Στον νεοπλατωνικό φιλόσοφο Συνέσιο τον εκ Κυρήνης (370-413) τα εγχειρίδια δεν αφιερώνουν πολλές σελίδες. Το έργο του έγινε γνωστό την εποχή της Αναγέννησης, ιδιαίτερα ένα δοκίμιό του για τα όνειρα που μεταφράστηκε από τον Ficino και σχολιάστηκε από τον Cardano. Το δοκίμιο αυτό, όταν μελετήθηκε μετά τον Φρόυντ, έδειξε ότι περιέχει ορισμένα πολύ ενδιαφέροντα στοιχεία. Για τις διάφορες απόψεις του Συνέσιου καθώς και για την κυκλοφορία τους την εποχή της Αναγέννησης μπορούμε να βρούμε χρήσιμες πληροφορίες στο βιβλίο του loan Couliano «Έρως και μαγεία κατά την Αναγέννηση» (1987).
Ο Συνέσιος αναρωτιόταν τι κακό να είχε κάνει για να είναι τόσο αντιπαθής στις γυναίκες, μια και —κατά τον Δίωνα— όλοι οι ποιητές, όταν περιγράφουν έναν ήρωα ή έναν θεό, πρώτα πρώτα επαινούν την κόμη του αποκαλώντας την πλούσια, ξανθιά, λαμπερή, ακόμη και γλυκιά ή μυρωδάτη. Αμέσως, όμως, κάνει την ακόλουθη σκέψη: ίσως, ο φαλακρός, έχει γυμνό κεφάλι αλλά πλούσιο μυαλό. Στο κάτω κάτω, μήπως τα πολλά μαλλιά δεν είναι τυπικό γνώρισμα των ζώων; Μήπως δεν είναι χαρακτηριστικό του ανθρώπου να έχει όλο και λιγότερες τρίχες, όσο απομακρύνεται από την κατάσταση του άγριου ζώου; Απ’ όλα τα ζωντανά πλάσματα ο άνθρωπος είναι το πιο έξυπνο και —κοίτα περίπτωση— το λιγότερο μαλλιαρό. Κι απ’ όλα τα ζώα το πιο χαζό είναι αυτό που έχει το πιο πυκνό και πλούσιο μαλλί, δηλαδή το πρόβατο.
Οι ωραιότερες, όμως, σελίδες είναι ίσως εκείνες στις οποίες ο Συνέσιος, με νεοπλατωνική φαντασία, μελετάει τα ουράνια σώματα, τον ήλιο, το φεγγάρι και τ’ αστέρια, που μαρτυρούν το μεγαλείο της πλάσης: λαμπερά και καθαρά σαν τις μπίλιες του μπιλιάρδου, και στρογγυλά, σαν τα κεφάλια που ποτέ δε χρειάζονται το ψαλίδι του μπαρμπέρη. Και θεωρώντας την υπέρτατη κίνηση και τις τροχιές που διαγράφουν οι ουράνιες σφαίρες, ο φαλακρός πείθεται για το μεγαλείο του: «Αν δεις ένα κεφάλι τελείως γυμνό, να είσαι σίγουρος ότι μέσα του κατοικεί η νόηση και να το θεωρήσεις ναό του Θεού».
Κι επειδή ο Συνέσιος, λίγα χρόνια μετά τη συγγραφή αυτών των σελίδων, ανακηρύχθηκε επίσκοπος απ’ το λαό της Πτολεμάϊδος, τα λόγια του πρέπει να τα σκεφτούμε (ας μου επιτραπεί ο υπαινιγμός) με καθαρό μυαλό.
Ουμπέρτο Εκο – Σημειώματα
Αντικλείδι , https://antikleidi.com
Συναφές:
Ένα από τα μεγαλύτερα παράδοξα της σύγχρονης επιστήμης είναι ότι ενώ συνθέτει μια ηγεμονική κουλτούρα,…
Από όλες τις προφητικές γνώσεις που μπορεί να βρει κανείς στο κλασικό μυθιστόρημα του Όργουελ,…
Το 1784, σε ένα δοκίμιό του με τίτλο αυτή την ερώτηση: "Was ist Aufidarung?", ο…
Υπάρχουν δύο απαραίτητα στοιχεία για τη γνώση: το υποκείμενο της γνώσης (ο γνωρίζων, ή ο…
Ένα μικρό αφιέρωμα στον συγγραφέα και ψυχολόγο Daniel Kahneman που διακρίθηκε για το έργο του…
Για κάποιους είναι τόσο εύκολο να ερωτευτούν με μια ιδέα όσο και έναν άνθρωπο. Οι…