Ηλίας Παπαϊωάννου – Civic Capital(ism) – (TED)

Elias Papaioannou


Πολιτειακό Κεφάλαιο (Καπιταλισμός) . Ο Ηλίας Παπαϊωάννου εξηγεί τις αιτίες της Ελληνικής οικονομικής κρίσης. Προσέξτε ιδιαίτερα στο 16’20” τι αναφέρει για μια Παγκόσμια Έρευνα Αξιών και ειδικότερα την ερώτηση: Ποια στοιχεία (χαρακτήρα ή αξιών) θεωρείτε σημαντικά να αποκτήσει ένα παιδί;

______

________________

“Σας ευχαριστώ για την πρόσκληση και χαίρομαι που είμαι εδώ μπροστά σας . Θα ήθελα, όταν με κάλεσε η Νίκη να παρευρεθώ στην ομιλία αυτή, μου είπε να μιλήσω από την πλευρά των οικονομικών για την Ελλάδα σήμερα, για το πώς βλέπουμε την Ελλάδα και για το τι μας οδήγησε εδώ πέρα και το τι θα μπορούσα να προτείνω ως οικονομολόγος σαν λύσεις για τη χώρα αυτή.

Δε θα ήθελα να προσφέρω κάποια λύση, αλλά θα ήθελα κυρίως να επικεντρώσω την ομιλία μου σε κάτι που μόλις που φαίνεται να ανακαλύπτουν πρόσφατα οι οικονομολόγοι, ότι η λύση φαίνεται να υπάρχει διάχυτη μέσα στην κοινωνία και ότι θα ήθελα να επικεντρώσω κυρίως την προσοχή μου σ’αυτό που οι οικονομολόγοι ονομάζουμε πολιτειακό κεφάλαιο  αστικό κεφάλαιο ή κοινωνικό κεφάλαιο αν προτιμάτε, και θα γίνω πιο σαφής στην πορεία  αλλά για να σας δώσω μία γρήγορη ανασκόπηση για το που φαίνεται να είναι η Ελλάδα σήμερα.

Να σας πω ποιά είναι η άποψη των συναδέλφων μου. Για τους συναδέλφους μου η Ελλάδα είναι μία χώρα η οποία ακόμη και τα χρόνια της ευφορίας, αναφέρομαι για την προηγούμενη δεκαετία, για τα προηγούμενα δεκαπέντε χρόνια δυστυχώς δεν έκανε τις πολιτικές αυτές που θα ήτανε οι βέλτιστες.

Όλες τις χρονιές, παρ’ όλη τη μεγάλη ανάπτυξη που είχε η χώρα μας, τρέξαμε αρνητικούς προϋπολογισμούς, περισσότερα έξοδα απ’ ότι έσοδα οι μισθοί ίσως αυξήθηκαν λίγο παραπάνω απ’οτι θα έπρεπε  και σταδιακά η χώρα μας, κυρίως λόγω διαρθρωτικών προβλημάτων έχασε πάρα πολύ στην ανταγωνιστικότητα ο προηγούμενος ομιλητής έδειξε ένα δείκτη ανταγωνιστικότητας που έδειχνε πόσο φτωχά είναι η χώρα μας αυτή τη στιγμή  αλλά ακόμη και αν δούμε άλλα στοιχεία παραγωγικότητας όπως οι εξαγωγές, δυστυχώς η εικόνα δεν είναι καθόλου καλή.

Κατά κάποιο τρόπο όλοι μου οι συνάδελφοι στην Αμερική μου λένε, you had your party it’s hangover time. Αυτό βέβαια είναι κάπως καλό εγώ είχα ένα πάρτυ όπως είπε η Νίκη πριν από δύο μέρες,  αλλά είναι διαφορετικό να ξυπνάς από ένα πραγματικό πάρτυ και να έχεις το χάνγκοβερ  και δυστυχώς αυτή τη στιγμή στην Ελλάδα, δεν είναι φοβάμαι ένα χάνγκοβερ  διότι η χώρα βιώνει μια πάρα πολύ δύσκολη κατάσταση.


Έχουμε όλοι μας φίλους που χάνουν τη δουλειά τους, έχουμε όλοι μας συγγενείς που μπορεί να παίρνουν μια μικρή σύνταξη η οποία κόπηκε ακόμη παραπάνω  και δυστυχώς η κρίση αυτή έχει χτυπήσει όλους μας και κυρίως αυτούς που έχουν την περισσότερη ανάγκη.

Η Νίκη, και φαντάζομαι όλοι σας, και οι περισσότεροι στην Ελλάδα τους ενδιαφέρει γιατί. Νομίζω υπάρχουν, δε θα ήθελα να επικεντρωθώ πολύ στο γιατί, γιατί είναι ένα ένα πράγμα που οι περισσότεροι έχετε μία εξήγηση  αλλά νομίζω υπάρχει ένα consensus, μία συμφωνία ότι γενικά υπάρχουν δύο πυλώνες γιατί οδηγηθήκαμε μέχρι εδώ

Ο πρώτος πυλώνας αφορά το αναποτελεσματικό και πάρα πολύ μεγάλο κράτος, δυστυχώς έχουμε ένα κράτος το οποίο είναι πάρα πολύ μεγάλο και ταυτόχρονα πολύ αναποτελεσματικό  αυτό έχει γίνει κυρίως, έχει δημιουργηθεί από λαϊκίστικες πολιτικές  αλλά εδώ θα θέλω να επικεντρώσω την προσοχή μου ότι στην κακή πολιτική υπάρχει πάντα μία προσφορά αλλά υπάρχει και μία ζήτηση και μεις οι οικονομολόγοι θέλουμε πάντα να σκεφτόμαστε ότι υπάρχει ένα σημείο ισορροπίας μεταξύ των δύο και θα επικεντρωθώ σ’αυτό το κομμάτι στην ομιλία μου.

Ο δεύτερος πυλώνας ο οποίος είναι αλληλένδετος με τον πρώτο είναι ότι, δυστυχώς στη χώρα μας υπάρχει πάρα πολύ μικρή καινοτομία, πάρα πολύ μικρή επιχειρηματικότητα διότι το κράτος ή κάποιες οργανωμένες μειονότητες, εμποδίζουν τον ανταγωνισμό  υπάρχει μια τρομαχτική στρέβλωση του ανταγωνισμού, υπάρχουν πάρα πολλά εμπόδια στο να ξεκινήσει ένας νέος άνθρωπος μία καινούργια εργασία  και όλο αυτό δημιουργεί ένα σημείο ισορροπίας το οποίο νομοτελειακά θα έλεγα οδήγησε στη σημερινή κατάσταση Οι Έλληνες, μας αρέσει πάρα πολύ να παίζουμε το “blame game” κάποιος πρέπει να φταίει  Νομίζω ότι πάει πάρα πολύ βαθιά στην ιστορία μας οπότε φαντάζομαι όλοι μας ζούμε ή παρακολουθούμε τα νέα  έχουμε ακούσει ότι πιθανή εξήγηση μπορεί κάποιος να ακούσει ότι φταίνε οι αγορές, οι κακοί πολιτικοί, φταίνε τα συνδικάτα  φταίει η παγκοσμιοποίηση ακούω κάποιους, νομίζω ότι ένας ομιλητής θα πει ότι φταίει η Ευρωπαϊκή Ένωση, φταίνε οι τράπεζες  Θα ήθελα να μην μπούμε σε αυτό το παιχνίδι κατηγορίας και να προχωρήσουμε κάπου παραπάνω

Να σας πω γιατί, από μία άποψη ενός ανθρώπου που διδάσκει οικονομετρία στα παιδιά,  Είναι ότι, όλες αυτές οι εξηγήσεις έχουν ένα πρόβλημα ενδογένειας. Ίσως έχουμε κακούς πολιτικούς γιατί θέλουμε να έχουμε κακούς πολιτικούς.  Ίσως έχουμε κάποιους μη-καλούς τραπεζίτες γιατί θέλουμε να μπορούμε να παίρνουμε ένα δάνειο επειδή σηκώνουμε και έχουμε κάποιου το τηλέφωνο και έχουμε κάποιο φίλο

Όλες αυτές οι κύριες εξηγήσεις που ακούω είναι αυτό που ονομάζουμε οι οικονομολόγοι proximate causes  Ακόμη και να μετράμε, μετράμε σε πρώτο επίπεδο  δεν είναι οι βαθιές ρίζες του προβλήματος  και θα ήθελα στη σημερινή μου ομιλία καθώς ασχολούμαι με τα οικονομικά της ανάπτυξης  να επικεντρωθώ στις βαθιές ρίζες του προβλήματος  που κατά τη γνώμη μου είναι δύο

η πρώτη είναι, η πλήρης απαξίωση και εξασθένιση των θεσμών . Θεσμών όπως είναι η δικαιοσύνη λόγου χάρη, όπως είναι οι εποπτικές αρχές
και το δεύτερο, που εδώ θα ήθελα κυρίως να επικεντρώσω την ομιλία μου  στην έλλειψη αυτού που ονομάζουμε πολιτειακό κεφάλαιο, ή αν προτιμάτε κοινωνικό κεφάλαιο ή αν προτιμάτε αστικό κεφάλαιο  για να ικανοποιήσω απ’όλα τα πολιτικά σπέκτρουμ, τις απόψεις

Να σας πω πως σκεφτόμαστε οι οικονομολόγοι την ανάπτυξη  με έναν βαρετό τρόπο θα έλεγα, μας αρέσει να γράφουμε διάφορες συναρτήσεις παραγωγής, όπου  βάζεις κάποια inputs of production, κάποιους παράγοντες παραγωγής και βγαίνει ένα τελικό αποτέλεσμα  Οι οικονομολόγοι κυρίως της δεκαετίας του ’60, μετά το 2ο Παγκόσμιο Πόλεμο αυτό που πιστεύανε ήταν ότι  αυτό που ξεχωρίζει τις ανεπτυγμένες χώρες από τις ανεπτυσσόμενες, και από τις υπανάπτυκτες είναι ότι δυστυχώς χώρες της Αφρικής λόγω χάρη τότε, δεν είχανε φυσικό κεφάλαιο, δεν είχαν ανθρώπινο κεφάλαιο ενώ οι χώρες οι ανεπτυγμένες είχαν  κατά την άποψη λοιπών πολλών οικονομολόγων το όλο πρόβλημα βρίσκεται στην έλλειψη πόρων παραγωγής

hqdefault

Φαίνεται όμως ότι, με τελευταία έρευνα ότι δεν μπορούμε να εξηγήσουμε τις διαφορές εισοδήματος μεταξύ των αναπτυγμένων και υπανάπτυκτων χωρών μέσα από αυτό το κανάλι, πρέπει να είναι κάτι άλλο ή κάτι μας λείπει από τους παράγοντες παραγωγής είναι κάτι άλλο εκτός από το ανθρώπινο κεφάλαιο, την εργασία και το φυσικό κεφάλαιο
ή πιθανόν όπως πολλοί πιστεύουν όλο το ζουμί είναι στην παραγωγικότητα. Στο πως αξιοποιούμε αυτούς τους παράγοντες παραγωγής ώστε να βγάλουμε το τελικό προϊόν.

Για παράδειγμα, η τελευταία έρευνα δείχνει ότι για κάποιο λόγο οι Αμερικάνοι οι Άγγλοι επιχειρηματίες είναι πάρα πολύ καλοί στο να αξιοποιούν ανθρώπινο δυναμικό σε σχέση με άλλους λόγου χάρη επιχειρηματίες Φαίνεται όμως ότι αυτό που καθορίζει όμως την ολική παραγωγικότητα, το πόσο οι επιχειρηματίες μπορούν να αξιοποιήσουν αυτό που μπαίνει στη παραγωγική διαδικασία φαίνεται ότι η πιο σημαντική παράμετρος που καθορίζει τη παραγωγικότητα μίας χώρας είναι οι θεσμοί.

Υπάρχει μία πολύ ενδιαφέρουσα τελευταία έρευνα που δείχνει ότι την αιτιώδη συνάφεια μεταξύ της ποιότητας της δικαιοσύνης  και της ποιότητας του νομικού πλαισίου προστασίας των επενδυτών λόγου χάρη και της μετα-χρηματοοικονομικής ανάπτυξης και το πόσο εύκολα μπορούν να πάρουν οι επενδυτές χρήματα και με φθηνό επιτόκιο
Υπάρχει πολύ ενδιαφέρουσα έρευνα δείχνοντας ότι η διαφθορά εμποδίζει πάρα πολύ ιδιαίτερα τους νέους ανθρώπους και ιδιαίτερα τους νέους επιχειρηματίες και όπως σας είπα, φαίνεται ότι στη παραγωγικότητα και άρα και στους θεσμούς, φαίνεται ότι, από κει μπορούμε να εξηγήσουμε τις μεγάλες διαφορές μεταξύ των ανεπτυγμένων και των αναπτυσσόμενων χωρών.

Εκτός, και γι’αυτό θα ήθελα να κάνω μια μικρή παράκαμψη δείχνοντας στην ομιλία μου ότι υπάρχει μία πάρα πολύ ισχυρή συσχέτιση μεταξύ το πόσο καλό είναι το δικαϊκό σύστημα που είναι στον οριζόντια άξονα εδώ, και το πόσο πλούσια είναι μία χώρα οπότε βλέπετε η χώρα μας είναι δυσανάλογα πλούσια για το πόσο κακή ποιότητα προσφέρει στους επενδυτές με την προστασία τους.

Αλλά θα ήθελα να πάμε πίσω, στους παράγοντες που μπαίνουν στην παραγωγική διαδικασία, στα inputs of production Είναι πολύ πιθανόν, κάτι να μας λείπει Κάτι πέρα από το φυσικό κεφάλαιο, την εργασία και το ανθρώπινο κεφάλαιο που μπορεί να επηρεάζει την παραγωγική διαδικασία Φαίνεται και από πολύ ενδιαφέρουσα καινούργια έρευνα αυτό το καινούργιο κεφάλαιο είναι κάτι που οι πολιτειολόγοι ή οι πολιτικοί επιστήμονες το λέγανε πάρα πολλά χρόνια πριν, νομίζω ότι αυτή η έρευνα πάει πίσω στον Πλάτωνα Ότι αυτό που ονομάζουμε civic capital ή πολιτειακό κεφάλαιο που αφορά τα πάρα πολύ βαθιά πιστεύω που έχουμε για την κοινωνία, για τους συνανθρώπους μας, για τους φίλους μας αν θέλετε και το πώς αυτές καθορίζουν την οικονομική δραστηριότητα εδώ σας δίνω έναν άλλο ορισμό του κοινωνικού κεφαλαίου που είναι δύο έννοιες, πάρα πολύ στενά αλληλένδετες.

Γιατί το αστικό, ή το πολιτειακό ή το κοινωνικό κεφάλαιο αν προτιμάτε είναι τόσο σημαντικό;

Σκεφτείτε κάθε συναλλαγή. Κάθε συναλλαγή έχει ένα στοιχείο εμπιστοσύνης. Κάνω με τη Νίκη ένα συμβόλαιο, έπρεπε να έρθω εδώ από την Αμερική μπορεί να μην ερχόμουν Μπορεί να πήγαινα, μήνα του μέλιτος χτες λόγου χάρη. Υπήρχε, δεν είχαμε το άρτιο, το βέλτιστο συμβόλαιο αλλά υπήρχε μιας μορφή εμπιστοσύνης μεταξύ των δυό μας. Φανταστείτε μία εταιρεία που πάει να κάνει εξαγωγική διαδικασία, και να εξάγει προϊόντα σε κάποια άλλη χώρα. Χρειάζεται ακόμη και με ένα βέλτιστο συμβόλαιο, θα χρειαστεί κάποιας μορφής εμπιστοσύνη. Και δυστυχώς όπως θα φανεί σύντομα, οπότε, πως μετράμε το πολιτειακό κεφάλαιο  Ένας τρόπος να το μετρήσουμε είναι μέσω του trust, μέσω της εμπιστοσύνης Πόσο εμπιστεύονται λόγου χάρη οι Έλληνες τους συνανθρώπους τους, πόσο εμπιστεύονται ανθρώπους από άλλες χώρες. Το αγαπημένο μου, ο αγαπημένος μου δείκτης αποτίμησης του πολιτειακού κεφάλαιου είναι blood donation, είναι προσφορές αίματος.

Φαίνεται λοιπόν να υπάρχει πάρα πολύ μεγάλη διακύμανση στο πόσο όλοι οι άνθρωποι είναι διατεθειμένοι να προσφέρουν αίμα  Που μένει στην τοπική κοινωνία συνήθως. Ακόμη και μέσα στην Ιταλία. Ακόμη και μέσα στις Ηνωμένες Πολιτείες. Πόσο μάλλον μεταξύ χωρών όπως οι Σκανδιναβικές και χώρες όπως η Ελλάδα  Άλλος τρόπος που μετράμε το πολιτειακό κεφάλαιο είναι ένα αγαπημένο σπορ των Ελλήνων, η φοροδιαφυγή. Ή το πόσο ρυπαίνουμε το περιβάλλον, δηλαδή το πόσο έχουμε την τάση όταν οδηγούμε να πετάμε τον καφέ μας έξω Όσο και αν σας φαίνεται παράξενο, οι οικονομολόγοι έχουν αρχίσει και μετράνε αυτά τα πράγματα, διότι νομίζω οι οικονομολόγοι αυτό που φέρνουν στις κοινωνικές επιστήμες είναι τη μέτρηση και κάποιες τεχνικές και φαίνεται όντως η χώρα μας να είναι σε πάρα πολύ χαμηλή θέση ακόμη και σε αυτούς τους τομείς

Τι μας λέει αυτό και γιατί αυτό είναι ενδιαφέρον για οικονομολόγους;

Να σας πω γιατί, να σας δείξω απλά τι συμβαίνει στα στοιχεία  ένα πολύ απλό plot. Στο οριζόντιο άξονα βλέπετε ένα measure, ένα δείκτη έλλειψης εμπιστοσύνης  ότι δεν εμπιστευόμαστε πολύ τους συνανθρώπους μας όταν κάνουμε δουλειές. Και στο κάθετο δείκτη βλέπετε, έναν στάνταρντ μέτρημα της ανάπτυξης, το ΑΕΠ ανά κάτοικο  Όπως βλέπετε υπάρχει μια πάρα πολύ ισχυρή συσχέτιση  Ακόμη και αν επικεντρωθούμε μόνο μες στις χώρες τις ανεπτυγμένες, τις χώρες του ΟΟΣΑ, η Ελλάδα δε φαίνεται καν στο γράφημα  σε αυτό εδώ, είναι κάπου εδώ

Έχουμε το μικρότερο, τη μικρότερη εμπιστοσύνη στους συνανθρώπους μας, και από την ίδια χώρα, αλλά και από άλλες χώρες  και αυτό φαίνεται να συσχετίζεται όπως βλέπετε, πάρα πολύ σημαντικά με την ανάπτυξη

Το ερώτημα είναι, ΓΙΑΤΙ;

Η έρευνα δείχνει ότι το αστικό κεφάλαιο ή το trust, η εμπιστοσύνη μετράει για πάρα πολλούς τομείς της οικονομικής δραστηριότητας  μετράει πάρα πολύ για τις εξαγωγές, γιατί όπως καταλαβαίνετε εκεί επηρεάζεται ακόμη περισσότερο το αίσθημα της εμπιστοσύνης  Επηρεάζεται πάρα πολύ όταν ένας νέος επιχειρηματίας πάει να ζητήσει ένα δάνειο, διότι, finance όταν κάνουμε χρηματοοικονομική  υπάρχει πάντα μία αίσθηση και ένα στοιχείο εμπιστοσύνης  Αλλά θα ήθελα να επικεντρωθώ κυρίως στη τελευταία έρευνα που δείχνει τη συσχέτιση μεταξύ του trust, της εμπιστοσύνης και της επιχειρηματικότητας

Εδώ βλέπετε, τη πολύ ισχυρή συσχέτιση μεταξύ της έλλειψης εμπιστοσύνης  και διάφορων γραφειοκρατικών και τον αριθμό διαδικασιών που εμποδίζουν την επιχειρηματικότητα  Σε χώρες όπως την Ελλάδα, τουλάχιστον μέχρι πρόσφατα, έπρεπε να κάνεις άπειρες διαδικασίες  πάρα πολλές διαδικασίες ώστε να ξεκινήσεις μία καινούργια δουλειά  Σε άλλες χώρες όπως οι Σκανδιναβικές όπως βλέπετε δε χρειάζεται να κάνεις πολλά πράγματα Γιατί; Γιατί η κοινωνία έχει αυτή την εμπιστοσύνη ότι ο επιχειρηματίας δεν είναι εκεί για να τον κλέψει ή για να ρυπαίνει το περιβάλλον  ή για να κάνει κάτι ενάντια στο κοινωνικό σύνολο, είναι εκεί για να προσφέρει στην κοινωνία, για να προσφέρει στον εαυτό του να δημιουργήσει πλούτο, που είναι το επιθυμητό, και μέσω αυτού να συμβάλλει στην οικονομική ανάπτυξη και των διπλανών του

Ακριβώς η ίδια συσχέτιση με διαφορά. Το γεγονός ότι υπάρχουν πάρα πολλές γραφειοκρατικές διαδικασίες  όχι μόνο φανερώνει την έλλειψη εμπιστοσύνης αλλά δημιουργεί διαφθορά από μόνο του. Φυσικά εδώ πάλι βλέπετε το γράφημα για τις ανεπτυγμένες χώρες, πάλι η Ελλάδα δε φαίνεται καν στο γράφημα, τουλάχιστον στη μεγάλη μεγέθυνση. Πολύ μεγάλη διαφθορά, πολύ μεγάλη έλλειψη εμπιστοσύνης

Θέλω να πάω, έτσι λίγο πιο, να επικεντρωθώ λίγο περισσότερο στη συσχέτιση μεταξύ των θεσμών  και του αστικού κεφαλαίου. Όπως είδατε οι θεσμοί φαίνεται, και όταν λέω θεσμούς αναφέρομαι στο δικαϊκό σύστημα κυρίως  τις εποπτικές αρχές, υπάρχει πολύ ισχυρή συσχέτιση με την παραγωγικότητα που φαίνεται να εξηγεί πάρα πολύ το gap, το πόσο διαφορετικές είναι ανεπτυγμένες από τις ανεπτυσσόμενες χώρες και θα ήθελα εδώ να σας πω το αγαπημένο μου, αποτέλεσμα της έρευνας

Τ’ αγαπημένο μου λοιπόν αποτέλεσμα είναι από την Ιταλία που φαίνεται ότι στα χωριά, ή στις μικρές πόλεις ή στις μικρές κοινωνίες, που υπάρχει μεγαλύτερη προσφορά αίματος  σαν ένα μέτρημα, του πολιτειακού κεφαλαίου  Οι κακοί πολιτικοί, είτε αυτοί που είναι εμπλεκόμενοι σε υποθέσεις διαφθοράς,  είτε είναι αυτοί που είναι λίγο τεμπέληδες και δεν πάνε πολύ στο κοινοβούλιο να ψηφίζουν για τους νόμους  Είτε αυτοί, που σύμφωνα με τις εφημερίδες φαίνεται να είναι πιο πολύ διεφθαρμένοι,  αντικαθίστανται μέσα από την εκλογική διαδικασία πιο γρήγορα. Φαίνεται λοιπόν ότι το αστικό κεφάλαιο, είναι εκεί, σαν ένα τσεκ,  στην πολιτική εξουσία, στις πολιτικές που δημιουργεί για όλους μας. Και τα τελευταία δύο λεπτά της ομιλίας μου θα ήθελα να επικεντρωθώ στο τι δημιουργεί αυτή τη πολιτική αρετή και αυτό το civic virtue είναι μια ωραία έννοια που πάει πίσω στον Πλάτωνα και λίγο πιο μετά στο Μακιαβέλι Όπως φαντάζεστε, μετράει πολύ η εκπαίδευση, μετράνε κάποιες συγγενείς αξίες της κοινωνίας που ίσως συσχετίζονται με τη θρησκεία

Αλλά θα ήθελα να επικεντρωθώ κυρίως με το τι διδάσκουμε τα παιδιά

Σε αυτό λοιπόν το γράφημα, βλέπετε στον κάθετο δείκτη ένα δείκτη το πόσο πολύ εμπιστευόμαστε το συνάνθρωπο μας  Στον οριζόντιο δείκτη υπάρχει ένας δείκτης, που θα τον εξηγήσω λίγο, που δείχνει πόσο διαφορετικό είναι το εκπαιδευτικό σύστημα  στο να διδάσκει στα παιδιά με οριζόντια ή με κάθετο τρόπο  Να σας εξηγήσω, στην Ελλάδα εδώ που πήγα σχολείο και στη Νομική Αθηνών, συνέχεια έγραφα σημειώσεις  Έκανε διάλεξη ο καθηγητής, γράφαμε σημειώσεις, ψάχναμε να βρούμε κάποιο καλό μαθητή να του πάρουμε τις σημειώσεις στο τέλος  Και πηγαίναμε στις εξετάσεις  Στην Αμερική που διδάσκω, την επόμενη βδομάδα που θα γυρίσω, θα ακούσω εγώ τους μαθητές μου που θα κάνουν μία παρουσίαση σε γκρουπ  για κάποια θέματα χρηματοοικονομικής  Το εκπαιδευτικό σύστημα από το σχολείο σε χώρες όπως οι Σκανδιναβικές ή η Αμερική, ή το Ηνωμένο Βασίλειο  Κάνει και δημιουργεί πολύ αυτή την επικοινωνία μεταξύ των παιδιών, που αναγκαστικά μαθαίνουν να εμπιστεύονται το ένα παιδί το άλλο  Το οποίο αυτό μένει στη ζωή τους όταν κάνουν επιχειρηματική δραστηριότητα.

Να σας δείξω και το πιο λυπηρό γράφημα που ίσως έχω δείξει ποτέ στη ζωή μου, το ανακάλυψα πριν από δύο εβδομάδες

Στον κάθετο δείκτη βλέπετε ένα δείκτη έλλειψης εμπιστοσύνης. Στον οριζόντιο δείκτη, είναι, βλέπετε, στον οριζόντιο άξονα, βλέπετε ένα δείκτη που μετράει το πόσο οι γονείς θεωρούν ότι είναι σημαντικές οι λέξεις ανοχή και σεβασμός στη διαπαιδαγώγηση των παιδιών τους. Είναι βασισμένο σε ερωτηματολόγια που γίνονται από ένα Διεθνή Οργανισμό σε γονείς που έχουν παιδιά σε ηλικία 6-12 χρονών.

Δυστυχώς η Ελλάδα, από τις 64 χώρες, που βλέπετε που υπάρχουν χώρες όπως το Πακιστάν, όπως η Κίνα, όπως το Βιετνάμ  έχει το χαμηλότερο σκορ.  Φαίνεται ότι οι Έλληνες γονείς που για μένα ήταν μία μεγάλη έκπληξη, γιατί εμένα οι γονείς μου με μεγάλωσαν με τέτοιους όρους  Ότι δε διδάσκουμε στα παιδιά μας, τις βασικές αξίες, της ανοχής και του σεβασμού, που είναι απαραίτητες στην οικονομική δραστηριότητα  όταν είναι να κάνουμε μία δουλειά με έναν Κινέζο, με έναν Ινδό που έχουν μεγαλώσει με τελείως διαφορετικές αξίες

Στο ίδιο ερωτηματολόγιο, φαίνεται ότι οι Έλληνες γονείς δεν κάνουν καθόλου επένδυση στα παιδιά τους δεν τους διδάσκουν καθόλου τη λέξη καινοτομία και επιχειρηματικότητα. Φαίνεται όμως ότι διδάσκουν τα παιδιά τους ότι πρέπει να γίνουν πλούσια και να πάνε καλά στη ζωή τους Οπότε υπάρχει αυτό το φοβερό παράδοξο ότι δεν δημιουργούμε στα παιδιά μας αυτά τα inputs,  αυτούς τους παράγοντες που ξέρουμε ότι είναι απαραίτητοι στην επιχειρηματική δραστηριότητα,  που οδηγούν στην ανάπτυξη και του ιδιώτη που είναι το επιθυμητό και της κοινωνίας,  αλλά ταυτόχρονα θέλουμε να τα πετύχουν αυτά, το οποίο είναι παράδοξο.

Τα καλά νέα είναι ότι, η έρευνα δείχνει ότι το πολιτειακό κεφάλαιο ή το κοινωνικό κεφάλαιο, δημιουργείται σε περιόδους κρίσης. Θυμηθείτε τους Έλληνες πως αντιδράσανε στην εισβολή των Ιταλών. Ή θυμηθείτε τους Έλληνες πως αντιδράσανε στη Μικρασιατική Καταστροφή. Σε μία πολύ μεγάλη καταστροφή. Και όλες οι έρευνες που έχουμε ακόμη και από άλλες χώρες και δυστυχώς δεν έχουμε έρευνα για την Ελλάδα, είναι ότι  κάποιος πόλεμος, ή κάποιο πολύ κακό γεγονός, όπως ένας σεισμός, φαίνεται να δημιουργούν αυτή την τάση της κοινωνίας να δημιουργεί κοινωνικό ή αν προτιμάτε πολιτειακό κεφάλαιο. Πρέπει να βοηθήσουμε, γιατί εκεί είναι σαφές ότι πρέπει και οι δυο μας να πάμε καλύτερα και ως ιδιώτες αλλά και μαζί Οπότε, ίσως η κρίση είναι λίγο μία ευκαιρία να χτίσει η κοινωνία αυτό το πολιτειακό κεφάλαιο που δυστυχώς χάθηκε τα τελευταία 10 με 15 χρόνια και ίσως και πιο πολλά και νομίζω ότι, για να κλείσω, ότι υπάρχει κάποια αισιόδοξη πλευρά και κάποια λίγο πιο απαισιόδοξη Άμα δείτε μια αποκλειστικά οικονομική άποψη κάποιου οικονομολόγου της δεκαετίας του ’60, θα σου πει η Ελλάδα πιθανόν να μην είναι σε μία πολύ κακή θέση.

Υπάρχει φυσικό κεφάλαιο, βέβαια έχει φύγει τώρα, αλλά είναι πολύ εύκολο να ξαναέρθει, η Ελλάδα είναι μέλος της ΕΕ
οπότε πολύ εύκολα μπορεί να έρθει κεφάλαιο από το εξωτερικό. Εργασία υπάρχει, δυστυχώς υπάρχει πολύ μεγάλη ανεργία άρα υπάρχει προσφορά εργασίας. Ανθρώπινο δυναμικό υπάρχει και πολύ στην Ελλάδα και πάρα πολύ στο εξωτερικό Αυτό που φαίνεται να χρειάζεται η Ελλάδα είναι θεσμούς, οι οποίοι έχουν δυστυχώς καταρρακωθεί, υπάρχει μία παντελής έλλειψη σεβασμού του κόσμου προς βασικούς θεσμούς, που χρειάζονται για την επιχειρηματικότητα και κυρίως αυτό που χρειάζεται είναι αυτό το πολιτειακό κεφάλαιο, αυτή η έλλειψη εμπιστοσύνης, ότι θα πρέπει λίγο να μπούμε σε μία κοινωνία όπου ναι μεν ο καθένας μας θα προχωράει για τον εαυτό του αυτό είναι το επιθυμητό σε μία καπιταλιστική κοινωνία, ο καθένας να προοδεύει μέσα από την επένδυσή του σε φυσικό ή σε ανθρώπινο κεφάλαιο αλλά ταυτόχρονα να έχουμε αυτή την αίσθηση ότι όλοι μαζί εδώ που βρισκόμαστε λόγου χάρη σε αυτή την αίθουσα μπορεί κάτι να βγει μέσα από μας ώστε να προχωρήσει η κοινωνία μας μπροστά .

Ευχαριστώ πάρα πολύ και συγνώμη για το λίγο παραπάνω χρόνο.”

_____

by Αντικλείδι , https://antikleidi.com

Συναφές: 

Τι μας παρακινεί; (TED)

Ευπάθεια, θάρρος, αυθεντικότητα , ντροπή (TED)

Γιατί κάνουμε ό,τι κάνουμε (TED)

Πώς ο εγκέφαλος δημιουργεί ηθικές κρίσεις. – (TED)

Σχετικά Άρθρα

- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -

- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -


- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -

- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -