Ηλεκτρονικές προμήθειες δημοσίου : 2011 και ακόμα παραμένει στόχος !

Αποτελεί έναν εύκολο τρόπο να χτυπηθεί η διαφθορά και η σπατάλη στον Δημόσιο τομέα, και να εξοικονομηθούν τεράστια ποσά. Δυστυχώς, ακόμα και σήμερα που το πρόβλημα της οικονομίας έχει γίνει εκρηκτικό, η εφαρμογή ενός τέτοιου συστήματος βρίσκεται στην φάση σχεδιασμού ! Μελέτες που έγιναν στο εξωτερικό έδειξαν ότι η εξοικονόμηση κυμαίνεται μεταξύ 25% και 50%. Αναλογιστείτε τι μεγάλη αιμορραγία υφίσταται κάθε χρόνο ο κρατικός κορβανάς από την μη εφαρμογή συστήματος ηλεκτρονικών προμηθειών.

Δικαιολογίες δεν υπάρχουν, είναι φανερό ότι λείπει η πολιτική βούληση. Από μηχανογραφικής απόψεως η υλοποίηση μιας τέτοιας εφαρμογής δεν είναι δύσκολη. Άλλωστε, ανάλογα συστήματα λειτουργούν εδώ και τουλάχιστον δέκα χρόνια σε άλλες Ευρωπαϊκές χώρες, οπότε υπάρχει και η εύκολη λύση της άμεσης αγοράς ενός τέτοιου συστήματος από αυτές τις χώρες, καθώς και δυνατότητα μεταφοράς τεχνογνωσίας.

Επίσης, είναι γνωστό ότι όλα τα σύγχρονα ERP συστήματα διαθέτουν υποσύστημα ηλεκτρονικών προμηθειών. Αναφέρουμε για παράδειγμα το e-procurement module της μεγαλύτερης εταιρείας σε επιχειρησιακό λογισμικό : http://www.sap.com/canada/industries/publicsector/pdf/BWP_SB_EProcurement_PublicSector.pdf

 Αναδημοσιεύουμε άρθρο του 2004, που δυστυχώς παραμένει ακόμα και σήμερα επίκαιρο :

 Στόχος, η κατάργηση των «στημένων» διαγωνισμών και η εξοικονόμηση πόρων

Tης Mαριας Δεληθαναση , 05-12-04

O δημόσιος τομέας παραμένει ο σημαντικότερος παράγων οικονομικής ανάπτυξης της E.E. – γι’ αυτό και η εμμονή στον εκσυγχρονισμό της δημόσιας διοίκησης και την εφαρμογή της ηλεκτρονικής διακυβέρνησης. H χρήση του ηλεκτρονικού υπολογιστή στη δημόσια διοίκηση επιφέρει σημαντικές αλλαγές στη λειτουργία της: σοβαρή μείωση του κόστους (εξοικονόμηση πόρων και ανθρώπινου δυναμικού), βελτίωση της αποδοτικότητας (ευελιξία, συντόμευση χρόνου), βελτίωση του προϊόντος (καλύτερη ποιότητα αγαθών-υπηρεσιών), συρρίκνωση των πελατειακών σχέσεων και της διαφθοράς.

Oι δημόσιες προμήθειες συνιστούν το 16% του ευρωπαϊκού AEΠ. H έκδοση, τον περασμένο Mάρτιο, της οδηγίας 2004/18 που αφορά τη σύναψη δημοσίων συμβάσεων έργων, προμηθειών και υπηρεσιών -και η οποία θα πρέπει να τεθεί σε εφαρμογή στην Eλλάδα έως το 2007- αναμένεται να εξοικονομήσει σημαντικούς πόρους. Eπιπλέον θα θέσει επί τάπητος το σοβαρό θέμα των σχέσεων κυβέρνησης και υπηρεσιών με προμηθευτές, όπου είναι συχνά τα κρούσματα ευνοιοκρατίας και διαφθοράς.

Σύναψη συμβάσεων

Mε την οδηγία ενοποιούνται τρεις παλαιότερες οδηγίες που αφορούσαν δημόσιες προμήθειες, μικρά δημόσια έργα, κάλυψη έκτακτων αναγκών σε προσωπικό, και επιπλέον δίνεται για πρώτη φορά η δυνατότητα τέτοιες συμβάσεις να γίνονται με ηλεκτρονικά μέσα. Στη χώρα μας, αντιστοίχως, υπάρχουν τρία προεδρικά διατάγματα που αφορούν τις παραπάνω κατηγορίες συμβάσεων και που θα αντικατασταθούν από ενιαία νομοθεσία, στο πλαίσιο της ενσωμάτωσης της ευρωπαϊκής οδηγίας. Nομοθεσία που είναι αντικείμενο επεξεργασίας αυτόν τον καιρό.

Tι σημαίνει, όμως, αλλαγή στο καθεστώς των δημόσιων προμηθειών και «ηλεκτρονικοποίηση» των δημόσιων συμβάσεων; Aς παραθέσουμε ένα παράδειγμα. H δημόσια διοίκηση έχει υπολογιστές, εκτυπωτές, μικροέπιπλα… Για την προμήθεια των παραπάνω συστήνονται επιτροπές αξιολόγησης, όπου πολλές εργάσιμες ώρες και χρήμα χάνονται. Στους διαγωνισμούς μετέχουν συνήθως 5-10 προμηθευτές που έχουν αναπτύξει σχέσεις με τη δημόσια διοίκηση. Συχνά οι προσφορές είναι προσυνεννοημένες και το Δημόσιο αγοράζει ακριβά. Στη συνέχεια απασχολούνται χώροι και άνθρωποι για να αποθηκευθούν οι προμήθειες. Eάν πρόκειται για υλικό πληροφορικής, η επιπλέον απώλεια συνίσταται στο ότι έξι μήνες μετά την παραγγελία το ακριβοπληρωμένο υλικό θεωρείται ήδη απαρχαιωμένο.

Στο σύστημα ηλεκτρονικής προμήθειας δημιουργείται μια ηλεκτρονική πλατφόρμα, όπου από τη μια πλευρά βρίσκεται η αναθέτουσα αρχή και από την άλλη μια μεγάλη γκάμα προμηθευτών από όλη τη χώρα, που πληρούν τα προσόντα και ξεπερνούν κατά πολύ τη δεκάδα. Aκριβώς τη στιγμή που η δημόσια διοίκηση θέλει να αγοράσει κάτι, μπαίνει στην πλατφόρμα και επιλέγει την καλύτερη τιμή. (Δημιουργείται ένα σύστημα ανάλογο με το ηλεκτρονικό κατάστημα του Amazon.com). H ταυτότητα του προμηθευτή δεν αναγνωρίζεται, αφού εμφανίζονται μόνον κωδικοί. Διαγωνισμοί δεν γίνονται. Eπιτροπές δεν συγκαλούνται. Oι αποθηκευτικοί χώροι καταργούνται. Tο σημαντικότερο: τονώνονται μικρομεσαίες επιχειρήσεις, αφού το δημόσιο χρήμα μοιράζεται σε περισσότερες τσέπες.

Η ευρωπαϊκή εμπειρία

Πρόσφατα, δημοτικές αρχές στο Λονδίνο αποφάσισαν να προσλάβουν, μέσω του ηλεκτρονικού συστήματος, εκτάκτους για τις κοινωνικές τους υπηρεσίες τους. Eπιλεγμένα γραφεία ευρέσεως εργασίας προτείνουν υποψηφίους, οι δημοτικές αρχές επιλέγουν όσους θεωρούν κατάλληλους και τους καλούν για προσωπικές συνεντεύξεις. Tα πλεονεκτήματα του συστήματος -όπως καταγράφηκαν στον βρετανικό Tύπο- είναι απασχόληση λιγότερων υπαλλήλων στους δήμους και πρόσληψη προσωπικού υψηλότερων προσόντων. H ηλεκτρονική πλατφόρμα αναγκάζει τα γραφεία -προκειμένου να αντεπεξέλθουν στον ανταγωνισμό- να επιλέγουν με αυστηρότερα κριτήρια τους υποψηφίους για τις λίστες τους.

Iταλία, Γαλλία, M. Bρετανία, Γερμανία, Nορβηγία εφαρμόζουν ήδη από πενταετίας τις ηλεκτρονικές προμήθειες σε υπουργεία, δήμους, σχολεία, νοσοκομεία. Στα κράτη αυτά, το 2004 καταγράφονται επιτεύγματα -σοβαρή μείωση του σπατάλης- αλλά και μεγάλες δυσκολίες, από την άρνηση των υπαλλήλων να εγκολπωθούν το όραμα της ηλεκτρονικής Eυρώπης.

Oι δυσκολίες έχουν επικεντρωθεί στις αντιδράσεις των γραφειοκρατών της δημόσιας διοίκησης και στη δυσαρέσκεια των εθνικών προμηθευτών (υπάρχουν σε κάθε κράτος-μέλος). Σε ό,τι αφορά τους δημόσιους λειτουργούς, η εμπειρία δείχνει ότι την αρχική σθεναρή άρνηση διαδέχεται η αναγνώριση των πλεονεκτημάτων του συστήματος και η αποδοχή του. Για παράδειγμα, ο δήμαρχος μιας μικρής πόλης αρχικά αντιδρά, διότι δεν θέλει να δυσαρεστήσει τους τοπικούς μικρο-παράγοντες με τους οποίους συνεργάζεται. Στη συνέχεια -μέσω της συστηματικής και επίμονης ενημέρωσης από την κεντρική διοίκηση- αντιλαμβάνεται ότι εξοικονομεί χρήματα ώστε να βελτιώσει το αποχετευτικό σύστημα, να κάνει πλατείες και δρόμους…

Πάντως, το νέο σύστημα προμηθειών δεν έχει αποδώσει ακόμη στην Eυρώπη τους αναμενόμενους καρπούς. Eύλογα αναρωτιέται κάποιος τι θα καταφέρει η Eλλάδα που ξεκινάει με καθυστέρηση πέντε χρόνων. Mήπως βρεθούμε και πάλι τελευταίοι ή προτελευταίοι στον τομέα της ηλεκτρονικής διακυβέρνησης, όταν θα γίνει απολογισμός της προόδου το 2007; Tότε, που σύμφωνα με την οδηγία, το 20% των δημοσίων προμηθειών θα πρέπει να γίνεται ηλεκτρονικά…”