Όταν δουλεύω ξεκουράζομαι
Το να ψάχνεις δεν σημαίνει τίποτα στη ζωγραφική. Σημασία έχει το να βρίσκεις.
*
Αν ξέρουμε ακριβώς τι θέλουμε να ζωγραφίσουμε, τότε για ποιο λόγο να το φτιάξουμε; Αν το ξέρουμε ήδη, παύει να έχει οποιοδήποτε ενδιαφέρον. Καλύτερα, λοιπόν, να φτιάξουμε κάτι άλλο.
*
Πρέπει να βρίσκουμε κάτι το οποίο να εξελίσσεται από μόνο του, κάτι φυσικό και όχι κατασκευασμένο, ώστε να αναπτύσσεται «σύμφωνα με τις μορφές της φύσης και όχι σύμφωνα με τις μορφές της τέχνης». Το χορτάρι σαν χορτάρι, το δέντρο σαν δέντρο και το γυμνό σαν γυμνό.
*
Εργάζομαι όχι σύμφωνα με τη φύση, αλλά ενώπιον της φύσης, μαζί της.
*
Κιθάρα; Ξέρεις ότι όταν πρωτάρχισα να τις ζωγραφίζω δεν είχα πιάσει κιθάρα ποτέ πριν στα χέρια μου; Με τα πρώτα χρήματα που μου έδωσαν, πήγα και αγόρασα μία, και από τότε δεν τις ξαναζωγράφισα ποτέ. Ο κόσμος νομίζει ότι τις ταυρομαχίες στους πίνακές μου τις ζωγράφισα εκ του φυσικού. Τις ζωγράφισα το προηγούμενο βράδυ για να έχω με τι να πληρώσω το εισιτήριό μου.
*
Ζωγραφίζω όπως αναπνέω.
*
Όταν δουλεύω ξεκουράζομαι. Με κουράζει η απραξία ή το να δέχομαι επισκέψεις.
*
Όταν ζωγραφίζουμε ένα έργο, είναι σαν να κρατάμε ημερολόγιο.
*
Οι πίνακες, ολοκληρωμένοι ή μη, είναι σελίδες του ημερολογίου μου κι έχουν τη σημασία τους ως τέτοιες. Στο μέλλον θα ξεχωρίσουν τις σελίδες που θεωρούν σημαντικές. Δεν είναι δική μου δουλειά να κάνω αυτή την επιλογή. Έχω την εντύπωση ότι ο χρόνος περνάει από δίπλα μου όλο και πιο γρήγορα. Είμαι σαν ένα ποτάμι το οποίο κυλάει συνεχώς συμπαρασύροντας δέντρα που φύτρωσαν πολύ κοντά στις όχθες του ή νεκρά μοσχάρια που τα πέταξαν μέσα ή κάθε είδους μικρόβια που αναπτύσσονται στα νερά του.
*
Από πού αντλώ αυτή τη δύναμη της δημιουργίας και της μορφοποίησης; Δεν ξέρω. Ένα μόνο έχω μες στο μυαλό μου: τη δουλειά!
*
Λέω συχνά στον εαυτό μου: «Κι όμως δεν είναι σωστό έτσι. Μπορούσες να το φτιάξεις καλύτερο…». Σπανίως συγκρατιέμαι να μην ξαναπιάσω πάλι απ’ την αρχή ένα θέμα… το ίδιο θέμα, πολλές φορές… Μερικές φορές αυτό γίνεται έμμονη ιδέα. Τελικά όμως γιατί δουλεύουμε, αν όχι για να εκφράσουμε καλύτερα το ίδιο πράγμα; Πρέπει να αναζητούμε πάντοτε το τέλειο. Φυσικά, αυτή η λέξη δεν έχει πια την ίδια σημασία για όλους μας. Για μένα η λέξη αυτή σημαίνει να προχωρώ από τον ένα πίνακα στον άλλο, παραπέρα, κι ακόμη παραπέρα…
*
Πρέπει να είμαστε πάντοτε περισσότερο τολμηροί, ακόμη κι αν πρόκειται να σπάσουμε τα μούτρα μας μ’ αυτόν τον τρόπο.
*
Το χειρότερο είναι πως ποτέ δεν ολοκληρώνεται ένα έργο, ποτέ δεν έρχεται η στιγμή που μπορείς να πεις: αρκετά δούλεψα, αύριο είναι Κυριακή. Σταματάς μόνο για ν’ αρχίσεις πάλι απ’ την αρχή. Μπορούμε, βέβαια, ν’ αφήσουμε ένα έργο όπως είναι και να το πάρουμε απόφαση να μην τραβήξουμε ούτε άλλη μια πινελιά. Ποτέ όμως δεν μπορούμε να γράψουμε από κάτω: Τέλος.
*
Η ζωγραφική είναι πράγματι ένας τρόπος ζωής. Έχω ανάγκη ν’ απεικονίσω τα πράγματα στους πίνακές μου ή στο χαρτί.
To μέλλον
Καθετί καινούργιο, καθετί που αξίζει τον κόπο, δεν μπορεί να αναγνωριστεί, γιατί πολύ απλά οι άνθρωποι δεν μπορούν να διακρίνουν εγκαίρως αυτό που φέρνει μαζί του το μέλλον. Επομένως, αυτή η φλυαρία για την απελευθέρωση της κουλτούρας είναι παράλογη. Μπορούμε, βεβαίως, να υπερασπίσουμε την κουλτούρα με την πολύ ευρύτερη σημασία της, αν με τον όρο αυτό εννοούμε την κληρονομιά του παρελθόντος. Το δικαίωμα, ωστόσο, στην ελεύθερη έκφραση είναι κάτι που το παίρνουμε από μόνοι μας και όχι κάτι που μας χαρίζεται. Δεν είναι μια θεμελιώδης αρχή, για την οποία θα μπορούσε να πει κανείς ότι πρέπει να είναι δεδομένη… Η μόνη αρχή που μπορεί να ισχύει εδώ είναι η εξής: Αν αυτό το δικαίωμα υπάρχει, τότε υπάρχει μόνο και μόνο για να χρησιμοποιηθεί εναντίον της καθεστηκυίας τάξης.
*
Αυτό που είναι λάθος σήμερα στην μοντέρνα τέχνη και, θα μπορούσαμε επίσης να πούμε, αυτό που θ’ αποβεί τελικά ο θάνατός της, είναι το γεγονός ότι δεν υπάρχει μια ισχυρή, κυρίαρχη ακαδημαϊκή τέχνη, εναντίον της οποίας να αξίζει να παλέψουμε. Πρέπει να υπάρχει ένας κανόνας, ακόμη κι αν είναι κακός, διότι η δύναμη της τέχνης συνίσταται στην υπέρβαση των ταμπού. Ο παραμερισμός, ωστόσο, όλων των εμποδίων δεν σημαίνει ελευθερία αλλά θεληματική εκχώρηση του δικαιώματος έκφρασης – μια κατάσταση ανιαρή, η οποία κάνει τα πάντα να δείχνουν αποστεωμένα, χωρίς μορφή, χωρίς νόημα, μηδαμινά.
Πικάσο, 1904
*
Με την εξαίρεση λίγων μόνο, οι οποίοι διευρύνουν τους ορίζοντες της ζωγραφικής, οι νέοι ζωγράφοι σήμερα δεν ξέρουν ποιο δρόμο να διαλέξουν. Αντί ν’ ανακόψουν την πορεία του δικού μας εγχειρήματος και να του αντιταχθούν ξεκάθαρα και με σαφήνεια, ξεκινούν ν’ αναστήσουν το παρελθόν, ενώ ο κόσμος βρίσκεται ορθάνοιχτος μπροστά μας και όλα περιμένουν να γίνουν, και όχι απλώς να ξαναγίνουν. Γιατί, λοιπόν, να γαντζώνονται από κάτι που έχει ήδη εκπληρώσει την υπόσχεσή του; Υπάρχουν εκατομμύρια πίνακες «στο στυλ του…», κι όμως σπάνια θα βρούμε έναν νέο ζωγράφο που να ζωγραφίζει με το δικό του τρόπο.
Μπορούν άραγε αυτοί οι νέοι ζωγράφοι ν’ αποδεχτούν ότι ο άνθρωπος δεν είναι δυνατόν να επαναλαμβάνεται; Το να επαναλαμβάνεσαι, σημαίνει να πηγαίνεις ενάντια στους νόμους του πνεύματος. Σημαίνει πάνω απ’ όλα ότι είσαι αιθεροβάμων.
Δεν είμαι πεσιμιστής, δεν απεχθάνομαι την τέχνη, γιατί δεν θα μπορούσα να ζήσω χωρίς να της αφιερώνω ολόκληρο το χρόνο μου. Την αγαπώ ως το μοναδικό σκοπό της ζωής μου. Ό,τι κάνω σε σχέση με την τέχνη, μου δίνει μέγιστη χαρά. Ωστόσο, ακριβώς γι’ αυτό το λόγο, δεν μπορώ να καταλάβω γιατί όλοι ασχολούνται με την τέχνη, γιατί απαιτούν τα διαπιστευτήριά της για ν’ αποδείξουν τελικώς, στα θέματα που αφορούν στην τέχνη, απλώς και μόνο την ανοησία τους.
Pablo Picasso Σκέψεις για την τέχνη
Antikleidi , https://antikleidi.com
σχετικά:
