Κοινωνικά παλίμψηστα

Ο Γαληνός, προσωπικός γιατρός του Ρωμαίου αυτοκράτορα Μάρκου Αυρήλιου τον 2ο μ.Χ. αιώνα, θεωρείται ο δεύτερος σε σπουδαιότητα Έλληνας γιατρός της αρχαιότητας μετά τον Ιπποκράτη.

Το έργο του «Για τα μείγματα και τις δυνάμεις των απλών φαρμάκων», μεταφρασμένο στα συριακά, ήρθε στο φως από ένα παλίμψηστο του 6ου μ.Χ. αιώνα, που είχε καλυφθεί τον 11ο αιώνα από χριστιανικούς ψαλμούς. Μεταφράσεις όπως αυτή βοήθησαν στο να γίνει γνωστό το έργο της ελληνικής αρχαιότητας στον αναδυόμενο εκείνη την εποχή αραβικό κόσμο.

Ένα διαφορετικό παλίμψηστο φαίνεται ότι άρχισαν να «ξύνουν» κάποιες σύγχρονες κοινωνίες όπως οι Δανοί, που κατατάσσονται σταθερά ανάμεσα στους πληθυσμούς με κορυφαίες επιδόσεις στα «αθλήματα» της χαράς και της ευζωίας.

Η πρωτεύουσά τους, η Κοπεγχάγη, θεωρείται ότι προσφέρει ένα από τα καλύτερα αστικά περιβάλλοντα. Τέτοιες αξιολογήσεις και κατατάξεις λαμβάνουν υπόψη αντικειμενικούς, μετρήσιμους παράγοντες (εισόδημα, ευκαιρίες απασχόλησης, μόρφωσης και ψυχαγωγίας, υπηρεσίες υγείας, κοινωνική μέριμνα, προστασία και ποιότητα του περιβάλλοντος, επίπεδα εγκληματικότητας, πολιτική σταθερότητα, ελαχιστοποίηση διαφθοράς).

Ομως, αυτό που κάνει τη διαφορά είναι η εμπεδωμένη πεποίθηση για διαρκή αναδιανομή των υψηλών φόρων προς όφελος του κοινωνικού συνόλου και η ενσωμάτωση συγκεκριμένων πρακτικών για υψηλής ποιότητας κοινωνική αλληλεπίδραση.

Ο σχετικός όρος που χρησιμοποιείται είναι η λέξη «χίγκα» (hygge), ο οποίος μάλιστα λεξικογραφήθηκε το περασμένο καλοκαίρι στο λεξικό της Οξφόρδης.

Η ανθρώπινη ευτυχία δεν εδράζεται στη χωρίς κοινωνικά ερείσματα παραγωγή πλούτου και την απατηλή αύξηση του κατά κεφαλήν εισοδήματος, αλλά στη δυνατότητα ουσιαστικής επικοινωνίας με τους συνανθρώπους μας, τη δημιουργία ευκαιριών για από κοινού χαλάρωση μέσα σε μια παρέα που παίζει ένα διασκεδαστικό παιχνίδι ή προετοιμάζει και μοιράζεται ένα γεύμα, την ψυχική αποφόρτιση μέσα από μια ήρεμη και ειλικρινή συζήτηση για προσωπικά ζητήματα, θέματα της επικαιρότητας, μια καλή ταινία ή ένα ενδιαφέρον βιβλίο.

Με αυτούς τους τρόπους σφυρηλατούνται και ενδυναμώνονται οι κοινωνικοί δεσμοί, αναπτύσσεται η έννοια του «συνανήκειν», καλλιεργούνται και αναδεικνύονται οι βαθύτερες, λεπτότερες και εναργέστερες πτυχές του ανθρώπινου ψυχισμού.

Είναι η δυναμική των ανθρώπινων κοινοτήτων που πρέπει να αποκαταστήσουμε, επανερχόμενοι σε κοινωνικές πρακτικές γνωστές από τις απαρχές της ανθρωπότητας, εφευρίσκοντας όπου χρειάζεται νέες συλλογικότητες, επαναφέροντας κάποιες παλαιότερες μορφές τους.

Αυτά τα κοινωνικά παλίμψηστα πρέπει να τα «ξύσουμε» προσεκτικά, απομακρύνοντας το επιφανειακό στρώμα που έχει εγγράψει η κοινωνικά ανερμάτιστη λειτουργία της στενά οικονομίστικης «αγοράς», ώστε να αναδειχθούν οι κανόνες συλλογικότητας ενεργών ανθρώπων κι όχι παραθέσεις ψυχρών οικονομετρικών στοιχείων.

***

* Επίκουρος καθηγητής Ιατρικής Φυσικής – Υπολογιστικής Ιατρικής του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου Θράκης, (Ph.D.)2

Πηγή: efsyn

by Αντικλείδι , https://antikleidi.com