Μιλώντας για την γενιά μου

Μέχρι πρότινος  η δική μου γενιά,  η  γενιά δηλαδή  που  πρωτοείδε το ελληνικό φως  κάπου εκεί στην δεκαετία του  ‘ 70 θεωρείτο κατά γενική ομολογία προνομιούχα.

Είχε την εξαιρετική τύχη να μη βιώσει ούτε πολεμικές συρράξεις ούτε και την καταστροφή , την εξαθλίωση και την φτώχια που αυτές αφήνουν στο πέρασμά τους. Θεώρησε ως δεδομένο πως θα αποκτήσει μια σαφώς υψηλότερου επιπέδου σε σχέση με τις προηγούμενες γενιές μόρφωση (όπερ και εγένετο)  και βγήκε στην αγορά εργασίας  έχοντας επίσης για δεδομένο πως θα απολάμβανε μια πληθώρα εργασιακών δικαιωμάτων  ή στη χειρότερη περίπτωση θα μπορούσε να αξιώσει  προστασία από την όποια τυχόν καταστρατήγησή τους.

Γνώριζε από την άλλη  – συνειδητά ή ασυνείδητα- ότι διέθετε στη φαρέτρα της  πολλές άλλες  ατομικές, πολιτικές και κοινωνικές ελευθερίες (όπως για παράδειγμα αυτές της έκφρασης, της Τέχνης, του Τύπου, του συνδικαλίζεσθαι, του εκλέγειν και εκλέγεσθαι κλπ) και ότι  θα μπορούσε να κάνει  απρόσκοπτα και ανεμπόδιστα χρήση τους ανά πάσα στιγμή. Παράλληλα, αντιμετώπιζε ως αυτονόητη την τουλάχιστον επιφανειακά πολιτική σταθερότητα και κοινωνική ειρήνη που επικρατούσε στην Ελλάδα τα χρόνια της Μεταπολίτευσης μέσα στα οποία αυτή η γενιά μεγάλωνε και ανδρωνόταν.  Το ίδιο αυτονόητη θεωρούσε  και την εναλλαγή αυτοδύναμων κυβερνήσεων εκλεγμένων  με τις συνταγματικά προβλεπόμενες διαδικασίες που σχεδόν στην συντριπτική τους πλειοψηφία είχαν ορίζοντα τετραετίας.

Ποτέ δεν μπήκε στη διαδικασία να το ψάξει λίγο παραπάνω  και να αναρωτηθεί από πού και πώς προήλθαν αυτά τα κεκτημένα δικαιώματα. Ήταν για αυτήν  το γενικότερο πλαίσιο μέσα στο οποίο λειτουργούσε τόσα χρόνια. Ίσως ήταν πολύ απορροφημένη με το να ασχολείται με τη μόρφωση, την κατάρτιση και την επαγγελματική της σταδιοδρομία, ίσως από την άλλη να μη χρειάστηκε να μπει στη διαδικασία να σκεφθεί ότι κάθε δικαίωμα που η ίδια απολαμβάνει,  κάνει χρήση ή αξιώνει την προστασία  του δεν ήρθε ουρανοκατέβατο ούτε δόθηκε από την Πολιτεία  χαριστικά και γενναιόδωρα.

Όταν ήρθε η Κρίση και τα Μνημόνια στην Ελλάδα, αυτή η σε αρκετά μεγάλο βαθμό απολιτίκ  γενιά ανακάλυψε –the hard way-  ότι αυτά τα δικαιώματα όπως και πολλά άλλα πράγματα στη ζωή  δεν είναι δεδομένα. Η ανεργία, η  απαλλοτρίωση εργασιακών και ασφαλιστικών δικαιωμάτων,  η εξαφάνιση της προσδοκίας για συνταξιοδότηση,  η απαξίωση  μέσω βαριάς φορολογίας του δικαιώματος της ιδιοκτησίας που είτε η ίδια απέκτησε με τη δουλειά της είτε κληρονόμησε, η  χρήση  ωμής αστυνομικής βίας για καταστολή  πάσης φύσεως διαδηλώσεων  και διαμαρτυριών, η πολιτική αστάθεια που κάποιες φορές συνοδεύτηκε από συνταγματικές παρεκκλίσεις   ήταν μερικά μόνο από τα νέα ζοφερά δεδομένα που κλήθηκε να αντιμετωπίσει. Τις περισσότερες φορές όλες αυτές οι παραβιάσεις  δικαιωμάτων  υποτίθεται πως γινόντουσαν και συνεχίζουν να γίνονται εν ονόματι μιας μεταρρύθμισης  ή κάποιων αναγκαίων περικοπών με την προοπτική μιας αμφίβολης μελλοντικής οικονομικής και όχι μόνο ανάπτυξης στο πλαίσιο πάντα της Ευρωπαϊκής πορείας της χώρας. Και ενώ  όλος αυτός ο κοινωνικός αναβρασμός εκτυλίσσεται μέσα σε μια περιρρέουσα ατμόσφαιρα φόβου και ανασφάλειας, φαινόμενα ρατσισμού και εκφασισμού μέρους της κοινής γνώμης έρχονται να προστεθούν  στα ήδη υπάρχοντα νοσηρά φαινόμενα αναξιοκρατίας, διαφθοράς και ατιμωρησίας που χρόνια ταλανίζουν την ελληνική κοινωνία και εξαφανίζουν και τα τελευταία  ψήγματα Δημοκρατίας και Ισονομίας που  της έχουν απομείνει .

Το γεγονός ότι αυτή η γενιά (και ως ένα βαθμό οι κάπως νεότερες) έχει  καρπωθεί σε μεγάλο βαθμό τις κοινωνικές κατακτήσεις των προηγούμενων ούτε την δαιμονοποιεί ούτε και την καταδικάζει. Άλλωστε είναι γνωστό ότι αυτοί που κάθε φορά αγωνίζονται για να εξασφαλίσουν μια καλύτερη και πιο αξιοπρεπή ζωή δεν  το κάνουν μόνο για  το δικό τους μέλλον αλλά κυρίως και πρωτίστως το κάνουν για  το μέλλον των παιδιών τους. Ίσως όμως θα έπρεπε να  αναλογιστεί πως κάθε φορά που κάποιο  ατομικό, πολιτικό ή κοινωνικό δικαίωμα κατακτιέται   και θεσμοθετείται  κατόπιν  μακροχρόνιων και επώδυνων κάποιες φορές αγώνων  είτε στο δρόμο είτε στους χώρους εργασίας  είτε στο Κοινοβούλιο για να μη μείνει κενό γράμμα και για να μην καταστεί  ένα ανεφάρμοστο και ανενεργό εδάφιο σε κάποιο συνταγματικό ή νομοθετικό κείμενο χρειάζεται αφενός επαγρύπνηση και αφετέρου ισχυρά δημοκρατικά αντανακλαστικά.

 Υπό αυτή την έννοια,  η περίοδος χάριτος  γι’ αυτή τη γενιά τελειώνει ακριβώς εκεί που αρχίζουν οι ευθύνες της. Το μόνο σίγουρο είναι ότι καμιά πολιτική ή άλλη εξουσία δεν θα της παραχωρήσει κανένα προνόμιο ή δικαίωμα χωρίς η ίδια να αγωνιστεί δυναμικά για να το κατοχυρώσει.  Αν  συνεπώς στη δεδομένη πολιτική  και οικονομική συγκυρία  επιδείξει ολιγωρία ή αδιαφορία  και  δε διεκδικήσει όλα όσα τόσο βίαια της απαλλοτριώνουν, αν αρνηθεί να μεταπηδήσει από το Εγώ στο Εμείς, έχοντας κατά νου μόνο πως θα μπορέσει να   επιβιώσει με τις ελάχιστες δυνατές απώλειες μέσα στο μάτι του κυκλώνα που έτυχε να βρεθεί, τότε  αυτή η γενιά  – η δική μου γενιά – πέρα από τα δικαιώματά της και την ήδη χαμένη της ξενοιασιά και αθωότητα θα χάσει και κάτι πολύ σημαντικότερο: Tη  δυνατότητα της να γράψει Ιστορία.

Δήμητρα Σαρβάνη

by Αντικλείδι , http://antikleidi.wordpress.com

Συναφές: 

Ποια γενιά περνάει χειρότερα στην κρίση;

Ιστορία μιας γενιάς

Ελεγεία για μια χαμένη γενιά

Και η Δημοκρατία…κύριε;

Mια (άλλη) Ευρώπη παρακαλώ