Συστήματα πλοήγησης για φλόγες

23water-flame-fantasy04-m58


Πώς γνωρίζουν οι φλόγες προς τα πού είναι το «επάνω»;

Άναψε ένα σπίρτο και, ενώ φλέγεται, γύρισέ το σε διάφορες θέσεις. Η φλόγα θα εξακολουθήσει να δείχνει αλάνθαστα προς τα επάνω, ανεξαρτήτως της θέσεως που έχει η καύσιμη ύλη της. Πραγματικά, πώς μπορεί να «ξέρει;»

Γνωρίζεις πολύ καλά ότι ο ζεστός αέρας ανεβαίνει.  Μία φλόγα, λοιπόν, παρασύρεται προς τα επάνω από το θερμό ρεύμα αέρα που ανεβαίνει. Κι αυτά είναι όσα χρειάζεται να ξέρουμε για το λόγο που οι φλόγες ανεβαίνουν.

Μια πιο δύσκολη ερώτηση όμως είναι: Τι είναι φλόγα;

Μη να ’ναι ο αέρας ο ίδιος που ανεβαίνει και λαμποκοπά από τη ζέστη; Θα σε απογοητεύσω. Όχι.

Αυτό που ονομάζουμε «φλόγα» είναι ο χώρος όπου συμβαίνει μία συγκεκριμένη χημική αντίδραση: μία καύση — μία αντίδραση δηλαδή ανάμεσα στο οξυγόνο του αέρα κι ένα εύφλεκτο αέριο.

Είπα αέριο; Ναι. Μα, τα στερεά και τα υγρά δεν καίγονται βγάζοντας φλόγες επίσης; Ναι. (Και κάποτε πρέπει να σταματήσω να κάνω συνεχώς ερωτήσεις στον εαυτό μου…)

Το ξύλο και τα κάρβουνα είναι στερεά και πραγματικά είναι εύφλεκτα* η βενζίνη και η κηροζίνη είναι υγρά και, ναι, είναι και αυτά εύφλεκτα. Τίποτα όμως από αυτά δε θα καεί πραγματικά εάν πρώτα δε μετατραπεί σε αέριο ή σε ατμό. Μόνο οι ατμοί αυτών των ουσιών μπορούν να καούν, γιατί μόνο τα μόρια των ατμών τους μπορούν να έρθουν σε τόσο στενές επαφές ώστε να «τριφτούν» με τα μόρια του ατμοσφαιρικού οξυγόνου.

Φωτιά

Φωτιά

Τα μόρια δεν μπορούν να αντιδράσουν εάν δεν έρθουν σε φυσική επαφή το ένα με το άλλο. Το αέριο οξυγόνο στην ατμόσφαιρα δεν μπορεί να διαπεράσει το στερεό ή το υγρό καύσιμο, οπότε το καύσιμο πρέπει να αεριοποιηθεί και να πάει να συναντήσει το οξυγόνο. Και γι’ αυτό πρέπει να ανάψουμε μια φωτιά. Πρέπει να ανεβάσουμε τη θερμοκρασία του καυσίμου αρκετά, τουλάχιστον σε μια μικρή γωνίτσα του, σε ένα σημείο του, έτσι ώστε να ατμοποιηθεί. Μόλις ο ατμός αυτός αρχίσει να καίγεται, η θερμότητα από αυτή την καύση – γιατί η χημική αντίδραση της καύσης απελευθερώνει θερμότητα — ατμοποιεί όλο και περισσότερο καύσιμο και συντηρεί αυτή τη διαδικασία μέχρι το σύνολο του καυσίμου να εξαντληθεί. (Με την προϋπόθεση, βεβαίως, ότι το οξυγόνο είναι αρκετό.)


Τα καύσιμα που είναι εξαρχής σε αέρια μορφή, όπως είναι το μεθάνιο στα συστήματα γκαζιού, είναι έτοιμα να αναμιχθούν με τον αέρα, και. έτσι μπορούν να αναφλεγούν με μία μονάχα σπίθα. Τα γκαζάκια για τον καφέ και οι αναπτήρες μας περιέχουν επίσης παρόμοια αέρια καύσιμα (προπάνιο και βουτάνιο αντίστοιχα) σε υγροποιημένη μορφή, κάτω από πίεση. Τη στιγμή όμως που απελευθερώνονται, αεριοποιούνται και αναμειγνύονται με του αέρα, οπότε μπορούν επίσης να αναφλεγούν εύκολα με μία σπίθα.

Όταν ανάβουμε μία λαμπάδα με ένα σπίρτο, το σπίρτο πρώτα πρέπει να λιώσει λίγο από το κερί της, το υγροποιημένο κερί πρέπει να ανέβει μέσω του φιτιλιού λόγω της τριχοειδούς δράσης, και το σπίρτο πρέπει να ατμοποιήσει μια ποσότητα από αυτό το υγρό. Μόνο τότε μπορούν οι ατμοί του κεριού να αναμειχθούν με τον αέρα και να αναφλεγούν. Δίχως το φιτίλι που μεταφέρει το υγροποιημένο κερί εκεί που υπάρχει άφθονος αέρας, το κερί δε θα άναβε.

Αν όμως μία φλόγα είναι απλά δύο αόρατα αέρια που καίγονται μεταξύ τους, πώς και μπορούμε να τη δούμε; Στην περίπτωση του κεριού η φλόγα είναι,ορατή γιατί το οξυγόνο αδυνατεί να εισρεύσει αρκετά γρήγορα ώστε να κάψει τελείως ολόκληρη την ποσότητα του κεριού που ατμοποιείται ταχύτατα. Κάποια ποσότητα κεριού λοιπόν παραμένει άκαυτη ως μικροσκοπικά σωματίδια άνθρακα, που φεγγοβολούν με μία κίτρινη λάμψη λόγω θερμότητας και παρασύρονται προς τα επάνω από το ανοδικό ρεύμα του καυτού αέρα.

Καθώς το πλήθος των σωματιδίων του άνθρακα ανεβαίνει ψηλότερα φεγγοβολώντας, το οξυγόνο γλείφει τις παρυφές του καίγοντας τα σωματίδια τελείως και μετατρέποντάς τα σε διοξείδιο του άνθρακα, ένα αόρατο αέριο. Το πλήθος λοιπόν των λαμπερών σωματιδίων μειώνεται συνεχώς καθώς ανεβαίνει και αυτός είναι ο λόγος που οι φλόγες των κεριών λεπταίνουν προς το επάνω μέρος τους.

Θα μπορούσαμε να αναστρέψουμε το φαινόμενο του θερμοκηπίου εάν οι άνθρωποι σ’ όλο τον κόσμο έβαζαν τα κλιματιστικά και τα ψυγεία τους στη μέγιστη ψύξη και άφηναν τις πόρτες ανοιχτές;

Δυστυχώς όχι, και αυτό για διάφορους λόγους.

Πρώτου, ο αριθμός των ψυγείων και των κλιματιστικών «σε όλο του κόσμο» δεν πλησιάζει ούτε στο ελάχιστο αυτό που μάλλον έχεις κατά νου κρίνοντας απ’ το τι γίνεται στη γειτονιά σου. Ακόμα όμως και αν ο κάθε πολίτης των λιγότερο ανεπτυγμένων χωρών απολάμβανε το προνόμιο να κοιμάται σ’ ένα δροσερό δωμάτιο και να πίνει το νερό του παγωμένο, το ποσό της παραγόμενης «κρυότητας» δε θα έφτανε να μεγαλώσει έναν παγετώνα ούτε κατά μισό παγάκι. (Το ξέρω, δεν υπάρχει λέξη «κρυότητα», ένιωσα όμως την ανάγκη για ένα… κρύο αστείο.)

Το ξέρω ότι την περίμενες αυτή την απάντηση, μπορεί όμως να μην περίμενες αυτό που θα ακούσεις τώρα: Αυτό που προτείνεις στην πραγματικότητα θα θερμάνει περισσότερο τον πλανήτη.

Όπως πλέον πολύ καλά γνωρίζεις από τους λογαριασμούς του ηλεκτρικού, ο κλιματισμός και η ψύξη δεν είναι δωρεάν’ τα πληρώνουμε και σε χρήματα και σε ενέργεια. Ο ηλεκτρισμός που χρησιμοποιούν αυτές οι συσκευές ψύξης κάπως πρέπει να παραχθεί, και η διαδικασία της παραγωγής του εκλύει μεγάλα ποσά θερμότητας. Αυτά είναι μέρος του ενεργειακού ισοζυγίου του πλανήτη, οπότε και μέρος του περιβαλλοντικού προβλήματος.

Images created from spent matches, smoke and fire, Ekaterinburg, Russia - 05 Dec 2012

Το πρώτο βήμα για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας είναι συνήθως η παραγωγή θερμότητας από την καύση άνθρακα ή μέσω πυρηνικής σχάσης. Η θερμότητα αυτή χρησιμοποιείται για να βράσει μια ποσότητα νερού που θα παραγάγει ατμό υψηλής πιέσεως, που θα περιστρέφει τα πτερύγια ενός στροβίλου, που με τη σειρά του θα περιστρέφει τεράστιες ηλεκτρογεννήτριες. Αυτή η αλυσίδα γεγονότων είναι εξαιρετικά αναποτελεσματική, και αυτό είναι το πρόβλημα. Ή, μάλλον, ένα από τα προβλήματα. Μόνο το ένα τρίτο περίπου της αρχικής ενέργειας των καυσίμων φτάνει σ’ εμάς ως ηλεκτρικό ρεύμα. Τα υπόλοιπα δύο τρίτα γίνονται καπνός (και φεύγουν από τα φουγάρα) ή τα παίρνει το ποτάμι (στην κυριολεξία, μιας που εκεί διοχετεύεται το καυτό νερό που έχει χρησιμοποιηθεί για ψύξη), ή αλλιώς χάνονται κατά τη διαδρομή του ηλεκτρικού ρεύματος από το εργοστάσιο στο σπίτι σου, διότι τα ηλεκτρικά καλώδια θερμαίνονται ελαφρώς από την αντίστασή τους στο ρεύμα. Γι’ αυτό τα πουλάκια κουρνιάζουν εκεί όταν κάνει κρύο.

Από πλευράς απόδοσης λοιπόν, το δεύτερο πράγμα που κάνουν τα εργοστάσια ηλεκτρικής ενέργειας είναι ότι παράγουν ηλεκτρική ενέργεια. Το πρώτο, και με διαφορά, είναι ότι θερμαίνουν το περιβάλλον. Όσο περισσότερη ενέργεια λοιπόν ζητάς για να παγώσεις το φαγητό σου και το σπιτικό σου τόσο περισσότερη θερμότητα πρέπει να αποβάλουν τα εργοστάσια ηλεκτρικής ενέργειας στο περιβάλλον. Αντί λοιπόν να σκέφτεσαι ν’ αφήσεις την πόρτα του ψυγείου σου ανοιχτή, θα έκανες σε όλους μας μεγάλη χάρη εάν έκλεινες τη συσκευή εντελώς!

Εντάξει, θα μπορούσες να πεις’ τώρα όμως όλη αυτή η χαμένη θερμότητα είναι ήδη μέρος του παγκόσμιου θερμικού ισοζυγίου. Έστω ότι τα κλιματιστικά και τα ψυγεία μας μπορούσαν να λειτουργήσουν μερικές ώρες με αποθηκευμένη ενέργεια, δίχως να δουλεύουν τα εργοστάσια. Αυτό τουλάχιστον θα δρόσιζε λίγο το περιβάλλον, έτσι δεν είναι;

Και πάλι, δυστυχώς όχι.

Σκέψου πώς ακριβώς λειτουργεί ένα ψυγείο ή ένα κλιματιστικό. Παίρνει το ζεστό αέρα, αφαιρεί κάποιο ποσό θερμότητας από αυτόν και μετά αποβάλλει αυτή τη θερμότητα κάπου άλλου. Το ψυγείο σου αφαιρεί θερμότητα από το εσωτερικό του και την αποβάλλει στην κουζίνα σου μέσω των μεταλλικών σπειρών που βρίσκονται από πίσω ή από κάτω του, ενώ το κλιματιστικό σου παίρνει τον αέρα του δωματίου, αφαιρεί θερμότητα από αυτόν και την αποβάλλει έξω από το παράθυρο. Όμως — και αυτός είναι ο κύριος λόγος για τον οποίο η ιδέα σου δε θα έχει αποτέλεσμα — οι συσκευές αυτές βγάζουν περισσότερη θερμότητα απ’ όση αφαιρούν απο τον αέρα. Μπορεί κανείς να πει ότι τα ψυγεία και τα κλιματιστικά παράγουν περισσότερη θερμότητα παρά ψυχρότητα. Και ιδού η αιτία.

Γνωρίζουμε ότι η θερμότητα από τη φύση της «ρέει προς τα κάτω», από τις υψηλότερες θερμοκρασίες δηλαδή στις χαμηλότερες. Για να αναστρέψουμε αυτή την τάση της και να εξαναγκάσουμε τη θερμότητα να «τραβήξει την ανηφόρα» από ένα ψυχρό δωμάτιο προς το θερμότερο εξωτερικό περιβάλλον, το κλιματιστικό μας πρέπει να χρησιμοποιήσει ηλεκτρική ενέργεια. (Αυτός άλλωστε είναι ο λόγος που το βάζουμε στην πρίζα.) Η ηλεκτρική ενέργεια τώρα, αφού τελειώσει τη δουλειά της, μετατρέπεται σε θερμότητα. Αυτό μπορείς εύκολα να το διαπιστώσεις αγγίζοντας την εξωτερική επιφάνεια του κλιματιστικού ή του ψυγείου σου. Είναι ζεστές.

Αν τα υπολογίσουμε όλα, προκύπτει ότι η όποια συσκευή «ψύξης» έχει παραγάγει περισσότερη θερμότητα — συνήθως γύρω στο 30% περισσότερο — απ’ όση αφαίρεσε. Όσο περίεργο λοιπόν και αν σου φαίνεται, το τελικό σύνολο στο θερμικό ισοζύγιο αυτών των συσκευών μάς λέει ότι στην πραγματικότητα είναι θερμαντικές.

Η ταφόπλακα της «ψύξτε-τον-κόσμο» θεωρίας σου είναι η εξής: Ακόμα και αν τα ψυγεία και τα κλιματιστικά μπορούσαν να λειτουργήσουν δίχως ηλεκτρική ενέργεια, το περισσότερο που θα πετύχαιναν θα ήταν… να μην αλλάξουν τίποτα: Μία θερμίδα θερμότητας θα προστίθετο κάπου για κάθε θερμίδα θερμότητας που θα αφαιρούταν από κάπου. Η τελική ποσότητα θερμότητας στον κόσμο δε θα άλλαζε στο παραμικρό, και το μόνο που θα πετύχαινες θα ήταν να μετακινείς ποσά θερμότητας γύρω γύρω.

AS20_1

ΓΙΑ ΣΧΟΛΑΣΤΙΚΟΥΣ

Είδαμε ότι η μετατροπή της ενέργειας του άνθρακα και της πυρηνικής ενέργειας σε ηλεκτρισμό είναι μία εξαιρετικά αναποτελεσματική διαδικασία που τελικά αποβάλλει στο περιβάλλον τεράστια ποσά επιζήμιας θερμότητας. Τι θα γινόταν όμως εάν το ψυγείο και το κλιματιστικό σου λειτουργούσαν με ηλεκτρισμό από καθαρές πηγές ενέργειας όπως η υδροηλεκτρική, η αιολική και η ηλιακή ενέργεια που δε χρησιμοποιούν καθόλου καύσιμα; Παρότι δεν επιβαρύνουν τόσο το περιβάλλον όσο η διαδικασία της καύσης άνθρακα και εκείνη της σχάσης πυρηνικών καυσίμων, η μετατροπή αυτών των πηγών ενέργειας ούτε καν προσεγγίζει την 100% αποδοτικότητα που απαιτείται για να μην προστεθεί θερμότητα στο περιβάλλον.

Τα ψυγεία στην πραγματικότητα είναι θερμαντικές συσκευές.

Πόσο υψηλή πρέπει να είναι η «υψηλή τάση» για να γίνει επικίνδυνη;

Η τάση αυτή καθαυτή δεν είναι επικίνδυνη. Ένας σπινθήρας 10.000 βολτ μπορεί να μη σε ενοχλήσει περισσότερο απ’ ό,τι το τσίμπημα μιας πευκοβελόνας, ενώ μία μπαταρία αυτοκινήτου των 12 βολτ μπορεί να σε τραντάξει ολόκληρο. Ο κίνδυνος βρίσκεται στην ποσότητα του ηλεκτρικού ρεύματος που θα περάσει μέσα από το σώμα σου λόγω της τάσης.

Το ηλεκτρικό ρεύμα, όπως σίγουρα θα ξέρεις, είναι η ροή των ηλεκτρονίων. Η τάση είναι η αιτία που αναγκάζει τα ηλεκτρόνια να μετακινηθούν απ’ το ένα μέρος στο άλλο. Εάν όμως δεν υπάρχει αυτό το «άλλο» μέρος για να πάνε, όσο και να τα ωθεί κανείς (όσο μεγάλη και να είναι η τάση) αυτά δεν πρόκειται να κινηθούν καθόλου. Η τάση είναι σαν την υψομετρική διαφορά: είναι αδιάφορο το πόσο ψηλός είναι ο γκρεμός στον οποίο βρίσκεσαι, το ύψος του θα σε σκοτώσει μονάχα εάν πέσεις από αυτόν. Με τον ηλεκτρισμό είσαι ασφαλής όσο τα ηλεκτρόνια μπορούν να φτάσουν στο έδαφος παίρνοντας έναν ευκολότερο δρόμο απ’ ότι μέσα από το σώμα σου. Εάν δεν περάσουν από μέσα σου, δεν πρόκειται να σε βλάψουν. Αυτός είναι και ο λόγος που τα πουλάκια κουρνιάζουν με ασφάλεια στις γραμμές υψηλής τάσης.

Ήγγικεν όμως η ώρα να μιλήσουμε λίγο περισσότερο για αυτά τα περίφημα ηλεκτρόνια, τα οποία έχω αναφέρει σε αρκετά σημεία του βιβλίου.

Τα ηλεκτρόνια είναι τα αρνητικά φορτισμένα σωματίδια που απαρτίζουν σχεδόν ολόκληρο τον όγκο των ατόμων. Κάθε άτομο της κάθε ουσίας είναι στην πραγματικότητα ένα νέφος ηλεκτρονίων, βαθιά μέσα στο κέντρο του οποίου υπάρχει θαμμένος ένας αφάνταστα μικρός, εκπληκτικά βαρύς, θετικά φορτισμένος πυρήνας.

Τα ηλεκτρόνια των ατόμων έχουν συγκεκριμένες ενέργειες που είναι αντιπροσωπευτικές του τύπου του ατόμου στο οποίο ανήκουν .Αυτό που κάνει δυνατή τη ροή του ηλεκτρισμού είναι ότι πολλά από αυτά τα ηλεκτρόνια αποσπώνται με ευκολία από τα άτομά τους και αρχίζουν να μετακινούνται ωθούμενα από κάποια τάση — στις περισσότερες των περιπτώσεων επαρκούν λίγα μονάχα βολτ.

Κάποια ηλεκτρόνια είναι τόσο χαλαρά συνδεδεμένα στα άτομά τους που μπορεί κανείς να τα αποσπάσει… τρίβοντάς τα. Σύρε το παπούτσι σου πάνω σ’ ένα χαλί μια ημέρα χωρίς υγρασία και κάποια ηλεκτρόνια θα αποσπαστούν από τη σόλα και θα καταλήξουν στο χαλί. Λόγω του ότι το πόδι σου λογικά είναι μέσα στο παπούτσι σου, όλο σου το σώμα έχει πλέον ένα έλλειμμα ηλεκτρονίων, ενώ το χαλί έχει ένα πλεόνασμα. Κανονικά όλα τα άτομα είναι ηλεκτρικά ουδέτερα, γιατί έχουν ακριβώς τόσο θετικό φορτίο στον πυρήνα τους όσο είναι το αρνητικό φορτίο στα ηλεκτρόνιά τους. Τώρα όμως, το σώμα σου έχει λιγότερα ηλεκτρόνια απ’ όσα απαιτούν τα άτομά σου.

Εάν τώρα ακουμπήσεις έναν καλό αγωγό του ηλεκτρισμού, όπως το μεταλλικό σου καλοριφέρ ή ένα σωλήνα νερού, τα ηλεκτρόνια από το ανεξάντλητο απόθεμα του υπόλοιπου κόσμου — τη Γη — θα σπεύσουν να πηδήξουν στο δάχτυλό σου προτού αυτό προλάβει καν να ακουμπήσει τη μεταλλική επιφάνεια, διασχίζοντας τον παρεμβαλλόμενο αέρα με ένα θορυβώδη γαλάζιο σπινθήρα, που θα σε κάνει να αναφωνήσεις. Αντί για το σωλήνα, μπορεί να τύχει ν’ ακουμπήσεις κάποιον άλλον άνθρωπο, που είναι μάλλον απίθανο να του λείπουν τόσα ηλεκτρόνια όσα λείπουν σ’ εσένα, οπότε κάποια από τα ηλεκτρόνιά του θα πηδήξουν προς το δάχτυλό σου, κάνοντάς τον να αναφωνήσει.

Δες τώρα το εξής: Η τάση που εξώθησε τα ηλεκτρόνια να περάσουν στο δάχτυλό σου από το σωλήνα του νερού ή από τον έκπληκτο φίλο σου, μπορεί να ανέρχεται στις μερικές χιλιάδες βολτ, κι όμως είσαι ακόμα ζωντανός (προφανώς) γιατί ο αριθμός των ηλεκτρονίων που πέρασαν μέσα σου — η ποσότητα του ρεύματος — ήταν πολύ μικρή για να μπορέσει να σε βλάψει. Σε τελική ανάλυση, το ρεύμα που σε χτύπησε το δημιούργησαν τα παπούτσια σου, και αυτά δεν είναι ακριβώς εργοστάσιο παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας…

Στο σπίτι σου τώρα, παρότι η τάση έχει ελαττωθεί στα 240 βολτ, εάν ακουμπήσεις ένα ηλεκτροφόρο καλώδιο ενώ είσαι «γειωμένος», ένα αληθινό εργοστάσιο παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας θα αρχίσει να σε προμηθεύει αφειδώς με όσα ηλεκτρόνια μπορούν να περάσουν μέσα από το σώμα σου — δηλαδή, με όσο ρεύμα είναι δυνατόν να περάσει από μέσα σου, δεδομένης της αντίστασης του σώματός σου στη ροή του. Τζιζ… ατύχησες!

Για να συνοψίσουμε λοιπόν, ο κίνδυνος του ηλεκτρισμού δε βρίσκεται στον αριθμό των βολτ (στην τάση) στα οποία υπόκειται το σώμα μας αλλά στην ποσότητα ηλεκτρικού ρεύματος που η τάση αυτή μπορεί να ωθήσει μέσα από το σώμα μας. Το πρόβλημα όμως είναι ότι δεν μπορούμε ποτέ να ξέρουμε εκ των προτέρων πόσο θα είναι το ρεύμα στην κάθε περίπτωση, οπότε πρέπει πάντα να μένουμε’ μακριά από οποιαδήποτε τάση ξεπερνάει αυτή των οικιακών μπαταριών.

Electric-Chair-with-Gold-Fish_art

Δε ρώτησες, αλλά…

Εάν αυτό που προκαλεί ηλεκτροπληξία είναι η ποσότητα του ηλεκτρικού ρεύματος και όχι η τάση του, τότε πόσο ρεύμα χρειάζεται μια ηλεκτρική καρέκλα για να «κάνει τη δουλειά»;

Το ηλεκτρικό ρεύμα μετριέται σε αμπέρ. Το αμπέρ είναι μία γιγαντιαία μονάδα μέτρησης και ισοδυναμεί με το πέρασμα 6 δισεκατομμυρίων δισεκατομμυρίων (έξι με 18 μηδενικά) ηλεκτρονίων ανά δευτερόλεπτο. Γι’ αυτό συχνά γίνεται λόγος για μιλιαμπέρ — δηλαδή χιλιοστά του αμπέρ. Εάν ένα μιλιαμπέρ περάσει μέσα απ’ το σώμα σου, θα προ-καλέσει ένα ελαφρύ μυρμήγκιασμα. Δέκα με είκοσι μιλιαμπέρ θα προκαλέσουν σπασμούς των μυών σου που ενδέχεται να σε εμποδίσουν απ’ το να αφήσεις το ηλεκτροφόρο αντικείμενο που είχες πιάσει. Στα διακόσια μιλιαμπέρ, δηλαδή μόλις στα δύο δέκατα του ενός αμπέρ, η καρδιά σου θ’ αρχίσει να χτυπάει ανεξέλεγκτα (καρδιακή μαρμαρυγή) και το αποτέλεσμα μπορεί να αποβεί θανατηφόρο. Μεγαλύτερες εντάσεις μπορούν να σταματήσουν την καρδιά εντελώς, όμως δεν είναι απαραίτητα θανατηφόρες, μιας που σε κάποιες περιπτώσεις η καρδιά μπορεί να εξωθηθεί σε επαναλειτουργία.

Μία τυπική μπαταρία αυτοκινήτου είναι ικανή να δώσει ρεύμα εντάσεως εκατό αμπέρ ή και περισσότερο’ τόσο πολύ είναι το ρεύμα που απαιτείται για να μπορέσει να περιστραφεί ένας ολόκληρος κινητήρας. Ο μοναδικός λόγος που οι μηχανικοί αυτοκινήτων δεν είναι είδος υπό εξαφάνιση, είναι η ηλεκτρική αντίσταση του ανθρώπινου σώματος. Όλα τα υλικά αντιστέκονται στη ροή των ηλεκτρονίων σε διαφορετικό βαθμό το καθένα, και η αντίσταση του ανθρώπινου σώματος είναι αρκετά υψηλή. Αυτός είναι και ο λόγος που απαιτείται μια αρκετά μεγάλη τάση για να ωθήσει αρκετά ηλεκτρόνια μέσα από έναν άνθρωπο ώστε αυτός ή αυτή να υποστεί ηλεκτροπληξία. Μια μπαταρία αυτοκινήτου των 12 βολτ απλά δεν έχει τόση δύναμη.

Μπορούμε να συναντήσουμε επικίνδυνες μορφές του ηλεκτρισμού σε πολλές διαφορετικές περιστάσεις. Υποθέτω ότι δε σε απασχολεί ιδιαίτερα η πιθανότητα του να σε «ηλεκτροπλήξουν» επισήμως σε κάποια πολύ ειδική καρέκλα. Υπάρχουν όμως οι κεραυνοί. Η απότομη ροή ηλεκτρονίων μεταξύ ενός νέφους και του εδάφους, ή ανάμεσα σε δύο σύννεφα, τροφοδοτείται από τάση δεκάδων εκατομμυρίων βολτ, και αυτή μπορεί να ωθήσει δεκάδες χιλιάδες μιλιαμπέρ διαμέσου του αέρα, ο οποίος υπό κανονικές συνθήκες δεν είναι καν αγωγός του ηλεκτρισμού. Μπες ανάμεσα, και πολλά από αυτά τα μιλιαμπέρ θα περάσουν από μέσα σου.

Πώς όμως μπορείς να «μπεις ανάμεσα»; Με το να βρεθείς κοντά σε ένα αντικείμενο που προσφέρει στο ηλεκτρικό ρεύμα έναν εύκολο τρόπο να φτάσει στο έδαφος. Η έκφραση «αναζητώντας τον εύκολο δρόμο» εδώ ισχύει κυριολεκτικά, γιατί αυτό ακριβώς κάνει το ρεύμα. Τα ηλεκτρόνια του κεραυνού θα περάσουν μέσα από τους καλύτερους αγωγούς — από τα υλικά δηλαδή με τη μικρότερη ηλεκτρική αντίσταση — που θα βρουν στη διαδρομή τους. Εάν τους προσφέρεις μία δελεαστική παράκαμψη μέσα απ’ το σώμα σου, δε θα αφήσουν την ευκαιρία να πάει χαμένη.

Απ’ όλα τα υλικά, τα μέταλλα είναι οι καλύτεροι αγωγοί του ηλεκτρισμού* δηλαδή έχουν τη μικρότερη ηλεκτρική αντίσταση. Αυτό συμβαίνει γιατί τα ηλεκτρόνια στα άτομα των μετάλλων είναι τόσο χαλαρά συνδεδεμένα που θα αρχίσουν να ρέουν με την παραμικρή ώθηση. Έτσι, όταν ξαφνικές καταιγίδες ξεσπούν πάνω από τα γήπεδα του γκολφ, μία τσάντα με μεταλλικά μπαστούνια θα γίνει πρώτης τάξεως εισιτήριο για εκείνα τα απέραντα πράσινα λιβάδια στον ουρανό.

Επειδή ο αέρας είναι κακός αγωγός του ηλεκτρισμού, ο κεραυνός θα προτιμήσει οποιαδήποτε άλλη οδό βρεθεί στο δρόμο του για να διανύσει τα τελευταία μέτρα προς το έδαφος. Τα δέντρα, με το ζουμερό χυμό στο εσωτερικό τους, αποτελούν για τον κεραυνό μία καλύτερη εναλλακτική λύση και, γι’ αυτό, αποτελούν για εσένα μία χειρότερη. Ακόμα όμως κι αν βρεθείς σ’ ένα μέρος δίχως δέντρα και ομπρέλες, μονάχος, με το ένα μέτρο και κάτι σου να είναι το μόνο πράγμα που ορθώνεται πάνω από την επίπεδη γη… ο κεραυνός μπορεί να σε προτιμήσει. Η καλύτερη στάση που μπορείς να πάρεις, τρόπος του λέγειν, είναι ξαπλωμένος πάνω στο χώμα, και πάντα μακριά απ’ οτιδήποτε μεταλλικό.

GOYOLKE_TI_EIPE_O_AINSTAIN_STON_KOYREA

Απόσπασμα από το βιβλίο:  Ρόμπερτ Λ. Γουόλκε – Τι είπε ο Αϊνστάιν στον κουρέα του

Αντικλείδι , https://antikleidi.com

Συναφές: 

Αϊνστάιν – Το νόημα της ζωής

Κινδυνεύει πράγματι να ανατραπεί η θεωρία του Αϊνστάιν?

Σχετικά Άρθρα

- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -

- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -


- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -

- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -