Ο οικογενειακός αστερισμός

Πολλές φορές επικρατεί η λανθασμένη άποψη ότι τα παιδιά που έχουν γεννηθεί και μεγαλώσει στην ίδια οικογένεια θα πρέπει να έχουν τον ίδιο ή παρόμοιο χαρακτήρα. Όμως μπορεί σημαντικά πράγματα όπως οι γονείς, το σπίτι, η γειτονία, το σχολείο, η πόλη, να παραμένουν σταθερά αλλά τα αδέλφια μεταξύ τους να παρουσιάζουν από αρκετές ως τεράστιες διαφορές στον τρόπο που συμπεριφέρονται και στη προσωπικότητα τους.

Η μοναδικότητα του κάθε ανθρώπου είναι ένα θέμα που έχει απασχολήσει όλες τις θεωρίες της ψυχολογίας οι οποίες προσπαθούν να κατανοήσουν το πώς γινόμαστε ο κάθε ένας από εμάς αυτό το ξεχωριστό και μοναδικό ον μέσα στα δισεκατομμύρια των άλλων που κατοικούν πάνω σε αυτόν τον πλανήτη. Ο Alfred Adler με την ατομική ψυχολογία του, εκτός των άλλων εννοιών και ιδεών που εισήγαγε, μίλησε και για το πως η σειρά γέννησης των παιδιών μέσα στην οικογένεια μπορεί να επηρεάσει ως ένα βαθμό την προσωπικότητα τους.

Παρατήρησε λοιπόν στα πλαίσια των κοινωνικών παραγόντων που επηρεάζουν τη διαμόρφωση της προσωπικότητας μας ότι ανάλογα με τη σειρά γεννήσεως μας μέσα στην οικογένεια προσλαμβάνουμε διαφορετικές εμπειρίες τόσο από τους γονείς μας όσο και από το υπόλοιπο κοινωνικό πλαίσιο, τις οποίες τις ερμηνεύουμε και τις αφομοιώνουμε με διαφορετικό τρόπο ο καθένας από εμάς επηρεασμένοι επίσης από τη θέση που κατέχουμε στο οικογενειακό μας σύστημα.

Ο οικογενειακός αστερισμός, όπως το ονόμασε, περιλαμβάνει τόσο τα παιδιά που βρίσκονται εν ζωή όσο και αυτά που ή δεν πρόλαβαν να γεννηθούν ή  δεν ζουν πια ή που για κάποιο λόγο κρατείτε μυστική η ύπαρξη τους. Για τις τρεις τελευταίες περιπτώσεις, ακόμα και αν γίνεται μεγάλη προσπάθεια να αποσιωπηθούν, τα μέλη της οικογένειας και η προσωπικότητα των υπολοίπων παιδιών υποσυνείδητα μπορεί να επηρεαστούν. Ο οικογενειακός αστερισμός εκτός από τη σειρά γέννησης δίνει σημασία στο φύλο (για παράδειγμα είναι διαφορετικά τα βιώματα σε ένα αγόρι ανάμεσα σε μια μεγαλύτερη και μια μικρότερη αδελφή από το αντίθετο) αλλά και στη διαφορά ηλικίας μεταξύ των αδελφών (η μεγάλη διαφορά ανάμεσα τους σχεδόν τα μετατρέπει σε μοναχοπαίδια).  Τα χαρακτηριστικά που ο Adler διέκρινε σύμφωνα με τη σειρά γεννήσεως είναι τα εξής:

• Το πρωτότοκο παιδί έχει ζήσει για κάποιο χρονικό διάστημα σαν μοναχοπαίδι και με αυτή του την ιδιότητα είναι το επίκεντρο της προσοχής και της αγάπης των γονιών του και του περιβάλλοντος του κάτι που χάνει ξαφνικά με τον ερχομό του νέου μέλους στην οικογένεια. Το γεγονός αυτό του προκαλεί έντονα συναισθήματα από την απώλεια της πρωτοκαθεδρίας και ζήλια. Συνήθως οι ευθύνες που αναλαμβάνει στην προστασία και την φροντίδα του μικρότερου αδελφού κάνουν το πρωτότοκο παιδί πιο γρήγορα σοβαρό και υπεύθυνο. Οι ηγετικές τάσεις και η προστασία προς τους πιο αδύναμους μαζί με τον φόβο της απώλειας της  εξέχουσας θέσης μπορεί να τον συνοδεύουν στην υπόλοιπη ζωή του.
• Το δεύτερο παιδί από την αρχή έχει μάθει να μοιράζεται για αυτό και μπορεί να είναι πιο συνεργάσιμο σε σχέση με τα υπόλοιπα. Ζει στη σκιά του μεγαλύτερου αδελφού και προσπαθεί να ξεχωρίσει, να τραβήξει την προσοχή και να κάνει αισθητή την παρουσία του. Στην προσπάθεια του αυτή συνήθως αναπτύσσει τελείως διαφορετικά χαρακτηριστικά  από το πρωτότοκο παιδί και μπορεί να έχει επαναστατικές και φιλόδοξες τάσεις.
• Το μεσαίο παιδί, που μπορεί αυτή την ιδιότητα να έχουν από  ένα και πάνω παιδιά στην οικογένεια ανάλογα με το πόσα αδέλφια συνολικά υπάρχουν, αισθάνεται συμπιεσμένο ανάμεσα στους προνομιούχους (πρωτότοκο και  μικρότερο) με αποτέλεσμα από τη μία να θεωρεί ότι αδικείται από την άλλη όμως να δέχεται λιγότερες πιέσεις και απαιτήσεις από το περιβάλλον του.
• Το μικρότερο παιδί είναι το πιο χαϊδεμένο σχεδόν από όλους και για αυτό έχει μάθει να περιμένει τα πάντα έτοιμα και κατά κάποιο τρόπο να εκμεταλλεύεται τους υπολοίπους. Δεχόμενο αρκετά ερεθίσματα από τα μεγαλύτερα αδέλφια του αναπτύσσεται γρήγορα και συχνά μεγαλώνοντας αποκτάει μια υπερδραστηριότητα σε πολλούς τομείς σε μια προσπάθεια να φύγει από τη σκιά των άλλων.
• Το μοναχοπαίδι ουσιαστικά δεν έχει να ανταγωνιστεί κανένας άλλον παρά μόνο τους ίδιους του τους γονείς. Ζώντας συνέχεια σαν το επίκεντρο του κόσμου σίγουρα δεν ενθουσιάζεται με την ιδέα του μοιράσματος. Το πόσο γρήγορα θα βρεθεί σε ένα περιβάλλον, όπως του παιδικού σταθμού, που παύει να είναι το επίκεντρο της προσοχής θα επηρεάσει σημαντικά την προσωπικότητα του. Οι αρκετές ώρες της ημέρας με την παρέα ενήλικων ατόμων το κάνουν να ωριμάσει πιο γρήγορα και να μπορεί εύκολα να αλληλεπιδράσει μαζί τους.

Σύμφωνα λοιπόν με τον Adler ο οικογενειακός αστερισμός μπορεί να διαμορφώσει τις προσωπικότητες και τα χαρακτηριστικά των ανθρώπων. Υπάρχουν σίγουρα πολλοί περισσότεροι παράγοντες που μας διαμορφώνουν τόσο στην παιδική μας ηλικίας όσο και αργότερα όμως η ατομική ψυχολογία δίνει μια πρώτη απάντηση στους γονείς που αναρωτιούνται γιατί τα παιδιά τους είναι τόσο διαφορετικά μεταξύ τους.

_______________________

Πηγές:

• Γιαννακοπούλου Λ., Παπατριανταφύλλου Σ. (2010), Σχέσεις και Επικοινωνία στην Οικογένεια Συμβουλευτική Γονέων, Εκδόσεις Π. Ασημάκης.
• Μαλικιώση-Λοΐζου, Μ. (1999), Συμβουλευτική Ψυχολογία, Εκδόσεις Ελληνικά γράμματα.

   ~ maxmag.gr

by Αντικλείδι , https://antikleidi.com

Συναφές: 

Πώς επηρεάζει η σειρά της γέννησής μας την ψυχολογία μας

Κανόνες και απαγορεύσεις στην οικογένεια