Θ.Λάλας – Quino – Ο δημιουργός της Μαφάλντας

quinoΣαν σήμερα, 17 Ιουλίου του 1932, γεννήθηκε ένας ζωντανός μύθος του κόσμου των κόμικς. Μεγαλώσαμε με τους χάρτινους ήρωές του και ακόμη ζηλεύουμε την εξυπνάδα και την ευαισθησία του χάρτινου κοριτσιού των δεκαετιών του ’60 και του ’70 που άκουγε στο όνομα Μαφάλντα!


Ας απολαύσουμε μια συνέντευξη του Θανάση Λάλα για το Βήμα της Κυριακής 17/9/2000 με τον μεγάλο αυτό δημιουργό

Ηθελα πολύ να τον συναντήσω, γιατί μαζί με τον Αλταν είναι οι πιο αγαπημένοι μου! Τον συνάντησα στο ξενοδοχείο «Ομόνοια», σε μια σουίτα υπέροχα ανακαινισμένη με θέα την κολασμένη πλατεία… Την ίδια στιγμή που ο Quino διηγιόταν την ιστορία της ζωής του χιλιάδες άλλες ιστορίες κατέβαιναν τις σκάλες του μετρό, ανέβαιναν με τεχνητούς τρόπους στον Παράδεισο, γεύονταν το απαγορευμένο, γύριζαν την κούρασή τους και την πλήξη τους στα σπίτια τους!

Ο Quino με μια μπίρα στα χέρια, αδειάζει σε ένα ποτήρι τον «Μύθο» του, κάνει σέρφινγκ πάνω στον αφρό του «μύθου» του, δροσίζεται ακούγοντας με τα ίδια του τα αφτιά να δηλώνει «αριστερός» που πιστεύει ακόμη ότι ο σοσιαλισμός ζει και αυτός οδηγεί τον κόσμο μας. Ο Quino ­ εύθραυστος, σαν χάρτινος ήρωας ­ κάθεται απέναντί μου, μου χαμογελάει ενίοτε, θυμάται πόσο τον διασκέδαζαν ο Μπάστερ Κίτον και ο Ζακ Τατί, αρνείται να μιλήσει για το χιούμορ, προτιμάει το γέλιο από το δάκρυ και δεν ξεχνάει το αέτωμα του Παρθενώνα που είδε για πρώτη φορά στο Βρετανικό Μουσείο!

Ο Quino είδε με τα μάτια του τον Φιντέλ Κάστρο αλλά προτιμάει την «Παρθένο των Βράχων» του Λεονάρντο και την «Πιετά» του Μιχαήλ Αγγελου!

Ο Quino είναι ένας κύριος που κοιμάται πια νωρίς, σηκώνεται πολύ πρωί, παίρνει πρωινό με τη γυναίκα του, πιστεύει στις συμπτώσεις, ταξιδεύει παρουσιάζοντας τους χάρτινους συγγενείς του, παραμένει άθεος και γυρίζει την πλάτη στην ελαφρότητα των κατοίκων της Βόρειας Αμερικής!

Quino2004Γεννημένος στις 17 Ιουλίου 1932 στην πόλη Μεντόσα της Αργεντινής, ο Χοακίν Σαλβαδόρ Λαβάδο αποφασίζει να «υιοθετήσει» το παρατσούκλι Κίνο για να ξεχωρίζει από τον θείο του Χοακίν Τεχόν. * Σε ηλικία 13 ετών ο μικρός Κίνο γράφτηκε στη Σχολή Καλών Τεχνών της Μεντόσα. Παρέμεινε εκεί για τέσσερα χρόνια και τα παράτησε γιατί βαρέθηκε να ζωγραφίζει βάζα… * Η πρώτη επιτυχία του ήταν ένα διαφημιστικό για ένα κατάστημα μεταξωτών, το «Sedalina». * Η μεγαλύτερη επιθυμία του ήταν να εργαστεί σε εφημερίδα, γι’ αυτό και το 1951 ταξίδεψε στο Μπουένος Αϊρες. Εκεί όλες οι εφημερίδες τον απέρριψαν. * Το πρώτο έντυπο με το οποίο συνεργάστηκε ήταν το εβδομαδιαίο φύλλο «Esto Es», ενώ στη συνέχεια κατάφερε να προσληφθεί στο αγαπημένο του περιοδικό «Rico Tipo». * Το 1964 προσλαμβάνεται από τη διαφημιστική εταιρεία «Agencia Publicidad», για τις ανάγκες της οποίας δημιουργεί την πιτσιρίκα με το στρογγυλό πρόσωπο, τον φιόγκο και το πυκνό μαύρο μαλλί: τη Μαφάλντα. * Το 1966 κυκλοφορεί το πρώτο βιβλιαράκι-συλλογή και το 1969 η πρώτη διεθνής έκδοση με τίτλο «Μαφάλντα, η διαμαρτυρόμενη» και με πρόλογο από τον Ουμπέρτο Εκο. * Το 1973 ο Κίνο σταματά την έκδοση της Μαφάλντας. Την επαναφέρει το 1977 για να εικονογραφήσει τη Διακήρυξη των Δικαιωμάτων του Παιδιού. * Το 1982 ανακηρύσσεται «καρτουνίστας της χρονιάς» από τους συναδέλφους του. * Στην Ελλάδα το πρώτο βιβλίο του Κίνο με σκίτσα της Μαφάλντας εκδίδεται το 1978 από την «Κολούμπρα».


quino_8Αλήθεια, πώς ένας πιτσιρικάς Αργεντινός αποφασίζει να γίνει σκιτσογράφος;

«Στην Αργεντινή υπάρχει παράδοση στο είδος. Υπάρχει μία σχολή από τα τέλη του 1800 από την οποία έχουν αποφοιτήσει πολύ καλοί σχεδιαστές. Είναι θέμα παράδοσης».

Εσείς πώς καταλήξατε να ασχοληθείτε επαγγελματικά με το σχέδιο;

«Ως παιδί ήμουν πολύ μοναχικός, πολύ ντροπαλός. Το σχέδιο λοιπόν ήταν για μένα ένας τρόπος έκφρασης. Ηταν μια διέξοδος για τη μοναξιά μου. Σχεδιάζοντας μπορείς να παραμένεις μόνος χωρίς να σου λείπει η ουσιαστική παρέα. Οι φιγούρες, τα χάρτινα σχεδιάκια, ήταν μια σημαντική παρέα που συντηρούσε την καταπιεσμένη κοινωνικότητά μου».

Γεννιέται κάποιος μοναχικός και ντροπαλός ή είναι το περιβάλλον που τον διαμορφώνει;

«Εχω δύο αδελφούς οι οποίοι είναι μεγαλύτεροι από μένα. Οταν π.χ. εγώ ήμουν τεσσάρων και ο αμέσως μεγαλύτερος από μένα αδελφός ήταν δέκα, η διαφορά ήταν τόσο μεγάλη που μοιραία έμενα έξω από όλα τα παιχνίδια τους. Ετσι έπαιζα πάντα μόνος μου, όσο μπορεί να παίξει κάποιος μόνος… Το παιχνίδι, κακά τα ψέματα, είναι ένας τρόπος να συμμετάσχουμε στην κοινωνία, να αναπτύξουμε την κοινωνικότητά μας, που είναι αναγκαία. Τέλος πάντων, εγώ έπαιζα μόνος μου και ένα παιχνίδι που μπορεί να παίξει ένα παιδί μόνο του είναι η ζωγραφική, το σχέδιο. Το αγαπημένο μου παιχνίδι, λοιπόν, όπως και πολλών άλλων μοναχικών παιδιών σε αυτή την ηλικία, ήταν το σχέδιο».

Με το σχέδιο τελικώς καταφέρνατε ως παιδί να γίνετε και κοινωνικά αποδεκτός;

«Οχι, εγώ δεν το έβλεπα έτσι. Για μένα το σχέδιο, όπως σας είπα, ήταν η παρέα μου».

Πώς ανακαλύψατε το ενδιαφέρον αυτής της παρέας;

«Εγώ μεγάλωσα με τον θείο μου, ο οποίος ήταν ζωγράφος – σχεδιαστής και έτσι από πολύ μικρός μπήκα και εγώ σε αυτόν τον κόσμο του σχεδίου και των χρωμάτων».

Πιστεύετε σε αυτό που λέμε ταλέντο, θείο χάρισμα σε κάτι;

«Εγώ, να σας πω την αλήθεια, δεν αισθάνομαι ότι έχω ταλέντο. Νιώθω απλά ένας εργαζόμενος άνθρωπος. Αυτό ένιωθα πάντα». (γέλια)

Θα το δεχθώ αυτό αν μου εξηγήσετε πώς πήρατε αυτόν τον δρόμο και όχι έναν άλλον.

«Για σας η κατεύθυνση που παίρνουμε στη ζωή μας έχει άμεση σχέση με το ταλέντο; Για μένα πάντως όχι. Αν είχε σχέση το ταλέντο με την κατεύθυνση που τελικώς θα πάρουμε στη ζωή μας, τότε πώς εξηγείτε το ότι χιλιάδες ταλαντούχοι άνθρωποι στον δρόμο χάνονται, για να μην πω δεν ξεκινούν καν… Εγώ ­ για να επιστρέψω σε αυτό που με ρωτήσατε ­ δεν θα είχα καταλήξει σχεδιαστής αν τα αδέλφια μου δεν αγόραζαν και δεν έφερναν πολλά περιοδικά κόμικς στο σπίτι. Αυτή είναι η μόνη αλήθεια. Από μικρός που κοίταζα όλα αυτά τα περιοδικά μου άρεσαν πολύ και τα απολάμβανα. Κάποια στιγμή τους σχεδιαστές που μου άρεσαν περισσότερο άρχισα να τους αντιγράφω. Ετσι ξεκίνησα. Αν έχω να πω κάτι στα νέα παιδιά σήμερα, είναι να μη φοβούνται την αντιγραφή σε όλα τα επίπεδα. Η αντιγραφή είναι μέθοδος εκπαίδευσης. Αντιγράφοντας ελευθερώνεσαι και βρίσκεις τελικώς τον εαυτό σου, αν έχεις εαυτό και δεν τον έχεις χάσει».

Υπήρξε μια συγκεκριμένη στιγμή που είπατε «θα γίνω σχεδιαστής»;

«Την απόφαση να γίνω σχεδιαστής την πήρα σε ηλικία τριών ετών. Φυσικά τότε ακόμη δεν ήξερα αν θα σχεδίαζα σοβαρά κόμικς ­ περιπέτειες π.χ. ­ ή χιουμοριστικά».

Γιατί δεν σκεφτήκατε να γίνετε ζωγράφος;

«Ενας φίλος μου ζωγράφος μού είχε εξηγήσει ότι οι εικαστικοί καλλιτέχνες χωρίζονται σε ζωγράφους και σε σκιτσογράφους».

Και ποια η διαφορά; Τι είναι αυτό που κάνει κάποιον ζωγράφο και κάποιον άλλον σκιτσογράφο;

«Είναι απλό. Κοιτάζοντας αυτό το μπουκάλι εγώ βλέπω τη γραμμή του. Αντίθετα ένας ζωγράφος βλέπει έναν πράσινο όγκο. Εγώ έχω πρόβλημα με τα χρώματα. Μου αρέσουν αλλά, όταν δοκιμάζω να ζωγραφίσω, βάζω στην αρχή ένα χρώμα και μετά αναρωτιέμαι τι χρώμα να κάνω το σακάκι, το παντελόνι… Νιώθω μια σύγχυση που δεν ξέρω να την εξηγήσω».

Δοκιμάσατε να γίνετε ζωγράφος;

«Ναι, δοκίμασα. Απλώς κατάλαβα γρήγορα ότι δεν είμαι ζωγράφος».

quino-navagosΟι φιγούρες που σχεδιάζατε είχαν πάντα από πάνω ένα συννεφάκι με λέξεις;

«Προτιμούσα πάντα τα σκίτσα χωρίς λόγο. Οσο όμως η θεματολογία διευρυνόταν, αν δεν έβαζα λόγια, θα ήταν πιο δύσκολο να μου βγει η ιδέα που είχα στο μυαλό μου».

Θυμάστε πότε μαγευτήκατε για πρώτη φορά από τη ζωγραφική ή το σχέδιο;

«Δεν θυμάμαι τώρα πότε ακριβώς ήταν. Ισως να ήταν ένα βράδυ που είχα μείνει με τον θείο μου και με τα αδέλφια μου. Οι γονείς μου είχαν πάει σινεμά και, επειδή δεν υπήρχε τηλεόραση τότε, ο θείος μας, για να μας κάνει να κάτσουμε ήσυχα, άρχισε να μας ζωγραφίζει διάφορα πράγματα. Εκείνο το βράδυ λοιπόν κατάλαβα ότι από ένα μολύβι μπορούσαν να γεννηθούν άλογα, βουνά, άνθρωποι. Δηλαδή, ότι ένας ολόκληρος κόσμος κρυβόταν μέσα σε ένα μολύβι. Αυτό με γοήτευσε πάρα πολύ, με τρέλανε. Εκτοτε έπεσα με τα μούτρα στη ζωγραφική και στο σχέδιο».

Τελικώς είναι απαραίτητο να πιστέψει κανείς στη μουντζούρα του αν θέλει να γίνει κάτι;

«Συμφωνώ απολύτως μαζί σας. Αν κάποιος είναι μουσικός, ζωγράφος, συγγραφέας, γενικά αν ασχολείται με την τέχνη, η πίστη σε αυτό που κάνει είναι πολύ σημαντική. Αν μάλιστα θέλει να γίνει ο καλύτερος, εκεί πρέπει να παλέψει με όλες του τις δυνάμεις. Αν δεν τα καταφέρει, δεν πειράζει. Φτάνει που προσπάθησε. Αυτό που αξίζει πάνω απ’ όλα είναι ο αγώνας στη ζωή».

Υπήρξε μια στιγμή που σκεφτήκατε ότι ίσως έχετε κάνει λανθασμένη επιλογή;

«Οχι, ποτέ δεν ένιωσα να μετανιώνω γι’ αυτό».

Οι γονείς σας δεν αντέδρασαν όταν τους είπατε ότι θα ασχοληθείτε με το σχέδιο;

«Οχι, γιατί στην οικογένεια υπήρχε αυτός ο θείος, ο οποίος είχε κι άλλα αδέλφια που ήταν κι αυτοί μουσικοί, ζωγράφοι, συγγραφείς… Είχαν, εννοώ, κάποια σχέση με την καλλιτεχνία. Κάποια στιγμή μάλιστα συνέπραξαν και δοκίμασαν να γυρίσουν μια κινηματογραφική ταινία με μια ερασιτεχνική κάμερα. Οι γονείς μου εν τω μεταξύ πρέπει να σας πω ότι πέθαναν όταν εγώ ήμουν ακόμη μικρός».

Αλήθεια τι δουλειά έκαναν οι γονείς σας;

«Ο πατέρας μου εργαζόταν σε ένα κατάστημα που πουλούσε πιατικά. Δεν ήταν δικό του, δεν ήταν δηλαδή αυτός το αφεντικό. Απλώς δούλευε ως υπάλληλος. Η μητέρα μου ασχολιόταν με το σπίτι, οικιακά». (γέλια)

Πόσα αδέλφια ήσαστε;

«Είχα άλλα δύο αδέλφια».

Δεν σας έλειπε το παιχνίδι με τα άλλα παιδιά; Δεν ζηλεύατε όταν τα βλέπατε έξω να παίζουν και εσείς ήσασταν κλεισμένος μέσα και σχεδιάζατε;

«Οπως σας είπα και πριν, σχεδόν ποτέ δεν έβγαινα στον δρόμο να παίξω. Ποτέ δεν θυμάμαι να έχω παίξει ποδόσφαιρο. Μου άρεσε όμως πάρα πολύ να παρατηρώ τα μυρμήγκια ­ το σπίτι μας ήταν στην εξοχή. Είχε τριγύρω χωράφια και υπήρχε και ένα δέντρο όπου ολόκληρες αποικίες μυρμηγκιών είχαν φτιάξει τις φωλιές τους. Μαύρα, κόκκινα μυρμήγκια… Μου άρεσε να παίρνω ένα μαύρο και να το βάζω κοντά στη φωλιά με τα κόκκινα για να δω τι θα συμβεί. Διαστροφή μεγάλη σας λέω…».

Τι ήταν αυτό που σας συγκινούσε στα μυρμήγκια;

«Νομίζω ότι ήταν περιέργεια. Μου άρεσε επίσης να κυνηγάω μύγες, να τις πιάνω και να τις ρίχνω στη μυρμηγκοφωλιά για να δω τι θα συμβεί». (γέλια)

Τελικώς πόσο καθορίζει το περιβάλλον αυτό το οποίο θα καταλήξουμε να κάνουμε στη ζωή μας;

«Πιστεύω πάρα πολύ. Γεννήθηκα σε μία οικογένεια μεταναστών από την Ισπανία και μεγάλωσα σε μία συνοικία όπου ζούσαν Ισπανοί, Ιταλοί, Σύροι, Λιβανέζοι ­ όλοι μετανάστες. Ηταν σαν να ζούσα μέσα σε μια γυάλα. Ωσπου να πάω σχολείο δεν είχα γνωρίσει παιδιά από την Αργεντινή. Μιλούσα και εγώ τα ισπανικά της Ανδαλουσίας. Οταν πήγα σχολείο, αντιμετώπισα μεγάλες δυσκολίες στην επικοινωνία».

Υπάρχει κάτι που θα μπορούσατε να πείτε ότι απετέλεσε φως στη ζωή σας;

«Σε αυτό είναι δύσκολο να σας απαντήσω. Δεν ξέρω αν θα μπορούσαμε να το προσδιορίσουμε έτσι. Νομίζω ότι είναι κάτι που εξαρτάται από πολλά πράγματα. Εμένα η οικογένειά μου ήταν έντονα πολιτικοποιημένη. Είχε παρακολουθήσει από πολύ κοντά τον ισπανικό εμφύλιο. Γι’ αυτούς ήταν ένας γεγονός πολύ σημαντικό, πόσο μάλλον από τη στιγμή που ήταν με αυτούς που ηττήθηκαν. Οταν τελείωσε ο ισπανικός εμφύλιος, άρχισε ο Β’ Παγκόσμιος Πόλεμος. Εγώ τότε είχα αρχίσει να πηγαίνω σινεμά μόνος μου και θυμάμαι ότι έβλεπα στα επίκαιρα τα γεγονότα ­ τον Χίτλερ, τον Μουσολίνι, τον Στάλιν, πολεμικές ταινίες… Μεγάλωσα σε ένα περιβάλλον που ενδιαφερόταν έντονα όχι μόνο για την πολιτική κατάσταση της δικής μου χώρας αλλά και για το τι συνέβαινε γενικά στον κόσμο».

Μετά από όλα αυτά που έχουν συμβεί στον κόσμο και ειδικά όσον αφορά την Αριστερά έχετε πιάσει ποτέ τον εαυτό σας να νιώθει απογοητευμένος;

«Εγώ εξακολουθώ να πιστεύω ότι τον σοσιαλισμό ως πολιτικό σύστημα δεν τον χειρίστηκαν σωστά. Εβδομήντα χρόνια από την ιστορία της ανθρωπότητας είναι ελάχιστα για να πεις ότι ο σοσιαλισμός απέτυχε».

mafalda-pointer1Πιστεύετε, δηλαδή, ότι ο σοσιαλισμός έχει μέλλον;

«Πιστεύω πως ναι».

Μήπως, τελικά, όταν ο σοσιαλισμός γίνεται εξουσία, τότε αρχίζουν τα προβλήματα;

«Δεν είμαι πολιτικός αναλυτής και δεν ξέρω να σας απαντήσω. Βλέπω όμως ότι ταξιδεύουμε όλοι με το ίδιο αεροπλάνο. Αυτοί που ταξιδεύουν πρώτη θέση αδιαφορούν για το τι συμβαίνει στην τουριστική. Ακόμη και αν υπάρχει πίσω τους μια βόμβα, αυτοί αδιαφορούν, δεν το καταλαβαίνουν».

Γιατί όμως να μην τους ενδιαφέρει; Πώς μπορούν οι άνθρωποι αυτοί να μένουν απαθείς;

«Αυτό ακριβώς αναρωτιέμαι κι εγώ. Καταστρέφουμε τον πλανήτη και κανένας δεν κάνει κάτι για να σταματήσει αυτή την καταστροφή. Ολοι γυρίζουν την πλάτη στην καταστροφή».

Νιώθω ότι αυτοί που πραγματικά σκέφτονται τους γύρω τους πολύ δύσκολα μπορούν να γίνουν εξουσία. Εσείς τι πιστεύετε;

«Δεν ξέρω. Το μόνο σίγουρο είναι ότι και οι πολιτικοί έχουν χάσει την εξουσία που είχαν παλαιότερα. Σήμερα την εξουσία τη διαχειρίζεται μια παγκόσμια οικονομία όπου κανένας δεν ξέρει ποιος είναι επικεφαλής».

Θα άλλαζε τίποτε αν τον γνωρίζαμε;

«Οχι. Αυτή τη στιγμή τίποτε δεν αλλάζει. Κάποτε γινόταν μια επανάσταση, έπεφτε η κυβέρνηση και τα πράγματα άλλαζαν. Πάρτε για παράδειγμα τη Γαλλική Επανάσταση. Σήμερα ενάντια σε ποιον να πολεμήσεις; Μπορεί να τα βάλει κανείς με μια πολυεθνική;».

Ζούμε, δηλαδή, το τέλος της επανάστασης;

«Ναι. Ωσπου να εκραγεί η βόμβα στο αεροπλάνο…».

Οι επαναστάσεις βοηθούν την εξέλιξη ή μετά τις επαναστάσεις συνεχίζουν τα πράγματα όπως ήταν πριν; Πιστεύετε ότι άλλαξε τίποτε με τις επαναστάσεις;

«Δυστυχώς πιστεύω ότι όλα συνεχίζονται όπως πριν. Αν κοιτάξουμε την ιστορία της ανθρωπότητας, θα δούμε ότι πάντα κάπως έτσι καταλήγουν τα πράγματα. Οι επαναστάσεις ήταν πάντα πυροτεχνήματα που φρόντιζαν να μας βγάζουν από την πλήξη της καθημερινότητας. Ηταν οι προβοκάτορες της επανάληψης, της πλήξης».

Πώς εξηγείτε το γεγονός ότι οι άνθρωποι επαναλαμβάνουν συνεχώς τα ίδια λάθη;Αυτό προσωπικώς με βάζει στην υποψία ότι τελικώς ο άνθρωπος δεν μαθαίνει,απλώς ζει. Μήπως τελικώς ερχόμαστε σε αυτή τη ζωή για να κάνουμε τις ίδιες αμαρτίες;

«Το πρόβλημα είναι ότι σήμερα τα λάθη γίνονται σε παγκόσμια κλίμακα. Κάποτε η κάθε χώρα έκανε τα δικά της λάθη, είχε τις δικές της “αμαρτίες”».

 Mafalda2

Τι είναι κατά τη γνώμη σας η γνώση; σε τι μας βοηθάει;

«Το μήλο της γνώσης έπρεπε να υπάρξει, διαφορετικά ο Αδάμ και η Εύα θα είχαν μείνει στο ίδιο επίπεδο με τα ζώα… Το μήλο της γνώσης είναι το κύριο συστατικό της ανθρώπινης ύπαρξης, η τροφή της περιέργειας, επομένως και η κινητήριος δύναμη της δημιουργικότητας».

Λέτε, δηλαδή, ότι η αμαρτία είναι σύμφυτη με την ανθρώπινη υπόστασή μας;

«Ναι, γιατί στη γνώση υπάρχει και το καλό και το κακό».

Πιστεύετε στον Θεό;

«Οχι. Ανέκαθεν μου άρεσε περισσότερο η ελληνική μυθολογία. Ολοι αυτοί οι θεοί που σφάλλουν…».

Μια επινόηση του ανθρώπου είναι ο Θεός;

«Νομίζω ναι».

Και γιατί ο άνθρωπος επινόησε τον Θεό;

«Τι να σας πω; Είναι μια ανθρώπινη ανάγκη που εγώ τουλάχιστον δεν την καταλαβαίνω. Γιατί ο κάθε πολιτισμός να πρέπει να επινοεί και από έναν θεό ή πολλούς θεούς; Δεν το καταλαβαίνω ειλικρινά».

quino_9Μήπως τελικώς επειδή οι άνθρωποι έχουν ανάγκη να κρατηθούν από κάτι που να τους υπερβαίνει, που να είναι πιο μεγάλο από αυτούς;

«Μπορεί να ‘ναι αυτό ή απλώς να θέλουν να ρίξουν την ευθύνη σε κάποιον άλλον». (γέλια)

Τι είναι δημιουργία; Γιατί έναν άνθρωπο σαν και εσάς τον αποκαλούμε δημιουργό και έναν άνθρωπο που πηγαίνει κάθε πρωί στο γραφείο του ή στην τράπεζα τον αντιμετωπίζουμε σαν να μην έχει καμία απολύτως σχέση με τη δημιουργία;

«Δεν ξέρω. Τελικώς και εμείς οι δημιουργοί δουλεύουμε μέσα στα όρια που θέτει η πραγματικότητα. Τη ζούμε ίσως από μία όψη που οι άλλοι δεν βλέπουν αλλά δεν είμαστε ακριβώς δημιουργοί… Μάλλον δημιουργικοί είμαστε και όχι δημιουργοί. Δημιουργός είναι μια μεγάλη λέξη».

Από τη στιγμή που αρχίσατε να σκιτσάρετε σας απασχολούσε πώς οι άλλοι,χωρίς να βλέπουν την υπογραφή σας, θα καταλάβαιναν ότι αυτό που βλέπουν ανήκει σε εσάς;

«Ναι, αυτό που λέτε αφορά τη δημιουργία ενός προσωπικού στυλ, το οποίο σαφώς με έχει απασχολήσει κατά καιρούς. Ο καθένας, όταν ξεκινάει, καλό είναι να έχει έναν δάσκαλο τον οποίον ακολουθεί και από τον οποίο θα μαθαίνει. Κάποια στιγμή όμως όλοι καλούμαστε να πάρουμε τις αποστάσεις που χρειάζεται από τους δασκάλους μας για να μπορέσουμε να δημιουργήσουμε το προσωπικό μας στυλ».

Πώς ανακαλύπτει κάποιος την «υπογραφή» του;

«Γίνεται μόνο του, δεν μπορώ να το εξηγήσω. Ετσι γίνεται με τις ανακαλύψεις».

Αρχίσατε να δουλεύετε ως σκιτσογράφος αμέσως αφότου τελειώσατε το σχολείο ή πήγατε και πανεπιστήμιο; Θέλω να πω, παράλληλα με το σκίτσο κάνατε και κάτι άλλο;

«Μετά το σχολείο πήγα στη Σχολή Καλών Τεχνών αλλά από τα επτά χρόνια έκανα τα δύο. Σπούδαζα και σχεδίαζα. Επειδή μιλούσαμε πριν για λάθη, ήμουν πολύ νέος τότε και έκανα το λάθος να πιστέψω ότι ήταν άχρηστο να σπουδάσω γεωμετρία, ιστορία της τέχνης κτλ. Εγώ το μόνο που ήθελα ήταν να σχεδιάζω».

Ηταν λάθος;

«Σαφώς».

Γιατί;

«Εχει τύχει να συζητήσω με νέους που λένε ότι “ο Πικάσο έσπασε την ανθρώπινη μορφή, γιατί εγώ να μελετάω τον Ντα Βίντσι;”. Δεν καταλαβαίνουν ότι είναι αναγκαίο να τον μελετήσουν για να μπορέσουν κάποια στιγμή να σπάσουν την ανθρώπινη μορφή με τον δικό τους τρόπο και όχι με τον ίδιο τρόπο που το έκανε ο Πικάσο».

Η στιγμή του «σπασίματος» για σας είναι μια στιγμή έμπνευσης ή είναι γνώση;

«Σαφώς είναι γνώση. Ο Πικάσο ήξερε τι έκανε. “Εσπασε” την ανθρώπινη μορφή αφού πρώτα είχε μελετήσει τον Λεονάρντο. Είχε δει πώς την είχαν “σπάσει” οι ζωγράφοι της Αφρικής αλλά και με ποιον τρόπο η τεχνική αυτή εμφανίζεται στα κυκλαδίτικα ειδώλια».

Υπάρχουν άνθρωποι που θαυμάζατε μικρός οι οποίοι σας επηρέασαν;

«Ναι, αργότερα, μεγαλώνοντας, ανακάλυψα σκιτσογράφους όπως ο Στάινμπεργκ, ο οποίος ήταν εκπληκτικός. Για τη δική μου γενιά υπήρξε “πατέρας”».

Υπάρχουν χιλιάδες σχεδιαστές. Κάποιοι από αυτούς όμως έχουν κάτι το ιδιαίτερο.Τι είναι αυτό που τους κάνει να ξεχωρίζουν;

«Είναι μια φλόγα που κουβαλούν μέσα τους. Ορισμένοι την έχουν, γεννιούνται έτσι, και κανένας δεν ξέρει να εξηγήσει γιατί υπάρχει σε αυτούς και όχι σε κάποιους άλλους».

Αρα υπάρχει κάτι το οποίο φέρουμε ερχόμενοι στη ζωή. Ισως κάτι ανεξήγητο…

«Πιστεύω ναι αλλά πώς να ξέρουμε πώς και πότε θα εξελιχθεί; Μπορεί να είναι πολλοί αυτοί που φέρουν μέσα τους τη φλόγα και απλώς να μη δίνεται σε όλους η ευκαιρία να την εκφράσουν».

Τι κάνει έναν άνθρωπο που έχει μέσα του αυτή την ικανότητα να μην καταφέρνει να την εκδηλώσει;

«Υπάρχουν καλλιτέχνες οι οποίοι φθάνουν σε μια ορισμένη ηλικία ή σε κάποιο σημείο και από εκεί και πέρα επιλέγουν να συνεχίσουν κάνοντας αυτό που αρέσει στο κοινό και όχι αυτό που θέλουν οι ίδιοι να κάνουν. Αυτός είναι ο θάνατος του καλλιτέχνη: η κολακεία του κοινού, η υποταγή στη θέληση του κοινού. Ο καλλιτέχνης οδηγεί το κοινό, δεν το ακολουθεί».

Mafalda_paseohistΠώς «γεννήθηκε» η Μαφάλντα;

«Μια διαφημιστική εταιρεία είχε αναλάβει να κάνει μια εκστρατεία για ηλεκτρικές οικιακές συσκευές. Επειδή η μάρκα λεγόταν Μάνσφιλντ, έπρεπε να βρουν ένα όνομα που να μοιάζει. Τελικά η εκστρατεία αυτή δεν έγινε ποτέ. Εμένα μου είχαν αναθέσει να δημιουργήσω μια οικογένεια που θα χρησιμοποιούσε τις συσκευές αυτές. Δεν ξέρω για ποιον λόγο τελικώς η εκστρατεία αυτή δεν έγινε αλλά το θέμα είναι ότι από την προεργασία που είχα κάνει έμειναν κάποια σκίτσα με το πρόσωπο της Μαφάλντας. Εγώ εκείνη την εποχή είχα δημοσιεύσει ήδη κάποια σχέδια από αυτά με τη Μαφάλντα πρωταγωνίστρια και ένας φίλος που εργαζόταν σε ένα εβδομαδιαίο περιοδικό με ρώτησε αν υπήρχαν κι άλλα. Ετσι ξεκίνησα να σχεδιάζω και να δημοσιεύω διάφορες ιστορίες με τη Μαφάλντα πρωταγωνίστρια».

Τον χαρακτήρα της πώς τον φανταστήκατε; Πρώτα τη σχεδιάσατε και μετά «διαμορφώσατε» τον χαρακτήρα της; (γέλια)

«Η ιδέα ήταν να δημιουργήσω μια κανονική οικογένεια με τον πατέρα, τη μητέρα και τα παιδιά. Ηταν η εποχή που το φεμινιστικό κίνημα βρισκόταν στα φόρτε του. Σκέφτηκα λοιπόν ότι ένα κοριτσάκι, ως βασική ηρωίδα, θα ήταν ό,τι καλύτερο. Παρατήρησα μάλιστα ότι τα κοριτσάκια, τουλάχιστον στην Αργεντινή, είναι πολύ πιο ξύπνια από τα αγόρια, πιο ανήσυχα. Τα αγόρια σκέφτονται πιο καθημερινά πράγματα…».

Quino-4Γιατί συνέβαινε αυτό;

«Δεν ξέρω, ίσως και να μην ίσχυε αυτό που λέω αλλά, επειδή οι γυναίκες εμένα μου αρέσουν πολύ περισσότερο από τους άνδρες, τις βρίσκω και πιο έξυπνες». (γέλια)

Είναι μια εξήγηση… (γέλια) Πάντως, ενώ ο κόσμος άλλαξε, τη Μαφάλντα συνεχίζουμε να τη διαβάζουμε. Πώς το εξηγείτε αυτό;

«Στο Φεστιβάλ της Βαβέλ είδα ότι οι νέοι δημιουργούν εξαιρετικά κόμικς, μόνο που είναι γεμάτα βία και αίμα. Σήμερα με ρώτησε μια δημοσιογράφος πώς γίνεται η Μαφάλντα να συνυπάρχει με όλη αυτή τη βία και γιατί αρέσει ακόμη. Πιστεύω ότι υπάρχουν πολλοί άνθρωποι σήμερα που εξακολουθούν να ψάχνουν για ιδανικά, ουτοπίες, για έναν κόσμο διαφορετικό. Νομίζω ότι αυτοί οι άνθρωποι αποτελούν το κοινό της Μαφάλντας και σήμερα».

Fables-Habitat-MafaldaΤα πρόσωπα της φαντασίας είναι πιο δυνατά από τα πραγματικά;

«Οχι, η πραγματικότητα είναι πάντα πιο δυνατή».

Και όμως τα πρόσωπα της φαντασίας μοιάζουν να αντέχουν περισσότερο στον χρόνο. Πώς το εξηγείτε; Οι μεγάλοι θεατρικοί και μυθιστορηματικοί ήρωες π.χ.έχουν αντέξει ενώ υπάρχουν άνθρωποι, υπαρκτά πρόσωπα, που έχουν ξεχαστεί.Περισσότερο θυμόμαστε τον Αμλετ του Σαίξπηρ παρά τον βασιλιά της Αγγλίας.

«Ναι, αυτό είναι αλήθεια. Θυμόμαστε όμως τον Αμλετ γιατί αυτό που συμβαίνει στον Αμλετ συνεχίζει να συμβαίνει στο δωμάτιο της εξουσίας. Συνεχίζουν και σήμερα να εξοντώνουν μια κυβέρνηση, να ανεβαίνει μια άλλη και γενικώς συνεχίζεται ο αγώνας για την εξουσία. Αυτό δεν αλλάζει ούτε θα αλλάξει ποτέ. Τα έργα αυτά αντέχουν στον χρόνο γιατί η επικαιρότητα επαναλαμβάνεται… Πριν από λίγο καιρό έκανα ένα σχέδιο μαζί με έναν νεαρό που σπουδάζει ελληνική μυθολογία. Το σχέδιό μας βασίστηκε στην ιστορία του Φαέθοντος που πήρε το άρμα του Ηλιου. Σκέφτεται ο νεαρός και μου λέει όταν τελειώσαμε το σχέδιο: “Μα εγώ ζω στο 2000, τι σχέση έχω με τον Φαέθοντα; Προτιμώ να πάω να χορέψω”. Δεν του απάντησα. Σηκώνεται, παίρνει το αυτοκίνητο του πατέρα του, πάει να χορέψει, πίνει λίγο παραπάνω και τρακάρει. Ο πατέρας κοιτάζει τι μελετάει ο γιος του, βλέπει ότι ο ήρωας είχε πάρει και εκείνος το άρμα του πατέρα του και ότι τα έκανε θάλασσα. Βρίσκει τον γιο του στο νοσοκομείο με τους επιδέσμους και του λέει: “Οταν γίνεις καλά, θα συνεχίσεις τις σπουδές σου. Θα μελετήσεις τους Αιγυπτίους”. “Μα τι σχέση έχω εγώ με τις μούμιες; ” τον ρωτάει τη στιγμή που, έτσι όπως έχει καταντήσει, έμοιαζε με μούμια. Θέλω να πω ότι η Ιστορία επαναλαμβάνεται, ανεξάρτητα από το αν αυτό που κλέβει ο γιος είναι το αυτοκίνητο ή το κάρο του πατέρα του».

Ο άνθρωπος επομένως δεν αλλάζει; επαναλαμβάνεται;

«Πιστεύω ότι μας έχει αλλάξει πολύ η τεχνολογία, αν και κατά βάθος εξακολουθώ να πιστεύω ότι ο άνθρωπος δεν αλλάζει. Τα συναισθήματα, η αγάπη, το μίσος, η ζήλια, η επιθυμία για πλούτο και εξουσία, όλα αυτά διαρκούν μέσα στον χρόνο».

Αφού αυτά, που είναι τα πιο βασικά, δεν αλλάζουν, τότε γιατί οι άνθρωποι να θέλουν να ανακαλύπτουν συνεχώς καινούργια πράγματα;

«Είναι το μήλο της γνώσης που μας βάζει διαρκώς στον πειρασμό να το φάμε». (γέλια)

Οταν κάνετε ένα σκίτσο, νιώθετε ότι εκείνη τη στιγμή παλεύετε με τον χρόνο με πιθανότητες να τον κερδίσετε;

«Οφείλω να σας πω ότι δεν νιώθω καθόλου Σαίξπηρ, κύριε Λάλα». (γέλια)

Για όποιον καταφέρνει να κερδίσει με το έργο του τον χρόνο μπορούμε να πούμε ότι κατακτά την αιωνιότητα;

«Ναι, δεν είναι τυχαίο που το αρχαίο ελληνικό θέατρο συνεχίζει να είναι επίκαιρο».

Αυτή τη στιγμή πάντως και εσείς έχετε καταφέρει να είστε διάσημος σε όλον τον κόσμο.

«Οχι και σε όλον τον κόσμο. Είμαι γνωστός στη Λατινική Αμερική, στην Ευρώπη… Στην Αφρική π.χ. δεν με ξέρουν ούτε στις χώρες της Ανατολής ούτε στις ΗΠΑ».

Πώς και δεν έχει περάσει η δουλειά σας στις ΗΠΑ;

«Το δικό μου το χιούμορ δεν ταιριάζει με το χιούμορ του μέσου Αμερικανού. Αυτοί είναι συνηθισμένοι σε άλλου είδους χιούμορ. Το δικό μου σκίτσο πρέπει να κάτσεις να το κοιτάξεις, να προσέξεις τις λεπτομέρειες. Στην Αμερική οι άνθρωποι είναι συνηθισμένοι σε πιο “εύκολα” πράγματα, σε μασημένη τροφή που λέμε. Οι Αμερικανοί δεν βάζουν ποτέ ψυχή σε αυτό που κάνουν. Μπορεί να χρησιμοποιούν το μυαλό τους, την ευφυΐα τους, ποτέ όμως την ψυχή τους».

quino3Αλήθεια τι είναι το χιούμορ;

«Προσπάθησα να το καταλάβω διαβάζοντας Φρόιντ, Μπερξόν… Μετά όμως είπα στον εαυτό μου ότι ένας ναυτικός δεν κάθεται κάθε ημέρα να αναρωτιέται τι είναι το νερό. Είναι απλώς το στοιχείο με το οποίο δουλεύει. Εμένα το στοιχείο μου είναι το χιούμορ. Από εκεί και πέρα δεν μ’ενδιαφέρει να αναρωτιέμαι κάθε τόσο τι είναι αυτό».

Εχετε αναρωτηθεί τι είναι αυτό που κάνει κάποιον να γελάει;

«Οχι, γιατί δεν είμαι σε θέση να το γνωρίζω. Νομίζω ότι αν κάποτε το καταλάβω θα είναι σαν να μου σπάει κάποιος το αγαπημένο μου παιχνίδι. (γέλια) Το χιούμορ πιστεύω ότι είναι κάτι πιο μαγικό».

Τα ανέκδοτα σας αρέσουν;

«Ναι, μου αρέσουν. Αν και αναρωτιέμαι συχνά ποιος είναι αυτός που τα εφευρίσκει. Ολοι λένε: “Μου είπαν ένα ανέκδοτο…”. Κανείς δεν λέει: “Θα σας πω τώρα ένα ανέκδοτο που σκέφτηκα”. Γιατί άραγε; Ποιοι είναι αυτοί που τα δημιουργούν;».

Εσείς γελάτε με κάποιους ανθρώπους;

«Ναι, αν και λέω καμιά φορά ότι παλιά υπήρχαν, ας πούμε, ο Σαρλό, ο Μπάστερ Κίτον, ο Χονδρός και ο Λιγνός, ο Ζακ Τατί… Σήμερα δεν υπάρχουν σκηνοθέτες που να κάνουν χιουμοριστικές ταινίες».

Ο Γούντι Αλεν δεν είναι ένας τέτοιος σκηνοθέτης σήμερα;

«Ναι, αν και ο Γούντι Αλεν είναι πιο πολύ διανοούμενος».

Πώς εξηγείτε το ότι δεν υπάρχουν σήμερα καλλιτέχνες αντίστοιχοι με τον Τατί,τον Μπάστερ Κίτον και τον Σαρλό;

«Δεν ξέρω… Εμένα πάντως μου άρεσε πολύ εκείνος ο κινηματογράφος».

Τι είναι αυτό που μας κάνει να χάνουμε την επαφή με το γέλιο, με την αστεία πλευρά της ζωής;

«Μάλλον φταίει που όλοι μας έχουμε μπει πίσω από ένα “γιατί” και προσπαθούμε να βρούμε την απάντηση».

Πάντως αυτό μοιάζει σαν μια συνωμοσία ενάντια στην ψυχή μας.

«Δεν έχετε άδικο».

Εσείς ξεχωρίζετε την ψυχή από το μυαλό; Και ποιο από τα δύο πιστεύετε ότι κάνει μεγαλύτερο κακό; Το μυαλό στην ψυχή ή η ψυχή στο μυαλό;

«Αυτό είναι ένα θέμα που πάντα απασχολούσε τον άνθρωπο. Πρόσφατα διάβασα σε ένα βιβλίο ανατολικής φιλοσοφίας εκείνο που είχε πει ο Ντεκάρτ: “Σκέφτομαι, άρα υπάρχω”. Για τους ανατολικούς λαούς αυτό είναι αστείο. Οι λαοί αυτοί λένε το αντίθετο: “Αν σκέφτομαι, δεν υπάρχω”. Διότι δεν ξεχωρίζουν το σώμα από την ψυχή και τη σκέψη. Γι’ αυτούς όλα αυτά αποτελούν ένα ενιαίο σύνολο».

Ποια είναι για σας η σχέση ψυχής και μυαλού;

«Εγώ δεν είμαι Ανατολίτης…». (γέλια)

Επηρέασε η τηλεόραση τον τρόπο με τον οποίο βλέπουμε τα πράγματα;

«Πιστεύω ότι εκείνο που άλλαξε με την τηλεόραση είναι η νοοτροπία των ανθρώπων. Μπορώ να σας πω ένα παράδειγμα που μου συνέβη προσωπικά. Πήγα κάποια στιγμή σε μια δημόσια επιχείρηση και με ρώτησαν πώς ονομάζομαι. Τους είπα το όνομά μου και μου είπαν: “Α, μένετε στην οδό τάδε…”. Τους λέω: “Οχι, δεν μένω εκεί”. “Μα πώς όχι, αφού έτσι λέει ο υπολογιστής μας…”. Εχουμε φθάσει στο σημείο να πιστεύουμε περισσότερο σε αυτά που λένε οι υπολογιστές και η τηλεόραση και πολύ λιγότερο αυτά που λένε οι άνθρωποι».

Αυτό λέτε είναι εξέλιξη ή οπισθοδρόμηση;

«Νομίζω οπισθοδρόμηση. Χρειάζεσαι ας πούμε λεφτά, πηγαίνεις στην τράπεζα και σου λένε ότι το σύστημα είναι off line… Κάθεσαι και περιμένεις ώσπου να συνδεθεί ξανά. Ή το κλειδί του ξενοδοχείου… Κάποτε υπήρχαν κανονικά κλειδιά. Ρωτούσε κάποιος στη ρεσεψιόν αν είναι εκεί ο τάδε, κοίταζαν αν υπήρχε το κλειδί και ήξεραν να σου πουν αν είχε βγει. Σήμερα δεν μπορούν να σου απαντήσουν, γιατί τα κλειδιά τα αντικατέστησαν οι κάρτες…».

Ενώ έχετε κάνει πάρα πολλά σκίτσα, τι είναι αυτό που έκανε την οικογένεια της Μαφάλντας τόσο διάσημη;

«Το γεγονός ότι οι άνθρωποι ταυτίζονται πιο εύκολα με ένα πρόσωπο που βλέπουν συνεχώς, που έχει ένα όνομα. Τους είναι πιο οικείο από τα υπόλοιπα πρόσωπα, τα οποία κάθε εβδομάδα είναι διαφορετικά».

Σήμερα θα αλλάζατε κάτι στην οικογένεια της Μαφάλντας;

«Είναι 27 χρόνια που δεν κάνω πια σκίτσα της Μαφάλντας».

Αν την ξανακάνατε σήμερα, τι θα αλλάζατε;

«Ούτε που το σκέφτομαι… Αλλά σίγουρα θα ήταν διαφορετική, γιατί έχω αλλάξει κι εγώ. Σήμερα έχω τα διπλάσια χρόνια απ’ ό,τι είχα τότε. Ζω σε έναν κόσμο εντελώς διαφορετικό».

Αν μεγάλωνε η Μαφάλντα, τι γυναίκα θα ήταν;

«Δεν έχω αναρωτηθεί ποτέ».

Τι είναι η φαντασία; Ενας άλλος κόσμος;

«Νομίζω πως ναι. Με εκνευρίζει, ξέρετε, πολύ το γεγονός ότι στα όνειρά μου η φαντασία μου δουλεύει πολύ περισσότερο απ’ ό,τι όταν είμαι ξύπνιος. Ονειρεύομαι πάντα πράγματα τα οποία έχουν σχέση με φανταστικές καταστάσεις που όταν είμαι ξύπνιος δεν μου έρχονται στο μυαλό, πράγματα που στη ζωή μου δεν μπορώ να τα σκεφτώ».

Υπάρχουν πράγματα που δημιουργείτε και μετά λέτε «Μα εγώ το έκανα αυτό;».

«Ναι, μου συμβαίνει, αλλά όχι μόνο αρνητικά. Καμιά φορά και με θαυμασμό… Λέω: “Μα πώς μπόρεσα να το κάνω;”. Βέβαια τότε ήμουν πιο νέος, σχεδίαζα καλύτερα, έβλεπα καλύτερα…».

Οταν λέτε αριστερός ή δεξιός σήμερα, τι εννοείτε; Υπάρχουν αυτοί οι διαχωρισμοί;

«Πιστεύω πως όχι. Εγώ βέβαια αξιολογώ τα πράγματα με το παλιό σύστημα, το οποίο σήμερα δεν λειτουργεί πια. Για μένα ας πούμε ο Χριστός ήταν αριστερός… Τέλος πάντων, για μένα αριστερός σήμερα είναι ένας άνθρωπος που δέχεται τους μαύρους, τους ομοφυλόφιλους, τους μετανάστες…».

Εχετε συναντήσει από κοντά ανθρώπους της εξουσίας;

«Εχω γνωρίσει τον Φιντέλ Κάστρο, τον πρόεδρο Αλφονσίν και τη βασίλισσα της Ισπανίας, η οποία επισκέφτηκε κάποτε την Αργεντινή και ήμουν ανάμεσα στους καλεσμένους της ισπανικής πρεσβείας».

Καταλάβατε γιατί από αυτούς τους ανθρώπους μπορεί να κρέμονται οι άνθρωποι;

«Η προσωπικότητα του Κάστρο είναι κάτι το απίστευτο, πραγματικά εντυπωσιακό. Μια τέτοια προσωπικότητα σε υπνωτίζει και σε παρασύρει όπου θέλει αυτή».

Πώς τον γνωρίσατε;

«Με είχαν καλέσει στο κινηματογραφικό φεστιβάλ της Αβάνας ως κριτικό για τις αφίσες. Εκείνος δεχόταν αντιπροσωπείες από το κοινό και έναν έναν τον ρωτούσε από πού ερχόταν, πώς τον έλεγαν… ποια ήταν η πολιτική κατάσταση στη χώρα του… Ηθελε να ξέρει τα πάντα. Εμένα μου είπε: “Α, είσαι σκιτσογράφος… ωραία δουλειά, διασκεδαστική…”».

Πώς σας φαίνεται αυτό που λένε στην Αργεντινή: «Εχουμε δύο συγγραφείς, τον Μπόρχες και τον Κίνο»;

«Ετσι λένε; Δεν το ήξερα… Εγώ πάντως νιώθω ότι δεν φθάνω ούτε τους αστραγάλους του Μπόρχες».

Διαβάζετε λογοτεχνία;

«Δεν είμαι καλός αναγνώστης, γιατί ξεκινάω ένα βιβλίο, το αφήνω… ξεκινάω ένα άλλο, το αφήνω… Σπάνια ολοκληρώνω ένα βιβλίο».

Υπάρχουν φιγούρες άλλων σκιτσογράφων που έχετε ζηλέψει;

«Υπάρχουν ιδέες που μου αρέσουν… Μου αρέσει πολύ ένας γάλλος σκιτσογράφος, ο Σαντέ ­ γεννηθήκαμε τον ίδιο χρόνο, τον ίδιο μήνα. Θα ήθελα πολύ να σχεδιάζω όπως εκείνος».

Τι κάνει αυτός που δεν μπορείτε να κάνετε εσείς;

«Δεν ξέρω να χειρίζομαι τόσο καλά το κομμάτι που μένει λευκό γύρω από το σκίτσο. Εγώ γεμίζω όλα τα κενά, ενώ εκείνος δεν φοβάται να αφήσει κενό χώρο».

Ποιο είναι το πιο ενδιαφέρον πράγμα που έχουν δει τα μάτια σας και έχουν ακούσει τα αφτιά σας;

«Το αέτωμα του Παρθενώνα στο Βρετανικό Μουσείο. Θυμάμαι ότι η γυναίκα μου είχε συγκινηθεί μέχρι δακρύων. Οταν το είδαμε, εγώ δεν την ήξερα ακόμη την Ελλάδα. Αλλα πράγματα, εξίσου ενδιαφέροντα, ήταν το Σινικό Τείχος, το Μάτσου Πίτσου, η “Πιετά” του Μιχαήλ Αγγελου… Ενώ η “Τζοκόντα” δεν μου αρέσει ιδιαίτερα. Μου αρέσει περισσότερο η “Παρθένος των Βράχων” του Λεονάρντο».

Αξίζει να ζούμε;

«Εχω ένα σκίτσο κάποιου κυρίου που περιμένει στην ουρά για να πάρει ένα πιστοποιητικό γέννησης. Μετά πάει σε ένα άλλο γραφείο, περιμένει κι εκεί στην ουρά, δείχνει το πιστοποιητικό γέννησης και του λένε: “Τώρα πρέπει να αποδείξετε ποιος λόγος υπήρχε να γεννηθείτε”». (γέλια)

Η διαδρομή είναι το ζητούμενο ή το αποτέλεσμα;

«Δεν ξέρω, πολλές φορές αναρωτιέμαι τι θα μου είχε συμβεί αν αντί να γεννηθώ στην Αργεντινή είχα γεννηθεί στην Μπιάφρα, στο Βιετνάμ… Για ποιον λόγο γεννήθηκα στην Αργεντινή; Τι θα γινόταν ας πούμε αν οι γονείς μου αντί να πάνε στην Αργεντινή είχαν πάει στις ΗΠΑ;».

Για σας ποιο είναι το ζητούμενο σε αυτή τη ζωή; η επιτυχία; η ευτυχία; Τι;

«Ολα μαζί… Στη ζωή δεν υπάρχει ευτυχία, υπάρχουν μόνο στιγμές ευτυχίας. Η ευτυχία όσο εύκολα μπορεί να σου έρθει άλλο τόσο εύκολα μπορεί να σου φύγει. Ξυπνάς ένα πρωί και δεν κοιμάται πια μαζί σου».

Γιατί να υπάρχει τέλος;

«Ευτυχώς που υπάρχει, αλλιώς θα είχαμε μαζευτεί τόσο πολλοί που δεν θα χωρούσαμε στον πλανήτη. Για σκεφτείτε να υπήρχαν ακόμη οι αρχαίοι Ελληνες… Κάθε γενιά πρέπει να αφήνει χώρο για τις επόμενες».

Φοβάστε τον θάνατο; Τον σκέφτεστε ποτέ;

«Ναι, αν και δεν φοβάμαι αυτό που θα συμβεί μετά τον θάνατο. Φοβάμαι να πεθάνω σε μια κλινική διασωληνωμένος. Ξέρετε πώς θα προτιμούσα να πεθάνω; Οπως αυτοί που έπεσαν με το Κονκόρντ στο ξενοδοχείο στο Παρίσι».

Τι είναι αυτό που χάνει ένα παιδί όταν ενηλικιώνεται;

«Ο,τι κι αν χάνει, αυτά που κερδίζει είναι πολλά. Το πλεονέκτημα, όταν γερνάς, είναι ότι κάθε ημέρα μαθαίνεις και περισσότερα. Εχεις ακούσει περισσότερη μουσική, έχεις διαβάσει περισσότερα βιβλία, χαίρεσαι λοιπόν περισσότερο τη ζωή. Από την άλλη βέβαια, μπορεί να σου λείπουν το σεξ, το κάπνισμα… Ετσι είναι η ζωή… κάτι χάνεις, κάτι κερδίζεις».

Σας ευχαριστώ πολύ για τον χρόνο που μου διαθέσατε…

«Νομίζω ότι ήταν πολύ διασκεδαστική η κουβέντα μας. Κι εγώ σας ευχαριστώ».

Θανάσης Λάλας – 17/9/2000

Αντικλείδι , https://antikleidi.com

Συναφές: 

Εικόνες / Φωτογραφίες με νόημα (Νο31)

Εικόνες με νόημα – Ο θαυμαστός κόσμος της τηλεόρασης…

Σχετικά Άρθρα

- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -

- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -


- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -

- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -

1 σχόλιοΣχολιάστε