Εικονική συνέντευξη από τον Ζαν Ζακ Ρουσσώ!

Jean-Jacques_Rousseau_(painted_portrait)


Ο Ζαν Ζακ Ρουσσώ ήταν Ελβετός φιλόσοφος, συγγραφέας, πολιτικός, θεωρητικός, και αυτοδίδακτος συνθέτης την περίοδο του Διαφωτισμού. Οι πολιτικές ιδέες του Ρουσσώ επηρέασαν τη γαλλική επανάσταση, την ανάπτυξη της κομμουνιστικής και σοσιαλιστικής θεωρίας και την ιδεολογία του εθνικισμού.

Ο Ρουσσώ γεννήθηκε και μεγάλωσε στην θρησκευτικά καλβινιστική Γενεύη. Ο πατέρας του, Ισαάκ Ρουσσώ, ήταν ωρολογοποιός. Οι πρόγονοι του ήταν Ουγενότοι πρόσφυγες από την Γαλλία, οι οποίοι βρήκαν καταφύγιο στην Γενεύη. Η μητέρα του Ζαν Ζακ Ρουσσώ, η οποία ήταν κόρη ενός προτεστάντη ιερέα, πέθανε εννιά μέρες μετά την γέννηση του. Σε ηλικία 10 ετών εγκαταλείφθηκε από τον πατέρα του, και έτσι ο Ζαν Ζακ Ρουσσώ γνώρισε δύσκολα παιδικά χρόνια. Στη συνέχεια της ζωής του πέρασε δύο χρόνια με έναν πάστορα, ως το 1724. Μετά ο θείος του τον τοποθέτησε ως μαθητευόμενο γραφέα, σε ένα δικαστικό γραφείο, και το 1725 έγινε μαθητευόμενος ενός χαράκτη.

Ο Ζαν Ζακ Ρουσσώ εγκαταλείπει την γενέτειρα του, Γενεύη ,σε ηλικία 16 ετών, το 1728. Είναι ο εφημέριος του Κονφινιόν που τον στέλνει στην βαρόνη Μαντάμ ντε Βαράνς, πρόσφατα προσηλυτισμένη στον καθολικισμό. Αυτή με την σειρά της τον στέλνει στο Τορίνο της Ιταλίας, όπου ο Ζαν Ζακ Ρουσσώ ασπάζεται τον καθολικισμό.

Τον επόμενο χρόνο ο Ρουσσώ επιστρέφει στο σπίτι αυτής της βαρόνης, την οποία πλέον θεωρεί μητέρα του. Το 1730 ταξιδεύει με τα πόδια ως το Νεσατέλ, όπου διδάσκει μουσική. Μέχρι το 1739 περιπλανιέται σε διάφορα μέρη στην Ελβετία, ενώ μάλιστα η βαρόνη γίνεται και ερωμένη του. Το ίδιο έτος συγγράφει και το πρώτο του βιβλίο, «Le verger de Madame la baronne de Warens».

Το 1742 βρίσκεται στο Παρίσι, όπου γράφει ως το 1743 δύο δοκίμια σχετικά με την μουσική, και γνωρίζει τον Διαφωτιστή Ντενί Ντιντερό.

Το 1745 γνωρίζει μία υπηρέτρια πανδοχείου, με την οποία θα αποκτήσει πέντε παιδιά.

Το 1749 γράφει για την Εγκυκλοπαίδεια όλα τα άρθρα που αφορούσαν την μουσική.

Το 1750 συμμετέχει σε έναν διαγωνισμό της Ακαδημίας του Ντιζόν (Académie de Dijon), και η διατριβή του «Διατριβή»  σχετικά με τις τέχνες και τις επιστήμες, κερδίζει το πρώτο βραβείο.


Πέθανε στις 2 Ιουλίου  1778 στο Ερμεμονβίγ της Γαλλίας.

28826

– – – Η  Σ Υ Ν Ε Ν Τ Ε Υ Ξ Η – – –

Καλημέρα σας κύριε Ρουσσώ . Γνωρίζω ότι αυτήν την περίοδο της ζωή σας συγγράφετε άρθρα για την Εγκυκλοπαίδεια και ο ελεύθερος χρόνος που διαθέτετε είναι πολύτιμος.  Για αυτόν τον λόγο θα προσπαθήσω να  στερήσω ένα μικρό μόνο μέρος αυτού ,με σκοπό να σας πάρω μία συνέντευξη η οποία θα δημοσιευτεί τον 21 αιώνα!

Καλημέρα και σε εσάς. Η αλήθεια είναι ότι αυτήν την εποχή έχω γίνει κυνηγός του ελευθέρου χρόνου. Αλλά δεν τον προλαβαίνω. Ο Χρόνος ξέρετε είναι η κινούμενη μορφή της ακίνητης αιωνιότητας.

Δεν το είχα σκεφτεί πoτέ έτσι είναι η αλήθεια. Αλλά ας ξεκινήσουμε λοιπόν από την αρχή. Το γνωστότερο σας έργο για το ευρύ κοινό είναι το «Κοινωνικό συμβόλαιο». Ποιο ήταν το κίνητρο για την συγγραφή του;

Η προσπάθεια μου να συμφιλιώσω τα καθήκοντα του ανθρώπου µε τα καθήκοντα του πολίτη. Ο άνθρωπος γεννήθηκε ως άγριος, ελεύθερος. Σύντομα αντιλήφτηκε ότι για να επιβιώσει πρέπει να δημιουργήσει κοινωνίες. Η αρμονική όμως συμβίωση σε μια κοινωνία προϋποθέτει να αποποιηθεί μέρος της απόλυτης ελευθερίας του. Αυτό είναι το κοινωνικό συμβόλαιο που έκανε. Αντάλλαξε την μοναξιά και την μοναχικότητα με λίγη ελευθερία για να το πω απλά.

Θα μπορούσατε να μου το εξηγήσετε λίγο περισσότερο αυτό;

Ο άνθρωπος αρχικά ζούσε στην φύση σαν ένα ζώο μέσα στην αγριότητα, έχοντας  όμως ένα πλεονέκτημα σε σχέση με τα υπόλοιπα ζώα, τη δυνατότητα της ελεύθερης βούλησης. Αρχικά ο μοναδικός του σκοπός ήταν η επιβίωση μέσω εξυπηρέτησης των στοιχειωδών ζωτικών του αναγκών. Μέσω της ικανότητας της ελεύθερης βούλησης άρχισε σταδιακά να συγκροτεί κοινωνίες. Τότε ήταν που σιγά-σιγά άρχισε να απομακρύνεται από  την άγρια φύση του. Ένας άλλος παράγοντας ,που τον ώθησε στην απομάκρυνση από αυτήν, ήταν η επιδίωξη να δημιουργήσει ένα «ηθικό εγώ» μέσα από την αλληλεπίδραση με τους άλλους. Αυτό φυσικά περιλαμβάνει θετικά και αρνητικά σημεία. Από την μια γεννήθηκε ο αλτρουισμός, η συμπόνια, η συμπαράσταση , η συνεργασία. Από την άλλη καλλιεργήθηκε ο ανταγωνισμός, η σύγκριση με τους άλλους, η αντιπαλότητα και η λαχτάρα για εξουσία. Αυτήν η πραγματικότητα τον οδήγησε στο να περιορίσει την ελεύθερη βούληση προς όφελος και για την επικράτηση της γενικής βούλησης .

Αναγκάστηκε δηλαδή να αποδεχτεί ότι η διασφάλιση της κοινωνικής συνύπαρξης απαιτεί το εγωιστικό εγώ να αντικατασταθεί από το κοινωνικό εμείς;

Σωστά. Και το τίμημα για αυτό είναι ένα κομμάτι ελευθερίας. Αυτήν η έννοια της γενικής βούλησης  είναι που οδήγησε στην θέσπιση θεσμικών νόμων και  κυβέρνησης, κανόνων δίκαιου οι οποίοι με την σειρά τους απορρέουν από ολόκληρο το πολιτικό σώμα, εξασφαλίζοντάς έτσι  συνοχή. Αυτό το πολίτικο δίκαιο είναι το Κοινωνικό συμβόλαιο. Χρέος αυτού του πολιτικού δίκαιου είναι να διασφαλίσει στην κοινωνία την αρμονία, την ευτυχία, την ελευθερία και την αρετή.

Όταν λέτε αρετή τι εννοείτε;

Με το να με ρωτάτε τι είναι η Αρετή, περισσότερο με φέρνετε σε δύσκολη θέση παρά μου απευθύνετε ερώτημα. Θα μπορούσα λοιπόν να σας απαντήσω ότι είναι που ποτέ δεν θα μπορέσετε να γνωρίσετε, εάν η δική σας καρδιά δεν σάς έχει ήδη δώσει την απάντηση. Συνεπώς, γιατί θα πρέπει να θέτουμε ξανά ένα ερώτημα, το οποίο έχει ήδη απαντηθεί και μάλιστα με πυκνότητα αλλά και επάρκεια; Εάν επιθυμείτε να μάθετε τι σημαίνει να είναι κανείς ενάρετος, διαβάστε τον Πλάτωνα, τον Κικέρωνα, τον Πλούταρχο, τον Επίκτητο, τον Μάρκο Αυρήλιο… ή μάλλον εγκαταλείψτε κάθε βιβλίο και επιστρέψτε στον εαυτό σας και γίνετε ενάρετοι, αφουγκραζόμενοι απλώς εκείνη την μυστική φωνή, που μιλάει σε όλες τις καρδιές όλων των ανθρώπων… Η αρετή είναι εμπόλεμος κατάσταση. Για να ζούμε ενάρετα πρέπει να παλεύουμε διαρκώς με τον εαυτό μας.

Η αρμονία που αναφέρατε προηγουμένως μεταξύ των μελών μιας κοινωνίας με ποιον τρόπο κατακτήθηκε;

Με την άνοδο στα πνευματικά επίπεδα μέσα από την επικοινωνία των ιδεών και την πρόοδο του λόγου.  Έτσι κατακτήθηκαν οι ανώτερες έννοιες της τάξης, της σοφίας και της ηθικής καλοσύνης. Έτσι   τρέφεται ο συναισθηματικός μας κόσμος, με τους καρπούς των γνώσεών μας . Έτσι εξυψωνόμαστε με το μεγαλείο της ψυχής επάνω από τις αδυναμίες της φύσης μας και εξισώνουμε την τέχνη του στοχασμού με τις ουράνιες διάνοιες ώστε  να τελειοποιήσουμε τον άνθρωπο και να μιμηθούμε την ίδια την θεότητα, καταπολεμώντας συνεχώς και νικώντας τα πάθη μας.

Ο άνθρωπος γεννιέται με ηθική ή η ηθική είναι δημιούργημα της κοινωνίας;

Ο  άνθρωπος γεννιέται ηθικός όπως και τα ζώα. Δεν διαχωρίζει ούτε καλό, ούτε κακό. Έχει έμφυτη μια “εγωιστική αγάπη” που μέσω της κοινωνίας γίνεται μια “καθώς πρέπει αγάπη”…  Αυτή η μετάβαση κάνει τον άνθρωπο να συγκρίνει τον εαυτό του με τους άλλους και να συναισθάνεται τους φόβους τις αδυναμίες, τις χαρές των διπλανών του. Έτσι η μετάβαση από τον εγωισμό του ζώου στην κοινωνία γέννησε μια νέα έννοια, το καθήκον. Η συνειδητοποίηση αυτής της έννοιας κάνει τον άνθρωπο να χαίρεται και να συμμετέχει και να δοξάζει την χρήση της λογικής του πάνω στα συναισθήματά του και τις ανάγκες του.

Το καθήκον είναι τελικά αυτό που όρισε την ανθρωπινή συνείδηση;

Συνείδηση! Συνείδηση! Το ανεκτίμητο δώρο των Ουρανών, αθάνατη και θεϊκή φωνή. Σίγουρος οδηγός του αμαθούς  και περιορισμένου μυαλού, επίσης και συνετού και ελεύθερου, αλάνθαστος δικαστής του καλού και του κακού που κάνει τον άνθρωπο όμοιο με τον Θεό! Χωρίς εσένα δε νιώθω στον εαυτό μου τίποτα να με υψώσει πάνω από τα ζώα.

jean-jacques-rousseau-gravure

Γιατί ενώ ο άνθρωπος εμφορείται από συνείδηση για το καθήκον γίνεται τελικά κακός;

Ο άνθρωπος γεννήθηκε καλός, αλλά έχει διαφθαρεί από τους κοινωνικούς θεσµούς. Προορισµένη για την ευτυχία και την αρετή, η φύση του νοθεύτηκε από την ανάπτυξη των γνώσεων και τη σαγήνη που ασκούν η πολυτέλεια και η ισχύς. Η πολιτική οικονομία γέννησε την θέληση για Εξουσία. Η διοίκηση, από κοινωνικό μέσο για την επίτευξη της κοινωνικής αρμονίας, μετατράπηκε σε μέσο αυτοϊκανοποίησης ταπεινών ματαιοδοξιών .Αυτό που αποτίνει είναι να βρεθεί το φάρµακο που θα γιατρέψει τις κοινωνίες από τη διαφθορά αυτήν και θα οδηγήσει σε  µια νέα σύνθεση της φύσης µε τον πολιτισμό, που δεν θα προδίδει την ουσία του ανθρώπου.

Πότε αρχίζει να αρρωσταίνει μια κοινωνία;

 Όταν τα μέλη της αρχίζουν να βλέπουν τους εαυτούς τους σαν εκείνους τους πρωτόγονους και ίσως φανταστικούς ανθρώπους, που δεν είχαν ανάγκη κανέναν, επειδή μόνη της η φύση φρόντιζε για όλα. Πρέπει να κατανοήσουμε ότι η φύση έχει εγκαταλείψει τα καθήκοντά της άπαξ και εμείς τολμήσαμε να τα σφετεριστούμε. Ο κοινωνικός άνθρωπος, όπως εμείς, είναι υπερβολικά αδύναμος για να μπορεί να τα καταφέρει μόνος του, δίχως τους άλλους. Είναι γεμάτος από ανάγκες, από την στιγμή της γέννησής του μέχρι την στιγμή του θανάτου του και δεν θα μπορούσε να επιβιώσει, εάν δεν δεχόταν τίποτε από τους άλλους, ασχέτως εάν είναι πλούσιος ή φτωχός…

Πότε πρώτη φορά άνθρωπος προσπάθησε να σφετεριστεί την φύση;

Ο άνθρωπος που πρώτος έφραξε ένα κομμάτι γης και δήλωσε “είναι δική μου” και βρήκε αρκετούς ανθρώπους να τον πιστέψουν. Από πόσους πολέμους, εγκλήματα, φόνους, από πόσο τρόμο και ατυχίες θα είχε σώσει κάποιος τους ανθρώπους αν είχει σταθεί απέναντι σε αυτόν και είχε πει στους συνανθρώπους του “μην τον  ακούτε, δεν είστε ολοκληρωμένοι αν ξεχάσετε ότι οι καρποί της γης ανήκουν σε όλους μας και η γη η ίδια σε κανέναν”…

Πότε αρχίζει η διαφθορά μιας σύγχρονης κοινωνίας;

Από τη στιγμή που οι δημόσιες υπηρεσίες παύουν να είναι η κύρια απασχόληση των πολιτών, κι αυτοί αρχίζουν να αρέσκονται περισσότερο με το να γεμίζουν το πουγγί τους, παρά να ενδιαφέρονται για το ατομό τους, το Κράτος βρίσκεται κιόλας πολύ κοντά στην ερήμωση του. Από τη στιγμή που ένας πολίτης θα πει για μια κρατική υπόθεση  -Τι μ’ ενδιαφέρει εμένα- αρχίζει και η παρακμή του κράτους”. Χρειάζεται να γίνει κάποιος πόλεμος; Οι πολίτες πληρώνουν μισθοφόρους κι αυτοί μένουν στα σπίτια τους. Πρέπει να πάνε στη συνέλευση; Διορίζουν αντιπροσώπους και μένουν στα σπίτια τους.

Καταστροφική εφεύρεση το χρήμα, ε;

Από αγάπη για το χρήμα και την τεμπελιά, δημιούργησαν στρατιώτες για να υποδουλώσουν την ίδια την πατρίδα τους, κι αντιπροσώπους για να την ξεπουλήσουν. Είναι η απορόφησή τους με το εμπόριο και τις βιοτεχνίες, είναι το αχόρταγο συμφέρον του κέρδους, είναι η μαλθακότητα και η αγάπη για τις ανέσεις, που μεταλλάσουν το νόημα των προσωπικών υπηρεσιών προς την πατρίδα σε χρηματικό. Δίνουν ένα μέρος από τα κέρδη τους για να κερδίσουν περισσότερα με την ησυχία τους.
Αλλά δώστε χρήμα και σε λίγο θα χετε αλυσίδες…

Ποιος είναι ο ρόλος αυτών που διαχειρίζονται την διακυβέρνηση μιας κοινωνίας;

Οι φορείς της εκτελεστικής εξουσίας δεν είναι αφέντες του λαού, μα υπάλληλοί του. Ο λαός πρέπει να μπορεί να τους διορίζει και να τους απολύει όποτε θέλει. Δεν υπάρχει θέμα να συμβληθούν με το λαό, πρέπει να τον υπακούσουν.

Ποιο είναι για εσάς το ιδανικό πολίτευμα;

 Αν υπήρχε λαός αποτελούμενος από θεούς, θα κυβερνιόταν δημοκρατικά. Τόσο τέλειος τρόπος Διοίκησης είναι ακατάλληλος για ανθρώπους.  Δυστυχώς στα ανθρωπινά είναι δύσκολο  για μια πλειοψηφία να κυβερνά, επειδή μια πλειοψηφία σπάνια μπορεί να οργανωθεί και να ενωθεί για κοινή δράση, ενώ μια μειοψηφία μπορεί.Γ ια αυτό οι περισσότερες δημοκρατίες είναι ψευδεπίγραφες.

Ποια είναι η ευθύνη του λάου για  το παραπάνω;

Η μικρότερη γιατί τον εξαναγκάζουν σε υποχρεωτική τύφλωση. Δεν είναι ικανός κανείς για υψηλές σκέψεις, όταν πρέπει να σκέπτεται πώς θα βγάλει το ψωμί του.Ο άνθρωπος γεννήθηκε λεύτερος. Κι όμως, σ’ ολόκληρη τη γη είναι αλυσοδεμένος. Δυστυχώς ο σκλάβος στο έσχατο όριο της υποδουλώσεώς του χάνει ακόμη και αυτήν την επιθυμία του, να είναι ελεύθερος.

Τι λέτε στους επικριτές σας οι οποίοι σας έχουν επιτεθεί κατά καιρούς  με πολύ σκληρό τρόπο;

Οι προσβολές είναι τα επιχειρήματα των άδικων.

Τι είναι για εσάς ευτυχία;

Ευτυχία δεν είναι να κάνεις αυτό που θέλεις, αλλά να μην κάνεις αυτό που δεν θέλεις.

Τι σας γεμίζει αληθινά στην ζωή;

Είχα γεννηθεί µε κάποια ταλέντα, κι όµως πέρασα τη νεανική µου ηλικία σε µια ευτυχή αφάνεια, από την οποία δεν ήθελα να βγω… Πλησίαζα τα σαράντα µου χρόνια και αντί για περιουσία, την οποία πάντα περιφρόνησα, και ένα όνοµα που µε έκαναν να πληρώσω τόσο ακριβά, είχα την ηρεµία και φίλους, τα δύο µόνα αγαθά για τα οποία διψάει η καρδιά µου.

Σας έχουν προδώσει ποτέ φίλοι;

Τέτοια ήταν πάντα η τύχη μου. Αρκετες φορές μόλις έφερνα κοντά τον έναν στον άλλον δύο φίλους μου, που πρώτα τους είχα ξεχωριστά καθέναν, ποτέ δεν παρέλειψαν να ενωθούν εναντίον μου.

1311231-Jean-Jacques_Rousseau_les_Confessions

Η άποψη σας για το ωραίο φύλο;

Ω, γυναικεία ομορφιά, συ υποκινείς τις καταστρεπτικότερες θύελλες στο ανθρώπινο γένος.

Μια διαφορά μεταξύ των δυο φύλων;

Ο άντρας αγαπάει λίγο και συχνά, η γυναίκα πολύ και σπάνια.

Έχετε παρασυρθεί από έντονα πάθη;

Πολύ λίγες φορές. Τα μεγάλα πάθη είναι τόσο σπάνια όσο και οι μεγαλοφυΐες. 

Από έντονες απόλαυσεις;

Η αληθινή απόλαυση είναι απλή και ατάραχη, αγαπάει τη σιγή και την ησυχία.

Αν γυρίζατε πίσω τον χρόνο ποια ηλικία θα θέλατε να ξαναζήσετε;

Την προεφηβική ηλικία της αταξίας. Δεν πρόκειται να δημιουργήσετε σοφούς, αν θα σκοτώσετε του παιδιού τις αταξίες. Το πιο βασικό ηθικό μάθημα της παιδικής ηλικίας και πολύ σπουδαίο για όλες τις ηλικίες είναι το να μην κάνεις κακό στον συνάνθρωπό σου.

Τι θα θέλατε να έχετε πετύχει πριν έρθει το τέλος της ύπαρξης σας;

Όποτε κι αν ηχήσει η σάλπιγγα της κρίσεως, εγώ θέλω να πάω µε το βιβλίο αυτό στο χέρι. Θα παρουσιαστώ ενώπιον του ανώτατου κριτή και θα πω µε παρρησία: Ιδού τι έπραξα, τι σκέφτηκα, τι υπήρξα. Είπα το καλό και το κακό µε την ίδια ευθύτητα. Το μόνο που έχετε εναντίον μου, είναι ότι είμαι ένοχος του προπατορικού αμαρτήματος.

Μια συμβουλή για τους αναγνώστες του μέλλοντος;

Πάρε το δρόμο που είναι αντίθετος από τον συνηθισμένο και σχεδόν πάντα θα κάνεις καλά.

Μια τελευταία φράση πριν κλείσουμε;

 Η γλώσσα του νου θα ακουστεί εάν αυτή περνάει από την καρδιά. Δεν υπάρχει καθόλου αληθινή θέληση, χωρίς ελευθερία.

Σας ευχαριστώ.

Και εγώ σας ευχαριστώ…

Η παραπάνω συνέντευξη δεν είναι αυθεντική αλλά προσπαθεί να προσωπογραφήσει τον Ζαν Ζακ Ρουσσώ .Όλες οι απαντήσεις είναι στο σύνολο τους απόψεις και θέσεις του ιδίου και διαμορφώθηκαν από τον συντάκτη ,για να συνδυαστούν εν αρμονία, ώστε να δίνεται η εντύπωση μιας συνέντευξης με συνεχή ροη.Είναι προφανές ότι απόψεις, θέσεις και συμπεράσματα που προκύπτουν από το παραπάνω κείμενο δεν αντιπροσωπεύουν απαραίτητα τον συντάκτη.

Σύνταξη:M.D. Χρήστος Τσιτσιπάνης

@:xtsitsipanis@yahoo.gr  fb:Christos Tsitsipanis

Ειδικευόμενος Νευροχειρουργός

by Αντικλείδι , https://antikleidi.com

Συναφές: 

δείτε όλες τις “εικονικές συνεντεύξεις” στο tag :  Εικονική συνέντευξη 

Συνέντευξη από τον Μαχάτμα Γκάντι !!!

Συνέντευξη με τον Νίκο Καζαντζάκη ! (Α’ μέρος)

Συνέντευξη από τον Ουίνστον Τσόρτσιλ !

Συνέντευξη από τον George Carlin!!!

Συνέντευξη με τον Αϊνστάιν !

Συνέντευξη με τον Woody Allen

Σχετικά Άρθρα

- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -

- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -


- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -

- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -