Ο Ζαν-Πιέρ Μελβίλ, σκηνοθέτης, λέει Αποφθέγματα για τη ζωή και την Τέχνη

Illustrator-Marcel-Ceuppens_Illustration-Jean-Pierre-MelvilleΟ Ζαν-Πιέρ Μελβίλ, σκηνοθέτης, λέει Αποφθέγματα για τη ζωή και την Τέχνη από το βιβλίο του Rui Nogueira που δεν μεταφράστηκε ποτέ στα ελληνικά


O Ζαν Πιερ Μελβιλ (1917-1973) είναι ο πρώτος Γάλλος «δημιουργός» του σινεμά. Διακρίθηκε στα φιλμ με κλέφτες κι αστυνόμους. Δημιούργησε στιλ: «Μελβιλικό είναι, ένας άντρας ντυμένος στα μαύρα να ταΐζει τρεις γάτες σ’ ένα διαμέρισμα με ψυχρά χρώματα». Έπαιξε το συγγραφέα στο «Με κομμένη την ανάσα», έζησε μόνος∙ πήρε τ’ όνομα του από τον μέγιστο αμερικανό συγγραφέα Χέρμαν Μέλβιλ∙γύρισε δεκατέσσερις ταινίες. Καλύτερες: «Η σιωπή της θάλασσας» (1949), «Leon Morin, prêtre» (1961), «Η δεύτερη πνοή» (1966), «Ο Σαμουράϊ» (1967), «Ο κόκκινος κύκλος» (1970). Έδωσε συνεντεύξεις στον Rui Nogueira που κυκλοφόρησαν γαλλικά και αγγλικά. Σήμερα μεταφράζω τα καλύτερα κομμάτια…

Ο Μελβίλ παίζει με τον Αλέν Ντελόν, στα γυρίσματα του "Μπάτσου"  

Ο Μελβίλ παίζει με τον Αλέν Ντελόν, στα γυρίσματα του “Μπάτσου”

Για την Προδοσία

Γιατί νομίζεις πως διάλεξα τη μοναξιά; (γέλια). Το πάρε-δώσε με άντρες είναι επικίνδυνη ιστορία. Ο μόνος τρόπος που βρήκα να μην προδοθώ είναι να ζω μονάχος. Ξέρεις εσύ άντρες να ζουν και να δουλεύουν μαζί, σαν δύο καλοί φίλοι, και μετά από λίγα χρόνια είναι ακόμα αγαπημένοι; Εγώ, όχι! Η φιλία είναι πράγμα ιερό σ’ αυτούς που τον πιστεύουν– όπως η ύπαρξη του Θεού. Μόλις όμως πάρεις χαμπάρι ότι «τα πράγματα δεν πάνε και τόσο καλά» ανοίγει ο δρόμος για κάθε είδους προδοσία. Πιστεύω πως η προδοσία είναι ένα από τα βασικά κίνητρα στις πράξεις των αντρών –πολύ δε περισσότερο στον έρωτα. Λένε στην «Κάρμεν» πως ο έρωτας είναι που δίνει νόημα στη ζωή. Δεν είναι αλήθεια, η προδοσία δίνει…

delon2Για τη Συνήθεια

Δεν πιστεύω στη φιλία –στην αντρική φιλία των παρανόμων, ούτε και σ’ οποιαδήποτε άλλη. Είναι από τα πράγματα που δεν πιστεύω πια… Πιο πολύ από φιλία, υπάρχουν κοινά ενδιαφέροντα,  κι ίσως ακόμα μια καθημερινή συνήθεια… να βλέπεσαι με τον άλλον κάθε απόγευμα στις πέντε, για το καθημερινό χαρτάκι.

Για τα Γηρατειά

Όταν είσαι νέος, νομίζεις πως οι άντρες είναι ενδιαφέρον είδος. Εγώ δεν έχω πλέον ψευδαισθήσεις. Τι είναι φιλία; Είναι το να τηλεφωνείς μέσα στη νύχτα σ’ ένα φίλο για να του πεις «Φίλε έμπλεξα! Πάρε τ’ όπλο σου, κι έλα αμέσως» και να παίρνεις την απάντηση «Έγινε! μείνε εκεί που είσαι κι έρχομαι». Ποιός το κάνει αυτό; Για ποιόν;  Μέχρι να φτάσεις τα τριάντα τρία, νομίζεις πως θα ‘σαι πάντα είκοσι χρονών. Μετά, μια μέρα, κοιτάς τα μούτρα σου στον καθρέφτη και βλέπεις πως τα χρόνια πέρασαν… Η αίσθηση ότι γερνάς είναι τραγική. Γιατί καταλαβαίνεις, ξαφνικά πως είσαι μόνος. Τα γηρατειά είναι η αποθέωση της μοναξιάς.. Γι’ αυτό, ένα πράγμα ζητάω μόνο: να μ’ αφήσουν στην ησυχία μου.

Για την Καλοσύνη Αποκηρύσσω το μανιχαΐσμό. Δεν πιστεύω πως έχει ουδεμία σχέση με την πραγματικότητα –τουλάχιστον την πραγματικότητα των ανθρώπων που μαζεύτηκαν στις πόλεις. Ίσως ανάμεσα στους ανθρώπους που ζουν κοντά στη φύση, υπάρχουν ακόμα μερικοί που είναι πραγματικά καλοί. Αλλά δεν πιστεύω πως οι έγκλειστοι της πόλης –άνθρωποι που χαλάστηκαν μέσα στις πόλεις- είναι ακόμα ικανοί για καλοσύνη.


Για τα Κόμματα

Δεν μου αρέσει ν’ ακολουθώ το πλήθος, κι όπως και να το πάρεις, το να λες ότι κάποιος είναι βαμμένος δεξιός ή αριστερός είναι γελοίο… Δεν νομίζω πως γίνεται κάτι τέτοιο… Άμα το πάρουμε φιλοσοφικά, η στάση ζωής μου είναι αναρχική έως τα άκρα. Είμαι εξτρέμ, ατομικιστής, και για να σου πω την αλήθεια δε γουστάρω να’ μαι δεξιός ούτε αριστερός. Αλλά βασικά, ζω σαν άνθρωπος του δίκαιου… Εν πάση περιπτώσει, παρ’ όλο που καμιά φορά δηλώνω δεξιός, δεν γίνεται και να το δηλώνω πάντα, γιατί το ξέρω καλά πως δεν είναι η δεξιά αυτή που θα νοιαστεί για τη μιζέρα μερικών από τα μέλη του ανθρώπινου γένους που κρυώνουν, πεινάνε, υποφέρουν, σκλαβώνονται ή καταπιέζονται.

Οι στρατιές της Νύχτας   

Οι στρατιές της Νύχτας

Για την Τραγωδία

Δεν έχω ουδεμία σχέση με το στιλ του κοινωνικού δράματος του Λουκίνο Βισκόντι. Η τραγωδία δεν τα πάει πάντα καλά, με τα βραδινά ενδύματα και τις δαντελενιές τραχηλιές: έχει κατέβει στον κόσμο. Τραγωδία είναι η συνάφεια με το θάνατο, αν ζεις στον υπόκοσμο ή σε κάποια ειδική στιγμή –σαν το πόλεμο.

Για τα Μηνύματα

Πιστεύω ότι οι προσωπικές γνώμες δεν έχουν να κάνουν με τα κινηματογραφικά προβλήματα… Το τι νομίζω για την πίστη, τη μη ύπαρξη του Θεού, το σοσιαλισμό, και πάει λέγοντας, είναι δική μου υπόθεση, και δεν γουστάρω να τ’ανακατεύω στις ταινίες μου, γιατί δεν νομίζω πως είναι δική μου δουλειά να αμολάω μηνύματα- πολιτικά, μεταφυσικά και βάλε… Μπορεί να ‘ναι δουλειά άλλων σκηνοθετών να απαντούν στα μεγάλα ερωτήματα! Προσωπικά, μόλο που δεν με νοιάζει να τα θίγω, δεν έχω καμιά όρεξη να τα ψιλολογώ.

Η Εμανουέλ Ριβά ερωτεύεται τον κληρικό Ζαν Πολ Μπελμοντό στο Leon Morin, prêtre

Η Εμανουέλ Ριβά ερωτεύεται τον κληρικό Ζαν Πολ Μπελμοντό στο Leon Morin, prêtre

Για τη Θρηκεία Η πίστη είναι κάτι που μου διαφεύγει,γιατί δεν μπορώ να «πιάσω» κάτι που δεν υπάρχει… Ο Θεός υπάρχει στο μυαλό των μικρών και των μεγάλων παιδιών. Παρ’ όλα αυτά, ξέρω κάτι έξυπνους ανθρώπους που πιστεύουν στο Θεό –έτσι, δεν το παρατραβάω, δεν λέω πως όσοι πιστεύουν είναι ανισόρροποι. Το όλον πράγμα, είναι περίεργο! Μου είναι τελειώς άσχετο. Για μένα, η πίστη –είτε στο Θεό, είτε στον Μαρξ, είναι υπόθεση του παρελθόντος.

Για τα Έγχρωμα φιλμ

Τ΄όνειρο μου είναι να γυρίσω ένα έγχρωμο φιλμ σε ασπρόμαυρο, όπου θα υπάρχει μια πολύ μικρή λεπτομέρεια να μας θυμίζει πως στ’ αλήθεια βλέπουμε μια έγχρωμη ταινία.

Για τη Μοναξιά

«Ο Σαμουράι» είναι η ανάλυση ενός σχιζοφρενούς από έναν παρανοϊκό –γιατί όλοι οι δημιουργοί παρανοϊκοί είναι.

Για τις Δυσκολίες

Γερνώντας έχω γίνει πολύ δύσκολος, και με τις δύο έννοιες: δυσκολεύομαι να ευχαριστηθώ γιατί είμαι πολύ απαιτητικός, και δυσκολεύομαι με τους ανθρώπους γιατί δεν τους πάει να με δεχτούνε, έτσι όπως είμαι: με τέτοιο χαρακτήρα, τέτοια ελαττώματα, κι αυτή την μανία της τελειοθηρίας που χτυπάει τους συνειδητοποιημένους σκηνοθέτες όταν γερνούν.

Για τα Εφέ

Ο σκηνοθέτης μοιάζει με το μάστορα ενός θεάτρου σκιών: δουλεύει στο σκοτάδι. Δημιουργεί μέσα από τα εφέ. Ξέρω πολύ καλά εγώ, πόση κατεργαριά χρειάζεται για να φτιαχτούν τα εφέ, αν και ο θεατής ποτέ δεν πρέπει να καταλαβαίνει πώς κατασκευάζεται το κάθετι. Πρέπει να μένει σαγηνευμένος, ένας φυλακισμένος, σε  κατάσταση υποβολής.

H δεύτερη πνοή  

H δεύτερη πνοή

Για το Σκηνοθέτη

Ο σκηνοθέτης πρέπει να ‘ναι άνθρωπος πάντα ανοιχτός, πάντα τρωτός! Η παρατηρητικότητα του να είναι η μεγαλύτερη δυνατή, καθώς κι η διεισδυτικότητα του! Πρέπει να ‘χει εξαιρετικά οξυμένη οπτική και ακουστική αντίληψη∙ και Μνήμη. Γιατί εκείνο που στις ταινίες μου οι άνθρωποι παίρνουν για Φαντασία, στην πραγματικότητα είναι Μνήμη∙ πράγματα που πήρε το μάτι μου στους δρόμους ή στις παρέες –παραλλαγμένα, φυσικά, γιατί τρέμω μη δείξω ιστορίες που έζησα στ’ αλήθεια. Ένας σκηνοθέτης πρέπει να είναι μάρτυρας των Καιρών του.. Ο ιδανικός δημιουργός, για μένα, είναι ο άνθρωπος που δημιουργεί ένα υποδειγματικό σε ενότητα έργο, το οποίο μπορείς να φέρεις σαν παράδειγμα, εξηγώντας το εύκολα, με καμιά διακοσαριά λέξεις… Πρέπει να είναι ελεύθερος, θαραλλέος, αδιάλλακτος –και υγιής. Αυτό -τρομάρα μας!- είναι η πρώτη εντολή: ο σκηνοθέτης πρέπει να είναι σε τέλεια φυσική κατάσταση, γιατί μοιάζει με τους βαρκάρηδες του Βόλγα: πρέπει να παρασύρει ένα ολόκληρο πλήρωμα στο ρεύμα του. Έτσι σαν έρθει η ώρα του, και γίνει ένας κουρασμένος γέρος κύριος, καλύτερα να παρατήσει την κάμερα του και να κλαδέψει τις τριανταφυλλιές του. Υπάρχουν τριανταφυλλιές στον κήπο μου, αλλά…

Από τον Στάθη Τσαγκαρουσιάνο

Πηγή: lifo

Αντικλείδι , https://antikleidi.com

Συναφές: 

14 ατάκες του Paolo Sorentino που άγγιξαν βαθιά την ψυχή μας

 

Σχετικά Άρθρα

- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -

- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -


- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -

- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -