Κομφορμιστής: Ο άνθρωπος που δεν ήθελε να αλλάξει τον κόσμο

sardelokoutigaitis


Υπάρχουν κάποιες μορφές που δεν έχουν ατομικά χαρακτηριστικά και έχουν πανομοιότυπο ντύσιμο με ριγέ κοστούμι και καπέλο. Που προχωράνε σιωπηλά, όταν πηγαίνουν στην «Κηδεία του Τσε Γκεβάρα»*, που στέκονται το ένα δίπλα στο άλλο μπροστά στις πρωινές εφημερίδες ως «Λαθραναγνώστες»*. Που παρακολουθούν καθιστοί μία διάλεξη ή πάλι που πετάνε στο γαλάζιο ουρανό ως «Άγγελοι»*. Που κοιτάνε από μακριά την Ακρόπολη και που στο τέλος μπαίνουν όλοι μαζί σε ένα «Σαρδελοκούτι»*.

"Λαθραναγνώστες" κατασκευή από ζωγραφισμένο ξύλο, 1969

“Λαθραναγνώστες” κατασκευή από ζωγραφισμένο ξύλο, 1969

Θυμίζοντας ίσως τους καθημερινούς ανθρώπους που διαβάζουν στα γρήγορα τις εφημερίδες κρεμασμένες από τα μανταλάκια σε περίπτερο στην Ομόνοια, εργάζονται με τις όμοιες στολές στα εργοστάσια, και μετά στη λήξη στοιβάζονται ο ένας πάνω στον άλλον στο Μετρό και στα λεωφορεία της γραμμής. Ο ίδιος ο ζωγράφος Γιάννης Γαΐτης είχε πει ότι τα έργα του είναι ένδειξη διαμαρτυρίας για τη μαζοποίηση του σύγχρονου ανθρώπου. Ακούγεται παράλογο, όταν η βιολογία διακηρύττει τη μοναδικότητα του κάθε ατόμου. Τόσο μοναδικός, όσο και το δακτυλικό του αποτύπωμα. Όσο η συμπεριφορά του, τα γούστα του, η ηθική του και τα πιστεύω του.

Η κηδεία του Τσε Γκεβάρα (μεταμόρφωση) λάδι σε μουσαμά 1968

Η κηδεία του Τσε Γκεβάρα (μεταμόρφωση) λάδι σε μουσαμά 1968

Η ίδια η φύση μας διδάσκει ότι το φυσιολογικό είναι η πολυμορφία κι αυτή δεν αφορά μόνο τα βιολογικά είδη. Είναι γνώρισμα των κοινωνιών, και των πολιτισμικών δημιουργημάτων τους. Διαφορετικές θρησκείες, άλλα ήθη κι άλλα έθιμα. Κάθε βιολογικό είδος που απαντάται στον πλανήτη έχει τα δικά του ειδικά χαρακτηριστικά που το ξεχωρίζουν από τα άλλα. Ο άνθρωπος για να τονίσει τη διαφορετικότητα και τη μοναδικότητα του εφηύρε τη μόδα, τα  καλοραμμένα ρούχα, τις ακριβές τσάντες, τα δυνατά αρώματα, τα γρήγορα αυτοκίνητα.

Ωστόσο οι άνθρωποι συνεχίζουν να παρουσιάζουν ορισμένα ομοιογενή χαρακτηριστικά που είναι το αντικαθρέφτισμα που ασκεί η δύναμη της μάζας στο κάθε μεμονωμένο άτομο. Με άλλα λόγια υπάρχει μία τάση ταύτισης και εξομοίωσης του κάθε ατόμου με τους άλλους. Ο νέος  κομφορμισμός είναι εδώ με τη δύναμη της μάζας να είναι τόσο ισχυρή που το άτομο «καταπίνεται» από αυτήν χάνοντας την πνευματική του ανεξαρτησία.

Γιάννης Γαΐτης : Το Μπαλκόν

Γιάννης Γαΐτης : Το Μπαλκόν

Ο κομφορμιστής «ερωτοτροπεί» με την κανονικότητα, αποζητά την ασφάλεια στο να είναι ένας σαν όλους τους άλλους . Σε αντίθεση με τους ανθρώπους που θέλουν να ξεχωρίζουν από το πλήθος ο κομφορμιστής επιδιώκει να μοιάσει με τους πολλούς. Δεν κάνει μεγάλα όνειρα, δεν επιδιώκει ανατροπές, δεν οραματίζεται έναν καλύτερο κόσμο, διότι ο κομφορμιστής δε θέλει να αλλάξει τον κόσμο.

Αφού «Εν αρχήν είναι ο λόγος» τα Μαζικά Μέσα Ενημέρωσης “εκτρέφουν” τον κοινωνικό κομφορμισμό. Με πληροφορίες που είναι εύπεπτες, ανακυκλώσιμες και δε διαταράσσουν την ισορροπία του οικονομικού συστήματος. Στους τηλεοπτικούς μας δέκτες παρελαύνουν λιγνές τηλεπαρουσιάστριες με σαντρέ εξτένσιον και προσθετική στήθους που χαζογελάνε λέγοντας τα νέα των σελέμπριτις, τηλεοπτικές σειρές που επαναλαμβάνουν το ίδιο σεναριακό μοτίβο – έρωτας, γάμος, διαζύγιο – με σκηνικά «Βικτωριανής εποχής» και τηλεπαιχνίδια που κερδίζεις αφού βρεις την απάντηση στην ερώτηση «Πείτε μας ένα πράγμα που έχει πάντα στην τσάντα της μία γυναίκα».


”Άγγελοι”, 1983

”Άγγελοι”, 1983

Η βιομηχανία του θεάματος δημιουργεί ένα ομοιόμορφο μοντέλο κοινωνικής συμπεριφοράς, προωθώντας τη λεγόμενη «μαζική κουλτούρα». Το κοινό εκπαιδεύεται και αναπαράγει τα στερεότυπα που βλέπει παθητικά από τον καναπέ του καθιστικού του. Η σκέψη αδρανοποιείται και απλά το σύγχρονο άτομο «αδειάζει» το κεφάλι του από τα προβλήματα της επιβίωσης, προετοιμαζόμενος για την επόμενη εργάσιμη μέρα.

gaitis5Η μαζική κουλτούρα χαλιναγωγεί όλους τους τομείς της πνευματικής παραγωγής. Με ότι αυτό συνεπάγεται. Ανωνυμία, απομόνωση,  αλλοτρίωση, ισοπέδωση, υπερκατανάλωση.  Κι αν η κοινωνία είναι ένας ατελείωτος καμβάς, περιπλανώμενοι μοιάζουμε όλοι εμείς σαν τα ανθρωπάκια του Γαΐτη άλλοτε με επίσημο ένδυμα και άλλοτε με ριγωτό ή καρό κουστούμι, λευκό γιακά, μαύρη γραβάτα, μαύρα παπούτσια και μαύρη κορδέλα γύρω από το καπέλο με το πλατύ γείσο και παραδεχόμενοι, πως η μεγαλύτερη μοναξιά, είναι η μοναξιά των … πολλών.

* Τα γνωστά έργα του σπουδαίου ζωγράφου Γιάννη Γαΐτη (1923 – 1984).

Ο Γιάννης Γαΐτης (Αθήνα, 4 Μαρτίου 1923 – 22 Ιουλίου 1984) ήταν Έλληνας ζωγράφος, χαράκτης και γλύπτης. Είναι γνωστός για τα «Ανθρωπάκια» του, μορφές που δεν έχουν ατομικά χαρακτηριστικά και έχουν πανομοιότυπο ντύσιμο με ριγέ κοστούμι και καπέλο, σε ένδειξη διαμαρτυρίας για τη μαζοποίηση του σύγχρονου ανθρώπου

zioutiΓράφει η Άντζελα Ζιούτη/συγγραφέας            

[email protected]

Αντικλείδι , https://antikleidi.com

Συναφές: 

Τολμάς να αμφισβητήσεις τα δικά σου δόγματα;

Οι μάζες δεν ενδιαφέρονται για την αλήθεια

Σχετικά Άρθρα

- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -

- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -


- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -

- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -

1 σχόλιοΣχολιάστε