Ανδρέας Καρκαβίτσας – Το καλυβάκι

Σαν σήμερα, 24 Οκτωβρίου 1922, έφυγε από τη ζωή, ο μεγάλος λογοτέχνης Ανδρέας Καρκαβίτσας

Εκείνο που μου έκαμε τη μεγαλύτερη εντύπωση εδώ, – λίγες μέρες έχω- είναι τα ονόματα των γυναικών. Ένα με τ’ άλλο γίνονται χρυσοί κρίκοι αλυσίδας μακρινής και μας φέρνουν ίσα, κατάϊσα στα Βυζαντινά τα χρόνια. Ρήγαινα, Δούκαινα, Ρήνη, Αργυρή, Ζωή, Αρετή, Αμερσούδα, Μελισσινή, Σκαρλάτη. Και άλλα πόσα !

Μελέτη χρειάζεται γι αυτά, μάζεμα και μελέτη. Μα εγώ καιρό δεν έχω’ ούτε ή δουλειά μου είναι τέτοια. Εγώ απλώς προσέχω, ρωτώ, αυτιάζομαι και συμπεραίνω. Τι; Εκείνο που συμπεραίνει καθένας πού μελετά το λαό: Πως αυτός και μόνος είναι η εθνική κιβωτός. Όλοι εμείς οι άλλοι είμαστε μπάσταρδοι. Το κράτος πού φροντίζει με τα σχολεία του να μορφώσει δήθεν το λαό κάνει ακριβώς το αντίθετο, γκρεμίζει τα εθνικά του θεμέλια.

Μπορεί να του διδάσκει την ιστορία του, την καταγωγή του τις παραδόσεις του, τα ιδανικά του μα του κάκου ! Τού τα λέει το σχολείο του τα διδάσκει το βιβλίο. Τα μαθαίνει, ενθουσιάζεται, μα ως εκεί. Μέσα στο αίμα του δε μπαίνουν στις ίνες τις λεπτές πού βασιλεύει η συγκίνηση, δε φτάνουν. Δηλαδή – να είμαστ εξηγημένοι – δε φτάνουν όπως φτάνει έξαφνα μιά παράδοση πού χύνεται από τό στόμα της γιαγιάς ή τού παππού.

Ρηγαινα, Δούκαινα, Αμερσούδα. Μελισσινή … τι ξύπνημα και τι ξάφνισμα! Ζωηροί πίνακες μορφών, στολών, κομμώσεων τελετών, θρύλων, ψυχής ανατρίχιασμα.

Η κυρά Ρήνη του Σκληρού
κ’ η Αρετή του Δούκα
κ’ η Χρυσοκουβουκλιώτισσα
πανέμπνοστα κορίτσια.

Νάτες πάλι ξεπηδούν ολοζώντανες. Τώρα φορούν σαλβάρια και χτενίζονται αλλιώτικα και αναζώνονται φτωχικά. Κατατρεγμένες από την τύχη τής φυλής, έφυγαν στα ψηλά βουνά, κούρνιασαν μέσα στα δάση, χώνεψαν στο ταπεινό καλυβάκι τους.

Μα δεν πέθαναν. Τα κορμιά τους μπορεί ν΄ άλλαξαν, οι μορφές τους μπορεί να τράχυναν, μα η ψυχή τους απόμεινε ίδια. Η Βυζαντινή φωτιά κρύβεται ακόμα μέσα τους, όπως στό καλάμι τού Προμηθέα. Και πάει αμείωτη από μάνα σε παιδί, από παιδί σ αγγόνι, και κατεβαίνει ως εμάς και θα κατέβει ακόμη ως να φτάσει στη γενεά που θα κάμει το μεγάλο θαύμα

Ε!  σεις κυράδες των μεγάλων των σπιτιών είναι οι γεννήτρες τών ηρώων: Προσκυνάτε τις.

Μυτιλήνη

Α. Καρκαβίτσας 

Λησμονημένες σελίδες

***

Η λησμονημένη αυτή σελίδα είναι από το “Πανελλήνιο Ημερολόγιο Λέσβου” του 1914 (σελ 288-9). Μας την έστειλε ο κ. Αλκ. Γεωργαντέλης . Περιοδικό Νέα Εστία -1936

Ο Ανδρέας Καρκαβίτσας (Λεχαινά, 12 Μαρτίου 1865 – Μαρούσι, 24 Οκτωβρίου 1922) ήταν Έλληνας λογοτέχνης. Υπήρξε ένας από τους τρεις μεγάλους εκπροσώπους της ηθογραφίας, μαζί με τους Αλέξανδρο Παπαδιαμάντη και Γεώργιο Βιζυηνό και ο κατ’ εξοχήν εκπρόσωπος του νατουραλισμού στη νεοελληνική λογοτεχνία. Τα πιο διάσημα έργα του είναι το μυθιστόρημα Ο ζητιάνος, και η συλλογή διηγημάτων Λόγια της πλώρης

by Αντικλείδι – https://antikleidi.com