Αξιοι εισί;* Ποια κυβέρνηση αξίζει σε ποιους;

ΠΟΣΟ βάσιμη είναι η γνωστή άποψη του Joseph de Maistre (1753-1821) ότι «κάθε λαός έχει την κυβέρνηση που του αξίζει»; («Toute nation a le gouvernement qu’elle mèrite»)

Φυσικά, το απόφθεγμα αυτό δεν ισχύει στις περιπτώσεις λαών που ζουν κάτω από ένα καθεστώς απολυταρχικό, τυραννικό, δικτατορικό, που τους έχει επιβληθεί με τη βία ή με την «ιστορική συνέχεια» μιας κληρονομικής μοναρχίας. Τα όπλα, ο τρόμος ή η «παράδοση» αναγκάζουν τους λαούς να υποτάζονται και να σωπαίνουν.

Ωστόσο, ακόμα και τότε, οι λαοί δεν είναι πάντα «αθώοι» και ανάξιοι των σατραπικών καθεστώτων – όπως δεν ήταν «αθώα» τα εκατομμύρια Γερμανοί που σεληνιάζονταν ακούγοντας τον Χίτλερ να ρεκάζει πως «θα τους κάνει κυρίαρχους του κόσμου»… τα εκατομμύρια Ιταλοί που γαυριούσαν όταν ο Μουσσολίνι κοκορευόταν πως «θα αναστήσει το ρωμαϊκό Imperium»… τα εκατομμύρια Γιαπωνέζοι που παραληρούσαν όταν ο Χιροχίτο τους έταζε πως θ’ απλώσει την αυτοκρατορία του σε όλη την Ασία και τον Ειρηνικό… H ιμπεριαλιστική, μεσσιανική ρητορία (βοηθημένη από τις κοινωνικο-οικονομικές συνθήκες και τα μεγάλα συμφέροντα) ξεσήκωναν την υστερία των μαζών, που στρατεύονταν πασίχαρες στα «οράματα» και τα τάματα των κάθε λογής Φύρερ, Ντούτσε ή αυτοκράτορα-«θεού», πιστεύοντας πως τέτοιος ηγέτης τους αξίζει και του αξίζουν.

ΟΜΩΣ, τα πράγματα αλλάζουν στις δημοκρατίες κάθε είδους, αφού εκεί κυρίαρχος (συνταγματικά, τουλάχιστον) είναι ο λαός που, με την ελεύθερη ψήφο του, παραχωρεί την εξουσία στον A ή B «εκλεκτό» του. Και, άρα, έχει ο ίδιος την ευθύνη για την επιλογή των, κατά τη γνώμη του, «άξιων», που συνακόλουθα του αξίζουν. Και αν αποδειχτεί, τελικά, πως έκανε λάθος επιλογή (όπως έχει γίνει πολλές φορές, εδώ κι αλλού) πληρώνει τουλάχιστον τα δικά του λάθη και όχι τα (ερήμην του) λάθη ή εγκλήματα των «αφεντάδων» του.

Ωστόσο, κι εδώ το πρόβλημα δεν είναι τόσο απλό. Βέβαια, στις δημοκρατίες η πλειοψηφία αποφασίζει και η μειοψηφία ακολουθεί. Τι γίνεται, όμως, όταν η μειοψηφία είναι ελάχιστα μικρότερη από την πλειοψηφία και, προπάντων, όταν οι απόψεις των «χαμένων» είναι ριζικά αντίθετες με των κερδισμένων»; Οι «νικητές» αξίζουν την κυβέρνηση που διάλεξαν. Οι «νικημένοι», όμως;

Απόσπασμα άρθρου του Μ.Πλωρίτη στο ΒΗΜΑ το 2004

by Αντικλείδι , https://antikleidi.com

Συναφή: 

Οι βουληφόροι Άρτουρ Σοπενχάουερ – Η τέχνη να έχεις πάντα δίκιο

Πραγματεία περί εθελοδουλίας (απόσπασμα)