Σκλάβοι των αλγορίθμων

Επί της ευκαιρίας, της νέας έκδοσης του Firefox (πρόγραμμα περιήγησης ανοιχτού κώδικα, που αναπτύσσεται με την βοήθεια των χρηστών) , αναδημοσιεύουμε ένα άρθρο που δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα Guardian και αφορά τις μονοπωλιακές καταστάσεις που επικρατούν στον χώρο του internet.

”  Σκλάβοι των αλγορίθμων
Ηρθε πάλι η σεζόν του κυβερνο-πανικού. Στο iPlayer, μπορείς να δεις τον Ανταμ Κέρτις να συνδυάζει την Αϋν Ραντ, το κραχ του 2008 και τη βοτανική των αρχών του 20ού αιώνα για να μας προειδοποιήσει ότι οι υπολογιστές απειλούν τον πολιτισμό. Ο αντίκτυπος του εντυπωσιακού βιβλίου του Νίκολας Καρ «The Shallows: What the Internet Is Doing to our Brains» είναι ακόμη αισθητός, απλώνοντας μια αμήχανη υποψία ότι το Ιντερνετ διαβρώνει τις διανοητικές μας ικανότητες. Πριν από λίγο καιρό ο Νικολά Σαρκοζί, οικοδεσπότης του φόρουμ του G8, κάλεσε στο Παρίσι τους «μεγάλους» της διαδικτυακής βιομηχανίας και τους έκανε κήρυγμα σε στυλ Ντε Γκωλ για την απαραβίαστη πρωτοκαθεδρία των κυβερνήσεων και τους κινδύνους που διατρέχουμε αν το διαδικτυακό βασίλειο γίνει «ένα παράλληλο σύμπαν έξω από τον νόμο και την ηθική».

Ολοι ξέρουμε τα επιχειρήματα: πορνό, προσωπικά δεδομένα, ο θανάσιμος κίνδυνος από το Facebook για τα παιδιά, οι φόβοι για «κυβερνο-πόλεμο». Παρεμπιπτόντως, την περασμένη εβδομάδα, μια μέρα μετά την ανακοίνωση από το Πεντάγωνο ότι στο εξής θα θεωρεί κάθε ηθελημένη κυβερνο-επίθεση από ξένο κράτος «πράξη πολέμου» (δηλαδή, πράξη άξια στρατιωτικών αντιποίνων), αποκαλύφθηκε άλλη μια έφοδος στους λογαριασμούς e-mail του Google, η οποία πιθανότατα προερχόταν από την Κίνα. Οι στόχοι λέγεται ότι περιλάμβαναν «υψηλούς κυβερνητικούς αξιωματούχους των ΗΠΑ», οι οποίοι, χρησιμοποιώντας απρόσεκτα το Gmail τους, γίνονταν ευάλωτοι σε εξαπατήσεις.

Αντιδρώντας σ’ αυτό, η εταιρεία Google προέτρεψε τους χρήστες της να δαπανήσουν 10 λεπτά για «να βελτιώσετε την ψηφιακή σας ασφάλεια έτσι ώστε να απολαμβάνετε όλα όσα προσφέρει το Ιντερνετ, προστατεύοντας ταυτόχρονα τα δεδομένα σας». Η αμερικανική κυβέρνηση θα μπορούσε κι αυτή, ίσως, να προτρέψει τους υπαλλήλους της να κάνουν τα πράγματα λίγο δυσκολότερα για τους χάκερ, διασκορπίζοντας τους λογαριασμούς ηλεκτρονικού ταχυδρομείου τους εκτός Google.

Δεν φαίνεται όμως να λειτουργεί έτσι ο κόσμος μας. Μπορεί να το αποδεχόμαστε τόσο μοιρολατρικά όλο τον καιρό, αλλά η Google διαθέτει σήμερα τρομακτική κυριαρχία στη χρήση του Ιντερνετ παγκοσμίως. Στην Ευρώπη, ελέγχει το 90% της αγοράς ψηφιακών αναζητήσεων. Στην τελευταία μέτρηση, το Gmail είχε 193,3 εκατ. χρήστες μηνιαίως. Το 2007 η Google αγόρασε την εταιρεία DoubleClick, ειδική στην τεχνολογία ανίχνευσης των συνηθειών των χρηστών, κατευθύνοντας τις διαφημίσεις αναλόγως. Η Google κατέχει επίσης το YouTube, το Blogger και το σάιτ κοινωνικής δικτύωσης Orkut. Η όρεξη της Google να βάλει στο χέρι κάθε άξια λόγου επιχείρηση τεχνολογίας φαίνεται να είναι ακόρεστη: μόνο τους πρώτους 10 μήνες του 2010, ξόδεψε 1,6 δισ. δολάρια σε νέες εξαγορές. Αν έχετε ποτέ οργιστεί για την «ιμπεριαλιστική» πρακτική του Ρούπερτ Μέρντοχ στον Τύπο, λάβετε υπόψη σας αυτό: η δύναμη της Google σήμερα απειλεί να τον κάνει να φαίνεται σαν επαρχιακός καναλάρχης.

Αντί, λοιπόν, να προσπαθούν να επιβάλουν ανεφάρμοστες ιδέες για την προστασία των πνευματικών δικαιωμάτων ή να καθυποτάξουν την αέναη ροή πληροφοριών του Διαδικτύου στις αποφάσεις τοπικών δικαστηρίων, οι κυβερνήσεις πρέπει να στρέψουν την προσοχή τους σε αυτό το ζήτημα. Ας το καταλάβουν ο Σαρκοζί και οι άλλοι: σε σύγκριση με τον παλιό φόβο ότι η Microsoft θα μονοπωλούσε την πρόσβαση στο Διαδίκτυο μέσω του λογισμικού της (αιτία της επικής διαμάχης της με το υπουργείο Δικαιοσύνης των ΗΠΑ), τώρα μιλάμε για ένα ζήτημα εντελώς διαφορετικής τάξεως. Η Google δεν έχει μόνο πρόσβαση στον έλεγχο των μέσων πληροφόρησης, αλλά στον έλεγχο της ίδιας της πληροφόρησης. Δυνητικά σε όλη την πληροφόρηση, κάτι για το οποίο αξίζει να πανικοβληθούμε.

Υπάρχουν κάποιες αναλαμπές ελπίδας. Σε ένα από τα αναποδογυρίσματα που ξεπερνούν τη σάτιρα, η Microsoft κατήγγειλε την Google στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή, ισχυριζόμενη ότι προωθεί τις δικές της υπηρεσίες μέσω των διαδικτυακών αναζητήσεων. Χάρη σε έναν δικαστή της Νέας Υόρκης, υπάρχουν τώρα πολύ σοβαρές αμφιβολίες για την επιδίωξη της Google να ψηφιοποιήσει όλα τα βιβλία που έχουν εκδοθεί (αισιοδοξώντας, έχει ήδη σκανάρει 12 εκατομμύρια). Και κυκλοφορούν φήμες για μια μεγάλη έρευνα από την Ομοσπονδιακή Επιτροπή Εμπορίου των ΗΠΑ σχετικά με την παραβίαση από την Google του νόμου περί μονοπωλίων.

Στο μεταξύ, να μερικές συμβουλές, τουλάχιστον για τους δημοσίους υπαλλήλους των ΗΠΑ. Μη δίνετε τροφή στον τίγρη. Θυμηθείτε τους παλιούς καλούς καιρούς, όταν βασίλευε ο πλουραλισμός. Κοιτάξτε γύρω σας για εναλλακτικούς παρόχους ηλεκτρονικών ταχυδρομείων, μηχανές αναζήτησης, ιστοσελίδες μοιράσματος βίντεο. Μπορείτε να τα βρείτε χρησιμοποιώντας το Google. Προς το παρόν.”