Ο φόβος του φόβου

beargirl


Είναι προφανές ότι μπορεί κάποιος να φοβάται τα πάντα. Αυτό που γενικά δεν γίνεται αντιληπτό είναι ότι ο φόβος πως θα φοβηθείτε μπορεί να είναι εξίσου δυνατός με το φόβο του να σας πέσει μια βόμβα στο κεφάλι. Ο φόβος του φόβου είναι πολύ πιο συνηθισμένος απ’ όσο οι φόβοι των φυσικών κινδύνων. Μόλις ένα άτομο αρχίσει να φοβάται ότι θα αναστατωθεί και θα νιώσει περισσότερο φόβο, αυτό ακριβώς θα πάθει: θα νιώσει περισσότερο φόβο.

Υποθέστε πως μια μέρα παρατηρείτε ότι δεν ανασαίνετε όπως συνήθως. Αναρωτιέστε μήπως έχουν πάθει κάτι τα πνευμόνια σας κι έτσι αρχίζετε να αναπνέετε πιο γρήγορα, για να γίνει η αναπνοή σας πιο κανονική. Ας πούμε όμως ότι αυτό σας προκαλεί μια ελαφριά ζαλάδα κι έναν πόνο στο στήθος, με αποτέλεσμα να πανικοβληθείτε. Στο σημείο αυτό αρχίζετε να φοβάστε πως κάτι σας συμβαίνει. Προσπαθείτε ακόμα πιο πολύ να κάνετε την αναπνοή σας φυσιολογική κι όσο περισσότερη ώρα πασχίζετε, τόσο αυτή γίνεται πιο ακανόνιστη κι αφύσικη. Σε λίγη ώρα δεν μπορείτε πραγματικά να εισπνεύσετε αρκετό αέρα. Τώρα πια έχετε ταραχτεί για τα καλά, επειδή υπάρχει σοβαρός λόγος για να ανησυχείτε. Όσο συνεχίζεται αυτή η κατάσταση, τόσο δυσκολεύεστε να ξεχάσετε την αναπνοή σας, ώσπου δεν μπορείτε πια να ανασάνετε φυσιολογικά. Κάτι τέτοιο περίπου συμβαίνει στους ανθρώπους, όταν εστιάζονται τόσο έντονα σε κάτι ώστε όλη του η λειτουργία χάνει τον αυθορμητισμό της.

jacknicholson
Γενικά μιλώντας, όσο πιο πολύ ανησυχείτε για κάτι τόσο χειρότερο γίνεται
. Πολλές από τις σωματικές μας λειτουργίες για τις οποίες ανησυχούμε θα γίνονταν σχετικά φυσιολογικά από μόνες τους, αν δεν τους δίναμε τόση σημασία.

Το σεξ είναι ένα ιδιαίτερα καλό παράδειγμα. Ένας άντρας που ενδεχομένως δεν τα κατάφερε και τόσο καλά ένα βράδυ, ίσως αρχίσει να αναρωτιέται και να ανησυχεί τόσο πολύ γι’ αυτό που του συνέβη, ώστε να σκέφτεται το πρόβλημά του όλη νύχτα κι όλη μέρα. Δεν εστιάζεται πια στο σεξ, αλλά στην πιθανότητα να απογοητεύσει πάλι τη σύντροφό του. Την επόμενη φορά που θα αποπειραθεί να κάνει έρωτα, μπορεί να ανακαλύψει ότι δεν τη σκέφτεται καθόλου· αντίθετα, ανησυχεί μήπως εκείνη τον κοροϊδέψει ή πόσο άσχημα θα αισθανθεί ο ίδιος αν δεν γίνουν όλα όπως συνήθως. Κι επειδή το μυαλό του δεν είναι στο σεξ αλλά στην πιθανή ταπείνωσή του, και πάλι δεν τα καταφέρνει καλά. Αν αυτό συμβεί τη δεύτερη νύχτα, το πιο  πιθανό είναι πως θα φοβηθεί ακόμα περισσότερο τι πρόκειται να συμβεί την τρίτη νύχτα. Και φυσικά, την ξαναπαθαίνει για τρίτη φορά, γιατί φοβάται ακόμα περισσότερο. Τελικά, το ίδιο θα συμβεί και την τέταρτη και την πέμπτη νύχτα. Ο λόγος που αποτυγχάνει είναι ότι σκέφτεται συνέχεια την πιθανότητα της αποτυχίας.

Αυτή η τάση να μεγαλοποιούμε τις καταστάσεις είναι το πρώτο βήμα στο φόβο του φόβου. Μια νεαρή γυναίκα την οποία είχα πελάτισσα ξεκίνησε μεταπτυχιακές σπουδές λίγα χρόνια αφότου αποφοίτησε με εξαιρετικούς βαθμούς από το πανεπιστήμιο. Όμως, επειδή δεν είχε πάει στο πανεπιστήμιο για κάποια χρόνια, βρήκε τους δύο πρώτους μήνες πολύ δύσκολους κι απαιτητικούς. Άρχισε τότε να αναρωτιέται αν θα κατάφερνε ή όχι να ολοκληρώσει τις σπουδές της και πανικοβλήθηκε, νομίζοντας ότι ίσως αναγκαστεί να τα παρατήσει. Σ’ αυτή τη φάση φοβόταν απλώς μήπως αποτύχει στο πανεπιστήμιο. Όσο περισσότερο καιρό συνεχιζόταν αυτό, τόσο πιο πολύ φοβόταν, όχι μόνο μήπως αποτύχει στα μαθήματα της, αλλά μήπως την ξαναπιάσει φόβος. Ο φόβος της για τη νευρικότητά της την ενοχλούσε ακόμα περισσότερο από το φόβο της αποτυχίας. Όταν πια ήρθε να με συμβουλευτεί, φοβόταν περισσότερο μήπως χάσει τον έλεγχο του εαυτού της, παρά μήπως δεν ολοκληρώσει τα μεταπτυχιακά της.

fearΑυτή είναι πολύ συχνά η πορεία που ακολουθεί ο φόβος. Οι άνθρωποι ξεκινάνε νιώθοντας φόβο για ένα γεγονός και καθώς φοβούνται, παρατηρούν πως το ίδιο το συναίσθημα του φόβου είναι εξαιρετικά δυσάρεστο, τότε σταματάνε να φοβούνται το αρχικό συμβάν και φοβούνται μήπως φοβηθούν. Έπειτα ανησυχούν για την ανησυχία τους ή αγχώνονται μήπως αγχωθούν. Ο υπέρτατος φόβος σ’ αυτό τον κύκλο είναι πως φοβούνται ότι θα χάσουν τον έλεγχο του εαυτού τους και θα πάθουν νευρικό κλονισμό.


Μια γλυκιά ηλικιωμένη γυναίκα, που κάποτε ήταν πελάτισσα μου, ένιωθε τόσο σίγουρη πως θα τρελαθεί, ώστε απέκτησε τη συνήθεια να βάζει τα μαχαίρια της κουζίνας στα συρτάρια αφού τα χρησιμοποιούσε. Αυτή η συνήθεια συνεχιζόταν για μια περίοδο είκοσι χρόνων. Αρχικά, πριν από πολλά χρόνια, είχε φοβηθεί ότι μπορεί να πέθαινε στη γέννα. Το παιδί της γεννήθηκε μια χαρά και ήταν υγιές, αλλά εκείνη δεν ξέχασε το φόβο του θανάτου που είχε βιώσει. Φοβόταν μήπως αυτός ο φόβος επιστρέφει κι επειδή το σκεφτόταν συνέχεια, αγχώθηκε αλλά δεν ήξερε τι ήταν αυτό που φοβόταν. Της εξήγησα πως φοβόταν μήπως νιώσει αγωνία και πως αν δεν ανησυχούσε συνέχεια γι’ αυτό, ίσως και να ηρεμούσε.

«Μα πώς μπορώ να ηρεμήσω, γιατρέ; Είναι φριχτό το αίσθημα που με κυριεύει. Δεν αντέχω τη σκέψη να περάσω άλλη κρίση άγχους».

«Γιατί όχι; Είκοσι χρόνια παθαίνετε κρίσεις άγχους και δεν τρελαθήκατε ακόμα. Γιατί να τρελαθείτε στην επόμενη κρίση;»

Θα μπορούσε να τύχει όμως κάποια φορά, έτσι δεν είναι;»

«Μάλλον απίθανο μου φαίνεται. Λέτε πως είχατε από ένα έως τρία τέτοια επεισόδια καθημερινά τα τελευταία είκοσι χρόνια. Αν τα υπολογίσουμε χοντρικά, ας πούμε μια κρίση άγχους τη μέρα επί είκοσι χρόνια, αυτό μας κάνει 7.300 κρίσεις άγχους. Αφού λοιπόν δεν τρελαθήκατε και δεν σφάξατε την οικογένειά σας μ’ αυτά τα μαχαίρια ύστερα από 7.300 κρίσεις, γιατί νομίζετε πως θα το κάνετε στην επόμενη που θα σας πιάσει; Αποκλείεται να δεχτώ πως είστε ένας πραγματικά κακός κι επικίνδυνος άνθρωπος. Αντίθετα, νομίζω πως το μόνο πράγμα που θα συμβεί όταν πάθετε την επόμενη αντίδραση φόβου θα είναι ότι απλώς θα σας πιάσει νευρικότητα, θα αρχίσετε να τρέμετε κι αυτό θα ’ναι όλο. Ποτέ μέσα σ’ αυτά τα είκοσι χρόνια δεν έγινε τίποτα πιο σοβαρό. Τι σας κάνει να πιστεύετε πως η επόμενη κρίση άγχους σας θα είναι διαφορετική;»

«Μα αυτές οι κρίσεις δεν οδηγούν κάποια στιγμή στην τρέλα;» με ρώτησε με χείλη που έτρεμαν.

«Όχι. Το να φοβάστε και να το είστε ψυχωσική είναι δύο τελείως διαφορετικά πράγματα. Δεν έχουμε βρει ενδείξεις ότι οι άνθρωποι που παθαίνουν επανειλημμένες κρίσεις άγχους σαν τις δικές σας κάποια στιγμή χάνουν τα λογικά τους. Αντίθετα, μάλιστα, παραμένουν πολύ φυσιολογικοί νευρωσικοί άνθρωποι».

«Δηλαδή, γιατρέ, θέλετε να πείτε ότι αν δεν δώσω σημασία σ’ αυτό που μου συμβαίνει, δεν θα το παθαίνω;»

mifovase

Από το βιβλίο «Μη φοβάσαι τίποτα» – Πώς να ξεπεράσεις τους φόβους σου – Δρ. Πωλ Χοκ

Αντικλείδι , https://antikleidi.com

Συναφές: 

Φοβίες: Αναγνωρίστε τις και αντιμετωπίστε τις

Η πραγματική αιτία του φόβου

Σχετικά Άρθρα

- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -

- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -


- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -

- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -