Γιατί οι καπνιστές συνεχίζουν να καπνίζουν

smokingΔεδομένου του πόσο επιβλαβές είναι για την υγεία, γιατί οι καπνιστές συνεχίζουν να καπνίζουν; Δεν είναι αλήθεια ότι όλοι οι καπνιστές είναι εθισμένοι για μια ζωή. Πολλοί είναι ικανοί να το κόψουν. Επίσης, δεν είναι αλήθεια ότι δεν γνωρίζουν τις συνέπειες. Έρευνες δείχνουν ότι οι καπνιστές είναι τουλάχιστον το ίδιο ενημερωμένοι, αν όχι περισσότερο, από τους μη καπνιστές όσον αφορά τους κινδύνους του καπνίσματος.


Θα υποθέταμε, λοιπόν, ότι οι καπνιστές τείνουν από τη φύση τους να ρισκάρουν περισσότερο. Ερευνες έχουν καταδείξει επίσης ότι εμπλέκονται συχνότερα σε αυτοκινητικά ατυχήματα, έχουν λιγότερες πιθανότητες να φορέσουν ζώνη ασφαλείας κ.ά.

Ωστόσο, στην πρόσφατη δημοσίευσή μας στο επιστημονικό περιοδικό PLoS One, υποστηρίζουμε ότι δεν είναι η ανάληψη ρίσκου που χαρακτηρίζει την προσωπικότητα των καπνιστών, αλλά η αδυναμία τους να καθυστερήσουν την άμεση αίσθηση ικανοποίησης (που τους προσφέρει το κάπνισμα) και να εκτιμήσουν μακροπρόθεσμα οφέλη (όπως την υγεία τους)· με άλλα λόγια έχουν έλλειψη αυτοσυγκράτησης.

Το κλειδί στην έρευνά μας είναι ένα παιχνίδι με χαρτιά, γνωστό ως πείραμα τζόγου της Αϊόβα, που χρησιμοποιείται συχνά για τη μέτρηση ανάληψης ρίσκου. Εχεις μπροστά σου τέσσερις τράπουλες. Κάθε κάρτα αντιστοιχεί σε ένα χρηματικό αποτέλεσμα: «Κέρδισες 100 δολάρια» ή «Εχασες 250 δολάρια», για παράδειγμα. Σκοπός του παιχνιδιού είναι να επιλέγεις κάρτες από όποια τράπουλα θέλεις, προσπαθώντας να συγκεντρώσεις όσο το δυνατόν περισσότερα χρήματα. Κάθε τράπουλα έχει διαφορετική απόδοση: οι δύο έχουν υψηλότερο ρίσκο αλλά συνολικά μακροχρόνιες απώλειες, ενώ οι άλλες δύο έχουν χαμηλότερο ρίσκο αλλά συνολικά μακροχρόνια κέρδη.

Οι περισσότεροι συμμετέχοντες, αφού επιλέξουν αρκετές κάρτες από διάφορες τράπουλες, μαθαίνουν να προτιμούν τις δύο «καλές» τράπουλες, σημειώνοντας κέρδη. Αντίθετα, άνθρωποι με εγκεφαλικές κακώσεις που επηρεάζουν τη λήψη αποφάσεων, αλλά και χρήστες κοκαΐνης και κάνναβης, προτιμούν τις «κακές», πιο ριψοκίνδυνες τράπουλες, και έτσι στο τέλος χάνουν. Οταν όμως το ίδιο πείραμα πραγματοποιείται με καπνιστές και μη καπνιστές, δεν παρατηρούνται διαφορές μεταξύ των δύο ομάδων, αναφέρει ο ψυχολόγος Carl Lejuez και οι συνάδελφοί του, εκτιμώντας ότι οι καπνιστές δεν είναι εξ ορισμού ριψοκίνδυνοι.

Τότε τι είναι αυτό που κάνει τη συμπεριφορά των καπνιστών να φαίνεται ριψοκίνδυνη; Πιστεύουμε ότι οι καπνιστές έχουν μικρή αυτοσυγκράτηση όταν έρχονται αντιμέτωποι με έναν άμεσο πειρασμό, κάτι που μπορεί να φανεί σαν ανάληψη ρίσκου.

Για να ελέγξουμε την υπόθεσή μας, ζητήσαμε από 100 ανθρώπους, καπνιστές και μη, να συμμετάσχουν σε μια παραλλαγή του πειράματος τζόγου της Αϊόβα, ρίχνοντας το βάρος στις μικρές διαφορές ανάμεσα στις δύο «κακές» τράπουλες. Η πρώτη τράπουλα προσφέρει άμεση ικανοποίηση, αφού οι εννέα στις δέκα κάρτες δίνουν κέρδη 100 δολαρίων. Η μία όμως στις δέκα τούς κάνει να χάσουν 1.250 δολάρια. Η δεύτερη κακή τράπουλα δεν προσφέρει τόσο άμεση ικανοποίηση, γιατί οι απώλειες είναι μικρότερες, αλλά πιο συχνές.

Στην παραλλαγή αυτή, κάθε φορά που οι συμμετέχοντες επέλεγαν μια κάρτα, τους μαρτυρούσαμε τι θα γινόταν αν είχαν επιλέξει από τις άλλες τράπουλες. Αυτό ενίσχυσε την προτίμησή τους στην τράπουλα που προσέφερε άμεση ικανοποίηση, αφού εννέα στις δέκα φορές έφερνε το πολυπόθητο αποτέλεσμα.

Οσο το παιχνίδι εξελισσόταν, διαπιστώναμε ότι οι καπνιστές επέλεγαν κάρτες από αυτή την τράπουλα μιάμιση φορά πιο συχνά από τους μη καπνιστές. Σαν να μην μπορούσαν να αντισταθούν στην άμεση ευχαρίστηση που έπαιρναν, παρά τις επικείμενες καταστροφικές συνέπειες.

Ομολογουμένως, οι διαφορές είναι λεπτές: δεν είναι το ρίσκο αυτό καθεαυτό που οδηγεί τους καπνιστές σε επικίνδυνη συμπεριφορά, αλλά η έλξη προς δραστηριότητες που στις περισσότερες περιπτώσεις είναι επικερδείς, αλλά στο τέλος αποδεικνύονται επικίνδυνες.

Αυτή η διαφοροποίηση πιστεύουμε ότι θα βοηθήσει στον σχεδιασμό πιο αποτελεσματικών στρατηγικών καταπολέμησης του καπνίσματος. Για παράδειγμα, νοσοκομεία και πανεπιστήμια έχουν ήδη αρχίσει να απαγορεύουν το κάπνισμα, όχι μόνο μέσα στα κτίρια, αλλά και στον προαύλιο χώρο. Παρόλο που αυτό εφαρμόστηκε για να μπει τέλος στο παθητικό κάπνισμα, πιστεύουμε ότι λόγω της στιγμιαίας ταλαιπωρίας που υφίστανται οι καπνιστές, παρόμοιες πρακτικές θα μπορούσαν να τους αποτρέψουν από το να καπνίσουν.

______

  *Ο κ. Eyal Ert είναι λέκτορας Επιστημών Συμπεριφοράς και Διοίκησης στο Πανεπιστήμιο Hebrew της Ιερουσαλήμ. Ο κ. Eldad Yechiam είναι καθηγητής Επιστημών Συμπεριφοράς στο Τεχνολογικό Ινστιτούτο του Ισραήλ.

  Tων Eyal Ert και Eldad Yechiam*/ The New York Times

   news.kathimerini.gr

Αντικλείδι , https://antikleidi.com

Διαβάστε επιπλέον :

Άρθρα σχετικά με το κάπνισμα

Συμβουλές για να κόψετε το τσιγάρο.

Καλύτερος ύπνος για τους μη καπνιστές

1 σχόλιοΣχολιάστε

Leave a Reply

This site uses Akismet to reduce spam. Learn how your comment data is processed.


- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -


- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -


- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -