Ντενί Γκετζ – Ο Ερατοσθένης κι η μέτρηση του Νείλου


Οι κήποι του Μουσείου ήταν ένα από τα πιο ευχάριστα μέρη της πόλης· εναλλάσσονταν με τις αυλές, ζωσμένοι από δροσερές στοές με περίκομψες κιονοστοιχίες. Ο Θεόφραστος ακολούθησε τον Ερατοσθένη. Η υποδοχή του σχεδίου του τον είχε προβληματίσει.

Διέσχισαν αμίλητοι τον βοτανικό κήπο, περνώντας δίπλα από τα κιγκλιδώματα του ζωολογικού πάρκου και μπροστά από το βωμό που ήταν αφιερωμένος στις Μούσες. Ο Θεόφραστος προσπάθησε να περάσει όσο το δυνατόν πιο μακριά από το αλσύλλιο με τη φρικτή αίθουσα των ζωοτομών. Άθελά του αφουγκραζόταν, για να βεβαιωθεί ότι δε θα άκουγε πάλι ουρλιαχτά.

«Είναι αλήθεια αυτό που είπε ο Κλίτανδρος;» ρώτησε απότομα τον Ερατοσθένη.

«Έχει δίκιο!» ξέσπασε εκείνος· δεν περίμενε παρά μιαν αφορμή.

«Ποτέ κανένας δε μέτρησε μια τόσο μεγάλη απόσταση».

«Κι αυτοί οι βηματιστές, υπάρχουν πραγματικά; Έχεις βρει κανέναν;»

«Όχι ακόμα».

Γύρισαν πίσω. Φτάνοντας στην είσοδο του Μουσείου, ο Ερατοσθένης κάθισε σ ένα από τα πέτρινα καθίσματα, στη μεγάλη αίθουσα που είχαν κυκλική διάταξη για να διευκολύνονται οι οικότροφοι στις διαλογικές τους συζητήσεις. Ο Θεόφραστος έμεινε όρθιος.

«θέλεις πραγματικά να το κάνεις;” ρώτησε ξαφνικά τον Ερατοσθένη.

«Ποιο;» απάντησε αυτός χαμένος στις σκέψεις του.

«Το εγχείρημα, τη μέτρηση».

«Α, ναι!» φώναξε αυθόρμητα.

Ο Θεόφραστος συγκινήθηκε. Μήπως μπορούσε να βοηθήσει;

«Τι σου χρειάζεται συγκεκριμένα;»

«Καταρχάς ένα πλοίο. Έπειτα, πρέπει να έχω πρόσβαση σε όλα τα διοικητά έγγραφα… να μπορώ να συμβουλευτώ τα κτηματολόγια… να μπορώ να χρησιμοποιήσω τα ρυμουλκά… και να έχω την υποστήριξη του στρατού για την ασφάλειά μας, αφού ο Νείλος δεν είναι και τόσο ασφαλής στις μέρες μας, όσο και για τη φύλαξη των σημαδιών που θα τοποθετούμε στο τέλος της κάθε διαδρομής μας. Βλέπεις», είπε με συντριβή, «πρόκειται για μιαν αληθινή εκστρατεία!»

«Λοιπόν, δεν έχεις παρά να τα ζητήσεις όλα αυτά! Αν κρίνω απ’ όσα μου είπες, δεν μπορεί παρά να είναι μια επίσημη επιχείρηση. Το λιγότερο που μπορούν να κάνουν είναι να σου τα παραχωρήσουν. Πρέπει να ζητήσεις την προσωπική υποστήριξη του βασιλιά, όχι απλώς την έγκρισή του. Οφείλει να κινητοποιήσει τη διοίκηση και να χρηματοδοτήσει πλήρως την αποστολή».

«Ποτέ μου δεν έχω ζητήσει τίποτε από τον Λάγο».

«Πρέπει! Δεν είναι πια ο μαθητής σου, είναι ο βασιλιάς σου. Έτσι δεν τον αποκάλεσες πριν από λίγο;»

Ο Ερατοσθένης αναζητούσε βηματιστές. Οι μόνοι που κατάφερε να εντοπίσει ήταν πολύ ηλικιωμένοι για να αναλάβουν μια τέτοια επιχείρηση. Κινητοποίησε τους συνεργάτες του Ο Νίκιππος, που θυμήθηκε ότι είχε διαβάσει πρόσφατα ένα σύγγραμμα το οποίο αναφερόταν στα κατορθώματα των βηματιστών του Στρατηλάτη, συμβουλεύτηκε τους Πίνακες του Καλλίμαχου. Ανακάλυψε το έργο Οι σταθμοί της πορείας τον Αλεξάνδρου.


Το βιβλίο, ευκολοδιάβαστο, είχε γραφτεί από τους δύο διασημότερους βηματιστές του Αλεξάνδρου, που τον είχαν συνοδέψει σε όλες του τις εκστρατείες. Τον Διογνήτη και τον… Βήτωνα! Άραγε αυτός ο τελευταίος είχε κάποια σχέση με τον προσωπικό σωματοφύλακα της βασίλισσας;

Ο Βήτων του Στρατηλάτη ήταν προπάππος του Βήτωνα της Βερενίκης.

Στα νιάτα του, στην Κυρήνη, ο Βήτων είχε ακούσει να μιλάνε γι’ αυτόν τον πρόγονο, ο οποίος ήταν το καμάρι της οικογένειας, αυτός που είχε κυριολεκτικά μετρήσει την πορεία του Αλεξάνδρου. «Όπως ήταν φυσικό, έγινα κι εγώ με τη σειρά μου βηματιστής».

«Νόμιζα πως ήσουν αξιωματικός».

«Είμαι».

«Μπορείς να ξαναδουλέψεις ως βηματιστής;»

«Είμαι στην υπηρεσία της βασίλισσας».

«Εγώ σε ρώτησα μόνο αν μπορείς».

«Είμαι στην υπηρεσία της βασίλισσας».

Ο Βήτων δεν ήταν απλώς σωματοφύλακάς της. Η βασίλισσα του είχε απόλυτη εμπιστοσύνη και δεν ήθελε σε καμιά περίπτωση να τον αποχωριστεί.

Αναγκασμένος να επεκτείνει τις έρευνες του και σε άλλες χώρες, ο Ερατοσθένης έστειλε αγγελιοφόρους στην Ελλάδα, τη Μακεδονία, τη Σελεύκεια. Έτσι ακριβώς έκανε κι όταν αναζητούσε κάποιο σημαντικό σύγγραμμα.

Λίγες μέρες αργότερα τον κάλεσε η Βερενίκη. Του ανακοίνωσε ότι συμφωνούσε τελικά να λάβει μέρος ο Βήτων στην αποστολή.

«153,154,155…» Το άδειο στάδιο αντηχούσε από τη δυνατή και μονότονη φωνή.

Τα ελαφρά μποτίνια του βηματιστή πατούσαν με σβελτάδα και σιγουριά στο χώμα.

«156, 157, 158…» Ατάραχη η φωνή συνέχιζε να μετράει τα βήματα. «… 273,274».

Ο Βήτων είχε φτάσει στην άκρη της πίστας.

«274!» Ο προπονητής κοίταξε την κλεψύδρα. «Πάλι βιάστηκες! Μ’ αυτόν το ρυθμό δε θα αντέξεις για πολύ. Αντίθετα, βελτιώθηκες ως προς τη σταθερότητα. Πάμε πάλι!»

Ο Βήτων ξεκίνησε για ένα νέο γύρο της πίστας, με τον προπονητή του όρθιο πάνω σ’ ένα μόνιππο- το άλογο, ήρεμο, προχωρούσε πλάι στο βηματιστή.

«1, 2, 3, 4…» Ο ρυθμός της φωνής συντονιζόταν ακριβώς με αυτόν του βαδίσματος. Ο Βήτων «άκουγε» τις μεταβολές στο ρυθμό του και τις διόρθωνε.

Οι δύο άντρες δούλευαν από το πρωί. Όταν τελείωσε η προπόνηση, ο Βήτων κατευθύνθηκε προς την αίθουσα του μασάζ, κάθιδρος και με τα πόδια του να καίνε.

Το πρώτο στάδιο της προπόνησης συνίστατο στο «να βρει το βηματισμό του»: το διασκελισμό που τον βόλευε περισσότερο. Μόλις αυτός καθοριζόταν, θα έπρεπε να εξασκηθεί ώστε να τον διατηρεί κατά τη διάρκεια των μεγάλων αποστάσεων. Το μυστικό του βηματιστή ήταν το σταθερό βήμα και βασιζόταν σε μιαν απλή αρχή: ο αριθμός των βημάτων του θα έδινε το μήκος της απόστασης που είχε διατρέξει.

Ο Βήτων είχε επιλέξει ως προπονητή αυτόν που τον είχε προετοιμάσει τόσο καλά για την Ολυμπιάδα.

Οι προπονήσεις συνεχίζονταν, οι επιδόσεις άρχισαν να ισορροπούν, ο ρυθμός βελτιωνόταν.

«Πρόσεχε το βήμα σου! Την ταχύτητά σου!» του επαναλάμβανε συνέχεια ο προπονητής. «Προσπάθησε να βελτιώσεις την κανονικότητα. Θα ’πρεπε να κάνεις από 240 μέχρι 250 βήματα σε κάθε γύρο. Εξακολουθείς να βιάζεσαι!»

Ο Βήτων προσπαθούσε. Ήξερε ότι έπρεπε να συνηθίσει να μη σκέφτεται όσο περπατούσε. Οι σκέψεις ενεργοποιούν τις συγκινήσεις και η συγκίνηση επηρεάζει το ρυθμό. Αυτό τελικά ήταν και το πιο δύσκολο. Να μη σκέφτεσαι. Να αφήσεις το σώμα σου να μετατραπεί σε μηχανή.

«Τους γοφούς σου! Η κίνηση πρέπει να ξεκινάει από τους γοφούς, όχι από τις γάμπες, το ξέχασες; Πρέπει να ξαναβρείς αυτή τη δυναμική. Παλιά κατείχες άψογα την τεχνική».

Ο Ερατοσθένης πήγαινε συχνά να παρακολουθήσει την προπόνηση, για να διαπιστώσει την πρόοδο του βηματιστή του. Το σώμα του Βήτωνα ήταν ένα όργανο μέτρησης. Από την αξιοπιστία του εξαρτιόταν σε μεγάλο βαθμό η επιτυχία του εγχειρήματος.

«Όταν θα έχεις καταφέρει να κάνεις είκοσι γύρους με τον ίδιο αριθμό βημάτων κάθε φορά, θα είσαι πάλι όπως και πριν, ο καλύτερος βηματιστής που έχω ποτέ εκπαιδεύσει».

Κανονικότητα, σταθερότητα, αντίσταση, αντοχή.

Η πίστα του σταδίου της Αλεξάνδρειας είχε μήκος ακριβώς ένα στάδιο! Ύστερα από μερικές εβδομάδες σκληρής προπόνησης, ο Βήτων κατάφερε να κάνει το γύρο του σταδίου με 240 βήματα ακριβώς, εκτελώντας στη σειρά δυο με τρεις δεκάδες γύρους, χωρίς να σταματάει. Όπως έλεγε και ο προπονητής του, είχε πια «το βήμα στο πετσί του».

Ο Βήτων ήταν έτοιμος να μετρήσει το Νείλο.

Ντενί Γκετζ – Τα αστέρια της Βερενίκης

Δείτε και το άρθρο “Η μέτρηση της ακτίνας της Γης, της Σελήνης και του Ήλιου από τον Ερατοσθένη

by Αντικλείδι , https://antikleidi.com

Σχετικά Άρθρα

- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -

- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -


- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -

- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -