Αντικλείδι

Τίτος Χριστοδούλου – Σκωληκίδες Ιταλιώτιδες.

Στο τραπέζι των μακάρων, απόψε.

Δεν ήταν μακράν της ετυμολογίας των μακαρονιών ο μέγας Ροΐδης, όταν ελληνοποιούσε την ονομασία των μακαρονιών ως «σκωληκίδες».

Τούτο αληθεύει, τουλάχιστον για τον φιδέ, ή vermicelli, εκ του verme, λατινικού vermis, του σκώληκος. Η σύγχρονη ιταλική κι ευρωπαϊκή των ονομασία, pasta, προέρχεται από την λατινική pasta, δηλαδή το ζυμάρι. Το spaghetti, είναι πληθυντικός του spaghettο, υποκοριστικό του spaghο, δηλαδή του σπάγγου, φτηνή τροφή, παραπέμπει και σε σπάγγους προϋπολογισμούς.

Και όχι, δεν φύονται από δένδρα της Ελβετίας, όπως μας είχε για λίγο να πιστέψουμε το πιο πετυχημένο ποτέ πρωταπριλιάτικο αστείο του BBC, με καταπληκτικές σχετικές εικόνες στην ασπρόμαυρη τότε τηλεόρασή μας, μια καλή αρχή να μην ξαναπιστέψουμε ποτέ πια τηλεόραση, είτε παρουσιάζει μακαρόνια ή μακαρονάδες πολιτικούς (ναι, πάρτο προσωπικά, κ. Πάγκαλε).

Δεκάδες τα σχήματα των μακαρονιών, με τις ονομασίες των να συστοιχούν συνήθως προς αυτά, είτε με οικείο στους μακαρονοφάγους εμάς σχήμα, όπως η πεταλούδα φαρφάλλα, ή λιγότερο οικείο, ή και ανοίκειο, όπως το γαμπριάτικο «zitti riigati» ή απλά «zito», που σερβίρεται στους γάμους επειδή έχει το σχήμα φαλλού.

Τα lasagna παραπέμπουν στο lasanum που είναι είδος κατσαρόλας, ενώ τα ravioli ονομάζονται από το rava, προερχόμενο από το λατινικό rapa που σημαίνει είδος γογγυλιού, να μην συγχυστεί με τις … ραφανίδες, raphanus ή radix. Τα ditalini τα βρίσκετε στα μικρά εστιατόρια στους δρόμους της Φλωρεντίας, κι ονομάζονται έτσι γιατί η ζύμη είναι κομμένη σε σχήμα «ditale», ή δακτυλήθρας.

Κι όσοι δεν βουρλίζεστε με τα «ξενικά» μακαρόνια, είπαμε, έχουμε τα κυπριακά, τα σκλιβίτζια, που φτάχνονται τυλίγοντας ζύμη σε «σκλιβίτζια» ή… βούρλα.

Acini di pepe, acomo pepe, barbina, alfabeto, anelli, anellini, bavette, bavettine, bigoli, bucatini, casarecci, casoncelli / casonsèi, calamarata, calamaretti, campanelle, cannelloni, capelli, capunti, casoncelli, casunziei, d’angelo, cavatelli, cavatappi, casarecce, cellentani, cesariccia, chifferi, ciriole, conchiglie, coralli, corzetti, croxetti, creste di galli, Ditalini, elicoidali, gnocchetti, gigli, pipe rigate, conchiglioni, fagottini, farfalle, farfallini, farfallone, fedelini, fettucine, fettucelle, fideos, filini, fiori, foglie d’ulivo, fregula, funghini, fusilli, fusilli col buco, fusilli bucati lunghi, i gomiti, garganelli, rotini, spirali, macaroni, rigatoni, gemelli, gigli, ricciolini, lagane, lasagne, lasagnette, linguine, linguettine, lumache, lumaconi, gramigna, grattini, grattoni, mandala, mafalde, mafaldine, maccheroncelli, malloreddus, maltagliati, manicotti, margherite, margheritine, marille, marziani, maruzze, maultasche, mezzelune, midolline, misua, mezzani pasta, mezzi bombardoni, mostaccioli, occhi di lupo, occhi di pernice, orecchiette, orzo, pappardelle, passatelli, pastina, pelmeni, penne, pici, pizzoccheri, pillus, perciatelli, pierogi, pizzoccheri, Puntine, quadrefiore, radiatore, radiatori, ravioli, ricciolini, ricciutelle, Risi, rotelle, rotini, ruote, ruotine, ruote de carro, sacchettini, sagne ‘ncannulate, Seme di melone, sorprese, Sorprese Lisce, spaghetti, spaghettoni, spaghettini, spaghetti alla chitarra, sagnarelli, scialatelli / scilatielli, spirali, spiralini, Stelle, Stelline, Stortini, stringozzi, strozzapreti, orecchiette, tagliatelle, taglierini, torchio, tortellini, tortelloni, trenne, tripoline, troffiette, tubetti, tuffoli, vermicelli, vermicelloni, ziti, ziti riigati, zitoni.

(PASTA)