Χρεοκοπούμε όπως πλουτίσαμε

greece_unchainedΚαθώς το ελληνικό δράμα βαίνει προς άλλη μια κρίσιμη και τραγική καμπή, ας αφιερώσουμε λίγες στιγμές για να συγχαρούμε τους εαυτούς μας.


Μπράβο μας. Μας αξίζουν συγχαρητήρια. Οι Σαμαράδες και οι Παπανδρέου και οι Καραμανλήδες τα έκαναν όπως τα έκαναν, και οι Τσίπρες βάζουν το μικροσκοπικό καταστροφικό τους κερασάκι στη σάπια μας τούρτα τώρα, αλλά η δικιά μας η συνεισφορά στην καταστροφή της χώρας δεν πρέπει να παραγνωρίζεται, ή να ξεπετιέται με απλοϊκές αφοριστικές ατάκες παλαίμαχων πολιτικών με λερωμένη τη φωλιά τους. Το κατόρθωμα του ελληνικού λαού δεν πρέπει να υποτιμάται έτσι εύκολα.

Στο βιβλίο του “Λαϊκισμός και Κρίση Στην Ελλάδα” ο καθηγητής συγκριτικής πολιτικής στο Πανεπιστήμιο Μακεδονίας Τάκης Παππάς περιγράφει γλαφυρά την ιστορία της ελληνικής “λαϊκιστικής δημοκρατίας” όπως την αποκαλεί, από τη μεταπολίτευση και μετά, και ειδικά από το 1981 και την έλευση του λατρεμένου ΠΑΣΟΚ στην εξουσία. Είναι μια εξιστόρηση χρήσιμη, επειδή στην αφήγηση της κρίσης ο ρόλος του απλού πολίτη αυτής της χώρας, του κάθε αγνού Έλληνα φορολογούμενου ξεχωριστά, δεν αναδεικνύεται επαρκώς. Στο βιβλίο του ο Παππάς διορθώνει αυτή την ιστορική αδικεία, και εξηγεί γλαφυρά το μηχανισμό με τον οποίο οι Έλληνες πολίτες ήταν ισάξιοι συνέταιροι του φτηνού λαϊκιστικού πολιτικού προσωπικού της μεταπολίτευσης, αν όχι τα πραγματικά αφεντικά της υπόθεσης.Greek-Flag-cracks-Greece

“Κατά τη διάρκεια της λαϊκιστικής κυριαρχίας”, γράφει ο Παππάς, “οι πολίτες στη συντριπτική τους πλειοψηφία εξέλεγαν και κατόπιν φρόντιζαν να διατηρούν στην εξουσία μια πολιτική ηγεσία που υποσχόταν να τους ανταμείψει ατομικά και εις βάρος του κράτους”. Και ακόμα: “Οι ψηφοφόροι έμαθαν να βλέπουν το κράτος ως τρόπαιο προς κατάκτηση, καθώς επίσης και να επιδιώκουν την ασφάλεια κρατικών προνομίων μέσω κομματικών κυρίως διασυνδέσεων, παρά τις περιπέτειες της αγοράς και του ανταγωνισμού. (…) Οι πολιτικοί, από την άλλη πλευρά, έμαθαν ότι δεν έχουν να κερδίσουν τίποτα από τις μεταρρυθμίσεις, αφού οι εκλογείς θα τους τιμωρούσαν γι’ αυτό στην κάλπη”.

Και τελικά: “Εντολείς και εντολοδόχοι ενεπλάκησαν σε ένα υψηλού επιπέδου παίγνιο συντονισμού με κοινό σκοπό την εκμετάλλευση του κράτους, αλλά με κάθε μία ομάδα να επιδιώκει τα δικά της αποκλειστικά συμφέροντα -οι μεν εντολείς την απομύζηση κρατικών πόρων, οι δε εντολοδόχοι τη διατήρηση της εξουσίας”.

Το ότι ο λαός ήταν πάντα ενεργητικός εταίρος στο παιχνίδι του πολιτικού λαϊκισμού, και όχι απλά ακόλουθος λαϊκιστών πολιτικάντηδων, αποδεικνύεται από τη συμπεριφορά του απέναντι στους λίγους πολιτικούς που πάλεψαν να περάσουν μεταρρυθμίσεις και να εκσυγχρονίσουν το κράτος: Μόλις έρχονταν εκλογές, τους μαύριζε. Έχουν υπάρξει σοβαροί πολιτικοί στην Ελλάδα, και έχουν προσπαθήσει να αλλάξουν πράγματα, να υλοποιήσουν μεταρρυθμίσεις, να εκσυγχρονίσουν τις δομές του κράτους, να ισχυροποιήσουν τους δημοκρατικούς θεσμούς και να φτιάξουν θύλακες αξιοκρατίας και αξιοπιστίας στο δημόσιο χώρο. Κάθε φορά οι Έλληνες ψηφοφόροι τους τιμωρούσαν και το πολιτικό σύστημα τους εξοστράκιζε. Δεν ταίριαζαν. Δεν κόλλαγαν. Ήταν εξαιρέσεις, έβγαζαν μάτι και, μοιραία, ήταν πολύ λίγοι. Για κάθε Σάκη Πεπονή, Αλέκο Παπαδόπουλο και Σταύρο Μπένο υπήρξαν χίλιοι Τζουμάκες, Κουρουμπλήδες και Παυλόπουλοι που τα έλεγαν καλύτερα, τα υπόσχονταν φανταχτερότερα και τα προσέφεραν πιο γενναιόδωρα. Ο λαός μας πάντα αυτούς επέλεγε.


Και βέβαια η ψήφος δεν ήταν το μόνο μέσο πολιτικής έκφρασής του. Αν ήταν, θα μπορούσε κανείς να υποστηρίξει το χιλιοφορεμένο επιχείρημα ότι οι πολιτικοί φταίνε πρώτοι, ότι η κότα έκανε το αυγό και όχι το αντίστροφο. Αλλά όχι. Ο λαός μας είχε κι άλλα μέσα επιβολής της βούλησής του, κι αυτά τα χρησιμοποίησε πάρα πολύ εντατικά.

A Greek national flag flutters next to statues of ancient Goddess Athena and God Apollo atop the Athens AcademyΜόλις κατάλαβε ότι το κράτος είναι διαθέσιμο προς πλιάτσικο και πως οι θεσμοί είναι κουρέλια, ο λαός μας δεν έκατσε να περιμένει τις εκλογές, ούτε περίμενε το λαϊκισμό του πολιτικού προσωπικού για να ακολουθήσει. Βγήκε στους δρόμους. Τη δεκαετία του ’80 έλαβαν χώρα στην Ελλάδα 4.471 απεργίες, δηλαδή σχεδόν δύο κάθε εργάσιμη ημέρα. Για δέκα χρόνια. 7,3 εκατομμύρια Έλληνες έλαβαν μέρος σ’ αυτές τις απεργίες, και σχεδόν από 92 εκατομμύρια εργατοώρες χάθηκαν εξαιτίας τους.

Όπως επισημαίνει ο Παππάς στο βιβλίο του, αυτές οι απεργίες δεν ήταν αμυντικές. Τη δεκαετία του ’80 ο λαός δεν υπερασπιζόταν κεκτημένα δικαιώματα. Αυτό το κύμα διαδηλώσεων και κινητοποιήσεων, που σήμερα έχει περάσει ελαφρώς στη λήθη, ήταν η εκρηκτική διαδικασία που κατοχύρωσε τα κεκτημένα δικαιώματα που απολαμβάνουν μέχρι σήμερα μικρές ή μεγάλες ομάδες του πληθυσμού, από τους εργαζόμενους στις ΔΕΚΟ και το υπόλοιπο Δημόσιο, μέχρι τους συνταξιούχους των ευγενών ταμείων και τους εργαζόμενους στα 130 κλειστά επαγγέλματα της χώρας. Τότε κατοχυρώθηκαν οι κατακτήσεις κάθε υποομάδας που ζητούσε ένα κομμάτι του κράτους για τον εαυτό της.

greek_debtΤην επόμενες τρεις δεκαετίες οι απεργίες ελαττώθηκαν, και πλέον ήταν αμυντικές: Η κάθε υποομάδα πλέον διαδήλωνε κατά των μεταρρυθμίσεων που την αφορούσαν, οπότε όλες μαζί διαδήλωναν εναντίον όλων των μεταρρυθμίσεων. Τη δεκαετία του ’90, ας πούμε, έγιναν πέντε φορές λιγότερες απεργίες από ό,τι στη δεκαετία του ’80. Τα κεκτημένα είχαν κατοχυρωθεί, και οι πολίτες πλέον έπαιζαν άμυνα. Η συναλλαγή λαού και κράτους είχε θεσμοθετηθεί, και η γκρίνια εμφανιζόταν μόνο όταν κάτι πήγαινε να την πειράξει. Όποτε εμφανίζονταν πολιτικές δυνάμεις που προσπαθούσαν να περάσουν μεταρρυθμίσεις (μέρος της βραχύβιας κυβέρνησης Μητσοτάκη, μέρος του εκσυγχρονιστικού ΠΑΣΟΚ) ο λαός τις έκοβε, τις απέρριπτε, τις αποδοκίμαζε και τις σταματούσε, είτε με διαδηλώσεις και πολιτική πίεση, είτε στις κάλπες. Αυτό ήταν το μοντέλο: Απεργίες κι εκλογές. Έτσι κάνει κουμάντο ο λαός μας εδώ και 40 χρόνια. Το ίδιο κάνει και τώρα, στο τελευταίο κύμα μεταρρυθμιστικών προσπαθειών, το καταναγκαστικό, που προέκυψε από τη χρεοκοπία της χώρας. Στις εκλογές οι Έλληνες επέλεξαν πάλι λαϊκιστές που υπόσχονται φύκια με πετραχήλια και λαγούς με μεταξωτές κορδέλες. Από το 2008 μέχρι το 2011, δε, στις τέσσερις χώρες του Ευρωπαϊκού νότου που χτυπήθηκαν από την κρίση, έγιναν συνολικά 24 γενικές απεργίες. Μία έγινε στην Ισπανία. Δύο στην Πορτογαλία. Πέντε στην πιο ανήσυχη Ιταλία. Και στην Ελλάδα;

Στην Ελλάδα έγιναν δεκαέξι.

Και τι συνέπειες έχουν σχεδόν τέσσερις δεκαετίες λαϊκιστικής δημοκρατίας στον πολιτικό πολιτισμό ενός λαού; Όχι καλές. Πολίτες γαλουχημένοι στην εγωιστική, καιροσκοπική προσέγγιση της πολιτικής δεν είναι καλά προετοιμασμένοι να αντιμετωπίσουν κρίσεις. Γράφει ο Παππάς: “Αντίθετα με ό,τι συνέβη σε άλλες κοινωνίες χτυπημένες από την κρίση, καμιά νέα σημαντική μορφή αλληλεγγύης και συμμετοχής δεν ξεπήδησε μέσα από την ελληνική κοινωνία (…). Απεναντίας, το μερίδιο των πολιτών που ανέφεραν πως βοήθησαν άλλους ή πρόσφεραν εθελοντικά το χρόνο τους μειώθηκε στα χρόνια της κρίσης κατά τέσσερις και τρεις ποσοστιαίες μονάδες αντίστοιχα”.

Συμπερασματικά, στα χρόνια της δανεικής ευμάρειας ο καθένας προσπαθούσε να αρπάξει μόνος του ό,τι μπορούσε εις βάρος όλων των άλλων. Απ’ ό,τι φαίνεται, και την κατάρρευση θα την αντιμετωπίσουμε με τον ίδιο τρόπο. Ο καθένας μόνος του, εναντίον όλων.

Θοδωρής Γεωργακόπουλος

Πηγήethnos

Αντικλείδι , https://antikleidi.com

Συναφές: 

Τα παιδιά μας, οι πιο άτυχοι Έλληνες

Η σχεδιαζόμενη αρχιτεκτονική της Ευρώπης και η Ελλάδα

Σχετικά Άρθρα

- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -

- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -


- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -

- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -

11 CommentsΣχολιάστε

  • Για λαϊκή κυριαρχία δεν φωνάζουμε συνεχώς; Ορίστε λοιπόν, η λαϊκή κυριαρχία εφαρμόζεται εδώ και δεκαετίες στην Ελλάδα 🙂 🙂 :), αλλά λίγο παραλλαγμένη, ή μάλλον διαστρεβλωμένη όπως πολλά, πάρα πολλά στη Νέα μας Ελλάδα. Να τη χαιρόμαστε! Φτου μας μη βασκαθούμε!

  • Με βρίσκει απόλυτα σύμφωνο.
    Αυτό που παρουσιάζεται σαν “διαπραγμάτευση” έχει τη δομή ατέρμονων συζητήσεων της “εκλεγμένης” διοίκησης (Κυβέρνηση) ενός σωματείου εργαζομένων (Ελλάδα) με την “εργοδοσία” (“Εταίροι”, “Τρόικα”, “θεσμοί”, “δανειστές” κ.τ.λ.).
    Αντί για απεργία απειλούμε με πτώχευση.
    Και αντί να μεταφέρουμε το κέντρο λήψης αποφάσεων προς το εσωτερικό, εμείς αρεσκόμαστε να επιρρίπτουμε την ευθύνη της όποιας απόφασης στην … Μέρκελ!
    Σιωπηρά, τους έχουμε καταστήσει (με χίλιες μύριες δικαιολογίες) εργοδότες μας, κι εμείς έχουμε “τοποθετηθεί” ως μισθωτοί τους.
    Αν έχουμε χίλια δίκαια, η δομή αυτή της διαπραγμάτευσης τα έχει στείλει “στον σκουπιδοτενεκέ της ιστορίας”.
    Λυπάμαι πολύ και ντρέπομαι ακόμα περισσότερο.

    • Κι εμένα με βρίσκει σύμφωνο κύριε Δεμερτζή, όπως και το εύστοχο σχόλιό σας.

  • Αυτή είναι η αξονική τομογραφία της κοινωνίας μας. “”Εγώ κι ο εαυτός μου” “ο εαυτός μου που όταν κοιτάζει στον καθρέφτη, βλέπει άλλους…Η πολιτική παιδεία, δεν πρόκειται να έρθει στη χώρα μας…

  • Πρόσφατα ήμουν παρών σε συνέλευση σωματείου εργαζομένων ,με τρέχοντα και προφανή θέματα που ζούμε όλοι μας.
    Μία κυρία ζήτησε το λόγο και είπε ότι ”αυτός ο συνδικαλισμός είναι άρρωστος,στρεβλός,παρακμιακός,δεν είναι δυνατόν να αποφασίζουν 100 παρευρισκόμενοι για 15.000 εργαζόμενους και πρέπει να τον αλλάξουμε ,αρχίζοντας από το σωματείο μας”.
    Δύο -τρία άτομα συμφώνησαν,μόνον.
    Από το προεδρείο αφού έκαναν πως δεν κατάλαβαν αρχικά,κατόπιν της απάντησαν ότι αυτό ”μπορεί να εξετασθεί”(?;), ”σε μία προσεχή συνέλευση”(του χρόνου?;) και ”θα ληφθούν αποφάσεις δια ψηφοφορίας”(καταλαβαίνετε την έκβαση,προφανώς).

    Αυτό δεν συμβαίνει και γενικότερα στην πολιτική σκηνή της χώρας εδώ και 40 χρόνια??;
    Το ανήθικο ,άδικο και απάνθρωπο είναι ότι αυτοί οι 2-3-4 πληρώνουν τα σφάλματα των πολλών το ίδιο και χειρότερα,καθότι περιθωριοποιημένοι σφόδρα.
    ¨Οταν κάποιος γράφει (το κάνουμε ,πολύ συχνά) ”ΟΙ ΕΛΛΗΝΕΣ” ισοπεδώνει,γενικεύει ,προσβάλει αυτούς τους όποιους,λίγους αλλά υπαρκτούς οι οποίοι δεν είναι σαν τους πολλούς υπόλοιπους.Η Ελλάδα πάντοτε είχε και έντιμους ανθρώπους,άλλο που η φωνή τους ήταν φιμωμένη και οι ίδιοι δεν φαίνονταν σε κανένα ”καθρέπτη”, πέρα από τον ”καθρέπτη” της ψυχής τους.

  • Update: πολύ σωστό. Παραπάνω, παρομοίασα την Κυβέρνηση μετά τις εκλογές του Ιανουαρίου με μεταφορά συνδικαλιστικών προτύπων στο (απολύτως ασύμμετρο) επίπεδο διακυβέρνησης της Χώρας.
    Εκ των υστέρων, διάβασα (Μαρκ Μαζάουερ, πρώην υποστηρικτής του Τσίπρα, σε άρθρο του στους Financial Times: ο Τσίπρας απέτυχε, αναδημοσιευμένο στο lifo), για τον Τσίπρα ως “καταληψία μαθητή”. Πιο σκληρή παρομοίωση, αλλά και πιο επικαιροποιημένη.
    Δεν θα με φόβιζε ένα “Grexit”, αλλά με ανησυχεί το ενδεχόμενο να συμβεί αυτό με τους ανεκδιήγητους τύπους που ανέβηκαν στην εξουσία το τελευταίο πεντάμηνο στο τιμόνι.
    Αυτό που με εκπλήσσει διαρκώς είναι ο βαθμός που μπερδεύονται και σκοντάφτουν στην ίδια τους τη ρητορική ή, κατά την τρέχουσα έκφραση: συγχέουν “τα σκατά με τα παξιμάδια”.

  • Update: επειδή τρίτωσε ο χαρακτηρισμός, παραπέμπω: Bloomberg για Τσίπρα: Δεν διοικεί την κυβέρνηση, κάνει κατάληψη σαν διαδηλωτής | iefimerida.gr http://www.iefimerida.gr/news/215106/bloomberg-gia-tsipra-den-dioikei-tin-kyvernisi-kanei-katalipsi-san-diadilotis#ixzz3ekLbfZqP
    Ωστόσο, βλέποντας την επικοινωνιακή ομοβροντία υπέρ του “ναι”, θεωρώ ότι το χειρότερο δεν είναι προς την μεριά του “όχι”. Ο συσχετισμός των δυνάμεων, εσωτερικών και εξωτερικών, της τελευταίας εβδομάδας, μου θυμίζει τα περιστατικά που οδήγησαν την 4η σταυροφορία να κατευθυνθεί, αντί στην Ιερουσαλήμ, στην Κωνσταντινούπολη και να την καταλάβει, το 1204. Είναι πολύ σοβαρό να ορίζεις τους (λοιπούς) “ευρωπαίους” ρυθμιστές των πολιτικών σου πραγμάτων.

    • Όπως σε κάθε σχέση έτσι και στις διεθνείς έχει δικαίωμα το άλλο μέρος να δηλώνει πώς θα εκτιμήσει τι σημαίνει συγκεκριμένη στάση μου απέναντί του. Δεν είναι επιλήψιμο. Αντιθέτως με έχει καταστήσει ενήμερο.
      Σε κάθε περίπτωση όμως, είμαι βέβαιος πως όλοι έχουμε κατανοήσει, ανεξάρτητα από τις δηλώσεις των Ευρωπαίων, στο σύνολό τους και χωρίς εξαίρεση, πως το μόνο υπαρκτό ερώτημα του δημοψηφίσματος είναι αυτό: ΝΑΙ στο ευρώ ή ΟΧΙ και κατά συνέπεια αυτού ΝΑΙ στην ΕΕ ή ΟΧΙ;
      Δεν τους καταστήσαμε λοιπόν ρυθμιστές ούτε έγιναν οι Ευρωπαίοι, αλλά είναι αναπότρεπτη η πορεία των πραγμάτων από το ίδιο το Δημοψήφισμα.

  • Σωστό. Το δημοψήφισμα αυτό είναι λάθος ερώτημα στην λάθος στιγμή και με λάθος τρόπο (και διατύπωση). Και προφανώς αντί να ενισχύσει την εθνική μας ανεξαρτησία, ανοίγει την πόρτα στους ξένους για να λάβουν θέση επί των εσωτερικών μας πραγμάτων (βλ. και: http://www.patrastimes.gr/arthro.php?id=99015: σενάριο μετά το ΝΑΙ, για ανατροπή Τσίπρα και “κυβέρνηση Τεχνοκρατών” από τον Μάρτιν Σουλτς). Όσο πλησιάζει η μέρα τείνω να πιστεύω ότι η διαφορά του ΝΑΙ από το ΟΧΙ δεν αφορά τους ξένους τόσο, όσο εμάς. Δεν αφορά καν την πράξη. Η “συμφωνία” που θα υπογραφεί, στη μία ή στην άλλη περίπτωση, θα είναι τάλε κουάλε. Αυτό, όσον αφορά τις πρώτες ημέρες. Για τις επόμενες, … (για την ώρα, ξανάναψαν οι πολιτικές συζητήσεις στα καφενεία, όπως είχαν να ανάψουν από την εποχή του … Βενιζέλου (του Ελευθερίου!)).

    • Συμφωνώ σε όλα. Έχουμε εμπειρίες σαν λαός απ΄ όλα αυτά και μακάρι να ξυπνήσουν και να λειτουργήσουν αποτρεπτικά.

  • Σας συγχαίρω για τήν ακρίβεια σας ! Σας συγχαίρω γιά τήν τεκμηριωμένη αποψή σας… Παρα ταύτα είμαι ακόμα αισιόδοξος… γιατί πιστεύω στόν ‘Ελληνα….