Ο Frans De Waal, βιολόγος και ηθολόγος, έχει κερδίσει παγκόσμια αναγνώριση για τις μελέτες του πάνω στην κοινωνική νοημοσύνη ανώτερων θηλαστικών όπως οι χιμπατζήδες, οι μπονόμπο, οι καπουτσίνοι και οι μακάκοι. Σήμερα είναι καθηγητής στο τμήμα Ψυχολογίας του Πανεπιστημίου Emory και διευθυντής του Living Links Center στο Κέντρο Πρωτευόντων Θηλαστικών Yerks, στην Ατλάντα. Έχει γράψει επτά βιβλία που κυκλοφορούν διεθνώς με μεγάλη επιτυχία.
Eνσυναίσθηση, συνεργασία, δικαιοσύνη, αμοιβαιότητα, με μια λέξη: ηθική. Νομίζετε ότι όλα αυτά είναι αποκλειστικά χαρακτηριστικά του ανθρώπινου είδους; Οχι βέβαια. Σε αντίθεση με όσα μας έχουν διδάξει η φιλοσοφία και η θρησκεία, η βιολογία δίνει την απάντηση: μοιραζόμαστε την πλειονότητα των «ανθρωπίνων» ικανοτήτων με τα ζώα και ο Ολλανδός Φρανς ντε Βάαλ το αποδεικνύει με την έρευνά του και τα βιβλία του εδώ και πολλές δεκαετίες.
Στην καθημερινή γλώσσα, η λέξη “ψυχή” εμφανίζεται παντού. Μπορούμε να μιλήσουμε για μια τεράστια, άψυχη εταιρία ή να περιγράψουμε έναν αθλητή ως “καρδιά και ψυχή” της ομάδας του. Η μουσική soul μας κάνει να λικνιζόμαστε. Θέλουμε τον εραστή μας, ψυχή τε και σώματι. Σε κάθε περίπτωση, η “ψυχή” σημαίνει βαθιά αίσθηση και βασικές αξίες. “Τα συναισθήματα αποτελούν τη βάση γι’ αυτό που οι άνθρωποι έχουν περιγράψει εδώ και χιλιετίες ως… ψυχή ή πνεύμα”, αναφέρει εκτενώς ο νευροεπιστήμονας Αντόνιο Νταμάσιο στο πρωτοποριακό βιβλίο του Descartes’ Error (1994).
Ο εγωιστικός συνεργάτης
Η αναζήτηση… και όχι κάποια προσδοκία ωφέλειας από τις ανακαλύψεις της, είναι η πρώτη αρχή που ωθεί την ανθρωπότητα στην μελέτη της Φιλοσοφίας, της επιστήμης που φιλοδοξεί να αποκαλύψει τις απόκρυφες σχέσεις που συνδυάζουν τις διάφορες εκφάνσεις της φύσεως. Άνταμ Σμιθ , “The History of Astronomy” (1795) Περισσότερα
Θα πρέπει να τρίζουν τα κόκαλα του Δαρβίνου, διότι ο υποτιθέμενος«δαρβινικός κόσμος» απέχει παρασάγγες από αυτό που ο ίδιος οραματίστηκε. Από αυτές τις δηλώσεις απουσιάζει η παραμικρή ένδειξη για τον τρόπο να αρνηθούμε τα γονίδια μας, τα οποία, οι ίδιοι συγγραφείς, άλλες φορές, τα έχουν περιγράφει ως παντοδύναμα.
Τα κοινωνικά ζώα έχουν ανάγκη να συντονίζουν ενέργεια και κίνηση, να αποκρίνονται στον κίνδυνο σε συλλογικό επίπεδο, να επικοινωνούν για τροφή και νερό και να βοηθούν όσους έχουν ανάγκη.
Επιδοκιμάζουμε και αποδοκιμάζουμε, επειδή δεν μπορούμε να κάνουμε διαφορετικά. Μπορούμε να αντέχουμε την αίσθηση του πόνου όταν μας καίει η φωτιά; Μπορούμε να αντισταθούμε στο να συμπονούμε τους φίλους μας; (Έντβαρντ Βέστερμαρκ, 1912 )
Θεωρούμε ότι η ενσυναίσθηση, συνεργασία, δικαιοσύνη και αμοιβαιότητα είναι ανθρώπινα χαρακτηριστικά. Όμως, ο Φρανς ντε Βάαλ μοιράζεται μαζί μας κάποια βίντεο συμπεριφοριστικών τεστ σε πρωτεύοντα και άλλα θηλαστικά, τα οποία προκαλούν έκπληξη καθώς μας δείχνουν πως τελικά όλοι μοιραζόμαστε κάποια από αυτά τα χαρακτηριστικά. Παρακολουθήστε το αστείο πείραμα με τις δύο μαιμούδες καπουτσίνο και δείτε πως αντιδράει η μία μαϊμού όταν αντιλαμβάνεται ότι αδικείται σε σχέση με την άλλη.
Περισσότερα
