδυάζουν την επαγγελματική απασχόληση με τον ρεαλισμό και την περηφάνια, γι’ αυτό και βυθίζονται λιγότερο από τους άνδρες. Η ευέλικτη κατανόηση του ρόλου τους είναι η καλύτερη προστασία τους από την κρίση, αλλά κι αυτή δεν επαρκεί για να την νικήσουν.
Καμπάνα της αλληλεγγύης
Δεν χρειάζεται να είναι κανείς πεσιμιστής ή ειδικός για να φανταστεί τι σημαίνει αυτό για τις ανθρώπινες σχέσεις και την ελληνική κοινωνία. Η οργή για το διεφθαρμένο, διεστραμμένο σύστημα, καθώς και για τη διεθνή πολιτική, οι δόσεις της οποίας εισρέουν για τη σωτηρία των τραπεζών και όχι των ανθρώπων, είναι τεράστια και αυξάνεται διαρκώς. Οι άνδρες μεταφέρουν αυτή την οργή στις οικογένειές τους και οι γιοι την διαδίδουν στους δρόμους. Ο αριθμός των βίαιων συμμοριών που επιτίθεται σε μειονότητες, αυξάνεται.
Έτσι, το Νοέμβριο η Αμερική εξέδωσε ταξιδιωτική προειδοποίηση – πιο απειλούμενοι είναι οι άνθρωποι με σκούρα επιδερμίδα. Και αυτό σε μια χώρα σαν την Ελλάδα, στην ταυτότητα της οποίας εδράζεται η φιλοξενία, το άνοιγμα απέναντι στους ξένους. Ο Pieper δηλώνει σοκαρισμένος από αυτό. Το ακροδεξιό κόμμα Χρυσή Αυγή φθάνει στις δημοσκοπήσεις το 12%, δηλ. οδεύει προς την τρίτη θέση.
Στην Ελλάδα η λειτουργική της κοινωνία κατέρρευσε σιγά σιγά και το κοινωνικό κράτος καταστράφηκε. Ο Pieper αναφέρει επί τούτου: «Ο άνθρωπος, σε τέτοιες δραματικές καταστάσεις σαν αυτές που παρατηρούμε τώρα στην Ελλάδα, μετατρέπεται σε ένα είδος αρπακτικού. Βλέπει μόνο τον εαυτό του και την δική του επιβίωση. Η ανάγκη τον οδηγεί στον παραλογισμό και αυτός ο παραλογισμός σημαίνει στην χειρότερη των περιπτώσεων εγκληματικότητα. Την θέση της αλληλεγγύης καταλαμβάνει ο εγωισμός.
Μερικές ημέρες πριν, ως γνωστόν, έκθεση για την διαφθορά κατέταξε την Ελλάδα στην τελευταία θέση του σχετικού πίνακα, συγκρίνοντάς την με χώρες σαν την Κολομβία και το Τζιμπουτί.
Και το ρεπορτάζ κλείνει με την εξής απορία του Pieper: «Αναρωτιέμαι πόσο θα αντέξει ακόμα αυτή η κοινωνία πριν εκραγεί»; Ο εμφύλιος πόλεμος μοιάζει στα μάτια του θέμα χρόνου, ώσπου η συλλογική απελπισία να καλέσει τον άνθρωπο σε βία και να εξαπλωθεί σε ολόκληρη τη χώρα. «Και αυτό μας πλήττει όλους», λέει χαρακτηριστικά.
Ελπίζουμε το καμπανάκι, που, με την βοήθεια της ρεαλιστικής αφήγησης του Pieper, ήχησε ενοχλητικά στην μακρινή Γερμανία, να ακουστεί και από εγχώριους ακροατές, οι οποίοι είναι ακόμα σε θέση να παρέμβουν, είτε για να αποτρέψουν τους πολιτικούς και κοινωνικούς κινδύνους που περιγράφονται είτε απλά για να κάνουν τον πόνο του διπλανού τους αυτές τις γιορτινές ημέρες έστω και λίγο πιο υποφερτό …
συγκλονιστικό…
ελπίζω έστω και την τελευταία στιγμή να σωθούμε
αλλά φοβάμαι ότι ελπίζω απλά στην ελπίδα…