Ελάχιστος ατενίζει το σύμπαν απ’ τον μικρό του πλανήτη, τη μια δικαστής και την άλλη κατηγορούμενος, αναζητά την αλήθεια και το νόημα […] Από ένα Γιατί σε ένα Πώς, σαν στίλβη, ο πρώτος φιλοσοφικός στοχασμός του ανθρώπινου νου. Περισσότερα
Αναζήτηση αποτελεσμάτων για -Μουτσοπούλου
Αυτό είναι το κεντρικό ερώτημα που θα έπρεπε να βρίσκεται στα χείλια όλων των ανθρώπων – αλλά, δυστυχώς, δεν βρίσκεται. Μερικοί φαντασιώνονται ότι αυτοί ειδικά θα διαφύγουν, επειδή απλώς πιστεύουν ότι η ελπίδα ή η «θετική σκέψη» τους έχει ιδιαίτερη μαγική δύναμη και μερικοί ελάχιστοι πιστεύουν ότι θα διασωθούν, επειδή διαθέτουν τα υλικά μέσα για να αντιμετωπίσουν τις περισσότερες απειλές (ανθρώπινες ή φυσικές).
Μια γενικά αποδεκτή γνώμη είναι το ότι οι ιδέες πηγάζουν ή επιβάλλονται αποκλειστικά από τις συνθήκες. Αυτή είναι μια ολότελα αστήρικτη άποψη και πιστεύουμε ότι στηρίζεται στην κοινή καταθλιπτική εντύπωση ότι ο άνθρωπος αποτελεί έρμαιο των συνθηκών ή παθητικό δέκτη των συμβάντων της κοινωνικής και φυσικής ζωής.
Μέχρι τώρα θεωρήθηκε ο άνθρωπος ως η κορωνίδα του πλανήτη, το έσχατο όριο του πολιτισμού και η πηγή του. Είναι όμως έτσι; Θα κάνουμε μία αναφορά σε απροσδόκητους συμμέτοχους της «ανθρωπιστικής» συνείδησης, που όχι μόνον δείχνουν ότι δεν υπάρχει μονοπώλιο του ανθρώπου στην ηθική αλλά ότι αυτός, αντίθετα, έχει εκπέσει της θέσης του και των δυνατοτήτων που αυτή έχει.
Η γλώσσα είναι ένα ιδίωμα του ανθρώπου που τον ξεχωρίζει από τα άλλα βασίλεια. Εννοούμε εδώ τη γλώσσα ως έκφραση εσωτερικών αιτίων και ως γραπτό και προφορικό σύμβολο των εσωτερικών νοημάτων που διευκολύνει την επικοινωνία. Βέβαια, ένα είδος γλώσσας υπό ευρεία έννοια, όπως έχουμε μάθει ως τώρα, διαθέτουν τα βασίλεια φυτικό και ζωικό ως κώδικα επικοινωνίας μεταξύ των μελών τους, όμως δεν υπάρχει ο Λόγος, εκείνη η νοητική επεξεργασία για την οποία είναι ικανός ο άνθρωπος.
Ένα μεγάλο πρόβλημα στη σκέψη είναι η διάκριση μεταξύ ατομικών δικαιωμάτων (που αποτελούν τον κορμό του φιλελευθερισμού) και λαϊκής κυριαρχίας με την ισότητα και την κοινωνικότητα (που αποτελεί τον κορμό της δημοκρατίας). Δηλαδή, το τρίπτυχο της ελευθερίας, ισότητας, αδελφοσύνης έχει σπάσει σε δύο τμήματα. Το ένα μέρος με την ελευθερία ενσωματώθηκε (με ατελή βέβαια τρόπο) στον φιλελευθερισμό και το άλλο μέρος με την ισότητα και την αδελφοσύνη ή κοινωνικότητα με ομοίως ατελή τρόπο στην ιδεολογία του υπαρκτού σοσιαλισμού.
Αυτό είναι ένα θέμα που αποτέλεσε το βασικό πρόβλημα των διάφορων κοινωνικών θεωριών (πράγμα που οδηγούσε στην προπαγάνδα) και αποτελεί ζήτημα τόσο κοσμοθεωρητικής άποψης (δηλαδή αξιακών κριτηρίων) όσο και πρακτικής εφαρμογής (αν μπορεί να «επιβληθεί» και πώς).
Ποια είναι η αναγκαία ευθύνη του σημερινού ανθρώπου και πολίτη, για να αντιμετωπίσει τα αδιέξοδα;
Παρ’ όλο που κάποιο είδος προτύπου πάντοτε ρυθμίζει την ανθρώπινη ζωή, ο άνθρωπος δεν μπορεί να κατανοήσει και να αποδεχθεί ότι αυτά τα πρότυπα επηρεάζουν τον τρόπο που σκέπτεται και επιλέγει αλλά και αντίστροφα ο τρόπος της αντίληψής του επηρεάζει το είδος των προτύπων που επιλέγει. Αυτό βασίζεται στον εσωτερικό διχασμό που βιώνει ο ίδιος μέσα του και που προκαλεί σύγκρουση με αντιφατικές επιθυμίες καθώς και σύγκρουση με το περιβάλλον.
Οι άνθρωποι προσπαθώντας να απλοποιήσουν τη ζωή τους και τη σκέψη τους έχουν ταυτίσει τον ολοκληρωτισμό με τη δραματικότητα ορισμένων ιστορικών εκφράσεών του όπως τον ναζισμό, σταλινισμό, διαφόρων ειδών δικτατορίες όπου πάντοτε εμπλέκονται τα όπλα ή/και η λογοκρισία από όργανα ή άτομα που διαθέτουν επίσημη οργανωμένη ισχύ. Όμως τα πράγματα δεν είναι τόσο απλά, γιατί ο ολοκληρωτισμός παίρνει διάφορες μορφές μικρές ή μεγάλες και που όλες καταλήγουν στην τελική επιβολή του ολοκληρωτισμού που αναγνωρίζουμε ως τέτοιον.
Η επωνυμία και το όνομα είναι λέξεις των οποίων το νόημα και η αξία θεωρούνται τόσο αυτονόητα, ώστε να μην απασχολούν κανέναν, και μόνον σε μια διαδικασία αληθινής αυτογνωσίας που συσχετίζει το άτομο με το περιβάλλον του (και όχι ομφαλοσκόπησης) μπορεί να διερευνηθεί το περιεχόμενό τους και η σχέσης τους.
Θα μπορούσε να πει κανείς ότι η βασική μέριμνα του ανθρώπου είναι η ασφάλεια, είναι το θεμέλιο της ζωής του και αφορά την επιβίωσή του. Όλα τα άλλα φαίνονται εποικοδομήματα – ακόμη κι αν δεν είναι. Είναι όμως μια έννοια που ο καθημερινός άνθρωπος χρησιμοποιεί ως αυτονόητη παραπλανητικά και χωρίς εμβάθυνση στο νόημά της.
Αν η κατάσταση του κόσμου δεν ήταν σήμερα τόσο οριακή, όχι μόνον για τον πολιτισμό αλλά και για τη φυσική επιβίωση του ανθρώπου και του πλανήτη ολόκληρου, το ζήτημα της ουτοπίας και ο τρόπος που τη χρησιμοποιεί η ανθρωπότητα θα έπρεπε να προκαλεί θυμηδία με την ανοησία και τις παιδαριώδεις υπεκφυγές μπροστά στο αληθινό νόημά της. Ακόμη και ο τελευταίος άνθρωπος θεωρεί οποιαδήποτε προσπάθεια για αλλαγή της νοσηρής κατάστασης της κοινωνίας ουτοπική. Περισσότερα
Αυτή η φράση απεικονίζει μια βαθιά πεποίθηση των ανθρώπων, ότι οι ίδιοι δεν έχουν ευθύνη για όσα δεινά συμβαίνουν στο κοινωνικό γίγνεσθαι, αλλά ότι υπάρχει πάντοτε ένα αίτιο εξωγενές, έστω και αν αυτό δεν είναι φυσικό φαινόμενο αλλά κοινωνικό. Αυτή η τάση οφείλεται σε διάφορους λόγους, όπως στο ότι ο άνθρωπος:
Το ζήτημα του νόμου, όπως και κάθε ζήτημα ιδεών και αρχών, είναι εξαιρετικά περίπλοκο και η όποια απλοποίησή του στη διαδικασία επιβολής του μπορεί να οδηγήσει σε ολοκληρωτισμό. Στα σύγχρονα συντάγματα είναι γενική επιταγή η ισότητα, δηλαδή ότι ο νόμος πρέπει να αντιμετωπίζει με ισότητα όλους τους πολίτες (φυσικά υπάρχουν εξαιρέσεις για λόγους ανθρωπισμού και άλλες σοβαρές ανάγκες). Περισσότερα
Για να γίνουν βαθύτερα αντιληπτές οι παθογένειες του δικαίου, πρέπει να γίνει πιο διαυγής η σχέση του με τη δικαιοσύνη. Ας θεωρήσουμε ως δίκαιο το σύνολο των νομικών κανόνων που μπορούν να επιβληθούν στην ανθρώπινη ζωή είτε από το κράτος είτε από το έθιμο είτε κατά περίσταση από την κοινωνία. Αυτό είναι το άμεσα εφαρμόσιμο δίκαιο. Επομένως, και ένα ολοκληρωτικό καθεστώς υπό οποιαδήποτε μορφή ολοκληρωτισμού επιβάλλει τους δικούς του κανόνες δικαίου τους οποίους έχει θεσμοθετήσει, οι οποίοι όμως μπορεί να μην έχουν καμία σχέση με την έννοια της δικαιοσύνης.
Το πόσο η δημοκρατία πάσχει εδώ και καιρό είναι γνωστό και αισθητό – αν και όχι στον ίδιο βαθμό από όλους – αλλά όλοι εξακολουθούν να αισθάνονται ότι είναι πολίτες που εκδηλώνουν τη βούλησή τους συμμετέχοντας στις εκλογές, στην κριτική της εξουσίας αλλά και στη διεκδίκηση των δικαιωμάτων τους. Όμως το ερώτημα είναι αν έχουν απομείνει δικαιώματα που να μπορεί κανείς να διεκδικήσει, πλην εκείνων που ρυθμίζονται από το ιδιωτικό δίκαιο και αφορούν τις καθημερινές σχέσεις ιδιωτών και αυτό μόνον σε ορισμένο βαθμό, γιατί του νόμου πάντοτε διέφευγαν όσοι ιδιώτες διέθεταν μεγάλη ισχύ.