Ο Ιερός Αυγουστίνος έζησε περί το 400 μ. Χ. Γεννήθηκε στη Βόρεια Αφρική και έλαβε λατινογενή παιδεία. Έτσι εξηγείται και η δυσκολία που είχε με την ανάλυση της αρχαίας ελληνικής γραμματείας.
Αρχικά, στράφηκε στον Μανιχαϊσμό, που ως κεντρικό δόγμα του είχε την ύπαρξη δύο υλικών κόσμων, του φωτός και του σκότους. Του καλού και του κακού. Όμως, ο υλισμός του Μάνυ δεν ταίριαζε ιδιαίτερα στον Αυγουστίνο κι έτσι στράφηκε στις Πλατωνικές «Ιδέες» που ήταν και περισσότερο του συρμού την εποχή εκείνη. Άλλωστε, το γνωστικό του υπόβαθρο δεν ήταν επαρκές για την βαθύτερη μελέτη και άλλων Ελληνικών φιλοσοφικών Σχολών.
Φυσική συνέπεια του Πλατωνισμού του, όπως αναφέρει και ο ίδιος, ήταν και ο προσηλυτισμός του στον Χριστιανισμό που την εποχή εκείνη προστατευόταν και κρατικά. Ο Αυγουστίνος δεν αρκέστηκε στο ότι ασπάστηκε τον Χριστιανισμό. Ξεκίνησε και τις διώξεις εναντίον των αιρετικών, εγκαινιάζοντας έτσι και φιλοσοφικά τον Μεσαίωνα.
Άγιος Αυγουστίνος – Marco Zoppo – περίπου 1468
Εναντιώθηκε στους Μανιχαϊστές, τους Δονατιστές αλλά κυρίως στους οπαδούς του εξαιρετικού Πελάγιου, που πίστευαν στην ελεύθερη βούληση και την προσωπική ευθύνη του χειραφετημένου ανθρώπου. Αυτό ήταν λογικό να επισύρει την έχθρα του Ιερού Αυγουστίνου, του «δόκτορος του προκαθορισμού» που εναπόθετε κάθε ενέργεια του ανθρώπου στη θεία πρόνοια. Έτσι, τα γραπτά του Πελάγιου αλλά και οι ίδιοι οι οπαδοί του εξαφανίστηκαν. Ο Ιερός Αυγουστίνος αλλά και το επίσημο Κράτος τους εξαφάνισαν.
Για να συγχωρεθούν οι αμαρτίες του, ο Αυγουστίνος, θεώρησε καλό να ασπαστεί αναχωρητικά, μοναστικά και πλαίσια κοινοτισμού και φιλίας κατά τα πρότυπα του Κικέρωνα. Τον λογαριασμό των απόψεών του που έγιναν επίσημη εκκλησιαστική φιλοσοφία, τον «πλήρωσαν» βεβαίως οι αιρετικοί.
Βέβαια, ο Αυγουστίνος δεν αρνήθηκε την αξία της μελέτης της Λογικής, της Γραμματικής και των «Ελευθέριων Τεχνών», αλλά τις έβλεπε ως υπηρέτριες της Θεολογίας, ως τρόπο κατανόησης των Γραφών. Η σχιζοειδής αυτή του στάση, αντικατοπτρίζεται στις αντιφατικές προσταγές του: «πρέπει να κατανοήσεις για να πιστέψεις» και: «πρέπει να πιστέψεις αν είναι να κατανοήσεις» και: «η πίστη αναζητά, ενώ η νόηση ανακαλύπτει».
Ο Αυγουστίνος στον παρόντα κόσμο ευνόησε διώξεις, αντί-αιρετική παράνοια και μίσος για την ελεύθερη βούληση, η οποία εκλογικεύει και καθιστά ηθικά τα ανθρώπινα υποκείμενα.
Οι «Γήινες Πόλεις» δεν είχαν να προσφέρουν τίποτα στους ανθρώπους. Κατά τον Αυγουστίνο, θα έπρεπε να εναποθέσουν τις ελπίδες τους στις «Ουράνιες Πόλεις».
Συνεπώς, ο Αυγουστίνος, ήταν αυτός που προμήθευσε με φιλοσοφικά πυρομαχικά τον Μεσαίωνα των προλήψεων, των διώξεων και της Ιεράς Εξέτασης.
***
Παναγιώτης Ιακωβής (ΜD PhD) Επεμβατικός Καρδιολόγος,
Διδάκτωρ Ιατρικής Σχολής Πανεπιστημίου Αθηνών
(Τμήμα Ιστορίας και Φιλοσοφίας Επιστήμης ΕΚΠΑ)
Πίνακας αρχής: Το όνειρο του Αγίου Αυγουστίνου – Gustav Gwozdecki
Αντικλείδι , https://antikleidi.com
