Ονορέ ντε Μπαλζάκ – Οι Απατεώνες

Dessin_de_Nadar_1850Η απάτη ως έννοια εμπεριέχει την ιδέα της δεξιοτεχνίας, του οξυμένου πνεύματος και του ελισσόμενου χαρακτήρα. Στην απάτη πρέπει κανείς να καταστρώσει σχέδιο, να βρει λύσεις. Είναι σχεδόν ενδιαφέρουσα.


Οι απατεώνες είναι οι καθωσπρέπει κύριοι της μικροκλοπής. Δεν είναι απωθητικοί στην όψη. Φορούν τα ρούχα των έντιμων ανθρώπων, έχουν ήθος, μιλούν μια σωστή γλώσσα. Μπαίνουν στα σπίτια υπό πολλές ιδιότητες, στοιχειώνουν τα καφενεία, διαθέτουν διαμέρισμα και δεν χρησιμοποιούν τα δέκα τους δάχτυλα παρά μόνον για να βάζουν υπογραφές. ‘Υπάρχουν μάλιστα και κάποιοι πού όταν πλουτίζουν αποσύρονται και γίνονται έντιμοι άνθρωποι.

Ένας λογικός άνθρωπος θα ανατρίχιαζε μπρος στους κινδύνους πού καραδοκούν στο Παρίσι. ’Έχει υπολογιστεί ότι υπάρχουν στους δρόμους σχεδόν είκοσι χιλιάδες υποκείμενα πού, – ξυπνώντας το πρωί, αγνοούν πού και πώς θα γευματίσουν. Κι αυτό δεν είναι τίποτε: εκείνο πού πρέπει να αναλογιστούμε είναι ότι τελικά γευματίζουν και μάλιστα καλά.

Όπως βλέπουμε, η κοινωνία των απατεώνων αριθμεί πολλά μέλη και παρουσιάζει παράξενες ιδιαιτερότητες.

onore6Για να το πούμε πιο καθαρά, αυτός ο καθωσπρέπει κύριος της μικροκλοπής γεννιέται και πεθαίνει κάθε είκοσι τέσσερις ώρες. Μοιάζει με τα έντομα τού ποταμού Υπάνεως πού αναφέρει ο Αριστοτέλης. Το πρόβλημά του λύνεται αφής στιγμής έχει φάει προτού βασιλέψει ο ήλιος.

Η εθνοφρουρά τού Παρισιού ανέρχεται, κανονικά, σέ είκοσι χιλιάδες άνδρες· είναι οπωσδήποτε ενδιαφέρουσα η σύγκριση: είκοσι χιλιάδες επιτήδειοι στήνουν κάθε πρωί είκοσι χιλιάδες παγίδες στους συμπατριώτες τους, οι όποιοι διαθέτουν μόνο είκοσι χιλιάδες άνδρες για να εγγυηθούν την ασφάλεια τους.

Ορισμένοι ισχυρίζονται πώς με τις αυτοκτονίες αναχαιτίζονται κάπως αυτές οι είκοσι χιλιάδες επιτήδειων, και πώς ο Σηκουάνας απορροφά ετησίως, ανάλογα με την ευνοϊκή ή μη ροή του, συγκεκριμένο αριθμό από αυτούς τούς είκοσι χιλιάδες καθωσπρέπει κυρίους, πού αποτελούν την επιπλέουσα μάζα ενός πραγματικού κοινωνικού χρέους.


Είναι αλήθεια ότι ο αριθμός των αυτοκτονιών ανέρχεται σέ διακόσιες εβδομήντα με τριακόσιες κατ ’ έτος, ανάλογα με τις χρονιές. Είναι όμως καθήκον μας να προειδοποιήσουμε τούς έντιμους ανθρώπους και τούς δημόσιους λειτουργούς, πού εφησυχάζουν με τέτοιου είδους υπολογισμούς, ότι οι ισχυρισμοί αυτοί είναι λανθασμένοι.

’Αρχή κάθε επιτήδειου είναι να μην πεθάνει μέσα στο νερό. Κι όταν κάποτε συμβαίνει κι αυτό, οι υπεράριθμοι πού αναμένουν να πάρουν τη θέση του είναι σαφώς περισσότεροι από τούς επιτήδειους πού διάλεξαν αυτό τον τρόπο για να αποσυρθούν: άλλωστε έχουν εντοπιστεί οι τάξεις από τις όποιες προέρχονται οι αυτοκτονίες και έχει γίνει η στατιστική μελέτη της δυστυχίας τους· έτσι οι είκοσι χιλιάδες παγίδες στήνονται αμείωτες κάθε πρωί.

Ένας καθωσπρέπει κύριος της μικροκλοπής είναι πάντα τουλάχιστον σαράντα ετών, δεδομένου ότι ο Φιγκαρό αυτός των κλεφτών χρειάστηκε να περάσει από πολλά στάδια ώσπου να φτάσει σ ’ αυτό το επικίνδυνο επάγγελμα.

Πρέπει να διαθέτει κάποιος γνώσεις για τις συνήθειες του καλού κόσμου, πρέπει να μιλάει ωραία, να έχει ευχάριστους τρόπους και συνείδηση.

Απ’ όλη του την περιβολή τα παπούτσια είναι αυτά πού φθείρονται πιο γρήγορα, κι ένας άνθρωπος παρατηρητικός προσέχει πάντα σέ τί κατάσταση βρίσκονται τα παπούτσια αυτών πού τον περιβάλλουν. Πρόκειται για ασφαλή δείκτη. Ο απατεώνας δεν είναι ποτέ καλά ποδεμένος, γιατί τρέχει πάρα πολύ. Είναι και κάποιοι πού σαν τον Κάρολο ΙΒ’ μένουν με τις μπότες πενήντα μέρες*.

onore7Για να εξετάσουμε καλύτερα αυτό τον Ζιλ Μπλάς**, ας τον παρακολουθήσουμε την πιο λαμπρή του μέρα. Να, βλέπετε στο σαλόνι αυτό έναν άνδρα μυστακοφόρο, με τροφαντές φαβορίτες, καλοντυμένο; Μπορούμε να φανταστούμε ότι θα δίνει μαθήματα για το πώς να δένει κανείς τη γραβάτα του, κι η ταρίφα του θα είναι τουλάχιστον είκοσι φράγκα την ώρα- τόσο καθαρή, γυαλιστερή και καλοδεμένη είναι η γραβάτα του. Φοράει και σπιρούνια: λέτε να είναι ιππότης;

Στο τραπέζι της χαρτοπαιξίας δεν αλλάζει θέση ποτέ:

ποντάρει και περιμένει τη σειρά του. Τίποτε στην έκφρασή του δεν προδίδει την Αγάπη του για το χρήμα ούτε και την ισχνότητα του πουγκιού του. Μιλάει με άνεση, χωρατεύει, χαμογελάει στις κυρίες· όταν όμως έρθει η ώρα των αποφάσεων, αυτός ο άνθρωπος τής ειρήνης, όπως θα έλεγε ο Σερ Γουόλτερ Σκοτ, προχωρεί ακάθεκτος. Εφαρμόζει τούς κανόνες τής Ακαδημίας με αυστηρότητα. Κοιτάξτε τον καλά, απ’ όλες τις απόψεις. Έχει μάτι διαπεραστικό, χέρια φαινομενικά αργοκίνητα, είναι καλοφτιαγμένος, παίρνει διάφορες πόζες, σκύβει και μιλάει ακόμη και για τον Ροσίνι, τις νέες τραγωδίες κλπ.

’Επί δεκαπέντε μέρες διαθέτει άμαξα: άλλοτε εμφανίζεται μ’ αυτήν άλλοτε όχι, ανάλογα με τα καπρίτσια τής τύχης. Είναι ο προστάτης τής τιμής των κυριών: μόνον οι απόγονοι εκείνων των παλιών ιπποτών υπερασπίζονται ακόμη τις ωραίες και είναι έτοιμοι να τραβήξουν το σπαθί τους αν κάποιος δεν αποτίσει φόρο τιμής στα θέλγητρά τους.

“Όταν χαρτοπαίζει, σηκώνει τα μανίκια και ανακατεύει την τράπουλα με αυθεντία και διορατικότητα πού γοητεύουν κοιτάει το συνεταίρο του πού ανακατεμένος μέσα στο πλήθος των αντιπάλων στοιχηματίζει εναντίον του και με ένα νεύμα τού αποκαλύπτει τί χαρτιά κρατάει ο εχθρός.

‘Υπάρχει στο Παρίσι ένας τέτοιος τύπος Φιλιμπέρ. Και παραείναι γνωστός για να τον περιγράφουμε. Είναι άνδρας μέγας, ο Κατιλίνας τού είδους.

Είναι γνωστό ότι ξοδεύει εκατό χιλιάδες φράγκα ετησίως και δεν έχει έσοδα ούτε μία δεκάρα. Είναι πενήντα χρόνων τώρα, και παραμένει ρωμαλέος και σφριγηλός σαν νεαρός. Ντύνεται με τέτοιο τρόπο ώστε να δημιουργεί ακόμη μόδες. Κανείς δεν οδηγεί καμπριολέ με τη δική του χάρη, κανείς δεν ιππεύει τόσο καλά, κανείς δεν ξέρει να παίρνει τόσο καλά το ύφος τής κραιπάλης μέσα σέ ένα πνευματώδες όργιο, κανείς δεν κατέχει τις χάρες τής παλαιάς γαλλικής αυλής. Υποστηριζόμενος από κάποιον φημισμένο διπλωμάτη, από τα χαρίσματά του στο χαρτοπαίγνιο, από τον έρωτα, με την υψηλή κοινωνία να τον βάζει incognito στα σαλόνια της, αυτός ο ’Αλκιβιάδης των επιτηδευματιών δημιουργεί την εντύπωση ότι χρωστάει τη φήμη του στις κάθε είδους κρυφές υπηρεσίες πού προσέφερε σέ κάποιον διάσημο κρατικό λειτουργό. Και οι απατεωνίσκοι τής πρωτεύουσας τον αναφέρουν με υπερηφάνεια! Είναι γι’ αυτούς ένας μεγάλος άνδρας! Που θα καταλήξει; Εύλογη απορία, αφού ακόμη κανείς δεν μερίμνησε ώστε να δημιουργηθεί ένα ταμείο συνταξιοδότησης γι’ ’ αυτούς τούς κυρίους.

******

* Πρόκειται για τον Γάλλο στρατάρχη Μπερναρντότ (1763-1844), ό όποιος αφού ανέβηκε στο σουηδικό θρόνο ως Κάρολος ΙΒ’ επιδόθηκε σε ατελείωτους πολέμους για να ενισχύσει το στέμμα του.

** Gil Bias de Santillane: Ο ήρωας του τετράτομου ομώνυμου μυθιστορή­ματος του Lesage (1668-1747) πού σατιρίζει την. κοινωνία της εποχής της Αντιβασιλείας.

Ονορέ ντε Μπαλζάκ “Κώδικας των εντίμων ανθρώπων ή Πώς να μην σας πιάνουν κορόιδο οι απατεώνες”

Ονορέ ντε Μπαλζάκ (20 Μαΐου 1799 – 18 Αυγούστου 1850): Γεννήθηκε στην πόλη Τουρ της Γαλλίας. Σπούδασε νομικά ύστερα από παρότρυνση της οικογένειας του και φιλοσοφία, σπουδές που γρήγορα εγκατέλειψε γιά να ασχοληθεί με τη λογοτεχνία. Υπήρξε ο δημιουργός ενός κορυφαίου έργου της “Ανθρώπινης κωμωδίας”, ένα γιγάντιο έργο που αποτελείται από 100 και πλέον ιστορίες. Ένα έργο ζωής, μετά το θάνατό του δημοσιεύτηκε σε 24 τόμους και μέσα σ αυτό είχε φτιάξει πάνω από 2000 χαρακτήρες. Μερικές σημαντικές δουλειές του Μπαλζάκ είναι η “Ευγενία Γκράντε”, “Ο Μπαρμπα- Γκοριό”, “Χαμένα όνειρα” κ.ά. Πέθανε το 1850 σε ηλικία 51 ετών στο Παρίσι.

by Αντικλείδι , https://antikleidi.com

Συναφές: 

Τα ωφέλη της μπύρας, και μια δίαιτα …

Η μασιά του Βίτγκενσταϊν

Σχετικά Άρθρα

- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -

- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -


- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -

- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -