Η μνησίκακη παλαιά γενεά

Η στάση της «παλαιάς γενεάς» έναντι στη «νέα» παρουσιάζει μια κατάσταση -κατάφορτη από δυνητική μνησικακία.

H γήρανση είναι αρμονική και γόνιμη μόνο αν, στις μεγάλες μεταβατικές στιγμές, η γενιά πού παρέρχεται «παραιτείται» εθελούσια από κάθε τι τυχαίο και επιμέρους των άξιων της, και αν το μόνιμο στοιχείο στις ψυχολογικές και ηθικές αξίες της, συμπράττοντας με τις αξίες της νέας γενιάς, πετυχαίνει να αντικαταστήσει πλήρως εκείνες πού εξαφανίζονται.

Πρόκειται για μια προϋπόθεση πού εξασφαλίζει στις άξιες της παλαιάς γενεάς τη δυνατότητα να διατηρηθούν ελεύθερα και αρμονικά μέσα στην ανάμνηση πού τις αναζωογονεί. Με άλλα λόγια, καταφεύγουμε στην «ωμή» ανάμνηση μιας παρωχημένης νεότητας, αρνητική στάση πού εμποδίζει να κατανοήσουμε τούς νέους, και διατρέχει τον κίνδυνο να προκαλέσει στους νέους μιαν άρνηση κάθε αξίας πού προσιδίαζε στην παλαιά γενεά.

Διόλου περίεργο, λοιπόν, πού η «νέα γενιά», σε κάθε εποχή, ένιωθε σφοδρή μνησικακία για την παλαιά. Άλλα αυτή ή ιδιαίτερη μνησικακία τροποποιήθηκε επαρκώς ανάλογα με τις ιστορικές περιστάσεις.

Στους υπανάπτυκτους πολιτισμούς, οι γέροι απολαμβάνουν λόγω της πείρας τους, τον σεβασμό και τη στοργή πού αρκούν για να αναστείλουν τη μνησικακία. Άλλα καθόσον ή συσσώρευση των γνώσεων πού οφείλονται σε ένα σύστημα ταχείας διάδοσης των πολιτιστικών μέσων (τυπογραφία, κ.λπ.) επιτυγχάνει να κλονίσει το προνόμιο της «πείρας», καθόσον οι «νέοι» έχουν την άνεση να υποκλέψουν από τούς «γέρους» τα προνόμια, τις θέσεις, τις σταδιοδρομίες, κ.λπ., ή παλαιά γενεά θα αναγκαστεί να εγκαταλείψει το πρωτείο της και να λάβει αμυντική θέση.

Όσο ό ρυθμός της «προόδου» διευρύνεται στους διάφορους τομείς της ύπαρξης τόσο οι παραλλαγές της «μόδας» τείνουν να παρέμβουν στις ανώτερες γνωστικές και καλλιτεχνικές σφαίρες, και όσο ή παλαιά γενεά δυσκολεύεται να παρακολουθήσει την νέα τόσο τείνει να αρνηθεί κάθε άξια στο «νεοφανές».

Επιπλέον, όταν οι γενιές ακολουθούν αυτό τον ταχύτατο ρυθμό με ανιούσα λαχτάρα «να ζήσουν τη ζωή» τους και αντί για τη συνεργασία των γενεών και τα κοινά έργα πού εξασφαλίζουν τη συνέχεια, προτιμούν τη μανία τού ανταγωνισμού και τον υπερθεματισμό τού νεοφανούς.

«Κάθε καθεδρικός ναός», λέγει ό Σόμπαρτ, «κάθε μοναστήρι, κάθε Δημαρχείο, κάθε μεσαιωνική πόλη καταδεικνύει αυτή την αλληλουχία των γενεών ή κατασκευή τους απασχολεί μια σειρά γενεών πού φρονούσαν ότι θα ζήσουν αιωνίως. Αφότου το άτομο αποκόπηκε από την κοινότητα πού επιβίωνε πέρα από τη δική του ζωή, ή διάρκεια της ζωής του κατέστη πρότυπο ευζωίας».

Προς επίρρωση της θέσης τού Σόμπαρτ, η αύξουσα ταχύτητα της κατασκευαστικής διαδικασίας, και οι ολοένα πιο ριζικές και πιο συχνές μεταβολές στο πολίτικο κατεστημένο, οφείλονται στην ανάπτυξη του δημοκρατικού κινήματος. ’Έτσι, κάθε αλλαγή υπουργείου, κάθε μεταλλαγή στην κοινοβουλευτική ισορροπία, τείνει λίγο-πολύ να υποθάλψει, απέναντι στις άξιες τού πολιτεύματος πού υπερισχύει, μιαν αντίθεση αρχών ή οποία είναι επιρρεπής στη μνησικακία στον βαθμό πού αισθάνεται ανίκανη να ανακτήσει τη χαμένη της θέση. Από αυτή τη σκοπιά, ο «συνταξιούχος υπάλληλος» και ότι εκπροσωπεί, χαρακτηρίζει επαρκώς τον μνησίκακο άνθρωπο. Ακόμα και ό ίδιος ό Μπίσμαρκ δεν απέφυγε πλήρως αυτό τον κίνδυνο.

———————–

Από το βιβλίο του Μαξ Σέλερ «Ο μνησίκακος άνθρωπος»

by Αντικλείδι , https://antikleidi.com

Συναφές: 

Η μνησικακία της πεθεράς