Ας πούμε τώρα ποιους αγαπούν οι άνθρωποι και θέλουν να τους έχουν φίλους τους και ποιους μισούν, καθώς και για ποιον λόγο –αφού όμως πρώτα δώσουμε τον ορισμό της φιλίας και της αγάπης…
Ας δεχθούμε, λοιπόν, ότι αγαπώ κάποιον και θέλω να τον έχω φίλο μου θα πει θέλω γι’ αυτόν καθετί που το θεωρώ καλό, όχι για να κερδίσω κάτι ο ίδιος, αλλά αποκλειστικά για χάρη εκείνου· κάνω μάλιστα και ό,τι μπορώ για να αποκτήσει αυτά τα καλά εκείνος.
Φίλος είναι το πρόσωπο που αγαπά με τον ίδιο τρόπο που είπαμε και αγαπιέται με τον ίδιο τρόπο: όσοι πιστεύουν ότι η σχέση τους είναι αυτού του είδους, θεωρούν ότι είναι φίλοι. Με όλα αυτά να τα έχουμε δεχτεί, καταλήγουμε πια –υποχρεωτικά– στο ότι φίλος είναι αυτός που χαίρεται με τα καλά και λυπάται με τα δυσάρεστα που συμβαίνουν στον φίλο του – και αυτό όχι για κανένα άλλο λόγο παρά μόνο για χάρη εκείνου.
Η φιλία είναι αρετή ή προϋποθέτει την αρετή, και επιπλέον είναι εντελώς απαραίτητη για τη ζωή. Πραγματικά, κανένας δεν θα επέλεγε να ζει δίχως φίλους, κι ας είχε όλα τα υπόλοιπα αγαθά. Ακόμη και οι πλούσιοι άνθρωποι, όπως και αυτοί που έχουν αξιώματα και εξουσία, έχουν – όλος ο κόσμος το πιστεύει– ιδιαίτερα μεγάλη ανάγκη από φίλους.
Αλήθεια, ποιο το όφελος όλης αυτής της καλής τους κατάστασης, αν δεν υπάρχει η δυνατότητα της ευεργεσίας, η οποία γίνεται κατά κύριο λόγο και στην πιο αξιέπαινη μορφή της προς τους φίλους; Και από την άλλη, πώς θα μπορούσε όλη αυτή η καλή κατάσταση να διατηρηθεί και να διαφυλαχθεί δίχως τους φίλους; Γιατί όσο μεγαλύτερη είναι, τόσο επισφαλέστερη είναι. Αλλά και στη φτώχεια και στις άλλες δυστυχίες της ζωής οι άνθρωποι θεωρούν τους φίλους ως το μόνο καταφύγιο.
Ίσως όμως τα πράγματα θα γίνονταν σαφέστερα σε σχέση με το θέμα αυτό, αν πρώτα γνωρίζαμε ποιο είναι ακριβώς το αντικείμενο της αγάπης, αυτό που γεννάει τη φιλία. Γιατί δεν φαίνεται να κινεί την αγάπη και να γεννάει τη φιλία το καθετί, παρά μόνο αυτό που είναι άξιο να αγαπηθεί και να προκαλέσει τη φιλία, και τέτοιο θεωρείται πως είναι το αγαθό, το ευχάριστο, και το χρήσιμο.
Αυτοί λοιπόν που αγαπούν ο ένας τον άλλον και γίνονται φίλοι για τη χρησιμότητα, δεν αγαπούν τον άλλον καθεαυτόν, αλλά για το αγαθό που μπορεί να πάρουν από αυτόν. Το ίδιο και στην περίπτωση που οι άνθρωποι αγαπούν ο ένας τον άλλον και γίνονται φίλοι για χάρη της ευχαρίστησης· πραγματικά, οι άνθρωποι αγαπούν τους χαριτολόγους όχι για τον χαρακτήρα τους, αλλά γιατί τους είναι ευχάριστοι […]
Αυτές, λοιπόν, οι φιλίες είναι φιλίες για έναν λόγο συμπτωματικό, αφού το πρόσωπο που αγαπιέται δεν αγαπιέται επειδή είναι αυτό που είναι, αλλά επειδή εξασφαλίζει σ’ αυτόν που το αγαπάει κάποιο αγαθό ή κάποια ευχαρίστηση. Ε, αυτού του είδους οι φιλίες διαλύονται εύκολα, αν τα δύο μέρη δεν παραμένουν αυτό που ήταν· πραγματικά, αν ο ένας δεν είναι πια ευχάριστος χρήσιμος στον άλλον, ο άλλος παύει να τον αγαπάει.
Αριστοτέλης, Ρητορική, Βιβλίο Πρώτο
Πηγή : mythiki-anazitisi
Αντικλείδι , https://antikleidi.com
Συναφές:
Όταν πρωτοδιάβασα Αριστοτέλη, εντυπωσιάστικα απο τον τρόπο σκέψης του. Γιατί πρέπει να σκεφτόμαστε το πότε έζησε ο καθένας. Η περίοδος έχει ένα συγκεκριμένο πέπλο θεωρήσεων της ζωής, φύσης, κοινωνικής ζωής κτλ. Το zeitgeist με άλλα λόγια. Στην προκειμένη περίπτωση ήταν μια κυριολεκτικά ριζοσπαστική περίοδος, όχι για το σύνολο του ελληνικού χώρου τόσο, όσο για την Αθήνα και η επανάσταση ονομαζόταν Φιλοσοφία. Ένα είδος επιστήμης που στηριζόταν τόσο στην θεωρία όσο και στην πρακτική σε ένα βαθμό.
Απο όσα έχω διαβάσει για την αρχαία ελλάδα και Φιλοσοφία και συγκρίνοντάς τα με τον κόσμο μας σήμερα, παρατηρώντας, μου δίνεται η αίσθηση οτι κυριολεκτικά δεν έχουμε καταλάβει και πάρει τίποτα ουσιαστικά. Αν μή τι άλλο, έχουμε αλλοιώσει με τον χειρότερο τρόπο οτιδήποτε θετικό βγήκε απο το μυαλό εκείνων των ανθρώπων που ήταν οι πρώτοι που σκέφτηκαν την Δημοκρατία και όσα αυτή συνεπάγεται. Βέβαια, όπως είπε και ο Καστοριάδης, δεν θα έπρεπε να την πάρουμε (την Αθήνα/Δημοκρατία) ως βάση τόσο, αλλά ώς σπέρμα ιδεών. Κάτι που θα μπορούσαμε να το εξελίξουμε σε κάτι ακόμα πιο ανθρώπινο και βιώσιμο.
Και πόσο λογικό φαίνεται ειδικά σήμερα, που ο ρατσισμός συμβαίνει καθημερινά σαν να είναι μια λογική εξέλιξη ενός όντος που έχει επίγνωση του εαυτού του? Anyway, αυτό που μου έχει μείνει είναι αυτό που Καστοριάδης είπε κι εξήγησε, οτι η φιλία για τους αρχαίους, τότε, ήταν πιο σημαντική απο τους νόμους.