Για τους ανήλικους, η κοινή ζωή κι η μάθηση στο σχολείο, συντελεί στην κοινωνικοποίηση και μπορεί να συμβάλλει στη δημιουργία κλίματος αμοιβαίου σεβασμού, στην κατανόηση της διαφορετικότητας ή της δυσκολίας και να διευκολύνει την ενσωμάτωση κάθε προσώπου ξεχωριστά. Με την κοινή εκπαίδευση, την ενημερότητα και τη λεκτική επεξεργασία, έχουμε τη δυνατότητα να μειώσουμε τις προκαταλήψεις, τα στερεότυπα και το φόβο μίας ασθένειας, που συνέβη σε ένα παιδί, αλλάζοντας τη ζωή του και τη δυναμική της τάξης που φοιτούσε όταν αποχώρησε προκειμένου να θεραπευτεί από μία απειλητική για τη ζωή του νόσο.
Όταν το παιδί επιστρέψει στα θρανία χρειάζεται όλη μας τη φροντίδα ώστε η επανένταξη να γίνει ομαλά, να επεξεργαστεί γνωστικοσυναισθηματικά η επιστροφή του, να προαχθεί η αλληλοκατανόηση, η αλληλοαποδοχή κι να ενισχυθεί ο δεσμός της κοινωνίας της τάξης.
Η σχολική επαν-ενσωμάτωση δεν είναι απλό λειτουργικό θέμα, αλλά και μία αναγκαία ηθική προϋπόθεση για τη μετέπειτα κοινωνική ενσωμάτωση εκείνων των παιδιών που ήταν τόσο δυνατά, ώστε κατάφεραν και σήκωσαν ένα μεγάλο βάρος στους μικρούς τους ώμους. Κι αυτό από μόνο του αποτελεί έναν άθλο κι ένα μάθημα τόσο για ανήλικους, όσο και για ενήλικους.
Με στόχο την ένταξη των παιδιών στο ρυθμό της καθημερινότητας που διατηρούσαν πριν την εισαγωγή τους στο νοσοκομείο, ειδικοί μελέτησαν την πολύχρονη εμπειρία εκπαιδευτικών επιβεβαιώνοντας τη διεθνή βιβλιογραφία και καταλήγοντας στο ότι η επιτυχής επανένταξη των μαθητών εξαρτάται, τόσο από το διδακτικό προσωπικό όσο και τους επαγγελματίες υγείας, (νοσοκόμους, θεραπευτές κ.λ.π.), μέριμνα των οποίων είναι να φροντίσουν τη μαθησιακή υποστήριξη των παιδιών, αλλά και την ψυχοπαιδαγωγική ποιότητα της ζωής τους. Ασφαλής κι επιτυχής θεωρείται η ένταξη κατά την οποία οι μαθητές αναπτύσσουν την αίσθηση ότι ανήκουν σε μία τάξη, έχουν ενδιαφέροντα κι υποχρεώσεις, διατηρείται η καλλιέργεια των κοινωνικών αλληλεπιδράσεων και των επικοινωνιακών τους δεξιοτήτων.
Σύμφωνα με θεσμικά κείμενα της Ευρωπαϊκής Ένωσης, διεθνών οργανισμών (UNESCO, ΟΟΣΑ, Παγκόσμια Τράπεζα, κλπ), η ενταξιακή εκπαίδευση αποτελεί σήμερα βασική αρχή των σχολείων και των εκπαιδευτικών συστημάτων. Η Α. Ζώνιου-Σιδέρη έχει μελετήσει κι αναφερθεί στην Ενταξιακή Εκπαίδευση & Κοινωνική Δικαιοσύνη στη Σύγχρονη Εποχή. Σύμφωνα με την Ζιώνου-Σιδέρη (1998, 2004) ο όρος ένταξη αναφέρεται «στη συστηματική τοποθέτηση ενός αντικειμένου μέσα σε ένα άλλο έτσι ώστε, κάποιος να μπορεί να θεωρήσει το πρώτο αντικείμενο ως πλήρες», ενώ ο όρος ενσωμάτωση αναφέρεται στη «μονόπλευρη προσκόλληση ενός αντικειμένου σε ένα άλλο, που έχει ως αποτέλεσμα, το πρώτο αντικείμενο να χάνει τα προσωπικά του χαρακτηριστικά».
Αντιλαμβανόμαστε πως όταν ένα παιδί επιστρέφει στο σύστημα της τάξης χρειάζεται στήριξη ώστε η επανένταξη, από το οικογενειακό ή θεραπευτικό περιβάλλον σε εκείνο της ανάπτυξης και της μάθησης, να γίνει ομαλά και με σεβασμό στον νέο του κοινωνικό ρυθμό.
Για το λόγο αυτόν, απαραίτητες θεωρούνται ορισμένες εκπαιδευτικές προϋποθέσεις ή παραδοχές:
Στη σχετική βιβλιογραφία εξετάζεται σε ένα βαθμό κι ο ρόλος των γονέων, οι οποίοι συνήθως αιφνιδιάζονται ευχάριστα και εκδηλώνουν μία στάση ευγνωμοσύνης απέναντι στο δάσκαλο/καθηγητή του παιδιού τους, όταν εκείνος προσηλώνεται με διάθεση για στήριξη δίπλα στο παιδί και στο πρόβλημα που τους απασχολεί, ενώ δημιουργεί κλίμα ασφάλειας όπου το παιδί αισθάνεται ελεύθερο να εκφράσει τις αγωνίες του.
Ανταπόκριση Οικογένειας στη Νέα Κατάσταση
Παρότι η οικογένεια έχει ήδη δείξει δείγματα γραφής προσωπικής δύναμης και συνοχής, βρίσκεται ακόμα υπό το κράτος της ψυχικής φόρτισης. Συχνά οι γονείς αισθάνονται να είναι οι ίδιοι υπεύθυνοι για την ασθένεια του παιδιού τους, πράγμα που καθιστά την επιβάρυνσή τους, εντονότερη.
Τα συναισθήματα του φόβου, της οργής, του θυμού, της ενοχής, της απελπισίας, είναι καταστάσεις που απαιτούν μακρόχρονη προσοχή και συμβουλευτική αντιμετώπιση. Οι γονείς με παιδιά που ασθένησαν μαθαίνουν να περνούν στην απαραίτητη δράση, καταπιέζοντας το θυμό ή την οργή τους. Με την αντιμετώπιση τέτοιων «δυσάρεστων» συναισθηματικών καταστάσεων, γονείς και παιδιά μαθαίνουν να αναγνωρίζουν και να επικοινωνούν τα συναισθήματά τους και γενικότερα να λαμβάνουν αποφάσεις που επιτυγχάνουν συναισθηματική αυτάρκεια και ισορροπία.
Ορισμένες οικογένειες έχουν δώσει μάχες κι έχουν σταθεί στο ύψος τους, οπότε κάθε εκπαιδευτικός θα πρέπει να επικοινωνεί ήπια και να δίνει προσοχή στην ευάλωτη κατάστασή τους. Ο εκπαιδευτικός θα πρέπει να προσανατολίζεται στα θετικά στοιχεία που διαθέτει η οικογένεια και ο μαθητής, να τα επισημαίνει, να δίνει οδηγίες, να εμβαθύνει στην πληροφορία και να δίνει τον απαιτούμενο χρόνο για απόκριση κι ανάπτυξη της μάθησης.
Η Προετοιμασία της Οικογένειας και του Μικρού Παιδιού για το Νήπιο/Σχολείο
Η είσοδος του μικρού παιδιού στο σχολείο αποτελεί μια νέα φάση στην αναπτυξιακή πορεία ζωής της οικογένειας. Είναι η περίοδος κατά την οποία το παιδί βγαίνει από το στενό και προστατευμένο οικογενειακό περιβάλλον και κοινωνικοποιείται κάνοντας τα πρώτα του βήματα στον παιδικό σταθμό, το νηπιαγωγείο ή τις πρώτες τάξεις του Δημοτικού που αποτελούν μια μικρογραφία της κοινωνίας με περιορισμούς, κανόνες, απαιτήσεις αλλά φέρουν ή καλλιεργούν και στοιχεία αυτονόμησης, εμπιστοσύνης κι εξέλιξης. Η μεγάλη αυτή αλλαγή κινητοποιεί πολλά συναισθήματα και αγωνίες τόσο στους γονείς που καλούνται να διαχειριστούν την αναπτυξιακή αυτή φάση της οικογένειας, όσο και στο παιδί που καλείται να προσαρμοστεί στις συνθήκες του παιδικού σταθμού, πόσο μάλλον όταν πρόκειται για μικρά παιδιά που βρέθηκαν να ασθενούν με απειλητικές για τη ζωή τους νόσους.
Η εισαγωγή στα νέα περιβάλλοντα, μπορεί να γίνει ασφαλέστερα με ορισμένες προσαρμογές του προγράμματος, πριν την έναρξη του σχολείου, όπως:
Η ένταξη κι η επανένταξη στο σχολείο είναι ένα κρίσιμες κι ουσιώδεις φάσεις της φυσιολογικής ψυχοκοινωνικής ανάπτυξης όλων των παιδιών που πέρασαν από μια σοβαρή, χρόνια ή απειλητική για τη ζωή τους ασθένεια. Τα παιδιά αυτά, όχι μόνο δικαιούνται να εκπαιδευτούν στο σχολείο, αλλά θα πρέπει να παροτρύνονται και να ενισχύονται προκειμένου να επιστρέψουν πλήρως στην φυσιολογική σχολική ζωή.
Τους εύχομαι μια εξαιρετική σχολική χρονιά και μία ζωή με πρόοδο και χαρά!
Σημαντική Σημείωση: Η στήριξη της οικογένειας πρέπει να γίνεται από ψυχοθεραπευτή που οπωσδήποτε έχει συγκεκριμένη ειδικότητα και πείρα στη νόσο, ώστε να συνοδεύσει την οικογένεια με σεβασμό, γνώση κι ευαισθησία στο δύσκολο μονοπάτι της.
****
της Χαρίκλειας Μανουσάκη – Επαγγελματίας Ψυχικής Υγείας – Συστημική Σύμβουλος, NLP, Marte Meo, EFT, Play Therapy, Coaching – 697 44 77 556
by Αντικλείδι , https://antikleidi.com
Δείτε όλα τα άρθρα της Χαρίκλειας Μανουσάκη ΕΔΩ αλλά κι ΕΔΩ