Επιστήμη
To απόσπασμα από τη Λογική της επιστημονικής ανακάλυψης (πρώτη έκδοση στα γερμανικά το 1934) που ακολουθεί, παρουσιάζει το επονομαζόμενο «πρόβλημα της επαγωγής» για τις εμπειρικές επιστήμες και εισάγει την έννοια της διάψευσης ως «κριτήριο διάκρισης» ανάμεσα στην εμπειρική επιστήμη και τις μη εμπειρικές θεωρίες.
Προσπαθήστε να φανταστείτε μια μέρα χωρίς αριθμούς. Δεν χρειάζεται καν ολόκληρη μέρα· απλώς προσπαθήστε να επιβιώσετε την πρώτη ώρα της μέρας χωρίς αριθμούς — δίχως ξυπνητήρι, δίχως ρολόι, δίχως ημερολόγιο, δίχως τηλεόραση και ραδιόφωνο, δίχως νέα απ’ το χρηματιστήριο, δίχως αποτελέσματα στα αθλητικά των εφημερίδων, δίχως τραπεζικό λογαριασμό για τις δουλειές σας.
Παρατηρώντας τους ζωντανούς οργανισμούς, τις δομές και τις λειτουργίες τους, τόσο εναρμονισμένες με τις ανάγκες και το περιβάλλον τους, μπαίνουμε εύκολα στον πειρασμό να αποδώσουμε προϊόν σε έναν ευφυή σχεδιασμό.
Όταν ο Μπέρτραντ Ράσελ μίλησε στο Πανεπιστήμιο Κολούμπια το 1914, ήταν όπως και το θέμα του, η επιστημολογία: αδύνατος, χλωμός και ετοιμόρροπος. Περίμενε κανείς ότι από στιγμή σε στιγμή θα σβήσει. Μόλις είχε ξεσπάσει ο Μεγάλος Πόλεμος, και ο ευαίσθητος και φιλειρηνιστής φιλόσοφος είχε συγκλονιστεί βλέποντας την πιο πολιτισμένη ήπειρο να βυθίζεται στη βαρβαρότητα.
Τον Σεπτέμβρη του 1930, η Γερμανία έκανε τις πρώτες εθνικές εκλογές μετά το μεγάλο κραχ του 1929 και το Εθνικοσοσιαλιστικό Κόμμα κέρδισε με 6.400.000 ψήφους. Ήταν 10 φορές περισσότερες από αυτές που πήρε στις προηγούμενες εκλογές δυο χρόνια πριν. Συνολικά έλαβε 107 έδρες. Πλέον ήταν το δεύτερο μεγαλύτερο κόμμα στο Ράιχσταγκ.
Πώς μπορούμε να είμαστε βέβαιοι ότι ζώα όπως τα γουρούνια έχουν έναν υποκειμενικό κόσμο αναγκών, αισθήσεων και συναισθημάτων; Δεν διαπράττουμε το σφάλμα της ανθρωποποίησης των ζώων, δηλαδή της απόδοσης ανθρώπινων χαρακτηριστικών σε μη ανθρώπινα πλάσματα, σαν παιδιά που πιστεύουν ότι οι κούκλες τους νιώθουν αγάπη και θυμό;
Κάποια φορά, στη διάρκεια της δεκαετίας του ’50, καθώς επέστρεφα με πλοίο απάτη Βραζιλία, μείναμε για μια μέρα στο Τρινιντάντ κι εγώ αποφάσισα να ρίξω μια ματιά στη σημαντικότερη πόλη, το Πορτ οφ Σπαίην.
Ποιες είναι εκείνες οι θεμελιώδεις φυσικές προϋποθέσεις που πρέπει να πληρούνται σε ένα σύμπαν ώστε να μην αποκλείεται εκ των προτέρων η δυνατότητα εμφάνισης ζωής σ᾽ αυτό.
Τι μας αποκαλύπτουν οι αρχέγονοι μονοκύτταροι οργανισμοί για την εμφάνιση της ζωής στη Γη
Το βιολογικό σύστημα που ελέγχει τις επιθυμίες του ανθρώπου βρίσκεται σε υποφλοιώδεις περιοχές στον υποθάλαμο, που αντιστοιχεί στον «εγκέφαλο των ερπετών».
“Για να γνωρίσω το μυστήριο της ζωής
κούπας τα χείλη άγγιξα, πήλινης, φτωχιάς.
Χείλος στο χείλος μου ψιθύρισε: ‘Όσο ζεις πίνε!
Τι σαν πεθάνεις, δεν ξαναγυρνάς.”
Ομάρ Καγιάμ Περισσότερα
Τo δεύτερο κεφάλαιο της Πειραματικής επιστήμης έχει το έργο να περιγράψει τα χαρακτηριστικά αυτής της επιστήμης, από τη στιγμή που αυτή, υποστηρίζει ο Βάκων, σχεδόν αγνοείται από τους διανοούμενους. Ο καλύτερος τρόπος · για να το κάνει θα είναι, επομένως, να την παρουσιάσει εμπράκτως μέσα από μία συγκεκριμένη περίσταση, όπως αυτή της μελέτης του ουράνιου τόξου.
Η έκλειψη Ηλίου της 28ης Μαΐου 585 π.Χ. είναι φημισμένο αστρονομικό γεγονός που ίσως να επηρέασε την παγκόσμια ιστορία. Είναι επίσης η πρώτη έκλειψη Ηλίου, που γνωρίζουμε ότι προβλέφτηκε με ακρίβεια ως προς το χρόνο και τον τόπο που θα γινόταν.
Η εξέλιξη της παρουσίας της υψηλής τεχνολογίας στην καθημερινότητα μας όσο περνά ο καιρός θα γίνεται ολοένα και πιο αντιληπτή. Σήμερα βιώνουμε ακόμα τη μεταβατική περίοδο όπου η φαντασία και η πραγματικότητα δεν έχουν βρει τη συμβίωση τους. Σταδιακά, όμως, αυτό που σήμερα είναι φαντασία θα γίνει ρουτίνα.
Περισσότερα
Τα άτομα με υπερθυμησία ανακαλούν μνήμες από τότε που ήταν… μερικών μόλις ημερών. Οσοι έχουν το σύνδρομο θυμούνται τα πάντα, κυριολεκτικά, αλλά αυτό δεν είναι κάθε φορά ευχάριστο. Οι εμπειρίες τους δείχνουν ότι επαναλαμβάνονται και τα συναισθήματα των αναμνήσεων, καλά ή άσχημα… Περισσότερα
H Αγνοδίκη έζησε στην Αθήνα τον 4ο π.Χ. αιώνα. Ήθελε να σπουδάσει Ιατρική, αλλά αυτό ήταν αδύνατο στην εποχή της, αφού αν το τολμούσε ως γυναίκα θα ερχόταν αντιμέτωπη ακόμα και με θανατική ποινή.
Καθώς ο Αριστοτέλης περιπλανιόταν στον μεγάλο ζωολογικό του κήπο, πείστηκε ότι η άπειρη ποικιλομορφία της ζωής μπορεί να ενταχθεί σε μια συνεχή σειρά στην οποία κάθε κρίκος δεν θα διαφέρει παρά ελάχιστα από τον διπλανό του.
Για να αποφύγουμε τις παρεξηγήσεις, ας ορίσουμε τι εννοούμε παγκόσμια μαζική εξαφάνιση. Έχουμε ήδη μάθει ότι τα είδη εμφανίζονται, παραμένουν για ένα μικρότερο ή μεγαλύτερο χρονικό διάστημα και μετά εξαφανίζονται. Έρχονται, βλέπουν και απέρχονται.
… η ανάγκη των ανθρώπων για μυθοπλασία (confabulation). Ο νους μας αποτελείται από αφηγήσεις ιστοριών. Σε κάθε στιγμή του παρόντος, μια πλημμύρα από πληροφορίες για τον πραγματικό κόσμο γεμίζει τις αισθήσεις μας.
«Αυτός δεν κάνει για σένα»: Είναι μια φράση που πολλές από εμάς έχουμε ακούσει από τους γονείς μας, κι ενδέχεται να την πούμε και οι ίδιες στις κόρες μας, όταν έρθει εκείνη η ώρα! Ομολογουμένως, πρόκειται για το πιο συνηθισμένο σενάριο που διαδραματίζεται στις περισσότερες οικογένειες, η κόρη να θεωρεί υπέροχο το σύντροφό της, αλλά οι γονείς της να αρνούνται να τον εγκρίνουν.
Περισσότερα
Πριν από περίπου 13,5 δισεκατομμύρια χρόνια, σε ένα γεγονός που είναι γνωστό ως η Μεγάλη Έκρηξη, γεννήθηκαν η ύλη, η ενέργεια, ο χρόνος και ο χώρος. Η ιστορία αυτών των θεμελιωδών χαρακτηριστικών του σύμπαντος ονομάζεται Φυσική.
Σίγουρα, όλοι έχουμε να διηγηθούμε μια ιστορία από τα παιδικά μας χρόνια, τότε που πηγαίναμε δημοτικό και καθόμασταν στο ίδιο θρανίο με τη Χριστιάνα ή τον Ηλία. Σε όλο το δημοτικό ήμασταν φίλοι, συμμαθητές και συνοδοιπόροι. Τι έγινε μετά και η φιλία χάθηκε;
Περισσότερα
Το να ισχυρίζεται κανείς ότι η φύση του ανθρώπου δεν έχει αλλάξει, αλλά ο ανθρώπινος πολιτισµός έχει, δεν σηµαίνει πως απορρίπτει την εξέλιξη – ακριβώς το αντίθετο.
Ο χρόνος ξεκινά με μια κολοσσιαία έκρηξη, τόσο μεγάλη που δεν μπορεί να τη συλλάβει ανθρώπινος νους — υπάρχει ωραιότερος τρόπος να ξεκινήσει κανείς μια ιστορία;
Πώς προέκυψε εξελικτικά η ευπροσάρμοστη στο οικολογικό περιβάλλον και ευέλικτη στις κοινωνικές αλλαγές «φύση» των ανθρώπων, οι «αρετές» της οποίας εκδηλώνονται με τη μοναδική, σε όλο το ζωικό βασίλειο, δημιουργικότητα και καταστροφικότητα του είδους μας;
Κατά πόσο είναι δυνατή η διέγερση ή και η ενίσχυση της ανθρώπινης μνήμης; Θα μπορούσαμε ποτέ όλοι οι κοινοί θνητοί να αποκτήσουμε τις εξαιρετικές μνημονικές ικανότητες που φέρεται πως είχαν ο Δάντης, ο Μότσαρτ ή ο Αϊνστάιν; Πάντως σίγουρα θα το θέλαμε. Τουλάχιστον οι περισσότεροι, συμπεριλαμβανομένων, μάλιστα, και των ειδικών.
Ζούμε σε έναν αβέβαιο κόσμο, όπου ελάχιστες είναι οι καταστάσεις ή οι περιπτώσεις για τις οποίες μπορούμε να εκφράσουμε μία γνώμη με απόλυτη βεβαιότητα, λόγω της πολυπλοκότητας, πολυμορφικότητας και ρευστότητας της γνώσης και της πληροφορίας που λαμβάνουμε από το περιβάλλον, οι οποίες πλαισιώνονται από πληθώρα παραδοχών και υποθέσεων.
Η παραμονή για πολλές ώρες σε χώρους – είτε στο γραφείο είτε στο σπίτι – με λίγο και κακό φωτισμό μπορεί να οδηγήσει σε αλλαγές στη δομή του εγκεφάλου με αρνητική επίδραση στη μνήμη και στη μάθηση, σύμφωνα με μια νέα εντυπωσιακή μελέτη νευροεπιστημόνων του Πολιτειακού Πανεπιστημίου του Μίσιγκαν που δημοσιεύθηκε στην επιθεώρηση «Hippocampus». Περισσότερα
Όταν η συνάδελφος μου Κορίν Πούρτιλ έκανε δώρο στην αγαπημένη κόρη της ένα σετ μηχανικών εργαλείων, έβαλε τα γέλια διότι το τότε τριών ετών κορίτσι χρησιμοποίησε ένα εργαλείο ως βούρτσα μαλλιών. Παρά τις προσπάθειες της Κορίν να παρέχει μια ουδέτερη προς το φύλο του παιδιού διαπαιδαγώγηση, η κόρη της φαίνεται να απολάμβανε κάποια παραδοσιακά γυναικεία παιχνίδια. Ερευνα που δημοσιεύθηκε το Νοέμβριο του 2017 αποκάλυπτε πως τέτοιου είδους γυναικείες προτιμήσεις δεν είναι απλά αποτέλεσμα των κοινωνικών πιέσεων που αφορούν το φύλο.
Περισσότερα
Η ανασκαφή στα μέσα του 18ου αιώνα στο σημερινό Ερκολάνο είναι μια από τις μεγαλύτερες ανακαλύψεις έργων από την αρχαιότητα Περισσότερα
Ενα σύνθετο φαινόμενο που έχει να συμβεί από το 1866: Η πρώτη φάση του θα ξεκινήσει την Τρίτη 30 Ιανουαρίου και θα κορυφωθεί την Τετάρτη 31 Ιανουαρίου, προκαλώντας ένα μοναδικό θέαμα στον ουρανό. Αλλά και στερώντας από τον Φεβρουάριο μια Πανσέληνο
Συχνά τίτλοι εφημερίδων αλλά και περιοδικών εκλαϊκευμένης επιστήμης πανηγυρίζουν για την ανακάλυψη του γονιδίου της ευφυίας, της απιστίας, της τάσης προς κλοπή, την ανακάλυψη της γενετικής βάση των πολιτικών μας επιλογών αλλά και των καταναλωτικών μας προτύπων. Αν και με τα χρόνια η συγκεκριμένη διαδικασία γίνεται ολοένα και πιο εκλεπτυσμένη, σε μεγάλο βαθμό η αντίληψη που διαμορφώνει την τάση και οδηγεί τις εξελίξεις στη σύγχρονη έρευνα παραμένει αυτή της αναγωγής πολύπλοκων κοινωνικών γνωρισμάτων σε συγκεκριμένες γενετικές αλλαγές.
