Νίτσε: Το συναίσθημα της δύναμης

Κάθε άνθρωπος με το να κάνει το καλό ή το κακό, εξασκεί τη δύναμή του σε άλλους, . , και δεν ζήτα τίποτε περισσότερο.

Κάνοντας το κακό, εξασκείς τη δύναμή σου σ’ όλους εκείνους πού είσαι αναγκασμένος να τούς κάνεις να την νοιώσουν, να την αισθανθούν, γιατί το κακό, o πόνος δηλαδή, για τον σκοπό αυτό, είναι ένα μέσο περισσότερο αισθητό από την ηδονή.

O πόνος πάντοτε ζήτα να μάθει την αίτια του, ενώ ή ηδονή έχει την τάση να κλείνεται στον εαυτό της και να μην γυρίζει να κοιτάξει προς τα πίσω. Κάνοντας το καλό, ή με το να επιθυμούμε το καλό των άλλων, εξασκούμε τη δύναμή μας σ’ όλους εκείνους πού, με τον ένα ή με τον άλλο τρόπο, εξαρτώνται κιόλας από μας (δηλαδή πού έχουν συνηθίσει να μάς σκέπτονται στον αίτιά τους).

Προσπαθούμε να αυξήσουμε τη δύναμή τους γιατί έτσι μεγαλώνουμε και τη δική μας δύναμη, ή θέλουμε να τούς αποδείξουμε πόσο κερδισμένοι είναι πού βρίσκονται στην εξουσία μας. Έτσι, θα τούς ικανοποιεί περισσότερο ή κατάστασή τους, θα κάνουν εχθρούς, τούς εχθρούς της δικής μας δύναμης και θα είναι περισσότερο έτοιμοι να τούς πολεμήσουν.

Το γεγονός ότι κάνουμε θυσίες για το καλό ή το κακό, ακόμα κι’ αν παίζουμε κορώνα – γράμματα τη ζωή μας, όπως o μάρτυρας κάνει θυσία για το πιστεύω του, για την εκκλησία του, και τότε πάλι κάνουμε θυσίες για την ανάγκη μας για δύναμη, ή για να διατηρήσουμε το συναίσθημα της δύναμής μας. “Αν συλλαμβάναμε σ’ όλη του την έκταση το «κατέχω την αλήθεια», πόσα και πόσα αγαθά δεν θα αφήναμε στην άκρη για να διατηρήσουμε το συναίσθημα αυτό!

Πόσα και πόσα πράγματα δε θα ρίχνουμε στο «ποτάμι» για να μπορέσουμε να σταθούμε στην επιφάνεια, να σταθούμε δηλαδή πάνω απ’ όλους εκείνους πού στερούνται την αλήθεια. Βέβαια, είναι πολύ σπάνιο, ή κακή πράξη, να είναι το ίδιο ευχάριστη, το ίδιο καθαρά ευχάριστη με ’κείνη την πράξη του καλού. Αυτό είναι ένα δείγμα πού φανερώνει πώς μάς λείπει ακόμα δύναμη ή πού εκδηλώνει το πείσμα μας γ ι ’ αυτή τη φτώχεια. Είναι ό προάγγελος για νέους κινδύνους η για νέες αβεβαιότητες στο κεφάλαιο της δύναμης πού διαθέτουμε.

Είναι ό προάγγελος τού ορίζοντά μας πού τον σκεπάζουν προοπτικές εκδίκησης, τιμωρίας, αποτυχίας, εμπαιγμού. Μονάχα οι πιο ευέξαπτοι άνθρωποι, οι πιο άπληστοι για αίσθημα δύναμης, μπορούν να νοιώσουν κάποια ευχαρίστηση όταν αποτυπώνουν την σφραγίδα της κυριαρχίας τους σ’ έναν δύστροπο άνθρωπο. Το ίδιο συμβαίνει και με ’κείνους πού βλέπουν μόνο ανία και βάρος στο αντίκρισμα ενός πλάσματος πού έχει πλέον υποδουλωθεί πού έγινε, δηλαδή, αντικείμενο καλοσύνης.

Πρέπει να ξέρουμε τί «καρυκεύματα» μάς αρέσει να βάζουμε στη ζωή μας; Πρέπει να ξέρουμε, αν θέλουμε το αργό ή το απότομο μεγάλωμα της δύναμής μας; Τί σίγουρο, ή το επικίνδυνο και παράτολμο; Είναι πλέον ζήτημα γούστου. Γυρεύουμε το ένα ή το άλλο καρύκευμα, ανάλογα με την κλίση της ιδιοσυγκρασίας μας. Για τις αγέρωχες φύσεις, ή εύκολη λεία είναι κάτι το ευκολοκαταφρόνητο.

Μονάχα στο αντίκρισμα ολοκληρωμένων ανθρώπων πού θα μπορούσαν να γίνουν εχθροί τους, νοιώθουν ένα αίσθημα ευεξίας, καθώς επίσης και στο αντίκρισμα απρόσιτων αποκτημάτων. Πολλές φορές, είναι σκληρές για όποιον υποφέρει, γιατί δεν τον θεωρούν άξιο για την προσπάθεια και την υπερηφάνεια τους, ενώ δείχνουν ευγένεια στους όμοιους τους πού μ’ αυτούς ή πάλη θα ήταν σίγουρα τιμητική αν παρουσιαζόταν ή ευκαιρία.

Κάτω από την εντύπωση τού συναισθήματος της ευεξίας πού τούς δίνει αυτή ή προοπτική, οι άνθρωποι της ιπποτικής κάστας έχουν συνηθίσει να συμπεριφέρονται ό ένας στον άλλο με πολύ λεπτή ευγένεια. Ό οίκτος είναι το πιο ευχάριστο συναίσθημα σε -κείνους πού δεν είναι αρκετά υπερήφανοι και πού δεν έχουν πιθανότητες να κάνουν μεγάλες κατακτήσεις. Ή εύκολη λεία —και κάθε άνθρωπος πού υποφέρει είναι εύκολη λεία— είναι ένα πράγμα πού τούς χαροποιεί. Επαινούν τον οίκτο σαν αρετή των προστυχών γυναικών

Απόσπασμα από το βιβλίο του Φρίντριχ Νίτσε, Η θεωρία του σκοπού της ζωής, εκδ. Δαμιανός.

by Αντικλείδι , https://antikleidi.com