Πως συμβαίνει και σε μια εποχή υποτιθέμενου θριάμβου της επιστήμης ολοένα περισσότεροι άνθρωποι παραδίδονται χωρίς αντίσταση στις πιο ακραίες μορφές ανορθολογισμού και ψευδοεπιστήμης;
Tag - ετικέτα Τραχανάς
Υπάρχουν δύο απαραίτητα στοιχεία για τη γνώση: το υποκείμενο της γνώσης (ο γνωρίζων, ή ο προσπαθών/επιθυμών να γνωρίσει) και το αντικείμενο της γνώσης (το γνωριστέο, το γνώσιμο, το γνωστό). Το υποκείμενο είμαστε εμείς, ο καθένας ξεχωριστά, το εγώ, η συνείδηση. Μπορεί όμως να είναι ο άνθρωπος γενικότερα, η ανθρωπότητα, ή μια ομάδα ανθρώπων, π.χ. η επιστημονική κοινότητα των βιολόγων.
Μια μέρα σαν σήμερα, στις 4 Οκτωβρίου 1947, πέθανε ο ο πατέρας της Κβαντικής Θεωρίας και κάτοχος Βραβείου Νόμπελ Φυσικής, ο Γερμανός φυσικός Μαξ Πλανκ.
Ο μέσος μορφωμένος πολίτης που θα επισκεφθεί το διαδικτυακό βιβλιοπωλείο Amazon για να αναζητήσει ένα εκλαϊκευτικό βιβλίο κβαντικής φυσικής θα πρέπει να είναι έτοιμος για μια δυσάρεστη έκπληξη. Αν και για το «πρόσημο» της έκπληξης δεν είμαι τελείως σίγουρος!
Σαν σήμερα, 7 Οκτωβρίου 1885, γεννήθηκε ο σπουδαίος Δανός φυσικός Νιλς Μπορ. με θεμελιώδη συμβολή στην ανακάλυψη και ερμηνεία των κβαντικών νόμων που κυβερνούν τον ατομικό μικρόκοσμο. Ο Μπορ είναι ο πρώτος που είδε το πρόβλημα της ατομικής σταθερότητας ως το κεντρικό μυστήριο του μικρόκοσμου και συνειδητοποίησε ότι η μόνη παραδοχή που θα μπορούσε να το εξηγήσει ήταν η παραδοχή της κβάντωσης. Ότι δηλαδή τα ατομικά ηλεκτρόνια μπορούν να υπάρχουν μόνο σ’ ένα διάκριτο σύνολο ενεργειακών καταστάσεων και ότι η μετάβαση από τη μία στην άλλη είναι δυνατή μόνο με κβαντικά άλματα.
Από καθαρή επιστημονική εικασία (χθες) σε αναμφισβήτητη φυσική βεβαιότητα (σήμερα), οι μαύρες τρύπες έκλεισαν τον πρώτο αιώνα της ιστορίας τους με έναν πολύ σπουδαίο επιστημονικό άθλο: πριν από δέκα ημέρες ανακοινώθηκε η πρώτη πιστή εξεικόνιση ή οπτικοποίηση της γιγάντιας -αλλά αόρατης- μαύρης τρύπας που κρυβόταν στο κέντρο του γαλαξία Μessier 87. Τα διεθνή ΜΜΕ προέβαλαν αυτό το συγκλονιστικό επίτευγμα ως «φωτογράφιση» και το αποτέλεσμα ως «φωτογραφία», κάτι που, όπως θα δούμε, δεν είναι ακριβές.
Χρησιμοποιώντας παραδείγματα από τις διακοπές έως τις κολονοσκοπήσεις, ο βραβευμένος με Νόμπελ και ιδρυτής των συμπεριφορικών οικονομικών Ντάνιελ Κάνεμαν διαφωτίζει πως οι “βιωματικοί εαυτοί” μας και οι “εμπειρικοί εαυτοί” μας αντιλαμβάνονται την ευτυχία διαφορετικά. Αυτή η νέα αντίληψη έχει σημαντικές επιρροές στα οικονομικά, τη δημόσια πολιτική — καθώς και στην κατανόηση του εαυτού μας.
Το 2008 οι Times του Λονδίνου δημοσίευσαν έναν κατάλογο με τα εκατό πιο πολυσυζητημένα βιβλία της μεταπολεμικής περιόδου. Ανάμεσά τους περιλαμβάνεται κι ένα βιβλιαράκι που με είχε ιδιαίτερα ελκύσει τα φοιτητικά μου χρόνια. Τίτλος του βιβλίου, The two cultures: οι δύο πολιτισμοί, οι δύο κουλτούρες. Συγγραφέας του ο Βρετανός φυσικός και μυθιστοριογράφος Τσαρλς Πέρσυ Σνόου.
Ποιες είναι εκείνες οι θεμελιώδεις φυσικές προϋποθέσεις που πρέπει να πληρούνται σε ένα σύμπαν ώστε να μην αποκλείεται εκ των προτέρων η δυνατότητα εμφάνισης ζωής σ᾽ αυτό.