Manual μητρότητας και ασφαλής δεσμός


Μια γρήγορη βόλτα στο internet ή καθημερινές συζητήσεις με νέες μαμάδες σκοντάφτουν σε όρους και φράσεις  που αντιστοιχούν σε πρακτικές σύνδεσης με το παιδί: γέννα στο σπίτι, co-sleeping, baby-wearing, baby yoga κλπ. Στον κατάλογο προστίθενται συνέχεια νέοι όροι, αρκετά εντυπωσιακοί, οι οποίοι συστήνονται ως νέες θεωρίες υπό τη μορφή οδηγιών με κέντρο το παιδί και τις ανάγκες του.​

Στόχος του άρθρου δεν είναι  να αξιολογήσει μία προς μία αυτές τις πρακτικές ή το γεγονός του πολλαπλασιασμού τους στο δυτικό κόσμο. Άλλωστε δεν αποτελεί είδηση πως το lifestyle, οι «έξυπνες τεχνικές που κανείς δεν θα σου πει» και τα tips επί παντός επιστητού αποτελούν τους μιντιακούς μπούσουλες του κοινού σε σχέση με αποφάσεις που θα πάρει, καταναλωτικές επιλογές, ακόμα και τρόπους να υπάρχει και να σχετίζεται.

Στόχος του άρθρου είναι περισσότερο να ξεχωρίσει το τι σημαίνει «συνδέομαι συναισθηματικά με το παιδί χτίζοντας έναν ασφαλή δεσμό», από το «ακολουθώ guidelines που διάβασα πως βοηθούν στο να χτιστεί ασφαλής δεσμός». Εν ολίγοις επιχειρούμε ένα σύντομο φιλτράρισμα-ξεκαθάρισμα.​

Μητέρα και παιδί του αυστριακού Gustav Klimt

Ας ξεκινήσουμε λοιπόν από τη διαπίστωση πως πολλές από τις πρακτικές που προτείνονται ως χρήσιμες για την αποτελεσματική επαφή μητέρας-μωρού μπορεί κάλλιστα να είναι ευχάριστες και να λειτουργούν όντως ενισχυτικά σ’ αυτή τη σχέση. Δεν αρκούν όμως από μόνες τους να προβλέψουν ή να εξασφαλίσουν την εγκαθίδρυση ενός ασφαλούς δεσμού ανάμεσα σε μητέρα και παιδί.

Ο ασφαλής δεσμός – secure attachment δε χτίζεται μέσα από ένα σύνολο πρακτικών. Ο ασφαλής δεσμός αναφέρεται στη σχέση που εξυπηρετεί τη ρύθμιση και εξερεύνηση του συναισθήματος του μωρού. Είναι η βαθιά και μόνιμη εμπιστοσύνη που βιώνει το παιδί ως προς τη διαθεσιμότητα και την ανταπόκριση του φροντιστή του (Alan Sroufe).

Για παράδειγμα, μπορεί μία μητέρα να θηλάζει αλλά να το κάνει με εντελώς μηχανικό ή αδιάφορο τρόπο. Μπορεί πάλι να μη θηλάζει, αλλά να ταΐζει το μωρό της προσπαθώντας να αλληλεπιδράσει μαζί του και να απαντά στα ερεθίσματα που της δίνει.​


Μπορεί μία μητέρα να πηγαίνει σε μάθημα baby yoga με το μωρό της γιατί διάβασε πως κάνει καλό στη μεταξύ τους σύνδεση. Μπορεί μία άλλη μητέρα να μην έχει ιδέα από baby yoga αλλά να τραγουδάει ή να χορεύει αυθόρμητα αγκαλιά με το μωρό της.​

Ποιος μπορεί να πει τι από αυτά εξυπηρετεί τη σύνδεση και τον ασφαλή δεσμό που θα δημιουργηθεί?

Ο τόσο παρανοημένος στην κοινή λογική ασφαλής δεσμός που μελέτησαν διεξοδικά ο Bowlby και η Ainsworth έχει να κάνει με μία έννοια ψυχικής οργάνωσης που θα παρέχει ο φροντιστής στο μωρό. Με την εμπειρία μιας ζεστής, σταθερής σχέσης οικειότητας που ικανοποιεί και τα δύο μέρη. Δεν έχει να κάνει με κόλπα, πρακτικές και τεχνικές. Ακριβώς όπως συμβαίνει με οποιαδήποτε άλλη σχέση φυσικά.  ​

Ερωτήσεις όπως «Γιατί δεν έκανες φυσιολογικό τοκετό? Είσαι σίγουρη πως τα δοκίμασες όλα πριν του δώσεις γάλα σκόνη? Γιατί το έβαλες από τώρα σε χωριστό δωμάτιο?» προκαλούν ενοχή και πολλές αμφιβολίες στις μητέρες που τις ακούν.

Η κατανόηση λοιπόν του πραγματικού ζητούμενου που είναι ο ασφαλής δεσμός ως μία βάση υγιούς ανάπτυξης της προσωπικότητας του παιδιού, μπορεί να αποτελέσει μία πολύ καλή άμυνα απέναντι σε αποπροσανατολιστικές συμβουλές, μία προφύλαξη από την άκριτη υιοθέτηση τεχνικών που γενικά «ακούγονται» καλές.

Την επόμενη φορά που θα δούμε μία νέα τεχνική για καλύτερη επαφή με το παιδί, χρειάζεται να τη φιλτράρουμε υπό το σκεπτικό ότι σημασία δεν έχει το τι συμβαίνει αλλά το πώς συμβαίνει αυτό που συμβαίνει.

***

Γιούλη Δροσοπούλου – Ψυχολόγος

Βιβλιογραφία:​

Sroufe A., Siegel D, “The verdict is in: The case for attachment theory”

Bretherton I., “The origins of attachment theory: John Bowlby and Mary Ainsworth”

Αντικλείδι , https://antikleidi.com/

Συναφές: 

Πειράζει να μην είμαι ευτυχισμένος;

Σχετικά Άρθρα

- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -

- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -


- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -

- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -