Οι Νεότουρκοι
Από το 1830 που υπάρχει νεοελληνικό κράτος και μέχρι τη μικρασιατική καταστροφή του 1922, οι Έλληνες καθορίζουν τη συμπεριφορά τους απέναντι στους Τούρκους βάσει της άποψης πως η Οθωμανική Αυτοκρατορία είναι ένας ιστορικός αναχρονισμός που σε λίγο θα πάψει να υφίσταται.
Φυσικά, έχουν δίκιο. Όμως δεν κάθησαν να λογαριάσουν σοβαρά τι θα γίνει με την καρδιά της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, τη σημερινή Τουρκία, μετά τη διάλυση της Αυτοκρατορίας. Απ’ τα κομμάτια της θα προέλθουν τα εθνικά κράτη στα Βαλκάνια και τη Μέση Ανατολή. Όμως, απ’ την καρδιά της, τι θα προκύψει;
Ταχυδρομικό δελτάριο των Νεότουρκων στα ελληνικά.
Αυτό το κρίσιμο ερώτημα το βάζει κατ’ αρχήν ένας φιλελεύθερος Σουλτάνος, ο Σελίμ Γ”, στο τέλος του 18ου αιώνα. 
Ξέρει ο Σελίμ πως ο πλούτος της Αυτοκρατορίας προέρχεται απ’ τις αρπαγές και τις λεηλασίες αλλά τώρα πόλεμοι προσοδοφόροι δε γίνονται πια, και συνεπώς πρέπει να βρεθούν καινούργιες πηγές εσόδων. Ο Σελίμ καλεί δυο Έλληνες συνεργάτες του, τον Αλέξανδρο Υψηλάντη, παππού του ομώνυμου ήρωα της Ελληνικής Επανάστασης και τον γιο του Κωνσταντίνο και αναθέτει στον μεν πρώτο την εκπόνηση σχεδίου οικονομικής ανόρθωσης της Αυτοκρατορίας με βάση τα νέα δεδομένα, ότι δηλαδή δεν γίνονται πια προσοδοφόροι πόλεμοι, και στον δεύτερο την αναδιοργάνωση του αυτοκρατορικού στρατού, που είναι αδύνατο πια να στηρίζεταιστους γενίτσαρους που έκαμναν ό,τι ήθελαν και απειλούσαν ακόμα και τον Σουλτάνο.
Ο Αλέξανδρος Υψηλάντης παππούς, εισηγείται, ουσιαστικά, την κατάργηση της ιδιόρρυθμης φεουδαρχίας με τους ντερεμπέηδες, δηλαδή τους πανίσχυρους, οικονομικά τοπάρχες – φεουδάρχες, ανάμεσα στους οποίους συγκαταλέγονται και αλλόπιστοι με ανάλογα προνόμια, οι γνωστοί μας κοτζαμπάσηδες, καθώς και την καθιέρωση πλήρους οικονομικής ισότητας ανάμεσα σε μουσουλμάνους και χριστιανούς. Ο Κωνσταντίνος εισηγείται την κατάργηση του σώματος των γενιτσάρων και την αντικατάστασή του με τακτικό στρατό, οργανωμένο κατά τα ευρωπαϊκά πρότυπα.
Ο σπουδαίος Σελίμ, το 1808 που γίνονται όλα αυτά τα σπουδαία, χάνει το θρόνο του και σε λίγο και τη ζωή του. Είναι πολύ νωρίς για να τα βάλει κανείς με τους πανίσχυρους τοπάρχες και να εγκαθιδρύσει μια ισχυρή κεντρική εξουσία. Όσο και να φαίνεται περίεργο, η Οθωμανική Αυτοκρατορία δεν είχε ποτέ ισχυρή κεντρική εξουσία και έκαμνε τη δουλειά της με τους κοτζαμπάσηδες και τους ομοίους τους.
Ο Σελίμ θα μπορούσε να θεωρηθεί ο πρώτος Νεότουρκος, όπως λεν εκεί τους μεταρρυθμιστές. Αλλά το κίνημα των μεταρρυθμιστών (Νεότουρκων) θα οργανωθεί πολύ αργότερα, στο τέλος του 19ου αιώνα, έξω απ’ την Αυτοκρατορία, κυρίως στο Παρίσι, για να μεταφέρει την έδρα του κάποτε στη Θεσσαλονίκη, που είναι η γενέτειρα του Μουσταφά Κεμάλ Ατατούρκ, του σημαντικότερου Νεότουρκόυ ηγέτη.
Χρειάστηκε να δώσει σκληρό αγώνα ο Κεμάλ με άλλους Νεότουρκους, περισσότερο συντηρητικούς, για να επιβληθεί τελικά και να φκιάξει ένα νέο τουρκικό κράτος που ουδεμία σχέση έχει με την παλιά Οθωμανική Αυτοκρατορία. Η σημερινή Τουρκία είναι η Τουρκία των Νεότουρκων, όχι των Σουλτάνων. Αυτό είναι που δεν κατάλαβαν το 1922 οι Έλληνες και έφαγαν τα μούτρα τους. Άραγε θα τα ξαναφάν;
Μουσταφά Κεμάλ Ατατούρκ
Ο Μουσταφά Κεμάλ, γνωστός και με το παρατσούκλι Ατατούρκ που ο ίδιος έδωσε στον εαυτό του, γεννήθηκε το 1880 στη Θεσσαλονίκη και πέθανε το 1938 στην Κωνσταντινούπολη. 
Στα 58 μόλις χρόνια που έζησε, αυτός ο τρομερός άνθρωπος κατάφερε να κατεδαφίσει τα ερείπια μιας αυτοκρατορίας, να εγκαθιδρύσει στη θέση της τη δημοκρατία και να αποκαταστήσει τις σχέσεις με τους Έλληνες, τους οποίους προηγουμένως είχε ρημάξει κατά τη μικρασιατική καταστροφή.
Ο Βενιζέλος στην αρχή τον αντιμετώπιζε σαν τον υπ’ αριθμόν ένα εχθρό του, αλλά μετά τη μικρασιατική καταστροφή κατάλαβε πως πρέπει να τον κάνει φίλο του – και τον έκανε. Αυτοί οι δύο σπουδαίοι άνδρες κατάφεραν τελικά να συνεννοηθούν αλλά τα κολομπότσια που τους διαδέχτηκαν τα έκαναν και πάλι μαντάρα. Τι να κάνουμε, η ιστορία δεν πορεύεται μόνο με ιδιοφυίες.
Ο Κεμάλ τέλειωσε το δημοτικό και το γυμνάσιο στη Θεσσαλονίκη που, σημειωτέον, ήταν το δεύτερο μεγάλο διοικητικό και πολιτιστικό κέντρο της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας μετά την Κωνσταντινούπολη, όπως ακριβώς και κατά τους αιώνες της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας, και στη συνέχεια σπούδασε στη μέση Στρατιωτική Σχολή της Θεσσαλονίκης. Ο τελωνειακός υπάλληλος πατέρας του ήταν ένας φουκαράς που δύσκολα ζούσε τη φαμίλια του, και θα ήταν ευχαριστημένος αν έβλεπε το γιο του μόνιμο δεκανέα στον τουρκικό στρατό. Όμως, ο Μουσταφά καταπλήσσει τους δασκάλους του με την μαθηματική του ιδιοφυία και ως μαθηματική ιδιοφυία μπαίνει στη Στρατιωτική Σχολή της Κωνσταντινούπολης απ’ όπου αποφοιτά το 1904 με το βαθμό του υπολοχαγού κατ’ ευθείαν.
Στη Δαμασκό, όπου διορίζεται μετά την αποφοίτησή του, ιδρύει στα γρήγορα μία μυστική παραστρατιωτική οργάνωση με το όνομα Βατάν (πατρίδα). Σκοπός της Βατάν, η αναδιοργάνωση του τούρκικου στρατού αλλά και της Αυτοκρατορίας, που καταρρέει.
Σαν στρατιωτικός θα υπηρετήσει πολλά χρόνια στη Μέση Ανατολή. Και στον Ιταλοτουρκικό πόλεμο της Λιβύης (1911) θα φανεί η στρατιωτική του ιδιοφυία και θα προαχθεί σε ταγματάρχη κατ’ απονομήν. Είναι 31 ετών και ήδη μία αναγνωρισμένη στρατιωτική προσωπικότητα.
Το 1915, και ενώ ο Α’ Παγκόσμιος Πόλεμος βρίσκεται στην αρχή του, στις μάχες της χερσονήσου της Καλλιπόλεως γίνεται ο φόβος και ο τρόμος των Άγγλων, που θα επιδιώξουν όχι να τον σκοτώσουν στη μάχη, αλλά να τον δολοφονήσουν. Καταλαβαίνουν ότι αυτός ο άνθρωπος είναι επικίνδυνος γιαυτούς. Αλλά κι αυτός καταλαβαίνει πως οι Άγγλοι πρέπει να εξαφανιστούν απ’ τη Μέση Ανατολή για να ηρεμήσει η περιοχή. Το μίσος του Κεμάλ κατά των Άγγλων δεν θα κοπάσει ποτέ. Οι πασάδες και οι Σουλτάνοι τον κυνηγούν κι αυτοί αλλά ο Κεμάλ είναι δεδηλωμένα και αποδεδειγμένα πατριώτης και δεν μπορούν να του κάνουν τίποτα.
Απ’ το 1915 κιόλας ο Κεμάλ βάζει στόχο να γκρεμίσει το Σουλτάνο. Το πετυχαίνει την 29η Οκτωβρίου 1923. Αμέσως καταργεί το κορανικό δίκαιο και βάζει στη θέση του το ιταλικό και το ελβετικό, καταργεί τον φερετζέ, καταργεί το φέσι, καταργεί το αραβικό αλφάβητο και βάζει στη θέση του το λατινικό, αποκαθαρίζει την τουρκική γλώσσα από τις αραβικές και περσικές λέξεις. Είναι πράγματι ένας πάρα πολύ μεγάλος μεταρρυθμιστής.
Η Μεγάλη Ιδέα
Τώρα που η Μεγάλη Ιδέα σκοτώθηκε κατά τη μικρασιατική καταστροφή, ας της κάνουμε ένα μνημόσυνο, πριν προχωρήσουμε στα όσα οικτρά θα συμβούν στην Ελλάδα μετά το 1922. Απ’ τη χρονιά αυτή και μετά, οι Έλληνες θα μάθουν σιγά σιγά να ζουν χωρίς τη Μεγάλη Ιδέα, αν και μερικοί ανεπίδεκτοι μαθήσεως δεν μπορούν να ζήσουν χωρίς αυτήν ούτε σήμερα. Εν πάση περιπτώσει, ο καθένας με τις ιδέες του και οι μεγαλοϊδεάτες με τις δικές τους. Και δεν θα είχαμε καμιά πρόθεση να αντιδικήσουμε μαζί τους, αν δεν ήταν η Μεγάλη Ιδέα αυτή ακριβώς που σκότωσε την Ελλάδα και συνεχίζει να σκοτώνει ό,τι απόμεινε απ’ αυτήν.
Κατ’ αρχήν, Μεγάλη Ιδέα είναι η μεγάλη ιδέα που έχει κανείς για τον εαυτό του. Που αν δεν μπορεί να την αντλήσει απ’ τον ίδιο τον εαυτό του, την αντλεί απ’ τους προγόνους του, ώστε να αισθάνεται κι αυτός σπουδαίος από σπόντα. Από ψυχολογικής απόψεως, η μεγάλη ιδέα έχει σχέση με τον εγωισμό, και μάλιστα σ’ εκείνην την παθολογική παραλλαγή του που λέγεται σολιπσισμός, μια κατάσταση που εκφράζεται πολύ παραστατικά με το «είμαι κι ο πρώτος, ρε». Κι όταν ο πρώτος δεν ανέχεται την παρουσία δεύτερου και τρίτου, αρχίζει να καθαρίζει με την πρώτη ευκαιρία όλους τους παρακατιανούς από το φόβο πως θα μπορούσαν να γίνουν πρώτοι.
Επί ιστορικού επίπεδου, τούτη την κατάσταση την εγκαινιάζουν οι Εβραίοι που θεωρούσαν τους εαυτούς τους «περιούσιο λαό», δηλαδή λαό που τον διάλεξε ο Θεός για να εκφράσει τη βούλησή του. Τους Εβραίους μιμήθηκαν οι ναζιστές. Και επειδή οι Γερμανοί τώρα έπρεπε να είναι οι πρώτοι, εξόντωσαν τους Εβραίους που έλεγαν πως είναι οι πρώτοι, οι εκλεκτοί του Θεού, κατ’ επέκτασιν και της ιστορίας.
Τους Εβραίους, πολύ πριν απ’ τους ναζιστές, μιμήθηκαν και κάποιοι Έλληνες. Από τότε που πληροφορήθηκαν πως είναι απόγονοι ενδόξων προγόνων, άρχισαν να παραληρούν για να αντισταθμίσουν τις ελλείψεις τους σε γνώση, σε μυαλό αλλά και σε χρήμα. Και ούτω πως γεννήθηκε η Μεγάλη Ιδέα λίγο μετά το πέρας της Ελληνικής Επανάστασης, κυρίως με τον Κωλέττη που πιστεύει πως το αρτιγέννητο ελληνικό κράτος σιγά σιγά θα μεγαλώσει, και αν δεν κατακυριεύσει τον κόσμο, τουλάχιστον θα κυριεύσει τα «δικά μας εδάφη», αν και κανείς δεν ξέρει τι ακριβώς εννοεί όταν λέει δικά μας εδάφη. Την τεράστια περιοχή στην οποία εκτείνονταν οι ελληνικές αποικίες της αρχαιότητας, οπότε θα έπρεπε να ελευθερώσουμε και τη Μασσαλία, την αυτοκρατορία του Μεγάλου Αλεξάνδρου, οπότε θα έπρεπε να ελευθερώσουμε όλη την περιοχή μέχρι τη βόρεια Ινδία, ή μήπως την κολοσσιαία περιοχή στην οποία εκτεινόταν η Βυζαντινή Αυτοκρατορία;
Μία δεύτερη και λογικότερη παραλλαγή της Μεγάλης Ιδέας εμφανίζεται πολύ αργότερα, την πρώτη δεκαετία του αιώνα μας με τον Ιωνα Δραγούμη. Ο οποίος πιστεύει τόσο πολύ στην αξία του ελληνικού πολιτισμού και την αφομοιωτική του δύναμη, που νομίζει πως αρκεί να υπάρχουν σκόρπιοι θύλακες ελληνισμού εδώ κι εκεί για να αναγεννηθεί απ’ αυτούς η Μεγάλη Ελλάδα, αν και δεν ξέρει πόσο μεγάλη θα είναι.
Αν ζούσε σήμερα ο Δραγούμης, θα τραβούσε τα μαλλιά του. Όχι μόνο θύλακες ελληνισμού της διασποράς δεν υπάρχουν πια αλλά ούτε καλά καλά Ελλάδα. Η χώρα στην οποία ζούμε δεν είναι Ελλάδα, είναι Βαρβαριστάν.
Aπό το βιβλίο “Ιστορία (κωμικοτραγική) του νεοελληνικού κράτους 1830-1974” του Βασίλη Ραφαηλίδη
by Αντικλείδι , https://antikleidi.com
Συναφές:
[…] Β.Ραφαηλίδης – οι Νεότουρκοι κι ο Κεμάλ […]