Διακοπές από τα μαθήματα ή μαθήματα στις διακοπές;


Το καλοκαίρι ήδη οδεύει προς το τέλος του και οι διακοπές από το σχολείο και τις υποχρεώσεις που απορρέουν από αυτό έρχονται να αντικαταστήσουν ξαπλώστρες και μακροβούτια. Ή μήπως όχι;

Σαν κοινό μυστικό πλανάται τα τελευταία χρόνια και εξελίσσεται με απίστευτο πολλαπλασιασμό και ένταση η ανάγκη «αξιοποίησης» του καλοκαιριού. Να μην πάει δηλαδή χαμένος χρόνος μεταξύ επίσημης λήξης και έναρξης σχολικής χρονιάς. Θεωρείται από αρκετούς γονείς ένας κενός, αναξιοποίητος και κάποιες φορές «άχρηστος» χρόνος, κατά τον οποίο τα παιδιά/μαθητές δεν κάνουν τίποτα, σύμφωνα με τους γονείς τους.

Οι ανησυχίες των γονιών αποκωδικοποιούνται σε διάφορες κατηγορίες. Η λίστα αυτή περιλαμβάνει στις πρώτες θέσεις την προετοιμασία για την επόμενη σχολική χρονιά, ενώ λίγο πιο κάτω υπάρχει η κατηγορία, επανάληψη της προηγούμενης χρονιάς για ένα φρεσκάρισμα. Περίοπτη θέση κατέχει, επίσης, η αιτιολόγηση πως είναι αρκετή η ύλη της επόμενης χρονιάς και δεν θα προλάβουν.

Είναι υπερβολή των γονιών ή μια σκληρή πραγματικότητα που πρέπει να δεχθούμε σαν κοινωνία και εκπαιδευτικό σύστημα, να το αφουγκραστούμε και να προσαρμοστούμε ανάλογα; Ο χρόνος των διακοπών ανήκει πραγματικά στη σφαίρα του «χαμένου» χρόνου; Μοιράζονται τα παιδιά τις ίδιες ανησυχίες των γονιών τους; Αφουγκράζονται οι γονείς τις πραγματικές ανησυχίες των παιδιών; Ερωτήματα, των οποίων οι απαντήσεις για άλλη μια φορά ξεφεύγουν από τα στενά πλαίσια μονολεκτικότητας (ή και μονολιθικότητας).

Ξεκάθαρη η ανάγκη διακοπών

Ας ξεκινήσουμε από τα απλά, την ξεκάθαρη ανάγκη διακοπών για τους μαθητές. Ο χρόνος μεταξύ προηγούμενης και επόμενης σχολικής χρονιάς είναι σημαντικό να υπάρχει χωρίς το απαιτητικό και πολλές φορές βαρυφορτωμένο πρόγραμμα της σχολικής περιόδου. Μιας περιόδου που έχει στην καθημερινότητά της εγερτήριο σε συγκεκριμένη ώρα, και έναν κατάλογο από «πρέπει», βάσει των οποίων ενεργεί και διαδικαστικά εκπληρώνει το παιδί, χωρίς πολλές φορές να έχει τον παραμικρό λόγο στη διαμόρφωση τους.

Τα παιδιά αντιλαμβάνονται στην πλειοψηφία τους το σχολικό πρόγραμμα να αποτελείται κατ’ αποκλειστικότητα από δικές τους υποχρεώσεις προς άλλους. Προς τους γονείς τους πρωτίστως και προς τους εκπαιδευτικούς κατά δεύτερο κύριο λόγο, ενώ υπάρχουν και αυτές (με αρκετή δυσφορία) προς τα απογευματινά τους φροντιστήρια.


Δυστυχώς, αρκετοί μαθητές βιώνουν την εκπαιδευτική διαδικασία των περισσότερων τους μαθητικών τους χρόνων πίσω από τα θρανία ως μια συνεχόμενη υποχρέωση διεκπεραίωσης διαδικασιών συμπλήρωσης ασκήσεων και επανάληψης ύλης για όλους τους άλλους πλην τους ιδίους. Και μετά έρχεται το καλοκαίρι. Κλείνουν τα σχολεία, η καθημερινότητα αλλάζει, μεταβάλλεται, γίνεται άλλος κόσμος.

Από το πρωινό ξύπνημα που (συνήθως) γίνεται εν τη απουσία εκείνου του ενοχλητικού ξυπνητηριού μέχρι τις ατέλειωτες ώρες συζητήσεων για άσχετα πράγματα, σε τηλεοπτικούς μαραθωνίους, στα παιχνίδια στην παραλία. Ξεκινά μια περίοδος που τα σημαντικά για τη ζωή τους πράγματα ιεραρχούνται από τους ιδίους και η ενασχόληση με το «οτιδήποτε» συνήθως ξεκινά και τελειώνει με τα δικά τους τα θέλω.

Το καλοκαίρι προσφέρει στα παιδιά έναν παραγωγικό χρόνο γεμάτο δημιουργικότητα, που πηγάζει ακριβώς από την έλλειψη του απίστευτα αυστηρά χρονομετρημένου πλαισίου του καθημερινού «To do list» που βιώνουν. Μέσα ακριβώς ακόμη και από αυτό που λέγεται, ελαφρά τη καρδία, «χαμένος» χρόνος, όπου τα παιδιά δεν κάνουν τίποτα, η ίδια η φαντασία και η αναγκαιότητα προς αξιοποίηση αυτής γίνεται οδηγός επιβίωσης για πράγματα που φάνταζαν απίθανα λίγους μήνες πριν.

Λίγες ημέρες, τεράστια οφέλη

Τεράστια σημασία έχει βέβαια και ο χρόνος με τα παιδιά μας. Ως γονείς είναι κατανοητό ότι είναι δύσκολο να συνυπάρξουμε σε κλίμα διακοπών για μεγάλο χρονικό διάστημα. Τα οφέλη, βέβαια, έστω και των λίγων ημερών, τεράστια, καθώς οι προ-διακοπών υποχρεώσεις όλων, και των παιδιών αλλά και των γονιών, με τις επαγγελματικές τους δραστηριότητες να τους περιορίζουν έμμεσα σε αριθμητικά λίγες κοινές ώρες επαφής με τα παιδιά.

Κατά τη διάρκεια του σχολικού έτους, ο μέσος γονιός αναλώνει τον χρόνο του (σε επίπεδο χρονικής συνύπαρξης με αυτά) για μεταφορά των παιδιών από και προς το σχολείο και τα φροντιστήρια, ίσως και κάποιας μελέτης μαζί για τα μαθήματα, ο οποίος χρόνος με τον καιρό εξελίσσεται σε εποπτεία, που μειώνεται όσο μεγαλώνουν τα παιδιά.

Σε αυτές τις κοινές ενασχολήσεις, προστίθενται κάποιες φόρες ίσως μερικά Σαββατοκύριακα που υπάρχουν οι διάφορες «υποχρεωτικές» οικογενειακές κοινωνικές συνάξεις. Ο χρόνος με τα παιδιά μας είναι πολύτιμος και στις διακοπές μαζί τους, ο δικός μας προσωπικός χρόνος, εκτός πλαισίου εργασίας, μας δίνει τη δυνατότητα να μάθουμε πράγματα γι’ αυτά που δεν γνωρίζαμε. Να δημιουργήσουμε κοινές εμπειρίες, στιγμές ζωής με σημεία αναφοράς διαφορετικά από τα συνηθισμένα. Οι διακοπές δίνουν την ευκαιρία να είμαστε πιο χαλαροί, πιο άνετοι και ελαστικοί με τους γύρω μας με λίγο λιγότερες διαφωνίες και εντάσεις.

Άλλα κέρδη

Οι μεγαλύτερες, όμως, εντάσεις προκύπτουν από την επιμονή κάποιων γονιών για χρήση του χρόνου αυτού για μαθήματα. Και εδώ τόσο σε παιδαγωγικό, αλλά και ψυχολογικό επίπεδο, μας είναι γνωστό ότι ναι, υπάρχει μια μικρή περίοδος που στις αρχές της νέας σχολικής χρονιάς μια σημαντική μερίδα των μαθητών δεν θα μπορεί να συνεχίσει από το ίδιο σημείο όπου σταμάτησε την προηγούμενη χρονιά.

Το φαινόμενο της «καλοκαιρινής απώλειας σχολικών ικανοτήτων». Πιο συγκεκριμένα, οι δεξιότητες και οι γνώσεις που ήταν αναγκαίες για ένα παιδί ώστε να προχωρήσει με τους ρυθμούς της τάξης μειώνονται στο διάστημα Ιουνίου με Σεπτέμβριο, ως επί το πλείστον λόγω προσαρμογής σε διαφορετικό τρόπο ανταπόκρισης των ερεθισμάτων κατά την περίοδο αυτή.

Όμως υπάρχει ένα τεράστιο «αλλά», αφού κατά πρώτο μιλάμε για μια πολύ μικρή περίοδο και κατά δεύτερο, το ίδιο το εκπαιδευτικό σύστημα την κατανοεί και την αναμένει. Θα ήταν άδικο για τα παιδιά και τους γονείς να μπερδεύεται αυτό, με αδιαφορία, μείωση ενδιαφέροντος για το σχολείο ή ακόμη και αδυναμία για ικανοποιητική συνέχιση σε σχολικό/ακαδημαϊκό επίπεδο.

Πάρα ταύτα υπάρχει μια μικρή μερίδα, η οποία ίσως να επωφεληθεί από μικρές επαναλήψεις και αυτή η ομάδα θα πρέπει αναλογικά να είναι μικρή σε αριθμό, αφού συμπεριλαμβάνει μαθητές με πιο εξειδικευμένο τρόπο μάθησης. Κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού το παιδί έχει να πάρει πολύ περισσότερα από τη φύση, την οικογένεια και τους φίλους του απ’ ό,τι θα του προσφέρουν θρανία, βιβλία και επαναλήψεις ή ενισχυτικές διδασκαλίες.

Μια βόλτα στο δάσος, μια εξόρμηση στη θάλασσα, θα διευρύνει την κατανόησή του, δίνοντάς του μαθήματα υπερπολύτιμα για την ανάπτυξή του. Ακόμη και το διάβασμα βιβλίων σε χαλαρό χρόνο, χωρίς την οποιαδήποτε πίεση άγχους επίτευξης αποτελέσματος, αποτελεί από μόνο του ένα μεγάλο κέρδος για τον μαθητή, ο οποίος βομβαρδίζεται συνεχώς με παντός τύπου εξετάσεις (κυρίως απομνημόνευσης) περιεχομένου.

Υγιής και ισορροπημένη ανάπτυξη

Δεν θα πρέπει όμως να αφήνουμε χωρίς αναφορά και τους κινδύνους που ελλοχεύουν στις διακοπές σε σχέση με υπερβολική χρήση/εξάρτηση από ηλεκτρονικές συσκευές, που μπορεί αρκετά εύκολα να συμπαρασύρουν παιδιά και εφήβους στην αλόγιστη χρήση τους. Γι’ ακόμη μια φορά αναδύεται το θέμα της ενεργότερης και λειτουργικότερης επαφής με τα παιδιά. Ισορροπώντας μεταξύ ελεύθερου χρόνου και σωστής χρήσης/αξιοποίησης της τεχνολογίας, ο ενεργός γονιός καλείται να βγάλει τα παιδιά από τον αυτόματο πιλότο του «δικού τους» κόσμου και να μπει σε διαδικασίες βέλτιστης αξιοποίησής του.

Είναι κατανοητό ότι η οικονομική δυνατότητα της κάθε οικογένειας καθορίζει σε μεγάλο βαθμό τον τρόπο αξιοποίησης του χρόνου των παιδιών κατά την περίοδο αυτή. Είναι όμως επίσης κατανοητό ότι οι δημιουργικές δραστηριότητες, προσαρμοσμένες στα ανάλογα αναπτυξιακά επίπεδα των παιδιών, δεν κοστίζουν σε χρήμα παρά μόνο σε χρόνο και διάθεση. Τα παιδιά θα θυμούνται περισσότερο εκείνη τη φορά που πέρασαν με τους γονείς τους στο σπίτι παίζοντας παιδαγωγικά παιχνίδια, παρά το στάδιο στην παιχνιδοκονσόλα που έπαιξαν. Θα εκτιμήσουν πραγματικά τον χρόνο που μαζί «έφτιαξαν» τον κήπο παρά δυο ώρες με ένα πενηντάευρω στο εμπορικό κέντρο.

Το καλοκαίρι δίνει δύναμη για τη συνέχεια. Είναι προς όφελος όλων των μελών της οικογένειας αν αξιοποιηθεί στο μέγιστο των δυνατοτήτων που παρέχονται. Τα παιδιά χρειάζονται τον χρόνο αυτό για μια υγιή και ισορροπημένη ανάπτυξη.

_______________________

 ~ ΓΙΩΡΓΟΣ ΠΟΓΙΑΤΖΗΣ, Επαγγελματίας Σχολικός Ψυχολόγος, Αρ. Άδειας 242

      Πηγή: sigmalive.com

by Αντικλείδι , https://antikleidi.com

Συναφές: 

Πρέπει τα παιδιά να διαβάζουν σχολικά μαθήματα το καλοκαίρι;

Τηλεόραση και Παιδί

Σχετικά Άρθρα

- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -

- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -


- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -

- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -