~ του Charles Grant, διευθυντής του Κέντρου για την Ευρωπαϊκή Μεταρρύθμιση (CER)
“Έχουμε δημοσιεύσει ένα bulletin κάθε δύο μήνες από το 1998, όταν και ξεκίνησε το CER. Ξαναδιαβάζοντας τα bulletin από το 50 μέχρι το 99, μου κάνει εντύπωση το πόσο διαφορετικός ήταν ο κόσμος τον Οκτώβριο του 2006, όταν εμφανίστηκε το 50ο bulletin (συμπεριλαμβανομένης και της δικής μου άποψης για τα πρώτα 50 τεύχη).
Η ΕΕ είχε δυναμική: το ευρώ θεωρούνταν ευρέως επιτυχία. Οι ηγέτες της ΕΕ εργαζόταν για να σώσουν την συνταγματική συνθήκη της. Και η Βουλγαρία και η Ρουμανία προετοιμαζόνταν να ενταχθούν ενώ η Τουρκία -τότε λαμπρό παράδειγμα μιας επιτυχημένης μουσουλμανικής δημοκρατίας- διαπραγματευόταν σοβαρά για να τους ακολουθήσει. Με τον Tony Blair πρωθυπουργό, ελάχιστοι αμφισβητούσαν την θέση της Βρετανίας στην Ένωση.
Η Ουκρανία ήταν ένας εξοργιστικός γείτονας αλλά ένα κυρίαρχο κράτος. Και μολονότι ο υφέρπων αυταρχισμός της Ρωσίας ήταν κάπως ανησυχητικός, φαινόταν να καταλάβαινε πως έπρεπε να εργαστεί με τη Δύση. Ο αραβικός κόσμος κυριαρχούνταν από σταθερά, αυτοκρατικά καθεστώτα. Οι ΗΠΑ διεξήγαν δύσκολους πολέμους στο Ιράκ και στο Αφγανιστάν, με την απρόθυμη ευρωπαϊκή στήριξη (ορισμένες φορές), αλλά ήταν αναμφίβολα η κυρίαρχη δύναμη παγκοσμίως. Και η Κίνα σημείωνε άνοδο.
Έχουν αλλάξει πάρα πολλά από τότε, αν και η Κίνα ακόμη σημειώνει άνοδο. Οι Ευρωπαίοι έχουν σταματήσει να πιστεύουν, ότι ζουν στον καλύτερο δυνατό κόσμο. Ο Hugo Brady αντιλήφθηκε αυτή την στροφή στο bulletin 79 (Αύγουστος 2011): “Η ΕΕ στην τρέχουσα μορφή της και το ευρώ, γεννήθηκαν στη διάρκεια μιας μοναδικής περιόδου μεταξύ 1989-2008. Επρόκειτο για μια περίοδο σταθερής οικονομικής ανάπτυξης και ελευθερίας από τις υπαρξιακές απειλές. Η συμφωνία για την ευρωπαϊκή ενοποίηση ήταν σχετικά εύκολη σε αυτό το καλοπροαίρετο background. Δεν συμβαίνει πλέον”.
Η Δύση στο σύνολό της τώρα είναι λιγότερο πεπεισμένη για την ικανότητά της να διαμορφώνει τα παγκόσμια γεγονότα. Η διορατικότητα του Barack Obama ότι από τη στιγμή που οι ΗΠΑ δεν μπορούν να κυριαρχήσουν τον κόσμο, θα πρέπει να γίνουν μια πιο μετριοπαθής δύναμη, ήταν σωστή. Αλλά δυστυχώς ο Obama έχει ορισμένες φορές διαχειριστεί την εξωτερική πολιτική με τρόπους που κάνουν τις ΗΠΑ να φαίνονται αδύναμες. Ούτε οι ΗΠΑ ούτε η ΕΕ θα μπορούσαν να αποτρέψουν την αποτυχία της Αραβικής Άνοιξης (με εξαίρεση την Τυνησία), την άνοδο του αυταρχισμού στην Τουρκία, τον διαμελισμό της Ουκρανίας ή την αναζωπύρωση του εθνικιστικού μιλιταρισμού στη Ρωσία. Σε ό,τι αφορά την ΕΕ, η διεύρυνση είναι εκτός ατζέντας, σχεδόν κανένας (εκτός του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου) δεν θέλει μια νέα μεγάλη συνθήκη ενοποίησης και το ευρώ θεωρείται ευρέως ότι έχει υπάρκει οικονομικά καταστροφικά για πολλά από τα μέλη του. Ο λαϊκισμός εναντίον της ΕΕ αυξάνεται σε πολλές χώρες και η βρεανική θέση στην ΕΕ είναι πλέον επισφαλής.
Η κακοδιαχείριση του ευρώ αντιστοιχεί σε διάφορες από τις τρέχουσες δυσκολίες της ΕΕ Όπως έγραψε ο Simon Tilford στο bulletin 71 (Απρίλιος 2010): “προκειμένου η ευρωζώνη να γίνει σταθερή, τρία πράγματα πρέπει να συμβούν: τα κράτη-μέλη της νότιας Ευρώπης πρέπει να αυξήσουν την ανάπτυξη της παραγωγικότητας. Τα βόρεια μέλη -κυρίως η Γερμανία- πρέπει να ενισχύσουν την εγχώρια ζήτηση και να μειώσουν τα πλεονάσματα τρεχουσών συναλλαγών. Και πρέπει να υπάρξει μεγαλύτερη θεσμική ολοκλήρωση”. Είχαμε λίγο από το πρώτο και το τρίτο, που επέτρεψαν στο ευρώ να αντέξει. Αλλά το CER έχει υποστηρίξει ξανά και ξανά ότι χωρίς QE, πιο ευέλικτους δημοσιονομικούς κανόνες, μεγαλύτερο καταμερισμό των κινδύνων, διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις και περισσότερες δημόσιες επενδύσεις, η ευρωζώνη θα μείνει στάσιμη και η εμπιστοσύνη μεταξύ των κυβερνήσεων θα διαβρωθεί. Δυστυχώς -αν και το QE, καθυστερημένα, έχει πάρει τον δρόμο του- αποδείχθηκε ότι είχαμε δίκιο.
Διαγνώσαμε επίσης τις πολιτικές συνέπειες της κρίσης του ευρώ σωστά. Όπως έγραψε η Katinka Barysch στο Bulletin 74 (Οκτώβριος 2010), αυτές ήταν μια “ένωση στην οποία οι κυβερνήσεις βρίσκονται στη θέση του οδηγού, οι μεγάλες χώρες έχουν περισσότερη σημασία από τις μικρές, και οι περισσότερες αποφάσεις λαμβάνονται από μικρά σύνολα κρατών-μελών. Η κρίση έχει επίσης αποδυναμώσει την γαλλό-γερμανική συμμαχία και αποκάλυψε μια όλο και αυξανόμενη αίσθηση του γερμανικού ευρωσκεπτικισμού”. Πρόσθεσε στο bulletin 81 (Δεκέμβριος 2011) ότι “η Γαλλία και η Γερμανία δεν κρύβουν ότι θέλουν λιγότερο Monnet και περισσότερο de Gaulle¨, και ότι αυτή η εξασθένιση της Κομισιόν έναντι των κρατών μελών, ήταν επικίνδυνη για την ΕΕ. Επισήμανα ότι “η Γερμανία εμφανίζεται, για πρώτη φορά στην ιστορία της ΕΕ, ως ο αδιαμβισβήτητος ηγέτης. Η Γαλλία πρέπει να προσαρμοστεί σε έναν δευτερεύοντα ρόλο”.
Η Γερμανία είναι τώρα κεντρικής σημασίας όχι μόνο για την πολιτική της ΕΕ για το ευρώ, αλλά επίσης και για τη Ρωσία. Αφότου η Ρωσία εισέβαλε στην Γεωργία, υποστήριξα στο bulletin 62 (Οκτώβριος 2008) ότι η οικονομική αδυναμία της θα την απέτρεπε από το να αποτελέσει μια σοβαρή απειλή στη Δύση: δεν μπόρεσε να ξεπεράσει την εξάρτησή της από εξαγωγές υδρογονανθράκων ή να βελτιώσει τους ανιαρούς κλάδους υπηρεσιών και μεταποίησης. Επίσης τόνισα την στρατηγική της απομόνωση, επικαλούμενος την πάντα έγκυρη ρήση του George Kennan, ότι οι γείτονες της Ρωσίας έπρεπε να επιλέξουν μεταξύ του να γίνουν εχθροί της ή υποτελείς της. Κάλεσα τους Δυτικούς ηγέτες να καταστήσουν σαφές στη Ρωσία ότι θα πλήρωνε ένα τίμημα εάν έθετε σε κίνδυνο την εδαφική ακεραιότητα των γειτόνων της. Οι τρέχουσες κυρώσεις για τις ενέργειές της στην Ουκρανία, την κάνουν να πληρώσει αυτό το τίμημα. ΚΑι η επίδραση του πολύ φθηνού πετρελαίου σε μια μη διαφοροποιημένη οικονομία, θα αποδειχθεί εξαιρετικά επώδυνο.
Η Γερμανία θα διαδραμτίσει επίσης καίριο ρόλο σε οποιαδήποτε βρετανική προσπάθεια για επαναδιαπραγμάτευση της θέσης της στην ΕΕ. Στο Bulletin 88 (Φεβρουάριος 2013), ο Philip Whyte κατέρριψε ένα μεγάλο μύθο των ευρωσκεπτικιστών, ότι η ΕΕ περιορίζει την οικονομία του Ηνωμένου Βασιλείου. Χρησιμοποιώντας στοιχεία του ΟΟΣΑ, έδειξε ότι παρά τα φερόμενα δεσμά που προκύπτουν από την ιδιότητα μέλους της ΕΕ, οι αγορές εργασίας και προϊόντων του Ηνωμένου Βασιλείου είναι μεταξύ των πιο ελεύθερων και των λιγότερο ρυθμισμένων στον αναπτυγμένο κόσμο”. Επίσης, επισήμανε ότι κανένας από τους βασικούς περιορισμούς που επιβάλλονται στην πλευρά της προσφοράς στην βρετανική οικονομία -φτωχές υποδομές (κυρίως στις μεταφορές), έλλειψη δεξιοτήτων (που αποτυπώνεται στα υψηλά ποσοστά εγκατάλειψης του σχολείου και την κακή επαγγελματική κατάρτιση) και οι άκαμπτοι κανόνες σχεδιασμού (που στρεβλώνουν τη χρήση γης και πιέζουν ανοδικά τα ενοίκια) -ήταν σφάλμα της ΕΕ.
Ο Philip συχνά διαψεύδει την συμβατική σκέψη. Στο bulletin 59 (Απρίλιος 2008), ρώτησε εάν η φιλελεύθερη οικονομική μεταρρύθμιση προκάλεσε στα αλήθεια κοινωνικά προβλήματα. Ο ίδιος απέδειξε ότι τα κράτη-μέλη με τις περισσότερο ρυθμισμένες αγορές -στη Νότια Ευρώπη- είχαν τα υψηλότερα ποσοστό φτώχειας, ανισότητας και μακροχρόνιας ανεργίας στην ΕΕ. Και “ο λόγος που οι Σκανδιναβοί και οι Ολλανδοί είναι οι πλέον ισότιμες κοινωνίες, είναι ότι παρέχουν την καλύτερη εκπαίδευση”.
Όταν ξέσπασε η οικονομική κρίση, ο Philip έγραψε στο bulletin 65 (Απρίλιος 2009) ότι “πολλοί Ευρωπαίοι έσπευσαν να διαχειριστούν το γεγονός ως ένα παραμύθι ηθικής. ΟΙ Αμερικανοί πληρώνουν για την ασωτία τους και για το άκαρδο μοντέλο τους, του καπιταλισμού”. Αλλά ο Philip εξήγησε ότι η κρίση είχε τις ρίζες της στην φτωχή ρύθμιση του χρηματοπιστωτικού κλάδου και τις παγκόσμιες ανισορροπίες περισσότερο αντί στον αγγλό-σαξονικό καπιταλισμό και στην απευλεύθερωση των μεταρρυθμίσεων per se. “Οι ΗΠΑ έκαναν λάθος που επέτρεψαν σε τμήματα του χρηματοπιστωτικού τους τομέα να ανατυχθούν με μικρή ρυθμιστική εποπτεία. Αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι δεν υπάρχει τίποτα στις ΗΠΑ που να αξίζει να το μιμηθούμε”. Για παράδειγμα, οι ΗΠΑ υπεραποδίδουν άνετα την Ευρώπη σε ό,τι αφορά την παραγωγικότητα.
Εξωτερικοί συνεργάτες έγραψαν κάποια από τα πιο πρωτότυπα κομμάτια. Ο Nick Butler, ο οποίος συνίδρυσε το CER, εξηγούσε στο bulletin 64 (Φεβρουάριος 2009) ότι η υψηλή μεταβλητότητα των πετρελαϊκών τιμών το 2008 είχε καταστρέψει τις πολύ αναγκαίες επενδύσεις στην παραγωγή νέων υδρογονανθράκων και στις ανανεώσιμες. Έκανε λόγο για την ανάγκη παγκόσμιας διακυβέρνησης στις πετρελαϊκές αγορές: ένας νέος θεσμός πρέπει να περιορίσει την μεταβλητότητα “διατηρώντας ένα μαξιλάρι αποθεμάτων. Αυτά τα αποθέματα θα αυξηθούν καθώς οι τιμές πέφτουν και απελευθερώνονται σταδιακά καθώς αυξάνονται”. Η μείωση των πετρελαϊκών τιμών από τα μέσα 2014, έχει ενισχύσει την πιθανότητα για αυτούς τους μηχανισμούς.
Η ΕΕ ασφαλώς αντιμετωπίζει μεγαλύτερες προκλήσεις από όταν ιδρύθηκε το CER ή από όταν το bulletin ολοκλήρωσε μια 50άδα. Αλλά το CER δεν θα δειλιάσει να συνεχίσει να παρέχει τόσο αυστηρές όσο και νηφάλιες αναλύσεις, και καινοτόμες προτάσεις πολιτικής.”
______
Μπορείτε να δείτε το κείμενο εδώ: http://www.cer.org.uk/publications/archive/bulletin-article
Πηγή: capital.gr
by Αντικλείδι , https://antikleidi.com
Συναφές:
Foreign Policy: «Διαβάζοντας» τις γεωπολιτικές εξελίξεις μέσα από το σκάκι
Η παγκόσμια κρίση και οι οκτώ οικονομικές μεγατάσεις του αύριο
