Επιστήμη
Ίσως σας φαίνεται παράξενο για έναν βιολόγο που καθοδηγείται αυστηρά από τα δεδομένα, αλλά πιστεύω ότι οι εξωγήινοι τους οποίους έχει δημιουργήσει η μυθοπλασία της επιστημονικής φαντασίας είναι πολύ χρήσιμοι από μια σημαντική σκοπιά: βοηθούν να στοχαστούμε καλύτερα τη δική μας κατάσταση. Περισσότερα
Το 2006, ο Αντβαίτια, μια γιγάντια χελώνα της Αλντάμπρας (Geochelone gigantea), η οποία είχε διατελέσει αγαπημένο κατοικίδιο του θρυλικού Ρόμπερτ Κλάιβ των Ινδιών, πέθανε στον ζωολογικό κήπο της Καλκούτας σε ηλικία 255 ετών. Ήταν, απ’ όσο γνωρίζουμε, το γηραιότερο ζώο του πλανήτη· σκεφτείτε ότι η ζωή του ξεκίνησε πριν από τον Μότσαρτ και τη Γαλλική Επανάσταση και τελείωσε με μια ανακοίνωση από το CNN.
Μετά την αγροτική Επανάσταση, οι ανθρώπινες κοινωνίες άρχισαν να γίνονται, όλο και μεγαλύτερες και πιο σύνθετες, ενώ οι φαντασιακές κατασκευές που συντηρούσαν την κοινωνική τάξη γίνονταν πιο πολύπλοκες.
Ο Αναστάσης Περράκης είναι διευθυντής ερευνών στο τμήμα βιοχημείας του Ολλανδικού Ινστιτούτου για τον Καρκίνο. Μιλήσαμε μαζί του.
Πριν από 75.000 χρόνια, οι πρόγονοί μας ήταν ασήμαντα ζώα. Το πιο σημαντικό που πρέπει να ξέρουμε για τους προϊστορικούς ανθρώπους είναι ότι ήταν ασήμαντοι. Ο αντίκτυπός τους στον κόσμο δεν ήταν μεγαλύτερο από των μεδουσών ή των πυγολαμπίδων ή τρυποκάρυδων. Εν αντιθέσει, σήμερα ελέγχουμε αυτόν τον πλανήτη. Άρα το ερώτημα είναι: Πώς φτάσαμε από εκεί ως εδώ; Πώς αλλάξαμε, από ασήμαντοι πίθηκοι που κοιτούσαν την δουλειά τους σε μια γωνία της Αφρικής, σε κυβερνήτες του πλανήτη Γη;
ἔπεα πτερόεντα
Verba volant, scripta manent (Τα λόγια πετάνε, τα γραπτά μένουν)
Qui scribit, bis legit. (Όποιος γράφει, διαβάζει δυο φορές.)
Από τις πρώτες σελίδες του έργου του με τίτλο «Μια σύντομη ιστορία του χρόνου» (A Brief History of Time, 1988) ο κορυφαίος θεωρητικός φυσικός Στίβεν Χόκινγκ έγραφε: «Είναι σίγουρο ότι στο παρελθόν η νοημοσύνη και η επιστημονική ανακάλυψη προσέδωσαν ένα πλεονέκτημα στην επιβίωση μας. Δεν είναι τόσο σαφές κατά πόσο αυτό συμβαίνει ακόμη: Οι επιστημονικές ανακαλύψεις μας μπορεί να μας καταστρέψουν όλους και ακόμη και αν δεν το κάνουν, μια πλήρης ενοποιημένη θεωρία μπορεί να μην επιφέρει μεγάλη διαφορά στις πιθανότητες επιβίωσης μας».
Περισσότερα
Αυτή τη στιγμή η Γη μας τρέχει με 28 χιλιόμετρα το δευτερόλεπτο, κι εμείς τον χαβά μας! Όσο κι αν φαίνεται παράξενο μεθαύριο στις 4 Ιουλίου η Γη μας θα βρίσκεται αρκετά εκατομμύρια χιλιόμετρα πιο μακριά από τον Ήλιο απ’ ότι τον Ιανουάριο (για το 2017 η διαφορά αυτή είναι 5.002.777 χλμ.)! Κι αυτό γιατί η τροχιά της Γης γύρω από τον Ήλιο δεν είναι ένας τέλειος κύκλος αλλά μία έλλειψη.
Δε γνωρίζω τι θα έκανε σήμερα αν ζούσε ο Επίκουρος. Μπορεί να ήταν διαχειριστής σ έναν μυθοκτονικό ιστότοπο ή οι μαθητές του στον Κήπο να ήταν ολημερίς μ ένα tablet στο χέρι και να κατέρριπταν- σύμφωνα με τις οδηγίες του- το πλήθος από τις ανοησίες που βλέπουμε στο διαδίκτυο. Όπως και να χει, σίγουρα, ο δυτικός πολιτισμός και η επιστήμη γενικότερα του οφείλουν τα μέγιστα (έστω κι αν δεν το ξέρουν), κι ευτυχώς για μας, έχει αφήσει παρακαταθήκη τα όπλα για ν αντιμετωπίσουμε τον ανορθολογισμό και την ανοησία που μας περιβάλλει.
ΚΑΘΕ ΦΟΡΑ ΠΟΥ ΜΕΣΑ σε μια τάξη οποιοσδήποτε σχολείου της υφηλίου ένας μαθητής μπροστά στον καθηγητή της Χημείας λέει την περίφημη αρχή της διατήρησης της μάζας, «στη φύση τίποτα δε δημιουργείται εκ του μηδενός, τίποτα δεν καταστρέφεται, όλα μεταβάλλονται», πρέπει να του έρχεται στο μυαλό ένας από τους λαμπρότερους επιστήμονες που πέρασαν ποτέ, ο Αντουάν Λοράν Λαβουαζιέ. Έχει μείνει γνωστός ως πατέρας της χημείας, για τις εξαιρετικές του ανακαλύψεις, που έθεσαν τις βάσεις της σύγχρονης χημείας, ελάχιστοι όμως θυμούνται πια το φρικτό του θάνατο, παντελώς ανάξιο ενός τόσο λαμπρού μυαλού.
Πόσο ελεύθερες και συνειδητές είναι οι καθημερινές επιλογές μας; Από τη φιλοσοφία μέχρι την κβαντική φυσική και από τη βιοκυβερνητική μέχρι τη νευροψυχολογία, η σύγχρονη επιστημονική έρευνα απεργάζεται μια ιδιαίτερα περίεργη και ανοίκεια εικόνα του ανθρώπου: όχι ως ενός ενσυνείδητου δράστη ικανού να επιλέγει ελεύθερα αυτό που επιθυμεί, αλλά ως μιας θλιβερής βιολογικής μαριονέτας η οποία κινείται από τα αόρατα νήματα των γονιδίων και των ασυνείδητων εγκεφαλικών επιταγών.
Στην αυτοβιογραφία του, ο Αϊνστάιν επιβεβαίωσε ότι το πνευματικό του πείραμα του 1895 περιείχε το σπέρμα της θεωρίας της σχετικότητας. Αλλά έζησε μ’ αυτό το σπέρμα για μεγάλο διάστημα. Το 1905 πια πέτυχε μια άλλη καινοτομία με την οποία τα συνέδεσε όλα.
Αρκετές δεκαετίες πριν οι γυναίκες αποκτήσουν δικαίωμα ψήφου και έναν αιώνα πριν οι γυναίκες μαθηματικοί της NASA βοηθήσουν να ταξιδέψει ο πρώτος άνθρωπος στο φεγγάρι, υπήρξε μια ομάδα γυναικών επιστημόνων με σημαντική προσφορά στην εξέλιξη της επιστήμης.
Έχει το έγκλημα στο αίμα του…
Από το πρόσωπό του φαίνεται ότι είναι εγκληματίας…
Είναι η ιδιοσυστασία του τέτοια που τον οδήγησε σε αυτές τις αποτρόπαιες πράξεις…
«Well I never pray, but tonight I’m on my knees
I need to hear some sounds that recognize the pain in me.»
The Verve – Bitter Sweet Symphony
Πολλοί άνθρωποι έχουν αντιμετωπίσει αυτό το παλαιότατο αίνιγμα και τις απαντήσεις του. Γιατί το κοτόπουλο διέσχισε το δρόμο; Για να περάσει απέναντι. Πράγματι, η τυπική απάντηση μπορεί να θεωρηθεί σαν ένα είδος αντιχιούμορ. Είναι τουλάχιστον λίγο αστεία, διότι αρνείται να προσφέρει μια μεγαλοπρεπή, εντυπωσιακή εξήγηση και προσφέρει αντίθετα την πιο ευθεία πιθανή απάντηση – από μόνη της ένα είδος απροσδόκητης εξήγησης. Αλλά φυσικά, δεν είναι αυτό το αστείο.
