Μάλλον δεν είδατε τον αόρατο γορίλα

gorilla


Έστω ότι παρακολουθείτε με έντονο ενδιαφέρον έναν ποδοσφαιρικό αγώνα, και εκείνη την ώρα περπατάει ένας γορίλας στο γήπεδο. Πιστεύετε ότι θα παρατηρήσετε τον γορίλα … έτσι δεν είναι; Όμως, όσο κι αν σας φαίνεται παράξενο, η πιθανότητα να τον παρατηρήσετε δεν ξεπερνάει το 50%.

Στο βιβλίο ‘The Invisible Gorilla’,  οι συγγραφείς Ντάνιελ Σάιμονς και  Κρίστοφερ Τσάμπρις,  εξηγούν πώς ο εγκέφαλος μας ξεγελάει και νομίζουμε ότι βλέπουμε και αντιλαμβανόμαστε πολύ περισσότερα από ό, τι ισχύει στην πραγματικότητα.

Η φράση “ο αόρατος γορίλλας”, προέρχεται από ένα πείραμα που έγινε το 1999 και ανέτρεψε κάθε βεβαιότητα που υπήρχε μέχρι τότε σχετικά με την αντίληψη που έχει ο άνθρωπος για τον χώρο του. Δηλαδή πιστεύουμε πως βλέπουμε και αντιλαμβανόμαστε τα πάντα μέσα στο άμεσο περιβάλλον μας, όμως αυτό είναι μια ψευδαίσθηση. Στην πραγματικότητα μας διαφεύγουν πολλά.

Οι συμμετέχοντες στο πείραμα κλήθηκαν να παρακολουθήσουν ένα βίντεο στο οποίο δύο ομάδες, η μία με μαύρα πουκάμισα και η άλλη με  άσπρα πουκάμισα, πετούσαν πάσες η μία στην άλλη. Οι συμμετέχοντες έπρεπε να μετρήσουν πόσες φορές έδωσαν πάσα οι παίκτες με τα λευκά πουκάμισα.

Το βίντεο

– – –

Περίπου στη μέση του βίντεο, μια φοιτήτρια ντυμένη γορίλας περπάτησε μέσα στο χώρο του παιχνιδιού, στάθηκε στη μέση, χτύπησε το στήθος της με τις μπουνιές της όπως κάνει κάθε γνήσιος γορίλας στο ζωικό βασίλειο, και έφυγε.

Στη συνέχεια, ρώτησαν τους συμμετέχοντες αν είδαν το γορίλα. Περισσότεροι από τους μισούς, δεν είδαν καθόλου το γορίλα. Μάλιστα, ακόμα και όταν τους ενημέρωσαν ότι πέρασε ένας γορίλας στο βίντεο που παρακολούθησαν,  δεν μπορούσαν να αποδεχτούν ότι πράγματι συνέβη.


“Πεποίθηση μας είναι ότι θα παρατηρήσουμε κάτι που είναι τόσο ορατό, όμως αυτή η πεποίθηση είναι λάθος.” αναφέρει ο Simons. Λειτουργούμε υπό μια σημαντική ψευδαίσθηση: πιστεύουμε ότι προσέχουμε γύρω μας πολύ περισσότερα από όσα πραγματικά προσέχουμε. Η εμπειρία μας για τον οπτικό κόσμο είναι πολύ μικρότερη απ’ ότι νομίζουμε.

eye perception pictureΜια άλλη μελέτη που πραγματοποιήθηκε αργότερα, επιβεβαίωσε τα ευρήματα. Το φαινόμενο αυτό ονομάζεται αντιληπτική τύφλωση (perceptual blindness). Ουσιαστικά,αντιληπτική τύφλωση εμφανίζουμε όταν η προσοχή μας είναι στραμμένη σε ένα συγκεκριμένο σημείο του οπτικού κόσμου γύρω μας. Τότε έχουμε την τάση να μην προσέχουμε μη αναμενόμενα συμβάντα, ακόμα κι όταν αυτά είναι εμφανή, σημαντικά και εκτυλίσσονται ακριβώς στο σημείο που κοιτάζουμε. Μάλιστα, οι ερευνητές  μέτρησαν ότι όσοι δεν είδαν το γορίλα, δαπάνησαν κατά μέσο όρο ένα ολόκληρο δευτερόλεπτο κοιτώντας κατευθείαν πάνω του!

Είναι αλήθεια ότι ο εγκέφαλος μας είναι πολύ καλός στην επίλυση συγκεκριμένων προβλημάτων που είναι σχεδιασμένα από την εξέλιξη του είδους μας να μπορούμε να τα λύσουμε. Αλλά ο κόσμος σήμερα είναι πολύ διαφορετικός από τον κόσμο στον οποίο εξελίχθηκε ο εγκέφαλος μας.

Για παράδειγμα, τα οχήματα κινούνται σήμερα πολύ πιο γρήγορα. Όταν εξελίχτηκε το οπτικά μας σύστημα και η ικανότητα μας για προσοχή, δεν τρέχαμε με 100 χιλιόμετρα την ώρα. Έτσι, όταν κινούμαστε με το αυτοκίνητο σε κάποιο αυτοκινητόδρομο, ο εγκέφαλο μας δεν είναι σε θέση να παρατηρήσει πολλά απροσδόκητα πράγματα που μπορεί να συμβαίνουν. Φανταστείτε πόσο κίνδυνο διατρέχουν οι οδηγοί που παράλληλα με την οδήγηση ασχολούνται και με το κινητό τηλέφωνο τους.

Οι περισσότεροι έχουμε ακούσει φράσεις όπως: “Κοίταξα, αλλά δεν είδα το μηχανάκι που πέρναγε και βγήκα από το ΣΤΟΠ, και έπεσα πάνω του”  Όσοι είχαν μια τέτοια δυσάρεστη εμπειρία θα μας διαβεβαιώσουν ότι όντως κοίταξαν και όντως δεν είδαν τη μηχανή που πέρναγε. Εθισμένοι στην παρουσία αυτοκινήτων, στην πραγματικότητα δεν είδαν την μηχανή, γιατί δεν κοίταζαν για μηχανή. Η συντριπτική πλειοψηφία των οχημάτων γύρω μας είναι αυτοκίνητα και όχι μηχανές. Ο εγκέφαλος μας είναι φτιαγμένος να ανιχνεύει μορφοδομές μηχανικά, γράφουν οι Τσάμπρις και Σίμονς και η μορφοδομή που βιώνουμε όταν οδηγούμε χαρακτηρίζεται από την κυριαρχία των αυτοκινήτων. Για να δούμε μια μηχανή πρέπει είτε να ψάξουμε συνειδητά για μηχανές είτε οι μηχανές να είναι κομμάτι της προσωπικής μας εμπειρίας και έτσι να περιμένουμε να τις δούμε εξίσου συχνά με τα αυτοκίνητα: η εμπειρία του να είσαι οδηγός του απρόσμενου, της μηχανής εν προκειμένω, μπορεί να μετριάσει τις επιπτώσεις της αντιληπτικής τύφλωσης στις μηχανές.

Το πείραμα με τον “αόρατο» γορίλα” χάρισε στον Ντάνιελ Σάιμονς  και στον Κρίστοφερ Τσάμπρις, το Ig Νομπέλ Ψυχολογίας το 2004, ενώ χρησιμοποιήθηκε κατά κόρον σε αστυνομικές τηλεοπτικές σειρές όπως οι «CSI» αλλα και σε μια διαφήμιση του BBC για την αποφυγή των τροχαίων ατυχημάτων με ποδηλάτες.

b166946

by Αντικλείδι , https://antikleidi.com

Συναφές: 

Παιχνίδια του μυαλού

Οι Παγίδες της Σκέψης

Οφθαλμαπάτες

Τι είναι μεγαλύτερο: Ο ανθρώπινος εγκέφαλος ή το σύμπαν;

Κομπιούτερ εναντίον εγκέφαλου

Σχετικά Άρθρα

- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -

- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -


- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -

- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -

2 CommentsΣχολιάστε